به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، نشست معارفه دکتر عاطفه زارعی به عنوان سرپرست مرکز اسناد مدیریت غرب کشور (همدان) برگزار شد. در این مراسم ابلاغ ریاست سازمان از سوی عصمت مومنی معاون کتابخانه ملی، به عاطفه زارعی اعطا گردید و از زحمات و خدمات میثاق گودرزی رییس قبلی این مرکز تقدیر شد.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، فاطمه صدر، معاون پژوهش و منابع دیجیتال این سازمان با اعلام این خبر در توضیح جزئیات کتاب های حاضر در این دوره از نمایشگاه بین المللی کتاب تهران گفت:  سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران در سی و پنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، با 42 عنوان کتابِ تخصصی و در مجموع 82 جلد کتاب در موضوعات: علم اطلاعات و دانش‌شناسی، سندپژوهی، سندشناسی، علوم آرشیوی و اسنادی، نسخه‌شناسی، نسخه‌پژوهی، تاریخ شفاهی و یاد‌نامه‌ها،  فهرستگان نسخ خطی، نفایس هنری و تصحیح متون کهن در سی و پنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران حضور دارد؛ که از این تعداد، 11 عنوان کتاب از تازه‌های نشر سازمان به شمار می‌آیند و 6 کتاب پرمخاطب نیز تجدید چاپ شده‌اند.

وی ادامه داد: نمایشگاه بین المللی کتاب تهران محفلی برای گردهمایی اهالی فرهنگ، ادب و اهل قلم و دانش است و کمتر استاد، پژوهشگر، اندیشمند و اهل علمی است که در این رویداد بین المللی که به نام پایتخت ایران ثبت شده حضور پیدا نکند. بنابراین غیر از عموم مردم که از نمایشگاه استقبال می کنند، اهالی فرهنگ هم برای تامین نیازهای مطالعاتی و آگاهی از تازه‌های نشر از این نمایشگاه استقبال می‌کنند و سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران هم حَسب وظیفه سازمانی خود در این رویداد ملّی و بین‌المللی حضور دارد و منشورات خود در حوزه‌های تخصصی را ارائه می‌دهد.

معاون پژوهش و منابع دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران در ادامه صحبت های خود با اشاره به این مطلب که عرضه کتاب های تخصصی از جمله ماموریت های این سازمان است؛ گفت: سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران علاوه بر کتاب‌های موضوعی، مجموعه مجلدات فهرستگان نسخ خطّی کشورعراق، فهرستگان نسخ خطی ایران و فهرستگان نسخ خطّی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران را مانند سال‌های گذشته در سی و پنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران عرضه کرده است. کتاب های موجود در حوزه فهرست نسخ خطّی همواره علاقمندانی در داخل و خارج از کشور دارند و هر ساله تعداد قابل توجهی از مخاطبان تخصصی این سازمان برای تهیه این منشورات به غرفه سازمان در نمایشگاه مراجعه می کنند.

تجدید چاپ آثاری در حوزه تاریخ شفاهی

فاطمه صدر در ادامه توضیحات خود با اشاره به تجدید چاپ آثاری در حوزه تاریخ شفاهی گفت: کتاب های تاریخ شفاهی از جمله آثاری است که علاوه بر افراد متخصص، مورد اقبال عموم مردم نیز قرار می گیرد. از همین رو در نمایشگاه سی و پنجم کتاب تهران سه کتابِ «شاعر مشتعل»، «قصه راستگو» و «کالیما» در حوزه تاریخ شفاهی به چاپ دوم رسیده اند. کتابِ «شاعرمشتعل» درباره مظاهر مصفا یکی از ادیبان زبان و ادب فارسی است، کتابِ «قصه راستگو» هم به زندگی و آثار محمدحسن راستگو از نام آشنایان عرصه تربیت دینی و روحانیت اختصاص دارد. کتابِ «کالیما» از مجموعه کتاب‌های تاریخ شفاهی حزب توده نیز حاوی خاطرات حسنعلی پورحسنی درباره حزب توده است.

وی با اشاره به فرایند تولید و تدوین و سپس انتشار کتاب هایی در حوزه تاریخ شفاهی از دیربازدرانتشارات سازمان گفت: سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران در سی و پنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، 2 کتاب جدید در زمینه تاریخ شفاهی عرضه می کند. یکی از این آثار کتابی به اسم «اینجا آفتاب زودتر طلوع می کند» مربوط به خاطرات شفاهی غلامرضا بی‌کسیان یکی از پیوستگان به حزب توده و برگشتگان از این حزب است. کتاب دوم هم اثری پژوهشی همراه با تاریخ شفاهی مربوط به  زندگینامه، آثار و احوال دکتر محمد دبیرسیاقی است. دکتردبیرسیاقی از بزرگان ادب فارسی است که با دهخدا و موسسه او همکاری داشته است. اواخر دهه 70، مصاحبه تاریخ شفاهی از ایشان توسط واحد تاریخ شفاهی سازمان گرفته شده است که توسط مهدی مظفری ساوجی از پژوهشگران سازمان، این مصاحبه فراوری شد و توضیحات مفصلی از زندگی‌نامه، آثار و فعالیت‌های ایشان به علاوه تصاویر منتشر نشده، این کتاب را تکمیل کرد.

این مدرس دانشگاه بیان کرد: از دیگر تازه های نشر سازمان کتابی است با عنوان «بحر المحبۀ في اسرار الموده» که یکی از تفاسیر عرفانی در سنت تفسیرنگاری به شمار می‏‌آید. محبوبه شمشیرگرها عضو هیئت‌علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران برای نخستین بار تصحیحی انتقادی از این اثررا به مخاطبان عرضه می‌دارد.

کتابِ «پرتو مشکوة» مجموعه مقالات در گرامیداشت آیت الله سید محمد مشکوة بیرجندی از منشورات مشترک سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران و خانه کتاب و ادبیات ایران نیز در این نمایشگاه عرضه خواهد شد.

تازه های فهرست نویسی و نسخه‌شناسی

این مدیر ارشد فرهنگی تصریح کرد: در عرصه فهرست نویسی و نسخه‌شناسی، کتاب «راهنمای توصیف و فهرست نویسی نسخه های خطّی» نوشته طیبه  حاج باقریان از فهرست نویسان نسخ خطّی کشور، کتابی است که تلاش کرده است یکی از استانداردهای علم اطلاعات و دانش‌شناسی مربوط به فهرست نویسی کتاب‌های چاپی را با فهرست نویسی مربوط به نسخ خطی ترکیب کند.

وی ادامه داد: از دیگر کتاب های تازه منتشر شده سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی می‌توان به کتاب «خدمات کتابخانه برای کاربران برخط» اشاره کرد که توسط دکتراعظم نجفقلی نژاد از اعضای هیئت علمی این سازمان ترجمه شده است. این کتاب در حوزه اطلاع‌رسانی  کاربران مجازی و برخط کتابخانه‌ها به بحث می‌پردازد.

عرضه ویژه نامه‌های سندنگار

معاون پژوهش و منابع دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران اظهار داشت: در این دوره از نمایشگاه کتاب، در مجموع سه جلد از مجموعه ویژه نامه‌های سندشناسی موضوعی سازمان با عنوان «سندنگار» عرضه می‌شود. مجموعه‌های سندنگار، گزیده‌ای از اسناد تخصصی سازمان در موضوعات خاص را به علاقه‌مندان آن زمینه معرفی می‌کند. سال گذشته در نمایشگاه کتاب، اولین جلد این ویژه نامه حاوی اسنادی مربوط به قیام 15 خرداد به مخاطبان عرضه شد و در نمایشگاه سال جاری سندگارسوم مربوط به اسناد انقلاب اسلامی در سال 1357 با عنوان «انعکاس نور»، و چهارمین شماره سندنگاربا موضوع روابط ایران در دوره پهلوی دوم با رژیم اشغالگر قدس با عنوان «فلسطین، سرزمین غصب شده» ارائه شده ‌است.

وی در پایان گفت: همچنین قرار است روز دوشنبه 24 اردیبهشت ماه درگوشه نقد سرای اهل قلم نمایشگاه از کتاب «احوال و آثار محمد دبیرسیاقی» رونمایی شود.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، در آئین روز اسناد ملی و میراث مکتوب که در محل ساختمان آرشیو ملی ایران و با شعار «اسناد ملی، حافظه ماندگار ملت» برگزار گردید، از از اهداگران دستگاه‌­ها و آرشیویست های برتر تقدیر شد.

اسامی تقدیرشوندگان به شرح زیر است:

اسامی اهداگران برتر:

اسامی دستگاه‌های برتر:

اسامی آرشیویست‌های برتر مدیریت‌های استانی:

اسامی آرشیویست‌های برتر معاونت اسناد ملی

اسامی همیاران برتر آرشیو از معاونت پژوهش و آموزش

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، در این دستخط رهبر انقلاب بر آشکار شدن حقایق تاریخی از لابلای اسناد تاکید کردند.

متن نگاشته شده توسط رهبر انقلاب بدین شرح است:

بسمه‌تعالی
انشاءاله در لابلای اسناد و با دقت و کار تحقیقی در آن حقائقی از تاریخ آشکار شود و جامعه علمی و فرهنگی را به فضاهای جدید از معارف ایران برساند.
از زحمات شما آقایان و خانم‌ها متشکرم
سید علی خامنه‌ای
70/2/18

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، مصطفی نوری پژوهشگر سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران که دبیری این نشست تخصصی را به عهده داشت، ضمن خوش آمدگویی به حاضران گفت: یکی ازمهمترین مسائل در حوزه تحقیقات، آموزشِ چگونگی استفاده از اسناد تاریخی برای واکاوی وقایع تاریخی است. کتابِ «مقدمه‌یی بر شناخت اسناد تاریخی» تالیف سرهنگ دکتر جهانگیر قائم مقامی از جمله آثاری است که بر شناخت و چگونگی استفاده از اسناد تاکید دارد. این کتاب نقطه عطفی در سندشناسی و یکی از مهمترین کتاب های ارزشمند در حوزه اسناد تاریخی در یک صدسال اخیر است.

اسناد تاریخی دربرگیرنده سرگذشت تاریخی تجربه شده است

حجت الاسلام و المسلمین محمدعلی خسروی سند پژوه با بیان این مطلب که آشنایی با تاریخ گذشتگان چراغ راه آینده است؛ گفت: آشنایی با تاریخ گذشتگان می تواند انسان و جامعه را بشناسد. برای آشنایی با تاریخ گذشتگان منابع بسیاری از جمله باستان شناسی، کتب تاریخی به صورت نقلی و یا عکس وجود  دارد، اما سند یکی از مهمترین منابع قابل مراجعه و متقن برای تحقیقات تاریخی است. که خود این اسناد شامل دسته بندی های مختلف چون اسناد دیوانی، اسناد سلطانی، عقدنامه ها، مرسلات، احکام و غیره می شود. بنابراین اسناد تاریخی به دلیل موجودیت و سندیتی که دارد شاید بر انواع منابع تاریخی ارجحیت داشته باشد. زیرا اسناد تاریخی دربرگیرنده یک سرگذشت تاریخی تجربه شده است و مراحل اجرا را پشت سرگذاشته اند از همین رو است که اهمیت اسناد در اعتماد به آنها دوچندان است.

این سندپژوه ادامه داد: زنده یاد قائم مقامی همت بزرگی به خرج داد و کتابِ «مقدمه‌یی بر شناخت اسناد تاریخی» را به منظور شناخت پژوهشگران با اصطلاحات اسنادی و تاریخی در سال 1350 منتشر کرد. یکی از ویژگی های بارز این کتاب جمع آوری اصطلاحات، توضیح و مستندکردن آنها است. در این کتاب بالغ بر یکصد اصطلاح جمع آوری شده و کاربرد آنها در اسناد تاریخی نیز تبیین شده است. از همین رو جایگاه ویژه ای در میان سندپژوهان و سندشناسان دارد.

اسناد در بیان سیر تاریخی مهم هستند

حجت الاسلام و المسلمین خسروی با بیان این مطلب که آشنایی با اصطلاحات اولین قدم برای تحقیق و پژوهش است؛ اظهار داشت: پژوهشگران در مراحل تحقیقاتی خود علاوه بر نقل قول ها و یا مطالعه کتب تاریخی با منبع دیگری به اسم سند که قابل رویت و بررسی است مواجهه می شوند که منبع مهم و قابل استناد است. برای توضیح این مهم یک مثال می آورم. بنده در دوران جوانی در اوقاف کار می کردم در آن زمان در اسناد مربوط به بایگانی راکد سندی یافت شد که درباره شهادت پدر حضرت امام خمینی (ره) بود. در این سند از کلمه شهادت استفاده و تاریخ شهادت را نیز نوشته بود. پس از رویت، این سند از اسناد راکد جدا شد و به یکی از اسناد مهم و نمایشگاهی اوقاف تبدیل شد. به همین دلیل است که تاکید دارم اسناد در بیان سیر تاریخی بسیار مهم هستند.

این سندپژوه با تاکید بر این موضوع که سرهنگ دکتر جهانگیر قائم مقامی اصطلاحات فنی سند را جمع آوری کرده است گفت: مولف این کتاب ارزشمند برای مستندکردن هریک از اصطلاحات فنی تصویری و یا جمله ای را از یک کتاب معتبر درج کرده است و در عین حال بازه زمانی به کارگیری اصطلاحات در دوره های مختلف تاریخی و حکومت ها را شرح داده است و یا اینکه توضیح داده اصطلاحاتِ جمع آوری شده در کدام دوره تاریخی رواج داشته و در کدام حکومت کاربرد نداشته است و این تفکیک و توضیح فرایندی سخت و طاقت فرسا است.

معرفی کتابِ «مقدمه‌یی بر شناخت اسناد تاریخی» آگاهانه بوده است

در ادامه این نشست عمادالدین شیخ الحکمایی پژوهشگر موسسه باستان شناسی دانشگاه تهران با بیان این مطلب که کتاب های انتخاب شده برای معرفی در نشست های صد کتاب ماندگار قرن، انتخاب هایی آگاهانه بوده است؛ گفت: هدف اصلی انتخاب این کتاب ها، پرداخت و معرفی آثاری است که در دوره خود جریان ساز و در طول تاریخ اثرگذار بوده اند و کتابِ «مقدمه‌یی بر شناخت اسناد تاریخی» هر دو ویژگی را داشته است. جهانگیر قائم مقامی از خانواده ای اهل فرهنگ بوده است که آثار بسیاری را تالیف کرده است اما او با نگارش این کتاب ارزشمند راه تازه ای به پژوهش های تاریخی باز کرده است؛ مسیری که پیش از آن وجود نداشت و دستاورد این اثر ارزنده توجه به اسناد در ایران است. زیرا توجه به اسناد به معنای یکی از منابع تاریخی، پیشینه کمتری نسبت به مطالعات کتب تاریخی دارد.

سندشناسی و سندپژوهی به درستی از یکدیگر تفکیک نشده است

عمادالدین شیخ الحکمایی با طرح این موضوع که به مقوله های سندشناسی و سندپژوهی به درستی توجه نشده است؛ بیان کرد: یکی از نکاتی که به نظر می رسد در سیر مطالعات تاریخی به آن کمتر توجه شده است، موضوع تفکیک مقوله های سندشناسی و سندپژوهی از یکدیگر است. به اعتقادمن سندشناسی یک دانش مستقل از سندپژوهی است که می تواند در پژوهش و مطالعات تاریخی کمک کند، اما درک و دریافت این مهم که نظام دیوانی در طول تاریخ به چه شکل بوده، چه نوع نگارشی داشته، روی چه کاغذی نوشته می شد، جای مُهر و امضا کجای صفحه بوده و در کدام دوره های تاریخی چه تغییری کرده به مبحث سندپژوهی برمی گردد.

وی تصریح کرد: سرهنگ دکتر جهانگیر قائم مقامی با نگارش کتابِ «مقدمه‌یی بر شناخت اسناد تاریخی» طرح موضوع کردند و به موضوع مُهر و مُهرشناسی، خط شناسی و اصطلاحات دیگر پرداخته اند اگرچه پرداخت به موضوعاتی از این دست، جای کار بسیار دارد، اما به جرات می گویم که اگر این کتاب نبود شاید رشته مطالعات اسناد و سندشناسی پایه گذاری نمی شد. اگرچه همچنان معتقدم که در دانشگاه ها آنگونه که شایسته است این موضوع و مفهوم اصلی درک نشده زیرا در پایان‌نامه هایی که با آنها مواجه هستم، می بینم که تاریخ بر پایه اسناد بررسی شده ونه بر اساس مباحث سندشناسی.

کتابِ «مقدمه‌یی بر شناخت اسناد تاریخی» نیازمند به روزرسانی است

شیخ الحکمایی ادامه داد: زنده یاد قائم مقامی تحصیلات تاریخ داشت و از آرشیوهای بسیاری در نقاط مهم جهان دیدن کرده است و در عین حال تسلط و آشنایی عمیقی با متون کهن داشته است بنابراین توان و چندبعدی بودن فعالیت های وی در عرصه تاریخ موجب شده این کتاب را بنویسد و در اختیار آیندگان بگذارد.

حجت الاسلام و المسلمین محمدعلی خسروی سند پژوه در پایان این نشستِ تخصصی با بیان این مطلب که کتابِ «مقدمه‌یی بر شناخت اسناد تاریخی» جزو اولین کتاب ها در زمینه مطالعه اسنادی بوده؛ اظهار داشت: این کتاب جز اولین ها و آغازگر و جریان ساز است ولی با گذشت مدت زمان بسیار ازنگارش آن و با توجه به تغییرات ایجاد شده در مباحث مطالعات تاریخی از زمان نگارش کتاب تا امروز نیاز به بازپرداخت و به روز‌رسانی دارد.

در پایان این نشستِ تخصصی پرسش و پاسخ برگزار شد و کارشناسان به سئوالات حضار پاسخ دادند.
 

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، مراسم گرامیداشت روز اسناد ملّی و میراث مکتوب با شعار «اسناد ملّی، حافظه ماندگار ملّت» با تجلیل از اهداگران اسناد، آرشیویست‌های نمونه و دستگاه‌های برتر در حوزه اسناد روز چهارشنبه 19 اردیبهشت، ساعت 10  با سخنرانی منصور صفت­گل استاد تمام گروه تاریخ دانشگاه تهران برگزار می شود.

در این مراسمِ ملّی برای نخستین بار از اسناد نفیس در دو بخش وقف­نامه ها و مبایعه­‌نامه ها رونمایی می‌شود، تجلیل از دستگاه­های برتر، اهداگران و کارکنان نمونه، پایان بخش این برنامه خواهد بود.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، فاطمه صدر، معاون پژوهش و منابع دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در دیدار با عباس کاظمی، سرپرست معاونت سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری قزوین، گفت: ضروری است دستگاه‌های اداری، جهت ثبت، نگهداری و بهره‌برداری سیاست‌گذارانه، علمی و پژوهشی از اسناد استان، همکاری بیشتری با نمایندگی قزوین این سازمان داشته باشند

فاطمه صدر، ضمن اشاره به ثبت و نگهداری میراث مستند مکتوب و غیرمکتوب ایرانی و اسلامی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تصریح کرد: حدود 42 هزار نسخه خطی در اداره کل منابع خطی و نفایس معاونت کتابخانه ملی این سازمان نگهداری می‌شود. همچنینکتاب‌ها و نشریات در همه زمینه‌ها، منابع غیرکتابی از جمله فیلم‌ها، پوسترها، اعلامیه‌ها و ... و اسناد اداری کشور در این سازمان ساماندهی شده و مورد پژوهش‌های علمی می‌گیرد.

وی در ادامه بیان کرد: در حال حاضر یکی از مهم‌ترین درخواست‌های سازمان از استانداری‌های کشور، آگاهی بخشی و اطلاع‌رسانی در سطح اداره کل‌های استان جهت تحویل به‌موقع اسناد خود مطابق با قوانین شورای عالی اسناد کشور به سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران است.

معاون پژوهش و منابع دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تأکید کرد: تلاش ما این است که استان قزوین از لحاظ برخورداری از مرکز استاندارد نگهداری اسناد مستقل شود. در گذشته اسناد این استان به مرکز اسناد سازمان در استان همدان منتقل می‌شد؛ برای این استقلال ضروری به نظر می‌رسد استانداری به ما کمک کند.

وی با اشاره به وضعیت نامناسب ساختمان فعلی مرکز اسناد و کتابخانه استان قزوین گفت: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران از لحاظ نوع و حجم و کیفیت منابع و داده‌ها، سازمانی خاص و کم‌نظیر در کشور است. از این جهت نیاز به ساختمانی دارد که از لحاظ استانداردهای نگهداری و ملاحظات حفاظتی، مناسب نگهداری این منابع باشد.

تأمین ساختمان مناسب و امن برای مرکز اسناد استان قزوین یکی از اولویت‌ها است

فاطمه صدر یادآور شد: نگهداری، ساماندهی و اطلاع‌رسانی منابع کتابی و غیرکتابی و نیز اسناد تاریخی و اداری ارزشمند ایران اسلامی، علاوه بر تاثیرگذاری بر جنبه‌های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و... منجر به حفظ سابقه‌ی هویتی تاریخی کشور خواهد شد و به سندپژوهان و تاریخ‌پژوهان کمک خواهد کرد. از این رو در حال حاضر پژوهشگران و اعضای هیئت علمی این سازمان بر این زمینه تخصصی تمرکز دارند.

این مدرس دانشگاه ضمن اشاره به اینکه یکی از مأموریت‌های اصلی این سازمان تهیه و تدوین تاریخ شفاهی کشور و سندپژوهی است، افزود: معاونت پژوهش و منابع دیجیتال این سازمان آمادگی دارد در تدوین تاریخ شفاهی دولتمردان و اهالی فرهنگ و علم و ادب استان و نیز پژوهش‌های اسنادی مرتبط با استانداری قزوین همکاری داشته باشد.

ارزش و اهمیت مکتوبات تاریخی همچنان ناشناخته است

در ادامه عباس کاظمی، معاون سیاسی، امنیتی، اجتماعی استاندار قزوین گفت: با وجود آن‌که شهر قزوین در سال ۱۳۷۶ به استان مستقلی تبدیل شد؛ اما در این ۲۶ سال، از نظر زیرساخت در تمامی حوزه‌ها مشکلاتی وجود دارد.

وی در ادامه با اشاره به سرمایه‌های تاریخی استان قزوین تصریح کرد: اهمیت مکتوبات تاریخی به قدر کافی شناخته نشده است. در موضوع آگاهی بخشی و همراه‌سازی ادارات دولتی و مردم جهت ارائه اسناد خود به مرکز اسناد استان، تلاش خواهیم کرد.

معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری قزوین تاکید کرد که با دعوت از مدیر مرکز اسناد و کتابخانه در نشست‌های اداری استان مانند کارگروه اجتماعی، فرهنگی، سلامت، زنان و خانواده، که ذیل شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان برگزار می‌شود، و تبیین اهمیت اسناد اداری و تاریخی برای مدیران کل استان می‌توان سطح همکاری‌ها و تعاملات را بالا برد.

وی بیان کرد: تلاش ما بر این خواهد بود که ساختمان مرکز اسناد استان را به لحاظ تجهیزات و امکانات در شرایط بهتری قرار دهیم و در صورت نیاز به حمایت‌های مالی، با هماهنگی رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان، اقداماتی جهت بهبود شرایط قابل انجام است. همچنین موضوع ساختار اداری مرکز نیز پیگیری خواهد شد.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، معاون پژوهش و منابع دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران،  در این بازدید از نزدیک در جریان اقدامات و فعالیت های مرکز اسناد استان قزوین قرار گرفت و با کارکنان این مرکز گفت‌وگو کرد و در جریان مسائل آنها قرار گرفت.

در این سفر استانی، فاطمه صدر در گفت‌و‌گو با حجت‌الاسلام سیدمصطفی مجیدی، مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان توضیح داد: یکی از اقدامات جدی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران جهت حفظ و نگهداری میراث مستند و مکتوب، دیجیتال سازی آنها است. این منابع پس از ضدعفونی، مرمت و تنظیم و توصیف یا فهرست‌نویسی در مخازن  سازمان که طبق استانداردهای بین المللی ساخته شده اند، آرشیو می‌شوند.

دیجیتال‌سازی میراث مکتوب

این مدرس دانشگاه ابراز امیدواری کرد باتوجه به همکاری های ارزنده اداره کل اوقاف و امور خیریه در رابطه با ارسال اسناد دولتی مرتبط به مرکز قزوین، همکاری های این اداره کل در راستای شناسایی و جمع آوری منابع مکتوب و غیرمکتوب ارزنده ای که در منازل شهروندان قزوینی و یا اماکن متبرکه و امامزاده ها نگهداری می شود، ادامه یابد تا بتوان این منابع را سریع‌تر دیجیتال کرده و در صورت نبود محدودیت‌های طبقه‌بندی یا عدم برخورداری از حق مالکیت فکری، نسخه دیجیتال آن را در دسترس پژوهشگران و دولتمردان قرار داد.

فاطمه صدر در ادامه توضیح داد: دیجیتال کردن منابع، یکی از راه های حفظ و نگهداری آنها است و در صورت مراجعه پژوهشگران، نسخه دیجیتالی منبع به آنها عرضه می شود و به این صورت تا حد ممکن از آسیب به نسخه های اصلی جلوگیری به عمل آید.

این مسئول تاکید کرد: میراث مستند مکتوب و غیرمکتوب، از اهمیت و جایگاه ویژه ای برای همه ما برخوردار است. لذا در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، تنها نسخه های کاغذی نگهداری نمی‌شود؛ بلکه منابع غیرکتابی همچون: مُهرهای قدیمی، حلقه‌های فیلم، صفحه های گرامافون، نوارهای کاست و... ارزشمند نیز به‌عنوان بخشی از میراث ایران اسلامی، حفظ و ساماندهی می شوند.

سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در رده ی جهانی رقابت می کند

فاطمه صدر ضمن اشاره به در معرض آسیب قرار گرفتن منابع و اسناد قدیمی واقع در موقوفات و بقاع متبرکه گفت: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، مجهزترین و استانداردترین مرکز مرمت منابع کاغذی و اسنادی در کشور محسوب می شود و هرسال از سایر کشورهای منطقه و حتی برخی کشورهای اروپایی، منابعی برای مرمت به این سازمان ارسال می‌شود. با توجه به ارتباط سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با سازمان های بین المللی مرتبط با حوزه‌های تخصصی خود، تلاش ما بر ساماندهی منابع مطابق با استانداردهای جهانی است.

مردم، منابع کتابی و غیرکتابی تاریخی خود را به سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران بسپارند

معاون پژوهش و منابع دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ضمن اشاره به اهمیت همکاری سازمان اوقاف و امور خیریه با این سازمان درراستای فرهنگ سازی امر اهدای منابع سندی و تاریخی نزد مردم، گفت: بسیاری از مردم از عملکرد و وجود چنین سازمان تخصصی ای در حفاظت از میراث ایران اسلامی، اطلاعی ندارند. از سوی دیگر باید اعتمادسازی در میان مردم در موضوع اهدا یا امانت سپاری منابع به نحو احسن شکل بگیرد تا مردم با سپردن منابع قدیمی خانوادگی و غیرخانوادگی خود، در حفظ این منابع سازمان را یاری دهند.

سند ارزشمند از نظر سازمان اوقاف و امور خیریه، وقف نامه است

وی توضیح داد: اصل وقف نامه ها در اختیار اداره کل اوقاف استان نیست. بلکه این اسناد به مخزن سازمان در تهران تحویل داده می شود و در استان ها نگهداری نمی شود. اما سایر اسنادی که در اختیار سازمان اوقاف و امور خیریه قرار داشت به مرکز اسناد و کتابخانه ملی استان قزوین منتقل و همکاری های لازم شکل گرفت.

حجت الاسلام مجیدی ادامه داد: از محاسن تعیین و تکلیف اسناد راکد این اداره کل برای ما این بود که در جریان تبادل و پایش منابع به کمک همکاران شما، اسناد وقفی جدیدی به دست آوردیم. وی با اشاره به وجود قرآن های زیادی در بقاع متبرکه گفت: می توان از ظرفیت این منابع بهره مند شد و آثار را به جهت ارزش قدمت مورد مطالعه و بررسی قرار داد. همچنین بعضی از بقاع متبرکه دارای شجره نامه های قدیمی هستند که در صورت ارزشمندی برای سازمان اسناد و کتابخانه استان می توان این شجره نامه ها را جهت مرمت و بهره برداری از رونوشت دیجیتال آن به سازمان ارسال کرد.

اعلام آمادگی اداره اوقاف در راستای همکاری با سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران

حجت الاسلام مجیدی با تصریح به همکاری در  تبلیغ این امر که مردم باید نسبت به حفظ و پاسداشت میراث مکتوب خود آکاه باشند، ضمن تاکید بر سپردن اسناد و مکتوبات قدیمی به مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران اضافه کرد:  بحث واگذاری اسناد تاریخی را به امنای بقای متبرکه و مساجد ابلاغ خواهیم کرد تا چنانچه شخصی نسخ قدیمی را نگهداری می کند به صورت امانی به نماز جمعه و روحانیت بسپارد تا پس از آن تقدیم مرکز اسناد و کتابخانه استان شود . در این صورت، در حوزه های دینی نیز تبلیغ جامع و گسترده ای را جهت مرمت و حفظ این اسناد مکتوب شاهد خواهیم بود.

‌

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، فاطمه صدر، معاون پژوهش و منابع دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در این دیدار گفت: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران از جمله سازمان های فرهنگی، پژوهشی، آموزشی و خدماتی در سطح ملی است که نزد مراکز پژوهشی، دانشگاهی، و به‌ویژه مراکز آرشیوی، اسنادی و کتابخانه ای جهان بسیار شناخته شده است؛ اما در داخل ایران، کم تر از سایر کشورها مورد توجه قرار می‌گیرد. وی ضمن اشاره به اهمیت دیپلماسی فرهنگی و تعاملات بین المللی و علمی افزود: این سازمان، مخاطبانی فراتر از مرزهای کشور دارد و پژوهشگران و محققان سایر کشورها برای بهره‌گیری از منابع این سازمان با آن در ارتباط هستند.

وظیفه ی مرکز اسناد و کتابخانه ملی استان، حفاظت از میراث مستند کشور است

معاون پژوهش و منابع دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران عنوان کرد: قدمت تأسیس کتابخانه ی ملی ایران به ۹۰ سال می رسد و یکی از اهداف اصلی آن، شناسایی، گردآوری و ثبت منابع ایران شناسی، اسلام شناسی و همچنین هرمنبعی است که به زبان فارسی در هر نقطه ای از دنیا منتشر می‌شود. وی افزود: در این سازمان، اسناد و بسیاری از نسخ خطی، کتاب‌های چاپ سنگی و نفیس کشور نگهداری و ساماندهی می شود و تمام منابع کاغذی منتشر شده در کشور؛ اعم از نشریات، اعلامیه ها و کتاب ها باید بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی به این سازمان تحویل داده شود. این منابع، ریشه‌ها و ابعاد هویت ایرانی_ اسلامی مردم کشورمان را مشخص می کند.

فاطمه صدر ادامه داد: برخی گروه‌های علمی و پژوهشی این سازمان در هیچ دانشگاهی، گروه و هیئت علمی مشابه ندارند و با تخصص های خاص این سازمان، مرتبط هستند.

منابع تاریخی و ارزشمند که در دست مردم یا برخی دستگاه‌ها است به این سازمان جهت حفاظت از حافظه تاریخی و سیاسی ایران اسلامی تحویل داده شود

فاطمه صدر تاکید کرد: درخواست ما این است که با همکاری و فرهنگ‌سازی اُمنا و معتمدین فرهنگی هر استان،  مانند ائمه جمعه و امامان جماعت، منابع تاریخی و ارزشمند که در پستوهای منازل، زیرزمین ها، برخی کتابخانه ها و... نگهداری غالبا نامناسب و غیراستاندارد می‌شوند به این سازمان ملی اهدا یا به صورت امانی سپرده شوند.

این مدرس دانشگاه توضیح داد: سالیانه گزارش هایی به ما می رسد که حاکی از این است که عتیقه چی ها و برخی سفارت خانه های خارجی از طریق دلال ها، منابع ارزشمند حاکی از هویت ایرانی و اسلامی مردم کشور و حتی جهان اسلام را در خانه‌های مردم شناسایی کرده و با هزینه ی بسیار اندکی آنها را از دسترس و تملک ما خارج می کنند. اهالی علم و معرفت که به ارزش این منابع واقفند می‌توانند مردم را از چنین مسائلی آگاه کنند و آنها را به موضوع اهدای این میراث مکتوب ترغیب کنند. چنانچه فرد صاحب‌منبعی به دلایلی علاقه‌مند به اهدا نبود هم سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران این امکان را فراهم کرده است تا به صورت امانی از منابع ارزشمند مردم نگهداری کند یا براساس ضوابط آنها را خریداری کند.

در پایان فاطمه صدر اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین وظایف سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، ثبت و ضبط تاریخ شفاهی بزرگان و پیشکسوتانی است که در عرصه های سیاسی، فرهنگی، علمی و اجتماعی در این استان فعالیت داشته‌اند. لذا تقاضای ما این است که با همکاری بزرگان استان، تاریخ شفاهی این افراد اخذ شود تا برای جامعه ماندگار بماند.

اسناد مکتوب، نزد ما امانت هستند

حجت الاسلام عبدالکریم عابدینی در این دیدار گفت: اسناد و مدارک تاریخی می تواند تاثیر بسیار موثری در آینده و هویت کشور و مردم داشته باشند و آبروی یک مملکت، مکتب و آیین را حفظ کند.

وی تصریح کرد: اسناد و کتب، امانتی نزد ما هستند که باید برای هوش مصنوعی ابرقدرت حفظ شوند تا در این زمینه نیز نقش آفرینی کنند. نمره ی ملت ها، دین و مذهب آنها از این طریق است که به چشم می آید.

پرورش هوش مصنوعی با داده های سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران

صدر در پاسخ به این دغدغه تصریح کرد: در حال حاضر این سازمان با معاونت علمی، فناوری و دانش‌بنیان ریاست جمهوری در حال همکاری برای کمک به انجام کلان پروژه کشور در زمینه مدل‌سازی زبان فارسی برای هوش مصنوعی است.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، این کتاب که از مجموعه سرگذشتنامه‌ها و یادنامه‌ها است با پژوهش و نگارش مهدی مظفری ساوجی منتشر شده است.

کتاب «محمد دبیرسیاقی: احوال و آثار» در تلاش است تا تصویری روشن از زندگی و فعالیت‌های علمی دکتر محمّد دبیرسیاقی به عنوان پژوهشگر، لغت‌شناس و مصحّح متون کهن، پیش‌روی محقّقان و علاقمندان به زبان و ادبیات فارسی بگذارد.

این کتاب 166 صفحه‌ای با قیمت 1،300،000ریال در نمایشگاه بین‌‌المللی کتاب تهران عرضه خواهد شد و علاقه‌مندان می‌توانند آن را از 19 لغایت 30 اردیبهشت از غرفه انتشارات سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تهیه نمایند.

به گزارش روبط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، در این نشستِ تخصصی، عمادالدین شیخ‌الحکمایی، سوسن اصیلی و رضا فراستی، از سندپژوهان و متخصصان در امر سندپژوهی درباره موضوعاتی چون «ایجاد بانک دیجیتال اسناد ایرانی: یک ضرورت ملی»، «سندشناسی و سندپژوهی: بررسی تاریخی، تداخل معنایی و آسیب علمی»، و «ضرورت توسعه استاندارد ملی توصیف و الزام آرشیوها به رعایت آن» سخنرانی خواهند کرد.

نشست تخصصی «سندپژوهی و سندشناسی؛ چالش‌ها و چشم‌اندازها» روز دوشنبه 17 اردیبهشت ماه ساعت 9 تا 11:30 در سالن اجتماعات ساختمان گنجینه اسناد ملی ایران، به نشانی بزرگراه حقانی (شرق به غرب) نبش خیابان کوشا، روبروی ورزشگاه شهید کشوری، ساختمان آرشیو ملی ایران برگزار خواهد شد.

 حضور برای عموم علاقه‌مندان و پژوهشگران آزاد است.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، کتاب « مقدمه‌­یی بر شناخت اسناد تاریخی» تالیف سرهنگ دکتر جهانگیر قائم مقامی به عنوان دوازدهمین کتاب از سلسله نشست های «صد کتاب ماندگار قرن» یکشنبه 16 اردیبهشت 1403 ساعت 10 صبح در سالن فرهنگ مرکز همایش­‌های بین‌­المللی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار می­شود.

در این نشست عمادالدین شیخ الحکمایی پژوهشگر موسسه باستان شناسی دانشگاه تهران و حجت الاسلام و المسلمین محمدعلی خسروی، سند پژوه سخنرانی خواهند کرد و نیز مصطفی نوری پژوهشگر سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران دبیر نشست خواهد بود.

لازم به توضیح است تا کنون کتاب های «تاریخ پیامبر اسلام»، اثر محمدابراهیم آیتی، «نثر طوبی؛ دایره‌المعارف لغات قرآن کریم» اثر علامه ابوالحسن شعرانی، «بیست مقاله قزوینی» از مجموعه پژوهش های علامه محمد قزوینی، «زندگانی فاطمه زهرا سلام الله علیها» نوشته سید جعفر شهیدی، «مسئله حجاب» استاد شهیدمرتضی مطهری، «واژه و معنای آن از فارسی میانه تا فارسی» نوشته کتایون مزداپور، «طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن» سلسله جلسات سیدعلی خامنه‌ای،«حواصل و بوتیمار» نوشته امیرحسن یزدگردی، «خواب آشفته نفت» نوشته محمدعلی موحد، «مفاتیح الجنان» با گردآوری شیخ عباس قمی، و «تاریخ طب در ایران» تالیف دکتر محمود نجم‌آبادی در سلسله نشست‌های «صد کتاب ماندگار قرن» معرفی و بررسی شده است.

​گفتنی است این نشست بصورت زنده از صفحه آپارات (aparat.com/nlai_ir) ​سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران پخش خواهد شد.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، کتاب «بحر المحبۀ في اسرار المودۀ» یکی از تفاسیر عرفانی در سنت تفسیرنگاری اسلامی به شمار می‏ آید که در آن، سورۀ مبارکه یوسف به شیوه‏ای ساده و در ساختاری داستانی و دلنشین تفسیر شده است.

محبوبه شمشیرگرها عضو هیئت علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران در این کتاب، برای نخستین بار تصحیحی انتقادی از این اثر به همراه چکیده‏ای از دستاوردهای پژوهشی اخیر درباره آن، در کنار توضیحاتی به رشته تحریر در آورده است.

در این تفسیر، که متن آن به زبان عربی نوشته شده، ماجرای زندگی حضرت یوسف علیه‌السلام از کودکی تا پایان عمر، در قالب «نکته»، «قصه»، «حکایت»، «اشاره»‎ و «شعر»، با بیان انبوهی از احادیث پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلّم، اشارات و لطایف اخلاقی، حکایات صوفیانه و تاریخی، سروده‌‏های شاعران و همچنین اقوال و احوال بزرگان دین و عرفان روایت شده است.

کتاب «بحر المحبۀ في اسرار المودۀ» در 284 صفحه و شمارگان 100 نسخه و به قیمت 2،000،000 آماده عرضه در سی و پنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران است.

همچنین علاقه‌مندان می توانند این کتاب را بصورت برخط از فروشگاه انتشارات سازمان به نشانی (https://bookshop.nlai.ir/) خریداری نمایند.

سی و پنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران از 19 لغایت 30 اردیبهشت در محل مصلای تهران برگزار خواهد شد.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، نشست معرفی و بررسی کتاب «مقدمه‌­یی بر شناخت اسناد تاریخی» تالیف سرهنگ دکتر جهانگیر قائم مقامی به عنوان دوازدهمین کتاب از سلسله نشست‌های «صد کتاب ماندگار قرن» یکشنبه 16 اردیبهشت 1403 ساعت 10 صبح در سالن فرهنگ مرکز همایش­‌های بین­‌المللی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار می‌­شود.

لازم به توضیح است تا کنون کتاب های «تاریخ پیامبر اسلام»، اثر محمدابراهیم آیتی، «نثر طوبی؛ دایره‌المعارف لغات قرآن کریم» اثرعلامه ابوالحسن شعرانی، «بیست مقاله قزوینی» از مجموعه پژوهش های علامه محمد قزوینی، «زندگانی فاطمه زهرا سلام الله علیها» نوشته سید جعفر شهیدی، «مسئله حجاب» استاد شهید مرتضی مطهری، «واژه و معنای آن از فارسی میانه تا فارسی» نوشته کتایون مزداپور، «طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن» سلسله جلسات سیدعلی خامنه ای،«حواصل و بوتیمار» نوشته امیرحسن یزدگردی، «خواب آشفته نفت» نوشته محمدعلی موحد، «مفاتیح الجنان» با گردآوری شیخ عباس قمی، و «تاریخ طب در ایران» تالیف دکتر محمود نجم آبادی در سلسله نشست‌های «صد کتاب ماندگار قرن» معرفی و بررسی شده است.

​گفتنی است این نشست بصورت زنده از صفحه آپارات​  سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران پخش خواهد شد.