«در قاب یک سند»؛ بازخوانی نامه قدردانی ثمینه باغچه‌بان از وزیر آموزش و پرورش
شانزدهمین شماره از مجموعه «در قاب یک سند» سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به معرفی نامه‌ای تاریخی از ثمینه باغچه‌بان، آموزگار، مترجم و از چهره‌های برجسته آموزش ناشنوایان کشور اختصاص دارد؛ سندی که در ۱۲ آذر ۱۳۴۵، در پاسخ به ابراز همدردی دکتر هدایتی، وزیر وقت آموزش و پرورش، پس از درگذشت پدرش جبار باغچه‌بان نگاشته شده است.
به گزارش روابط‌عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، رویداد «در قاب یک سند» با هدف معرفی و بازشناسی اسناد مهم و گاه مغفول‌مانده گنجینه آرشیوی سازمان طراحی شده است و در هر شماره به یکی از اسناد تاریخی، فرهنگی، اداری یا اجتماعی موجود در آرشیو ملی ایران می‌پردازد.
شانزدهمین شماره این مجموعه به مناسبت چهلمین روز درگذشت زنده‌یاد ثمینه باغچه‌بان، به معرفی سندی با عنوان «تشکر ثمینه باغچه‌بان از همدردی دکتر هدایتی، وزیر آموزش و پرورش، به مناسبت درگذشت پدرش، جبار باغچه‌بان» اختصاص دارد. این نامه در تاریخ ۱۲ آذر ۱۳۴۵ تحریر شده و در آن، ثمینه باغچه‌بان ضمن قدردانی از وزیر آموزش و پرورش، ابراز امیدواری کرده است که با یاری افرادی چون او بتواند راه پدر را با موفقیت ادامه دهد.
جبار باغچه‌بان با نام اصلی میرزا جبار عسگرزاده، بنیان‌گذار آموزش ناشنوایان و مؤسس نخستین کودکستان در ایران بود. او در سال ۱۲۶۴ شمسی در ایروان متولد شد و با تأسیس «باغچه اطفال» در تبریز (۱۳۰۳) و «دبستان کرولال‌ها» در تهران (۱۳۱۲) مسیر تازه‌ای در نظام آموزشی کشور گشود. وی تا پایان عمر در آذرماه ۱۳۴۵ در حوزه آموزش و تربیت ناشنوایان فعالیتی پیگیر داشت.
ثمینه باغچه‌بان، دختر جبار باغچه‌بان، در سوم اسفندماه ۱۳۰۶ در تبریز به دنیا آمد. پس از گذراندن دوران تحصیل در ایران و آمریکا، در رشته «درمان گفتاری» از دانشگاه کلمبیا تخصص گرفت و از سال ۱۳۳۳ تا ۱۳۴۵ در کنار پدر در آموزش و توان‌بخشی ناشنوایان فعالیت کرد. وی پس از درگذشت پدر، مدیریت آموزشگاه کرولال‌ها و جمعیت حمایت از کودکان کر و لال را بر عهده گرفت و از سال ۱۳۵۰ نیز به عنوان مدیرعامل سازمان ملی رفاه ناشنوایان منصوب شد.
از جمله دستاوردهای او می‌توان به تربیت معلمان ناشنوایان، تألیف و ترجمه منابع آموزشی، مشارکت در نگارش کتاب‌های درسی و حضور فعال در کنفرانس‌های جهانی اشاره کرد. به پاس خدمات وی، در سال ۱۳۵۵ بورس تحصیلی Clarke School Fellowship for the Middle East (USA) به نام او نام‌گذاری شد.
ثمینه باغچه‌بان پس از عمری تلاش در عرصه آموزش و فرهنگ، در ۲۶ شهریور ۱۴۰۴ درگذشت. سند یادشده با شماره ثبت ۲۹۷-۲۰۶۸ در آرشیو ملی ایران نگهداری می‌شود.
