به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، ایرج عنایتی‌زاده با بیان این مطلب درباره دیدگاه سیاحان در نگارش سفرنامه ها گفت: سفرنامه ها حاوی اطلاعات جامع و کاملی از فرهنگ ایرانیان هستند که در بخش هایی از این سفرنامه ها درباره مناسبت های مذهبی، مناسک، آیین ها، ‌آداب و رسوم ها در مناطق مختلف کشور نوشته شده است. 
رئیس گروه ایرانشناسی و اسلام شناسی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران افزود: با مطالعه آثار به جای مانده از سیاحان و توجه به آداب و رسوم ایرانیان در ماه مبارک رمضان می توان ادعا کرد با گذشت چندصد سال، بسیاری از آداب و رسوم دست نخورده باقی مانده و به امروز منتقل شده و این مهم نشان از ریشه دار بودن آیین های مذهبی و ملی دارد.
عنایتی زاده افزود: سیاحانی چون «شاردن»، «کمپفر»، «کاتوف»، «پترو دلاواله»، «فوروکاوا»، «ماساهارو» و «رنه دالمانی» در سفرنامه های خود به جنبه های مختلفی از ماه رمضان و روزه‌داری ایرانیان مانند بیدار شدن در وقت سحری، نخوردن و نیاشامیدن در طول روز، شلیک توپ در میادین شهر به وقت سحر و افطار و شور و شوق میان مردم و کسبه به منظور تدارک و آماده شدن افطاری اشاره کرده اند.
وی ادامه داد: مناجات ها، شب زنده داری ها و رویت ماه نو و فرارسیدن عید فطر از دیگر مواردی است که جهانگردان در آثار خود به عنوان جشن های سه روزه در پایان ماه رمضان از آن یاد کرده اند. «انگلبرت کمپفر» پزشک و طبیعی‌دان اهل آلمان که در عهده شاه سلیمان صفوی به ایران آمده بود در سفرنامه خود ضمن اشاره به روزه داری شاه صفوی، به پایبندی شدید مردم در روزه داری در طول ماه رمضان و مراسم های افطار و نیایش های شبهای احیا و رفتن مردم به مساجد اشاره کرده است. همچنین  او به مراسم های عید فطر، رویت ماه جدید، نقاره زنی در میادین و پرداخت فطریه به صورت مرسوم میان مردم اشاره کرده است.
عنایتی زاده افزود: او همچنین به حضور مردم در مساجد و مکان های مذهبی از قبیل زیارتگاه ها در این ماه اشاره کرده و مطالبی را درباره شب زنده داری و نیایش ایرانیان در روزهای 19، 21 و 23 ماه رمضان نوشته است.
وی گفت: همچنین «کاتوف» سیاح روسی در سفرنامه خود در حکومت صفوی، از ماه رمضان به عنوان یکی از اعیاد ایرانیان نام برده، او نیز به منع از خوردن و آشامیدن در این ماه در میان مردم اشاره کرده و تلاش مردم برای فراهم کردن تدارکات افطار و دورهمی های پس از افطار را از نکات قابل توجه ماه رمضان عنوان کرده است.
رئیس گروه ایرانشناسی و اسلام شناسی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در ادامه صحبت های خود افزود: «ماساهارو ژاپنی» که مقارن با عهد ناصرالدین شاه در ایران حضور داشت علاوه به نخوردن و نیاشامیدن به آداب دیگر مردم ایران در ماه رمضان در سفرنامه خود اشاره کرده است که مربوط به پرهیز از انجام بسیاری از امور مانند پرهیز از دروغگویی و غیبت و نیز پرهیز ازکسب و کار غیرحلال می شود. همچنین «پیترو دلاواله» سیاح ایتالیایی در سفرنامه خود به شب شهادت حضرت علی (ع) و دسته های عزاداری که مردم در این ایام برگزار کرده اند؛ اشاره کرده اند. 
عنایتی زاده همچنین به سفرنامهٔ برادران شرلی نیز اشاره کرد و گفت: آنتونی و رابرت شرلی (سفرنامه نویسان انگلیسی) در سفرنامه خود به عزاداری هایی که در میان مردم ایران در ماه رمضان انجام می شد، اشاره کرده اند. در این سفرنامه ها درباره آداب ایرانیان هنگام افطار و اشتیاق روزه داران برای تدارک سفره افطار و نذری دادن و پخش سینی های غذا صحبت شده است. حتی مطالبی درباره میهمانی درباریان برای افطار و روزه داری شاهان ایرانی و لغو سفر شاهان برای روزه داری کامل مطالبی آورده شده است؛ شاردن در سفرنامه خود مشخصا به لغو سفرهای شاهان صفوی در ایام ماه مبارک رمضان برای روزه داری و پرداختن به عبادات ماه رمضان پرداخته است.
رئیس گروه ایرانشناسی و اسلام شناسی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ادامه داد: «هانری رنه دالمانی« سیاح فرانسوی نیز در دوران قاجار در ایران حضور داشت و در بخشی از سفرنامه خود به شیرینی های مخصوص ماه رمضان (زولبیا و بامیه) اشاره می کند؛ او به تنوع خوراکی های آن زمان به خصوص در ماه رمضان به وقت سحری و افطاری می پردازد. رونق کسب و کار در برخی از مشاغل مانند قنادی ها و قصابی ها از دیگر مواردی است که این جهانگرد در سفرنامه خود آورده است. 
وی خاطرنشان کرد: پایان ماه رمضان و جشن عید فطر در برخی از سفرنامه ها آمده است که به جزئیات اشارات خاصی نشده است، برای مثال «شاردن» در سفرنامه خود به شادی و جشن مردم در پایان ماه رمضان همزمان با پایان روزه داری اشاره کرده است، همچنین «کاتوف» در سفرنامه خود درباره ضیافت سه روزه در پایان ماه رمضان نوشته است.

پایان خبر/

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، با همکاری فعالان فرهنگی و یاوران اسناد در همدان و همچنین حمایت های اداره کل و نواحی آموزش و پرورش استان، تعداد قابل توجهی از اسناد و عکس های مربوط به تاریخ تعلیم و تربیت در همدان از دوره قاجار تاکنون جمع آوری و فهرست نویسی شده که منبع مهم و قابل توجهی برای تاریخ پژوهان است. 
به گفته مدیر کل اسناد و کتابخانه ملی منطقه غرب کشور، این مرکز آمادگی لازم برای همکاری اسنادی و تاریخ پژوهی با مراکز علمی و آموزشی منطقه غرب کشور را دارد. به نظر می رسد با توجه به اسناد و منابع جمع آوری شده و مصاحبه های تاریخ شفاهی انجام شده با مفاخر و پیشکسوتان تعلیم و تربیت در همدان، زمینه لازم برای تدوین و انتشار کتاب تاریخ تعلیم و تربیت در همدان فراهم است.

پایان خبر/

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، با توجه به تداوم بحران کرونا و در راستای افزایش خدمات غیرحضوری، از مهرماه سال گذشته با رعایت قانون کپی رایت خدمتی جدیدی با عنوان «ارائه محتوای دیجیتال منابع کتابخانه ملی» به صورت مجازی ارائه شد که امکان دریافت محتوای دیجیتال در شرایط کنونی همچنان پابرجاست. 
کاربران برای بهره مندی از این خدمت می توانند درخواست های خود را به آدرس :« Requestinfo@nlai.ir » ارسال کنند  و به درخواست های ارسالی پس از بررسی در مدت یک هفته پاسخ داده خواهد شد. 
به گفته رضا شهرابی مدیرکل اطلاع رسانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی، از نیمه دوم سال 99 محتوای دیجیتال منابع کتابخانه ملی در اختیار 167 کاربر قرار گرفته که در مجموع 15600 صفحه بوده است.  
لازم به توضیح است، به دلیل رعایت قانون کپی رایت تنها امکان اسکن 20درصد از صفحات هر منبع وجود دارد. 
پایان خبر/

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، علی دهباشی فعال فرهنگی و مدیر مجله بخارا با حضور در ‍پویش «کتابخوانی ملی» که به همت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در حال برگزاری است، گفت: قصد دارم با پیوستن به پویش «کتابخوانی ملی» چند جلد کتاب را برای مطالعه معرفی و پیشنهاد کنم. 
وی ادامه داد: کتاب «تصحیح تازه ای از مثنوی معنوی» نخستین کتابی است که برای تورق و مطالعه پیشنهاد می کنم، همانگونه که می دانیم فرنگیان به دلیل شیفتگی که به فرهنگ ایران داشتند؛ بسیاری از متون اصلی کلاسیک کشور را تصحیح کرده اند. برای مثال به تصحیح شاهنامه فردوسی می توان اشاره کرد که پیش از دکتر جلال خالقی مطلق – دانشمندایرانی – عثمان اف در شوروی سابق و ژول مل در فرانسه آثاری را ارائه کرده بودند اما استاد خالقی برای نخستین بار نزدیک به چهل سال عمر گرانبهای خود را برای ایجاد یک نسخه مصحح درباره شاهنامه فردوسی گذاشت. 
دهباشی افزود: اما امروز پس از چاپ‌های مختلف مثنوی از دانشمندان خارجی، استاد محمد علی موحد همانگونه که در مقدمه اثر خود نوشته است، به آرزوی پنجاه ساله زنده یاد مینوی مبنی بر تصحیح یک نسخه مثنوی از یک دانشمند ایرانی پاسخ داده است.
مدیر مجله ادبی و فرهنگی بخارا ادامه داد: استاد فرهیخته محمدعلی موحد طی سالیان متمادی با کار مطالعاتی خود روی مقالات شمس، توانست مثنوی را تصحیح کند و این اقدام ارزشمند، ‌او را به عنوان یکی از دانشمندان بزرگ عصر حاضر در تاریخ ادبیات ایران ماندگار کرد و به اعتقاد من از این کتاب باید به عنوان رخداد بزرگ و مهمی در زبان فارسی یاد کرد.
این فعال فرهنگی گفت: استاد موحد در 160 صفحه مقدمه جامع و کامل به طور دقیق به ظرایفی که در تصحیح مثنوی آمده اشاره کرده است و مایه خرسندی است که یک اثر مثنوی با تصحیح دانشمندی ایران در کتابخانه های کشور موجود است. 
دهباشی اظهار داشت: کتاب « ظهیر الدوله خاموشخانه زندگان » اثر دیگری است که برای مطالعه پیشنهاد می کنم. این کتاب حاصل 20 سال پژوهش دوست دانشمند من اصغر حیدری منفرد درباره آرامگاه ظهیر الدوله است. او سالیان سال مقبره های دانشمندان و شخصیت های بزرگی از جمله ایرج میرزا، ملک الشعرای بهار، سید حسن تقی زاده، رهی معیری، کاظم خان سیاح، فروغ فرخزاد و بسیاری از دانشمندان، شاعران، نویسندگان را در آرامگاه ظهیرالدوله شناسایی کرد. اصغر حیدری منفرد در مقدمه جامعی که در این اثر آورده، وجه تسمیه همه قبرهای بزرگان ایران را برشمرده است.
وی ادامه داد: کتاب «زیر آسمان های جهان» اثری خوش خوان است که در این پویش ملی برای مطالعه معرفی می کنم، این اثر در برگیرنده گفتگوی رامین جهانبگلو با داریوش شایگان است. اصل این کتاب و گفتگوها به زبان فرانسه است که نازی عظیما بسیار شیوا آن را ترجمه کرده است. داریوش شایگان در این کتاب به مطالعات هندشناسی و تاثیراتی که بر زندگی وی گذاشته می پردازد. همچنین آشنایی او با هانری کربن، علامه طباطبایی، سیدجلال آشتیانی و بسیاری از دانشمندان دیگر، از نکات خواندنی در این کتاب است. 
دهباشی گفت: شایگان در این کتاب و در گفتگو با جهانبگلو زندگی خود را دوره بندی می کند و از نخستین آشنایی های خود درباره هندشناسی که منجر به نگارش کتاب دوجلدی «ادیان و مکتب های فلسفی هند» سخن می گوید و در ادامه به کتاب های «آسیا در برابر غرب»، «افسون زدگی جدید» و «نگاه شکسته» اشاره می کند.
دهباشی خاطرنشان کرد: این کتاب گفتگوی بسیار شیرین و خوش خوان است و اطلاعات جامعی از سیر و سلوک یک دانشمند ایرانی به نام داریوش شایگان در عرصه تفکر به دست می دهد. این اثر ما را با دنیای بزرگی از تفکر و اندیشه آشنا می کند و اگر آن را برای مطالعه انتخاب کنید بی وقفه به خوانش آن خواهید پرداخت.
پایان خبر/

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، محمد حدادی در توضیح جزئیات این خبر گفت: حفاظت و نگهداری از میراث مکتوب و ارائه خدمات مرمتی به اشخاص حقیقی و حقوقی در راستای اهداف کلان سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران انجام می شود و به همین منظور ارائه خدمات مرمتی به اشخاص حقیقی و حقوقی توسط اداره کل مرمت و حفاظت سازمان در حال انجام است. 
وی ادامه داد: به همین منظور در سال گذشته خدمات مرمتی برای بیش از 38 مورد از درخواست های دریافتی از سوی اشخاص حقیقی و حقوقی برای مرمت و بازسازی اسناد و نسخه های نفیس خطی و چاپی انجام شد. 
حدادی ادامه داد: مرمت و بازسازی اسناد و نسخه های نفیس آسیب دیده، ساخت جعبه های حفاظتی برای نسخه های خطی، ضدعفونی منابع آلوده و ارائه مشاوره های فنی درباره پایش محیطی مخازن و منابع از جمله خدماتی است که در راستای ارائه خدمات به داشته های فرهنگی و معنوی اشخاص حقیقی و حقوقی در این اداره کل به انجام می رسد. 
مدیرکل مرمت و حفاظت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران خاطرنشان کرد: ارائه خدمات مرمتی بر اساس ضوابط و قوانین موجود در سازمان و درخواست‌های ارسالی از دستگاه‌ها، مراکز آرشیوی و کتابخانه‌ای و موزه ها و یا درخواست های افراد حقیقی صورت می گیرد و علیرغم مشکلات و محدودیت‌های مربوط به شیوع ویروس کرونا ارائه این خدمات نسبت به سال های گذشته افزایش یافته و اداره کل مرمت و حفاظت در سال جدید نیز آمادگی ارائه خدمات حفاظتی و مرمتی به اشخاص حقیقی و حقوقی را دارد.

پایان خبر/

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، خسرو طالب زاده در تشریح عملکرد معاونت اسناد در سال 99 عنوان کرد: سازمان اسناد و آرشیو ملی سابقه 50 ساله دارد، که 30 سال آن یعنی تا سال 1382 در قالب سازمان اسناد سپری و از سال 1382 با کتابخانه ملی ادغام شد و در قالب معاونت اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ادامه یافت.

اصلاحات در فرایندها و ساختار معاونت اسناد

وی افزود: بر این اساس، 50 سال پیشینه سازمان اسناد می‌طلبید که در ساختار، فرایند و اهداف آن تجدیدنظر شود. به همین منظور سال گذشته با بررسی، گفت‌وگو، مشورت با صاحب‌نظران و مدیران گذشته، این برنامه ریزی به منظور اصلاحات در فرایندها و ساختار صورت پذیرفت تا بتوان با اجرای راهکارهای جدید و راهبرد نوین، ایده جدیدی در فعالیت‌های معاونت شکل گیرد.

طالب زاده تصریح کرد: نکته قابل توجه که در ابتدا به نظر می‌آید این است که میان ورودی و خروجی اسنادی معاونت تناسب و توازنی وجود نداشت، یعنی حدود چهار میلیون و 200 هزار پروند اسنادی طی 50 سال جمع آوری شده بود که فقط حدود 800 هزار پرونده اسنادی قابل دسترسی بود و پرونده‌های دیگر که حدود سه میلیون و 400 هزار پرونده بود قابل دسترسی نبوده است.

وی افزود: در این زمینه اصلاحاتی در فرایندها انجام گرفت تا این دسترسی‌ها برای همه افراد با رعایت مقررات و طبقه‌بندی اسناد میسر شود و مخاطبان و ذی‌نفعان بتوانند از بیشتر اسناد موجود در سازمان بهره‌برداری کنند. برای این منظور در فرایندها بازنگری صورت پذیرفت و سطح ارائه خدمات از برگ و پرونده؛ به برگ، پرونده، ردیف و مجموعه گسترش داده شد. یعنی از این پس چهار نوع خدمت به مردم، محققان و پژوهشگران ارائه می‌شود. البته برخی اسناد به دلیل محدودیت‌های قانونی همچنان غیرقابل دسترس است.

طالب زاده تصریح کرد: نکته بعدی در این اصلاحات این بود که مخاطبان معاونت اسناد در خلال 50 سال گذشته بیشتر مورخان و سند پژوهان بودند که البته نتایج مفیدی در برداشته، این در حالی است که یک درصد اسناد از تمامی اسناد به اسناد ارزشمند و تاریخی اختصاص دارد و 99 درصد اسناد، اسناد مربوط به نهادهای اجرایی و دولتی و حکومتی مدیریت کشور است، به عبارتی، اگر می‌گوییم آرشیو ملی یا حافظه ملی، بخش قابل توجه آن یعنی حدود 99 درصد این حافظه ملی، مربوط به تجربه زیسته و دانش ضمنی مدیریت و برنامه‌ریزی کشور است.

راه اندازی «شبکه اسناد مدیریت» (شام)

وی ادامه داد: همانگونه که به طور طبیعی هر مدیری از آرشیو اداره و سازمان خود در فرایند تصمیم سازی و برنامه ریزی استفاده می‌کند، در یک مقیاس بزرگتر، اسناد آرشیو ملی باید چنین کارکردی داشته باشد تا تمامی مدیران کشور بتوانند از آرشیو ملی در فرایندهای تصمیم سازی، برنامه سازی و تعیین راهبرد استفاده کنند. آرشیو ملی باید پشتیبان نظام تصمیم‌سازی و برنامه‌ریزی کشور باشد.

طالب زاده گفت: در این 50 سال، گسستی میان نظام مدیریتی و بدنه اجرایی کشور و مرکز اسناد رخ داده بود که سعی شد این گسست برطرف شود، براین اساس طرحی با عنوان طرح (شام) «شبکه اسناد مدیریت» عملیاتی شد که با چندین نهاد دولتی و عمومی هماهنگی و برنامه ریزی شده است تا کل اسناد مربوط به این نهادها فهرست نویسی و تنظیم و توصیف اسناد شود، و پس از اسکن، در قالب یک نرم افزار به آنها بازگردانده می‌شود.

وی ادامه داد: مهمترین تحول در نظام ارتباطات و اطلاعات، این است که نظام تمرکزگرا و مستقل جای خود را به نظام شبکه‌ها و پلتفرم‌ها داده است، یعنی مهم و اساسی این است که تمام دستگاه‌های دولتی و مراکز اسنادی کل کشور در یک شبکه و پلتفرم بتوانند با همدیگر داد و سند اسنادی و اطلاعاتی داشته باشند و همه بتوانند از محتوای این اسناد بهره‌برداری کنند. این راهبردی نوین است که از نظام تمرکزگرا به سمت نظام شبکه اسنادی پیش می‌رود، برای این منظور باید تعریف سند از سند به عنوان منبع و مرجع مطالعات و پژوهش‌های صرف تاریخی به سمت سند به عنوان سند توسعه گسترش و تحول و ساختار معاونت اسناد در این جهت تغییر راهبردی یابد.

طالب زاده عنوان کرد: نکته سوم این است که دیگر مسئله مالکیت و مکان سند اهمیت راهبردی ندارد و نباید مانع دسترسی به محتوی یا فراداده‌های سند شود. سند در هر جایی و در مالکیت هر فردی که باشد، معاونت اسناد باید بتواند به آن دسترسی مناسب داشته باشد.

برنامه ریزی در اجرای طرح سند به مثابه وثیقه با همکاری بانک‌ها

وی ادامه داد: به همین منظور مفهوم مدیریت اسناد باید به مفهوم حمکرانی اسناد ارتقاء یابد، زیرا مدیریت اسناد محدود و مخصوص درون سازمان و محیط سازمانی است، اما قلمرو حکمرانی اسناد محدویت جغرافیایی و مالکیتی ندارد و در هر خانه و سازمان‌ و نهادی که باشد معاونت اسناد باید برنامه‌ای داشته باشد که داده یا فراداده آن دسترسی داشته باشد و ارائه خدمت کند.

طالب زاده تصریح کرد: به همین منظور طرح سند به مثابه وثیقه با همکاری بانک‌ها برنامه‌ریزی و پیگیری می‌شود تا بانک‌ها با همکاری کارشناسان و ارزیابی معاونت اسناد، اسناد در اختیار مردم و گنجنیه‌داران شناسایی و در ازای آن وام پرداخت شود. بنابراین مهم این است که به روش شبکه‌ای و پلتفرمی، تمامی اسناد کشور شناسایی شوند تا بتوان آرشیو و حافظه ملی را هم در بخش اسناد ارزشمند و تاریخی و هم در بخش اسناد مدیریت کشور تقویت و گسترش داده شود.

وی خاطرنشان کرد: از سوی دیگر و به منظور اصلاح ساختارها مهمترین رویه و خط مشی که در سال 99 عملیاتی شد اصلاح رویه‌های اجرایی بود. به عنوان نمونه، کارهای پرهزینه و کم تاثیری که وجود داشت مانند برگ‌شماری در مرحله پیش آرشیو که اصلاح و حذف شد، همچنین تفکیک میان پیش آرشیو و آرشیو حذف شد و با یکپارچه سازی مخازن، این روند مدیریتی آن اصلاح شد، و هم اکنون تمامی مخازن به صورت یکپارچه مدیریت می‌شود.

پایان مطلب//

به گزارش اداره کل اطلاع رسانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، اعضای کتابخانه ملی پیش از این می توانستند کتاب هایی را که از کتابخانه ملی به امانت گرفته بودند طی دو مرحله از طریق ایمیل تمدید کنند؛ اما به دلیل جلوگیری از تشدید ویروس کرونا و در راستای تداوم طرح فاصله گذاری اجتماعی، امکان تمدید منابع فرهنگی به امانت برده شده توسط اعضا از طریق ایمیل با رفع محدودیت برای دفعات تمدید برداشته شده و اعضا می‌توانند تنها در یک مرحله به آدرس: « public.1317@gmail.com » برای تمدید منابع فرهنگی به امانت برده شده اقدام کنند. 
بر اساس این گزارش به منظور کاهش ترددهای غیرضروری به کتابخانه ملی ایران و در عین حال پاسخگویی به نیاز اعضای کتابخانه ملی ایران تهمیدات ویژه ای در دستور کار قرار گرفت که تمدید منابع فرهنگی به امانت برده شده با ارسال ایمیل یکی از آنها بود و در سال گذشته تمدید تعداد 4هزار و 560 نسخه منابع امانت داده شده از طریق ایمیل انجام شد. 
امانت کتاب یکی از خدماتی است که اداره کل اطلاع رسانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به اعضای کتابخانه ملی ارائه می دهد و در سال گذشته تعداد 35 هزار و 200 نسخه کتاب در تالارهای تخصصی از مخازن بسته و نیز 13 هزار و 160 نسخه کتاب در کتابخانه عمومی امانت داده شد.
اعضای کتابخانه ملی ایران که از تالار عمومی کتابخانه ملی ایران، کتاب به امانت گرفتند، تا اطلاع ثانوی می توانند منابع در اختیار خود را در دفعات تمدید کنند. همچنین اعضا برای تمدید منابع فرهنگی در اختیار از طریق ایمیل باید درخواست تمدید منابع امانتی خود را حداقل ۴۸ ساعت قبل از اتمام مدت امانت با ارسال ایمیل اطلاع دهند.
پایان خبر/

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، ابراهیم بابائی رئیس اداره ارزشیابی و نظارت بر اسناد دستگاه‌های این سازمان عنوان کرد: در اجرای قانون و مقررات اسناد ملی و در راستای برنامه‌ها و سیاست‌های سازمان در حوزه اسناد ملی ایران، پس از بازدید و بررسی اسناد و برگزاری جلسات متعدد با مسؤلان برق تهران و موزه صنعت برق، 1059 برگ اسناد ارزشمند و آرشيوی منحصر بفرد تاریخ برق ایران به این سازمان منتقل شد.

وی ادامه داد: اين مجموعه نفيس و بی‌نظیر، شامل اسناد تاریخ برق ایران و تحول صنعت برق از جمله امتیاز نامه تأسیس کارخانه چراغ برق، مکاتبات سفارتخانه‌ها، وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های دولتی، بلدیه است.

بابائی افزود: همچنین در ادامه اين مجموعه، مکاتبات حقیقی و حقوقی با حاج امین الضرب (بنیانگذار نخستین کارخانه برق شهری در ایران) درباره برق، طرح مقدماتی برق تهران و حومه، تأمین برق شهرهای ایران، اعلان‌های اداره چراغ برق، گزارش‌های مالی، قراردادها، سوابق برق آستان قدس، درخواست روشنایی آستانه مقدسه قم، درخواست تأمین برق مجلس شورای ملی، اماکن دولتی، عمومی را شامل می‌شود.

بابائی خاطرنشان کرد: همچنین فهرست اسامی تجار ایران، میزان برق جشن تاج‌گذاری، قبوض برق سفارتخانه‌ها، گزارش‌ها و اسناد ارزشمند دیگری مربوط به دوره زمانی 1263 تا 1346 در این مجموعه تاریخی وجود دارد.

پایان خبر//

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، ایرج عنایتی‌زاده رئیس گروه ایرانشناسی و اسلام شناسی این سازمان عنوان کرد: سه دسته منبع اصلی در حوزه ایران شناسی و اسلام شناسی در کتابخانه ملی ایران وجود دارد. این منابع شامل کتاب، پایان نامه و نشریات می‌شود و نشریات یکی از منابع مهم، اصلی و ارزشمند پژوهشی در حوزه ایرانشناسی محسوب می‌شوند، چراکه نشریات حاوی مقالات ارزشمند هستند.

وی افزود: هم اکنون 80 هزار نسخه کتاب، 3هزار پایان نامه و 10هزار شماره نشریه در حوزه ایرانشناسی و اسلام شناسی در کتابخانه ملی ایران نگهداری و حفاظت می شود.

عنایتی‌زاده با اشاره به اهمیت پژوهش‌های ایرانشناسی در سطح ملی و بین المللی، گفت: پژوهش‌های ایران شناسی در حوزه ملی همه تحقیقات و پژوهش‌هایی که در دانشگاه‌ها و نهادهای فرهنگی مرتبط انجام می‌شود را در برمی گیرد، اما در این بین بخشی از پژوهش‌های ایرانشناسی مربوط به نگاه‌های بین المللی می‌شود که بسیار حائز اهمیت است.

وی افزود: به همین منظور شاهد گسترش کرسی‌های ایران شناسی در خارج از مرزهای کشور هستیم، ضمن اینکه تولیدات آثار مکتوب نیز در این حوزه در دنیا رشد صعودی داشته است.

عنایتی‌زاده ادامه داد: هم اکنون گرایش قابل توجهی بین محققان جهان به‌خصوص پژوهشگران غربی از جمله دانشجویان برای تمرکز بر موضوعات ایرانشناسی رواج یافته است. این مهم بیانگر این مطلب که پژوهش‌های ایرانشناسی و اسلام شناسی همچنان درجریان است.

وی اضافه کرد: با نگاه به سده 18 و 19 میلادی یک جریان متمرکز مشخصی از ایرانشناسی در غرب به وجود آمد و به مرور گستره این دانش به حوزه‌های مختلف سرایت کرد و وارد مقوله‌های دیگری شد.

عنایتی‌زاده گفت: می‌توان ادعا کرد که پس از دوره ای که غرب، ایران را شناخت و آثار از طریق سفرنامه‌ها به غرب برده شد؛ مبحث زبان شناسی ایران مورد توجه قرار گرفت.

وی اظهار داشت: به عنوان مثال «آدام اولئاریوس» در سفرنامه خود از حافظ شیرازی در ابیاتی نام برد و همین مسئله موجب شد ‌دانش زبان شناسی در آلمان رواج یابد و زبان شناسان آلمانی به اشعار حافظ شیرازی علاقه مند شوند، به عبارت دیگر این سفرنامه در حافظ شناسی در آلمان بسیار موثر واقع شد.

عنایتی‌زاده افزود: سفرنامه‌ها منعکس کننده فرهنگ و تمدن غنی ایرانی هستند و جاذبه‌هایی را برای غربی‌ها از گذشته تا امروز به وجود آورده است. البته مطالعات ایران شناسی با اهداف مختلفی صورت گرفته که بعضا آمیخته با مسائل سیاسی نیز بوده است.

وی اضافه کرد: در ادامه این امر اسلام پژوهی نیز به ایران‌شناسی اضافه شد و امروز دو شاخه مشخص مطالعات ایرانی وجود دارد که آمیزه ای از ایرانشناسی و اسلام شناسی است و این دو به موازت یکدیگر در حال توسعه و گسترش است.

عنایتی‌زاده تصریح کرد: در مجموعه ایران شناسی کتابخانه ملی ایران، تنوع گوناگون از زبان‌ها در منابع تولید شده در حوزه ایران شناسی موجود است و این امر بیانگر گستردگی مطالعات و تحقیقات در این زمینه است.

وی افزود: با جستجوی ساده در بانک اطلاعاتی کتابخانه ملی ایران و لحاظ کلید واژه‌هایی چون اسلام و ایران، هزاران رکورد به زبان‌های مختلف به دست می‌آید. در کتابخانه ملی ایران بالغ بر 50 زبان دنیا به لحاظ نوع زبانی، منبع وجود دارد. این تنوع زبانی به زبان‌های اروپای غربی و شرقی، کشورهای آسیای میانی، آسیای شرقی و غیره تقسیم می‌شود.

عنایتی‌زاده افزود: در سال‌های اخیر در حوزه اسلام پژوهی تولیدات بیشتری را شاهد هستیم که با نگاه کاملا آکادمیک و علمی در حال پیشروی است.

وی ادامه داد: پس از انقلاب اسلامی فضای دیگری از ایران در میان پژوهش‌گران جهان به خصوص غرب مورد توجه قرار گرفت و این امر باعث شد به حوزه‌های مختلف از جمله حکومت دینی با زیرمجموعه‌هایی چون مسائل اجتماعی، زنان، آموزش و غیره با نگرش علمی تر توجه شود.

عنایتی زاده گفت: مطالعات ایران شناسی محققان خارجی از دوره ای به بعد بیش از هر چیزی متوجه مسائل روز ایران شد که بخشی از آن مربوط به انقلاب اسلامی ایران، دوران جنگ و هشت سال جنگ تحمیلی، مباحث و مسائل هسته ای و دیگر مسائل منطقه‌ای و بین المللی مرتبط با ایران می‌شود. این در حالی است که درگذشته پرداختن به جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی ایران بیشتر مورد توجه محققان و سیاحان بود.

به گفته عنایتی زاده، از دوران صفویه به بعد که با ظهور دوره رنسانس هنری در ایران همراه شد؛ ابنیه‌های مذهبی شکل گرفت و به طور ویژه مورد توجه جهانگردان قرار گرفت اما امروزه علوم سیاسی در حوزه مطالعات ایران شناسی نوین مورد اقبال بیشتری قرار گرفته است.

وی یادآور شد: گسترش و توسعه کرسی‌های ایرانشناسی در دنیا واقعیتی انکار ناپذیر است و می‌توان ادعا کرد اکثر کشورهای دنیا مطالعات ایرانشناسی را در دستورکار خود قرار داده اند.

عنایتی‌زاده افزود: برخی از سفرنامه‌ها از این جهت اهمیت دارند که نویسندگان کتاب‌ها شاهد دوره یا رخداد خاصی در ایران بودند که این امر بر اهمیت این سفرنامه‌ها افزوده است. به عنوان مثال سفرنامه «جیمز موریه» در دوره قاجاریه نوشته شد، در این دوران تاثیر فرهنگ غرب و تحولات اجتماعی در این کشور به لحاظ فرهنگی با غرب بیشتر شد که در این سفرنامه تحلیل‌های جالب و قابل توجهی در خصوص شرایط ایران در آن دوران شاهد هستیم.

وی تصریح کرد: همه منابع و آثار موجود در حوزه اسلام شناسی و ایران شناسی نوعی پژوهش، به شمار می‌آیند. در همین ارتباط می‌توان به سفرنامه كروسینسكی (کشیش لهستانی) اشاره کرد. این سیاح در دوره صفویه در ایران حضور یافت که این امر مقارن با پایان حکومت صفوی بود که از رویدادهای مهم تاریخی به شمار می‌رود. از آنجایی که این فرد به زبان فارسی تسلط کافی داشت و حدود 19 سال در ایران زندگی کرده بود و با نگاه عمیق به مسائل نگاه کرده بود، یادداشت‌های جالبی از تحولات و جریانات روز ایران به یادگار گذاشته است. به اعتقاد بسیاری از محققان و پژوهشگران این سفرنامه یکی از کامل ترین گزارش‌هایی است که یک ناظر اروپایی در مورد یک دوره تاریخی ایران در زمان صفویه به رشته تحریر درآورده است.

پایان مطلب//

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، همزمان با گرامیداشت هفته سربازان گمنام امام زمان (عج)، داریوش عالی مدیر کل حراست سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و معاونان این اداره کل، به دیدار خانواده شهیدان فضل الله نور و حسین آقا بیک رفتند و از مقام این شهیدان بزرگوار تجلیل کردند. 

شهید فضل الله نور سال 1363 در عملیات خیبر در جزیره مجنون به شهادت رسیده و شهید حسین آقا بیک سال 1362 در عملیات بین المقدس شهید شده است.

پایان خبر/

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، سیاست تبدیل مخازن بسته به مخازن بسته دایم و مخازن بسته موقت  در سال گذشته تدوین شد و بر اساس آن تعدادی از مخازن بسته کتاب، به مخازن بسته دائمی تبدیل می شوند.

علاوه بر آن از کتاب های داخل این مخازن، نسخه های دیگری در مخازن بسته موقت تهیه شده تا در اختیار پژوهشگران قرار گیرد.

براساس این گزارش از این پس درخواست امانت منابع کتابی ، تنها به مخازن بسته موقت ارسال می شود و کتاب های داخل مخازن بسته دائمی غیرقابل امانت هستند و به عنوان گنجینه های دایمی کتابخانه ملی حفاظت می شوند.

سیاست تبدیل مخازن بسته به مخازن بسته دائم و مخازن بسته موقت از سوی اداره کل اطلاع رسانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تدوین شده است و در همین راستا مخزن بسته 1 به عنوان اولین مخزن بسته دایمی انتخاب شد.

همچنین به منظور تسهیل در روند قفسه خوانی منابع و نیز گردش کتاب در فرایند امانت؛ الصاق بارکد به منابع مخزن بسته شماره 4 کتاب، در سال 1399 انجام شد و مجموعا به 255 هزار نسخه از کتاب های این مخزن بارکد الصاق شد و با در نظرگرفتن مجموعه های قبلی، در حال حاضر حدود 2 میلیون نسخه از کتب کتابخانه ملی دارای بارکد جهت بازیابی هستند.

لازم به توضیح است گروه مخازن تخصصی و عمومی کتاب اداره کل اطلاع رسانی، وظیفه آماده سازی کتب دریافتی، نگهداری آنها در مخازن مربوطه و امانت منابع از مخازن تخصصی و عمومی را بر عهده دارد.

پایان خبر/

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، یعقوب محمدی فر رییس و استاد باستان شناسی دانشگاه بوعلی سینای همدان در ادامه ‍پویش «کتابخوانی ملی»، گفت: راه اندازی و اجرای «پویش کتابخوانی ملی» اقدام ارزشمند سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به عنوان نهادی که توجه ویژه ای بر آموزش و پرورش آحاد مردم این سرزمین دارد ستودنی و درخور ستایش و تقدیر است.

رییس دانشگاه بوعلی سینای همدان در ادامه افزود: توصیه می کنم سفرنامه ها به خصوص از دوره قاجار و قبل تر از آن را مطالعه کنید و با سرگذشت اجتماعی مردمان این سرزمین آشنا شوید.

وی ادامه داد: همچنین توصیه می کنم مطالعه تاریخ معاصر را جدی بگیریم چرا که عدم شناخت تاریخ معاصر با ناتوانی در تصمیم گیری برای پیشبرد امور این سرزمین همراه است.

محمدی فر گفت: اگر نسبت به تاریخ معاصر ناآگاه باشیم نمی توانیم از دل اطلاعات نهفته در آن، با تفکرات احزاب و گروه های مختلف آشنا شویم. بسیاری از این تفکرات ریشه های چندصد ساله دارند، بنابراین نیاز است تاریخ معاصر خودمان را بازخوانی کنیم.

این استاد باستان شناس اظهار داشت: در همین رابطه کتابی را که به تازگی مطالعه کرده ام را برای بهره ندی مخاطبان این پویش ملی معرفی می کنم، عنوان این کتاب «دیگر دوستی موثر» است، پیتر سینگر محقق و فیلسوف به عنوان نویسنده این اثر با زبان ساده آن را نوشته و آرمان نیاکان این کتاب را ترجمه کرده است.

وی با بیان این مطلب که این کتاب مورد تحلیل برخی از محققان نامدار کشور نیز قرار گرفته است، خاطرنشان کرد: ویژگی این اثر این است که برای مطالعه آن نیاز به دانش فلسفی و پیش زمینه های فلسفی نیست.

پایان خبر/

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، سمیرا خسروی درخصوص خریدهای نسخ خطی کتابخانه ملی در سال 1399 گفت: کتابخانه ملی در این سال 226 نسخه خطی خریداری کرد که نسبت به سال 98 که 180 نسخه خطی خریداری شده بود، شاهد رشد خرید نسخ خطی بودیم.

وی در تشریح مهمترین خرید این نسخ خطی عنوان کرد: نسخه خطی «مثنوی» کتابت ‌شده در سال 977 هجری قمری به همراه نسخه خطی «مفاتیح الاعجاز - شرح گلشن راز» و نسخه خطی «برهان قاطع» از نفیس‌ترین نسخ خطی خریداری شده در سال گذشته است.

خسروی ادامه داد: همچنین در روزهای پایانی سال 1399 نسخه خطی دیوان حافظ بسیار ارزشمندی از سوی کتابخانه ملی خریداری شد.

وی در تشریح این نسخه خطی نفیس عنوان کرد: این دیوان حافظ یک نسخه خطی سلطنتی به خط عیشی در سده دهم هجری و با تصاویر مینیاتور و مزین به مهرهای سلطنتی بوده و کاغذ این دیوان از جنس کاغذ دولت آبادی و به نثر نستعلیق عالی کتابت شده است.

خسروی افزود: این نسخه خطی دیوان حافظ، دارای یادداشت‌های از فرزند اکبرشاه است. نکته حائز اهمیت در این نسخه خطی این است که قرائت این دیوان با قرائت‌های دیگر دیوان‌های حافظ که مشهور نیز هستند، متفاوت است.

وی خاطرنشان کرد: خرید نسخ خطی از سوی کتابخانه ملی در راستای حفظ آثار فرهنگی ایرانی اسلامی و غنی بخشی به گنجینه مخازن سازمان اسناد و کتابخانه ملی است که زمینه تحقیق را برای پژوهشگران و محققین فراهم می‌کند.

پایان خبر//

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، علیرضا عالم نژاد راهنمای گردشگری و پژوهشگر تهران با حضور در پویش کتابخوانی ملی گفت:  بسیار خوشحال هستم که در ‍پویش کتابخوانی ملی شرکت کردم که اتفاقی بسیار شایسته است که به همت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران محقق شده است.
وی ادامه داد: دو کتاب در ذهن دارم که معرفی می‌کنم، نخستین کتاب؛ براساس اینکه بنده را در زمینه فعالیت‌هایم به عنوان روایتگری و قصه گویی می‌شناسند، قصد دارم با موضوع روایتگری و داستان سرایی معرفی کنم.
عالم نژاد افزود: بسیاری از افراد «کتاب هزار و یک شب» را می‌شناسند ولی وقتی نام کتابی با عنوان «هزار افسان» مطرح شود، برای افراد سئوال پیش بیایید تفاوت این کتاب با کتاب هزار و یک شب چیست.
وی ادامه داد: بهرام بیضایی کتاب بسیار ارزشمندی در حوزه پژوهش منتشر کرده است با عنوان «هزار افسان کجاست» که اهمیت قصه گویی و روایتگری در این کتاب بسیار اهمیت دارد. دراین کتاب از شخصیتی نام برده می‌شود با عنوان شهرزاد قصه گو؛ که شهزاد می‌آید برای پادشاهی که در ظلمت و تاریکی به سر می‌برد قصه گویی می‌کند و موفق می‌شود تا هنوز قصه به هزار و یک شب نرسیده، آن پادشاه از ظلمت و جهالت رهایی پیدا کند.
عالم نژاد تصریح کرد: کتاب «هزار افسان کجاست» نشان می‌دهد قصه و قصه گو چقدر می‌تواند تاثیر داشته باشد، بطوریکه یک پادشاه را از ظلمت خود نجات دهد، بنابراین نه تنها پادشاه از آن ظلمت نجات پیدا می‌کند، بلکه شهرزاد نیز جان خویش و جان خواهر خود و همچنین جان بسیاری از دختران دیگر را نجات می‌دهد. براین اساس قصه خوب آگاهی بخش است و شما را هدایت به روشنایی می‌کند و باید قصه و کتاب خوب مطالعه کرد.
وی ادامه داد: کتاب دیگری در حوزه تهران معرفی می‌کنم که از آثار جلال ستاری با عنوان «اسطوره تهران» نام دارد، این کتاب به این موضوع می‌پردازد که آیا تهران شهر اسطوره‌ای است یا خیر. زیرا شکل گیری برخی از شهرها بسیار پر رمز و راز است و الگوی کهنی دارند.
وی گفت: در کتاب «اسطوره تهران» به این مسئله پرداخته می‌شود که آیا تهران نیز جزو این شهرها است یا خیر؛ و نویسنده برای اینکه به این پاسخ جواب دهد، کار جالبی انجام داده و تهران را در ادبیات داستانی بررسی کرده است و بسیاری از رمان‌های که درباره تهران در سال‌های گذشته نوشته شده است را جستجو و کنکاش کرده است.
عالم نژاد خاطرنشان کرد: جالب این است که در این کتاب در نهایت به این نکته می‌رسیم که تهران شهر اسطوره ای نیست ولی از منظری به این شکل می‌توان فکر کرد، ولی آن منظر بر می‌گردد به تمام مردمانی که در شهر تهران حضور دارند و تمام عشق و نفرت‌های بین مردم تهران شکل می‌گیرد و به صورتی تضاد بین خیر و شر و زشتی و زیبای و ظلمات و روشنایی جلوه می‌کند.
پایان مطلب//

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، غلامرضا عزیزی درخصوص تدوین این استاندارد بین المللی عنوان کرد: سوابق و مدارکی که سازمان‌های دولتی و غیردولتی در اجرای وظایف خود ایجاد یا دریافت می‌کنند، دارای ارزش یکسانی نیستند و نگهداری از همه آن‌ها، معقول و منطقی به‌نظر نمی‌رسد. بنابراین شناسایی، انتقال و نگهداری اسناد با ارزش نگهداری دائمی از مهم‌ترین وظایف آرشیو ملی هر کشور در نظر گرفته می‌شود.

رئیس پژوهشکده اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ادامه داد: دلیل نگهداری بلندمدت از سوابق، تشخیص ارزش سیاسی، فرهنگی، اداری، حقوقی، اجتماعی، تاریخی، علمی و فنی موجود در سوابق است. بنابراین همانند سایر آرشیوهای ملی، کار ارزشیابی سوابق به‌‌صورت روزانه مطابق با قوانین و مقررات مرتبط با آن در آرشیو ملی ایران نیز در حال انجام است.

وی افزود: همچنین جدا از قوانین و مقررات ملی حاکم بر فرایند ارزشیابی سوابق، سازمان جهانی استاندارد (ایزو)، به‌عنوان متولی تدوین استانداردهای بین‌المللی که به یکپارچه‌سازی فرایندهای کاری کمک می‌کند، بنابراین پژوهشکده اسناد سازمان اقدام به تدوین و انتشار استانداردهای مرتبط با حوزه ارزشیابی سوابق کرده است که گاهی به‌طور کامل و گاهی با اعمال تغییرات اندک و بومی‌سازی برخی از فرایندها مطابق با مقررات جاری کشورها، در آرشیوهای ملی قابل استفاده و پیاده‌سازی است.

عزیزی گفت: در این میان،ISO/TR 21964  با عنوان فارسی «اطلاعات و مستندات (دبیزه‌ها)- ارزشیابی برای مدیریت سوابق» که در سال 2018 توسط سازمان جهانی ایزو تدوین و منتشر شده است، یکی از استانداردهای جامع و مناسب برای به‌کارگیری در حوزه ارزشیابی سوابق است.

وی عنوان کرد: پژوهشکده اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی در راستای انجام وظایف خود، اقدام به تدوین و بومی‌سازی این استاندارد کرده است تا این استاندارد به‌عنوان یکی از مراجع بومی و ملی کشور برای متخصصان و متصدیان کار ارزشیابی در اختیار آن‌ها قرار گیرد.

عزیزی خاطرنشان کرد: به‌همین‌منظور، کمیته فنی تدوین استاندارد با تشکیل جلسات متعدد با حضور کارشناسان درون و برون‌سازمانی در آذر و دی ماه 1399 تشکیل شد. در این جلسات متن این استاندارد مورد بررسی قرار گرفت و پس از اعمال اصلاحات مورد نظر برای بررسی و تصویب نهایی به سازمان ملی استاندارد ایران ارسال شد.

‍پایان خبر//