یکی از جامع‌ترین تاریخ‌های عمومی به زبان فارسی در گنجینه کتابخانه ملی است + تصاویر
نسخه‌ای فاخر از کتاب تاریخی «روضةالصفا فی سیرةالانبیاء و الملوک و الخلفاء» اثر محمد بن خاوندشاه خوارزمی حسینی، مشهور به میرخواند، در گنجینه موزه کتاب و میراث مستند ایران نگهداری می‌شود.
به گزارش روابط‌عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، در دوازدهمین شماره از مجموعه «کاوشی در گنجینه کتابخانه ملی ایران» نسخه‌ای نفیس از اثر تاریخی «روضةالصفا فی سیرةالانبیاء و الملوک و الخلفاء» معرفی می‌شود. این کتاب از آثار ارزشمند محمد بن برهان‌الدین محمد خاوندشاه بن کمال‌الدین محمود خوارزمی حسینی، معروف به میرخواند، است و از جامع‌ترین تاریخ‌های عمومی به زبان فارسی به شمار می‌رود.
نسخه حاضر در سال ۱۲۶۶ قمری به خط محمود بن محمدشفیع وصال شیرازی، متخلص به محمود حکیم، به دستور محمدقلی‌خان ایلخانی کتابت و سپس به فیروز میرزا نصرة‌الدوله اهدا شده است.
در برگ نخست نسخه یادداشتی به تاریخ رجب ۱۲۹۲ قمری به قلم محمود منشی وجود دارد که روند کتابت و اهدا را شرح داده است.
در برگ دیگر، یادداشتی از خرید نسخه در دوران وزارت حاج محتشم‌السلطنه برای کتابخانه وزارت معارف در سال ۱۳۰۱ قمری دیده می‌شود.
در چندین برگ از این نسخه مهرهای تاریخی وزارت معارف به چشم می‌خورد: مهر بیضی با نقش شیر و خورشید و عبارت «اداره کتابخانه معارف وزارت معارف ۱۳۳۸»، مهر مستطیل «اموال دولتی وزارت معارف» و مهر «کتابخانه عمومی معارف».
این نسخه در ۶۲۰ برگ و هر برگ شامل ۳۵ سطر است.
اثر با خط نستعلیق خوش‌خوان بر کاغذ نخودی آهارمهره نگاشته شده و از تزئینات نفیسی برخوردار است.
سرلوح و کتیبه مذهب با نقوش اسلیمی و گل و برگ ختایی الوان، جدول‌های چندخطی به رنگ‌های زر، آبی، سبز و قرمز و کمنداندازی‌های ظریف از ویژگی‌های برجسته نسخه است.
عناوین با مرکب قرمز و آبی نگاشته شده و جلد آن روغنی با بوم قرمز و نقش لچک، ترنج و سرترنج، با رقم «یا باقرالعلوم ۱۲۱۰» زینت یافته است. نسخه در محفظه‌ای سرطبله‌دار از جنس تیماج عنابی نگهداری می‌شود.
کتاب روضةالصفا تاریخ عمومی جهان را از آفرینش تا روزگار مؤلف، یعنی عصر سلطان حسین بایقرا، در هفت بخش روایت می‌کند؛ میرخواند در نگارش آن از منابع عربی و فارسی بهره گرفته است.
پس از او نوه‌اش خواندمیر ادامه وقایع تا سال ۹۲۹ قمری را به صورت تکمله افزود و در دوره قاجار رضاقلی‌خان هدایت طبرستانی نیز «روضةالصفای ناصری» را به عنوان تکمله‌ای دیگر بر آن نوشت.
نسخه معرفی‌شده از جلد نخست تا جلد هفتم را دربرمی‌گیرد؛ از «وقایع هبوط آدم» تا «بنای دارالسلطنه هرات».
این نسخه ارزشمند با شماره بازیابی 5-11050 در گنجینه موزه کتاب و میراث مستند ایران نگهداری می‌شود.
در ادامه تصاویر این نسخه را مشاهده می نمایید:
