مارک ایران بروز رسانی می‌شود

بعد از گذشت نزدیک به ۱۴ سال از تدوین کتاب مارک ایران، بررسی و روزآمدسازی آن در کتابخانه ملی ایران آغاز شده است.
به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، یکی از اهداف کتابخانه ملی «انجام مشاوره، نظارت، هدایت و ارائه خدمات فنی و برنامه‌ریزی و سازماندهی کتابخانه‌های کشور» است؛ از سوی دیگر سال‌ها است که در کتابخانه‌های ملی بسیاری از کشورها از مارک برای ماشین خوان کردن فهرست‌های کتابخانه‌ای و تسهیل در تبادل داده‌ها بین کتابخانه‌ها استفاده می‌کنند.
با توجه به تلاش و سرمایه‌گذاری قابل توجهی که توسط سازمان‌هایی مانند ایفلا، کتابخانه کنگره، او. سی.آل. سی و کتابخانه‌های ملی از جمله کتابخانه ملی ایران، در ایجاد و نگهداری پیشینه‌های مارک صرف شده است، حفظ پیشینه‌های موجود با توجه به تولید و ذخیره‌سازی میلیون‌ها پیشینه در قالب مارک منطقی است. تمرکز طرح‌های پژوهشی زیادی در سراسر جهان، بر مساله انطباق پیشینه‌های مارک با استانداردها و مدل‌های نوین سازماندهی اطلاعات نیز این مطلب را تأیید می‌کند.
کتابخانه ملی که از سال ۱۳۷۷ با تأسیس کمیته مارک ایران و اقدامات دیگر خود توانسته است در ماشین خوان کردن فهرست کتابخانه خود موفق باشد، اکنون لازم است پژوهش و روزآمدسازی فرمت مارک ایران و نگهداری پیشینه‌های موجود را در دستور کار خود قرار دهد.
«طرح توسعه مارک ایران: بانک کتابشناختی» در بیست و ششم مردادماه سال جاری، به شورای پژوهش سازمان ارائه شد و در تاریخ هفتم مهرماه مورد تصویب قرار گرفت. هدف این طرح، توسعه مارک ایران بر اساس یونی مارک در بانک کتابشناختی است که می‌توان از جمله اهداف این طرح به بررسی وضعیت موجود مارک ایران (بانک کتابشناختی)، تعیین وضعیت و سطح مطلوب و مورد نیاز از فرمت یونی مارک (بانک کتابشناختی)، تهیه فهرستی از اقدامات لازم برای دستیابی به وضعیت تعیین شده، تدوین مثال‌های کاربردی متناسب با فیلدهای مورد نیاز برای سازماندهی منابع موجود در سازمان اسناد و کتابخانه ملی و ویژگی‌های زبان فارسی،‌ تهیه و تدوین مستندات لازم از ویرایش جدید مارک ایران (بانک کتابشناختی) و ارائه اصلاحات و تغییرات لازم برای اعمال در نرم افزار جامع کتابخانه ملی (رسا) اشاره کرد.
از جمله نتایج مهم این طرح، انتشار آن در قالب کتابی است که می‌تواند به عنوان راهنما و شیوه نامه مورد استفاده کتابداران و کارشناسان این حوزه در کتابخانه ملی و سایر کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع رسانی قرارگیرد.
علاوه بر تدوین کتاب، نتایج مطالعات این پژوهش کمک شایانی به تکمیل و توسعه برنامه رسا می‌کند و با توجه به این که برنامه رسا تنها محیط عملیاتی برای ارائه مارک ایران است، اجرای نتایج پژوهش حاضر در آن امری ضروری و اجتناب ناپذیر است.
اعضای طرح به ترتيب حروف الفبا عبارتند از: سعيده اكبري داريان، زينب پاپي، فريبرز خسروي، شيرين تعاوني، افسانه تيموري خاني، نرگس خاتون عزيزيان، سهيلا فعال، محبوبه قرباني، الناز مرادي و طاهره يعقوب پور نرگسي.
گفتنی است سیزدهمین جلسه این طرح نیز روز بیست و دوم دی ماه برگزار شد و اعضای طرح به بررسی و تبادل فیلد ۲۵۱ پرداختند که در دسامبر ۲۰۱۲ به یونی مارک افزوده شده است. این فیلد شامل اطلاعاتی درباره نحوه تنظیم و ترتیب مواد در یک مجموعه است و نام واحد آرشیوی را در سلسله مراتب توصیف آرشیوی بیان می‌کند. طرح پياده سازي آر.دی.ای (RDA) نیز از جمله برنامه ها و اولویت های سازمان است که طرح آن در آينده نزديك اجرايي خواهد شد.