به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، سرور بختی رییس مؤسسه فرهنگی اکو گفت: مزیت نسبی کشورهای عضو اکو اشتراکات فرهنگی، هنری و تاریخ چندهزار ساله مردمان منطقه است و کتاب عصاره اندیشه انسان‌ها و کتابخانه سازنده و توسعه دهنده فرهنگ نخبگان است. از این رو، نقشی اساسی و چشم گیر در پویایی فرهنگی و جاودان شدن اندیشه ها دارد.

وی ادامه داد: خوشبختانه روز به روز بر میزان استقبال از نشست‌های فرهنگی در منطقه اکو افزوده می شود و این موفقیت تمام عیار برای حوزه فرهنگ مردمان این منطقه است. نشست رؤسای کتابخانه‌های ملی اکو یکی از باسابقه ترین نشست‌ها در حوزه فرهنگ است که هوشمندی و درایت و میل شما بزرگواران به همکاری‌های مشترک منطقه ای را نشان می‌دهد که خود نویدبخش آینده روشن و ارتقا فرهنگ مردم منطقه و حرکت سریع‌تر در مسیر توسعه فرهنگی  و اجتماعی خواهد بود.

رئیس مؤسسه فرهنگی اکو یادآور شد: در دنيای امروز با وجود پيشرفت و توسعه گسترده فناوری های مدرن و شبكه های ارتباطی مجازی، كتاب و كتاب خوانی همچنان جايگاه و نقش و اهميت خود را حفظ كرده است و در حفظ و صیانت فرهنگ منطقه، نقش کتاب و کتابخانه از اهميت ویژه ای برخوردار است.

به گفته بختی، کتاب عصاره اندیشه انسان‌ها و کتابخانه سازنده و توسعه دهنده فرهنگ نخبگان است و از این رو، نقشی اساسی و چشم گیر در پویایی فرهنگی و جاودان شدن اندیشه ها دارد. در طول تاریخ همواره ملت‌هایی که به کتاب و کتابخانه، اندیشه و پژوهش اهميت داده اند و در رشد و گسترش آن برنامه ریزی و سرمایه گذاری کرده اند، دارای فرهنگی پویا و پاینده بوده‌اند.

وی با بیان این مطلب که کتابخانه ابزاری برای تعاملات فرهنگی بین کشورها است، اضافه کرد: کتابخانه‌ها با ارائه خدمات، منابع و محصولات خود از طریق محمل‌های نوین اطلاع رسانی، مرزهای بین فرهنگ‌ها را در هم نوردیده و افکار و اندیشه‌ها را در دسترس جامعه وسیع تری قرار می‌دهند. آشنایی ملت‌های مختلف با دانش، تفکرات و اندیشه‌های مختلف یکدیگر، به توسعه فرهنگی آن‌ها می‌انجامد و باعث نزدیکی بیشتر فرهنگ‌ها می‌شود.

رئیس مؤسسه فرهنگی اکو افزود: کشورهای منطقه اکو به دلیل دارا بودن عناصر فرهنگی مشترک هم پذیری فرهنگی بیشتری با یکدیگر دارند. در این راستا این کشورها، با داشتن اشتراکات  فراوان، بالاترین سطح انگیزه برای تقویت هم گرایی‌های فرهنگی را دارند. بنیانگذاران «سازمان همکاری های اقتصادی» اگرچه این سازمان را با اهداف اقتصادی بنا نهادند و در ضرورت اهتمام به همکاری های اقتصادی، کم ترین تردیدی نیست اما مزیت نسبی کشورهای عضو اکو، فرهنگ، هنر و تاریخ چندهزار ساله آنها است.

بختی اهداف از راه اندازی مؤسسه فرهنگی اکو را تقویت و ارتقای همکاری و مشارکت نزدیک بین مردم منطقه عنوان کرد و گفت: تأسیس شبکه ارتباطی بین مراکز فرهنگی، دانشگاهی، کتابخانه‌ها، موزه‌ها و آرشیوهای کشورهای منطقه در راستای حفاظت از میراث فرهنگی غنی منطقه، از جمله اهداف این نهاد است. بر همین اساس از بدو تأسیس تاکنون، مؤسسه فرهنگی اکو، همواره کوشش کرده تا بستر مناسب برای برگزاری برنامه‌هایی که در راستای ارتقاء فرهنگ و توسعه پایدار مردم منطقه است را  فراهم کند.

وی مشارکت در برگزاری پنج دوره نشست رؤسای کتابخانه ملی کشورهای اکو، اولین نشست رؤسای دانشگاه‌های هنر منطقه اکو، اولین سمپوزیوم رؤسای دانشگاه‌های اکو، برنامه‌ریزی اولین نشست رؤسای موزه‌ها اکو، معرفی میراث مشترک منطقه، آموزش محققین و پژوهشگران در زمینه‌های مختلف فرهنگی و هنری، تبادل تجربیات دانشمندان کشورهای عضو در عرصه‌های دانشگاهی، چاپ و انتشار کتب و مجلات در زمینه معرفی فرهنگ منطقه، بهره‌گیری از رسانه‌ها، برگزاری نمایشگاه‌ها و کارگاه‌های آموزشی در حوزه عکس، نقاشی، خطاطی، نسخ خطی، برنامه مبادله منابع و آثار هنری، برگزاری سمینارها و کنگره‌هایی به منظور معرفی تاریخ، هنر و فرهنگ منطقه و برگزاری بزرگداشت برای مشاهیر و مفاخر و دانشمندان منطقه را از مهم ترین دستاوردهای ایجاد مؤسسه فرهنگی اکو عنوان کرد.

وی به برگزاری پنجمین نشست رؤسای کتابخانه‌های ملی منطقه اکو، به میزبانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران و همکاری و مشارکت مؤسسه فرهنگی اکو اشاره کرد و افزود: این نشست در راستای ایجاد و تقویت شبکه ارتباطی بین کتابخانه‌های ملی کشورهای عضو و با هدف هم افزایی هرچه بیشتر کتابخانه‌های ملی اکو برگزار شد؛ در این نشست رؤسای کتابخانه‌های ملی اکو، گردهم آمده‌اند تا پیرامون مهم‌ترین موضوعات مشترک کتابداری، اطلاع‌رسانی و حفاظت از میراث مکتوب منطقه به بحث و تبادل نظر بپردازند و دریچه‌های نوینی از همکاری را در عرصه کتابخانه‌ها، تبادلات و تعاملات فرهنگی در سطح منطقه را بگشایند و تجربیات خود از دوران کرونا را با همتایان خود به اشتراک بگذارند. 

بختی اضافه کرد: مؤسسه فرهنگی اکو معتقد است که مقوله فرهنگ تعطیل بردار نیست حتی با بحران کرونا و این که از دل این تهدید برای همه حوزه‌های فرهنگ و از جمله کتابخانه‌ها که مراجع فرهنگی هستند فرصت‌های نوین بازشناسایی و بازپروری فراهم شده است.

وی یادآور شد: مؤسسه فرهنگی اکو از ابتکارات این نشست به منظور ارتقای هر چه بیشتر همکاری میان کتابخانه‌های ملی  کشورهای عضو اکو استقبال می کند و می تواند در زمینه‌های گوناگون، کارگاه‌های آموزشی، دوره‌های آموزشی کوتاه و درازمدت، تبادل تجربیات، تخصص و اطلاعات در حوزه‌های مختلف فرهنگی، طرح‌های مشترک تحقیقاتی در حوزه آثار مکتوب و دیجیتال، طرح‌های مشترک در زمینه‌های مختلف مانند مرمت و نسخ خطی، برگزاری نمایشگاه‌ها و سایر شاخه‌های مرتبط بستر لازم را برای حفاظت و حراست و اعتلای هر چه بیشتر فرهنگ مردم منطقه فراهم کند.

تبدیل تهدید کرونا به فرصت برای حمایت از میراث مستند

سوِتان سوتکوفسکی سرپرست دفتر منطقه ای یونسکو در تهران در ادامه این نشست گفت: رویداد امروز به دلایلی در حال انجام است که همه ما به خوبی می دانیم. کووید 19 بر تمام جنبه های زندگی ما نه تنها بر سلامتی بلکه بر سیستم‌های آموزشی، زندگی فرهنگی و تعاملات اجتماعی ما تأثیر گذاشته است. با این حال، در حالی که همه‌گیری در حال نگارش سرنوشت کنونی ماست، بسیاری از روش‌های مفید برای مقابله با این رویداد بی‌سابقه را می‌توان در گذشته یافت، که به عنوان دریچه ورود ما به جهان است.

سوتکوفسکی افزود: در واقع مؤسسات حافظه به بسیاری از سئوالات در جهان معاصر پاسخ می‌دهند، آن‌ها به ما در مورد تأثیر اجتماعی اپیدمی‌های قبلی از جمله تأثیر شیوع این گونه بیماری‌ها که باعث کشته شدن 50 میلیون نفر بین سال‌های 1918 تا 1920 شد، اطلاعاتی منتقل می‌کنند. آن‌ها توضیح می‌دهند که چرا مورخان و متخصصان در این زمینه از اولین کسانی بودند که زنگ خطر درباره شایعات و اطلاعات نادرست را به صدا در آوردند و اهمیت شفافیت را برجسته کردند. همان‌طور که این مسئله نشان می‌دهد، هیچ سابقه‌ای، و هیچ پژوهشی از گذشته بدون رجوع به اطلاعات مؤسسات حافظه وجود ندارد.

سرپرست دفتر منطقه ای یونسکو در تهران ادامه داد: قرنطینه‌های ناشی از بیماری همه‌گیری کووید 19 نیاز به اطلاعات دقیق و قابل اعتماد در مورد ماهیت و تأثیر این بحران جهانی بهداشتی را متذکر می‌شود. از آن جا که مردم چنین اطلاعاتی را تقاضا می‌کردند، اطلاعات نادرست و غیرقابل اعتمادی نیز بوجود آمدند، که باعث تولید اطلاعات نامعتبر می‌شد و همچنین در برخی موارد باعث نشر اکاذیب گردید. به این ترتیب مؤسسات حافظه در خط مقدم  این جنگ قرار گرفتند، زیرا آنها سعی در انتشار اطلاعات دقیق و قابل اعتماد برای استفاده توسط سیاست‌گذاران، شهروندان، رسانه‌ها و سایر کاربران داشتند.

وی اضافه کرد: همچنین بیماری همه‌گیر کووید 19 خدمات آنلاین، شامل دسترسی به اطلاعات، یادگیری در مورد این پاندمی، گونه‌های مختلف و ترکیبی بیماری را شناسایی کردند. برای اکثر کتابخانه‌ها، به ویژه آن‌هایی که حضور آنلاین کم‌تری دارند، همه‌گیری‌ها، چالش های زیادی ایجاد کرده است. با این حال، این پاندمی، کاتالیزوری برای تغییر و غربالگری مجدد اولویت‌ها نیز بوده است. به عنوان مثال برای كتابداران دانشگاهی كه در ارائه مهارت‌های اطلاعاتی - آموزشی مربوط به سوادآموزی مشاركت دارند، مأموریتی جدید در حال ظهور است که شامل تأمین دسترسی به اطلاعات و پیوند با منابع، طراحی مجدد آموزش آنلاین و پرورش سواد دیجیتال برای دانش‌آموزان می‌شود.

سوتکوفسکی گفت: نسل امروز حق دسترسی و استفاده از سوابق مستند گذشته خود را دارد. این جایی است که برنامه حافظه جهانی یونسکو وارد می شود. این برنامه برای حفاظت از میراث مستند بشری و با تسهیل در حفاظت، حمایت از دسترسی جهانی و افزایش آگاهی عمومی از اهمیت سوابق و اسناد آغاز می‌شود.

وی افزود: با شروع همه‌گیری، یونسکو با شرکای خود از جمله «ایفلا» که نماینده آن در این اجلاس حضور دارد، بیانیه مشترکی صادر کرد تا تهدید کووید 19 را به فرصتی برای حمایت بیشتر از میراث مستند تبدیل کند. این عبارت به بسیاری از زبان‌ها از جمله فارسی ترجمه شده است.

وی اظهارداشت: این بیانیه چندین موضوع مهم را در بر می گیرد، در مرحله نخست، این برنامه بر لزوم سرمایه‌گذاری بیشتر در حفظ میراث مستند تأکید دارد که شامل افزایش آگاهی در مورد ارتباط نهادهای حافظه با بحران کنونی است.دوم، همه‌گیری نیاز به دسترسی جهانی به میراث مستند را نشان داده است، از این نظر یونسکو یک صفحه وب اختصاصی با منابع مورد نیاز متخصصان میراث مستند ایجاد کرده است که نشان می‌دهد چگونه دانشمندان، سیاست‌گذاران و عموم مردم می‌توانند از همه‌گیری‌های گذشته و همچنین چگونگی مقابله نهادهای حافظه با بحران پرده بر دارد.

به گفته سرپرست دفتر منطقه ای یونسکو در تهران، با ادامه بیماری همه‌گیر، اقدامات مستندسازی توسط نهادهای حافظه برای کمک به نسل‌های آینده در درک پیچیدگی و گستردگی این بحران و همچنین پاسخ‌گویی تصمیم‌گیرندگان بسیار مهم خواهد بود.

سوتکوفسکی در ادامه به دیگر افزود: بسیار مهم است که ما تمهیدات سیاست‌گذارانه مناسبی را به صورت ملی و نهادینه اجرا کنیم. فقط از این طریق، اطمینان حاصل خواهیم کرد که خطرات طبیعی و انسانی که میراث مستند ما را تهدید می‌کنند، به طور مؤثر مدیریت می‌شوند. یک جنبه اصلی این امر، حفاظت دیجیتال است که نه تنها به اسناد آنالوگ، بلکه به دارایی‌های میراث مستندی که به صورت دیجیتال متولد شده‌اند و در معرض نابودی دائمی هستند نیز بسط می‌یابد.

وی تاکید کرد: در حالی که مؤسسات حافظه، سازمان‌های معتبری هستند، کارهای آن‌ها بیشتر به صورت آفلاین مورد قدردانی قرار می‌گیرد. چالش امروز این است که در مورد فعالیت‌های آن‌ها در محیط دیجیتال تجدید نظر کنیم. بدون اتخاذ تدابیر کارآمد، در معرض از دست دادن موقعیت برجسته این مؤسسات در تهیه اطلاعات و منابع اسنادی هستیم.

سرپرست دفتر منطقه ای یونسکو در تهران اضافه کرد: اقدامات قابل توجهی توسط بسیاری از کتابخانه‌های سراسر جهان انجام شده است، با این حال، ما باید بیشتر تلاش کنیم. باید با ایجاد مشارکت‌های سازمانی پایدار، از طریق به اشتراک گذاشتن بهترین شیوه‌ها و آموزه‌ها، با سازماندهی رویدادهایی مانند رویدادهای امروز و جلسه حاضر، امکان انجام اقدامات کارآمدتری را در بلندمدت فراهم کنیم. از طریق کتابخانه‌ها است که می‌توانیم در گذشته، حال و آینده مسیر خود را پیدا کنیم.

سوتکوفسکی تاکید کرد: پیشنهاد می‌کنم که برای افزایش ظرفیت کتابداران در مؤسسات خود در زمینه سواد اطلاعاتی و همچنین ردیابی اطلاعات نادرست، تدابیری بیندیشید. کتاب‌های راهنما و منابع یونسکو در این زمینه‌ها، که به بسیاری از زبان‌ها ترجمه شده است، می‌تواند بسیار مفید باشد.

در ادامه این نشست، رؤسای کتابخانه‌های ملی کشورهای آذربایجان، افغانستان، ازبکستان، پاکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، ترکیه، قزاقستان و قرقیزستان به معرفی مجموعه خود و بیان دستاوردها در حوزه فرهنگ به خصوص در زمان شیوع ویروس کرونا پرداختند، همچنین گزارش دبیرخانه روسای کتابخانه‌های ملی کشورهای عضو اکو و گزارش فعالیت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در دوران کرونا ارائه شد.

در پایان پنجمین نشست روسای کتابخانه‌های کشورهای عضو اکو، بیانیه پایانی این اجلاس و دستورالعمل برای برگزاری ششمین نشست قرائت شد.

 بر اساس این بیانیه، رییس کتابخانه ملی کشور آذربایجان درخواست میزبانی ششمین نشست روسای کتابخانه‌های کشورهای عضو اکو در سال 2023 را داد، همچنین تاکید شد کشورها موظف شوند اطلاعات مربوط به کتابخانه ملی خود را در پورتال اکو بارگذاری کنند.

تاکید بر عدم جنگ و خشونت و عدم تاثیرپذیری کتابخانه‌ها از مناقشه‌های سیاسی و نیز انتشار اقدامات صورت گرفته از طرف کشورهای عضو اکو در دوران شیوع ویروس کرونا با تاکید بر محافظت این کشورها در برابر بالایا، از دیگر موارد عنوان شده در بیانیه پایانی نشست روسای کتابخانه های کشورهای عضو اکو است.

لازم به توضیح است این اجلاس با مشارکت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، موسسه فرهنگی اکو و رایزنان فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در کشورهای عضو اکو برگزار شد.

پایان مطلب//

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، کریستین مکنزی رییس «ایفلا»، با حضور در پنجمين نشست روسای کتابخانه‌های ملی کشورهای عضو اکو که به صورت مجازی برگزار شد، گفت: بسیار خرسند هستم که در پنجمین نشست روسای کتابخانه‌های ملی کشورهای عضو اکو، به میزبانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران شرکت می کنم.

وی ادامه داد: فدراسیون بین المللی انجمن‌ها و مؤسسات کتابداری «ایفلا» بیش از 1500 عضو از 150 کشور دارد و خواهان مشارکت حداکثری همه کتابخانه‌ها در جهان است و از روسای کتابخانه‌های ملی کشورهای عضو اکو نیز برای مشارکت بیشتر دعوت می‌کنیم.

مکنزی با اشاره به تاریخچه تاسیس و فعالیت «ایفلا» گفت: فدراسیون بین المللی انجمن‌ها و مؤسسات کتابداری «ایفلا» در سال 1927 تأسیس شد و در لاهه هلند مستقر است. هدف اصلی «ایفلا» حمایت از کتابخانه‌ها و جوامعی است که در سطح جهانی خدمت می‌کنند. شریان حیاتی «ایفلا» فعالیت‌هایی است که بیش از 1200 داوطلب در 60 واحد حرفه ای انجام می‌دهند و تمام جنبه‌های کاری را پوشش می‌دهد.

وی اظهار داشت: چهار سال پیش «ایفلا» چشم انداز جهانی برای حوزه کتابخانه ایجاد کرد. این چشم انداز شامل مشارکت هزاران کارمند کتابخانه از سراسر جهان بود، ما کارگاه‌هایی برگزار کردیم، نظرسنجی‌هایی انجام دادیم و تا آنجا که توانستیم افراد را درگیر کردیم.

مکنزی در ادامه به نتایج به دست آمده از چشم انداز جهانی «ایفلا» اشاره کرد و گفت: یکی از این نتایج را می‌توان در عبارت: «چشم انداز ما آینده ما» خلاصه کرد. این چشم انداز یک میدان کتابخانه‌ای قوی و متحد از جوامع باسواد، آگاه و مشارکت‌پذیر دارد و از کل داده‌هایی که از تمام قاره‌ها و 190 کشور به دست آوردیم، یک یافته کلیدی با عنوان «ما در اهداف و ارزش‌های خود در سطح جهان متحد هستیم» وجود دارد. پس از داشتن چشم‌انداز جهانی و 10 نکته برجسته و فرصت‌ها، برنامه استراتژیک 2019-2024 «ایفلا» را توسعه دادیم و طی 18 ماه گذشته ما در حال کار بر روی ساختار جدیدی برای «ایفلا» هستیم.

رییس «ایفلا» اظهار داشت: وقتی در یک دوران همه‌گیری کرونا زندگی می‌کنید با چالش‌های زیادی روبرو خواهید شد. ما در حال بررسی مجدد سیستم عامل‌ها و فرایندهای خود هستیم و تعجیل می‌کنیم تا در زمینه تعامل با اعضای خود، داوطلبان و حوزه کتابخانه، نوآورتر و خلاق‌تر عمل کنیم.

وی تصریح کرد: «ایفلا» همچنین وب‌سایتی دارد که  نقشه کتابخانه جهان است و بخشی از این وب‌سایت دارای مجموعه‌ای از داستان‌ها از کتابخانه‌های سراسر جهان است که نشان می‌دهد چگونه آنها در دستیابی به اهداف توسعه پایدار کمک می‌کنند. مطالعه آن الهام‌بخش است و من شما را تشویق می‌کنم که نگاهی بیندازید. سه داستان در وب سایت از کشور قزاقستان است که پروژه‌های الهام‌بخشی مانند کتابخانه انسانی را نشان می‌دهد. اینکه چگونه کتابخانه‌ها به اهداف توسعه پایدار کمک می‌کنند و جهان را عادلانه و پایدار می‌کنند.

کریستین مکنزی رییس «ایفلا»، خاطرنشان کرد: محوریت تلاش من در دوره ای که در «ایفلا» ریاست می‌کنم، این است که بیایید با هم کار کنیم. من قویاً معتقدم که ما باید با هم کار کنیم. ما نمی‌توانیم پاسخ‌های پراکنده داشته باشیم، ما باید صدای کتابخانه‌ها را تقویت کنیم. ما باید در مورد مشارکت استراتژیک و در همه سطوح با هم کار کنیم، در محل کار خود، با کتابخانه‌های دیگر، با انواع مختلف کتابخانه‌ها، بین انجمن‌های کتابخانه‌ها و سایر افرادی که صنعت ما را تشکیل می‌دهند. ما همچنین باید با سازمان‌های همفکر همکاری کنیم و خود را با دیگران که اهداف و ارزش‌های یکسانی دارند، همسو کنیم. من برای همه همکاران در کشورهای عضو اکو بهترین آرزوها را دارم و امیدوارم که همه شما خوب عمل کرده و در امان باشید.

پایان مطلب//

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، پنجمین نشست روسای کتابخانه های ملی کشورهای عضو اکو، با حضور کشورهای آذربایجان، افغانستان، ازبکستان، پاکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، ترکیه، قزاقستان و قرقیزستان امروز 25 خردادماه،‌ به میزبانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به صورت مجازی برگزار شد.

اشرف بروجردی رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به عنوان نخستین سخنران در پنجمین نشست روسای کتابخانه های ملی کشورهای عضو اکو بر استفاده از ظرفیت های فرهنگی کشورهای عضو اکو تاکید کرد و گفت: برپایی نشست روسای کتابخانه های ملی کشورهای عضو اکو، اقدامی ارزشمند در جهت ایجاد همگرایی، قرابت، گسترش اشتراکات فرهنگی و پیوند عمیق میان مردم در منطقه اکو است.

وی درباره ضرورت برپایی نشست روسای کتابخانه های ملی عضو اکو گفت: در دورانی که جنگ و نزاع کشورهای منطقه را در بر گرفته، ما تلاش می‌کنیم که گفتگو را آن هم در عرصه فرهنگ و کتاب با یکدیگر داشته باشیم. بنابراین امروز بسیار خرسندم که بار دیگر گردهم آمده ایم و پنجمین نشست روسای کتابخانه های ملی عضو اکو را افتتاح می کنیم. این اقدام فرهنگی در این مجمع منطقه ای سال ها است که سبب همگرایی و قرابت ما ساکنان منطقه اکو شده است که هر کدام از ما از خاستگاه تاریخی چند هزار ساله و تمدنی کهن بهره مند هستیم.

بروجردی ادامه داد: امروز نه تنها منطقه، بلکه جهانیان از آبشخور فرهنگ و تمدن منطقه ما و میراث پدران و اجداد ما از شعر و موسیقی و هنر گرفته تا حکمت و فلسفه و ادبیات و ریاضی بهره مند می شوند. همین فرهنگ مشترک سبب ساز ظرفیتی عمیق برای پیوند میان ملت ها و فرصتی نوین برای توسعه فرهنگی در منطقه اکو شده است که ما سال هاست آن را در قالب مجمع روسای کتابخانه های ملی پاس داشته ایم.

وی اظهار داشت: همه ما به خوبی می دانیم که کتابخانه ها کانون و مراکزی برای صیانت از حافظه ملی و تاریخی کشورها به شمار می آیند که فقدان و یا کم کاری آنها منجر به آسیب فرهنگی و تمدنی خواهد شد. در این راستا کتابخانه ها از دیرباز تلاش کرده اند تا با گذر از رخدادهای تلخ و شیرین، میراث ارزشمند ملی خود را حفظ نمایند و در اختیار نسل های بعدی قرار دهند. بر این اساس و همین طور اقتضائات بین المللی و منطقه ای، همه ما موظف هستیم که بار دیگر دست در دست هم نهیم و فرصت های بیشتر ی را برای حفظ تاریخی حافظه ملی خود و همین طور منطقه اکو رقم بزنیم. ما باید مصمم تر از قبل به تبادل اطلاعات و تبدیل اطلاعات به دانش و خرد همت گماریم و از این طریق فرایند توسعه فرهنگی را در منطقه شدت بخشیم.

رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تاکید کرد: با توجه به اهداف اکو برای اقدامات مشترک فرهنگی در منطقه، لازم است تا بار دیگر بر نقش حیاتی فرهنگی میان کشورها تاکید کنم. نقشی که از سال های دور ما را کنار هم قرار داده و فارغ از مرزهای سیاسی دیروز و امروز، همگان را به هم افزایی و یک زیست مسالمت آمیز تشویق نموده است. در سال های گذشته کشورهای عضو روابط خوب و ممتازی را با یکدیگر تجربه کرده اند و هر کدام تلاش کردند تا با تبادل امکانات و تجربیات یکدیگر را یاری رسانند. همکاری خوب کشورها در حوزه برنامه حافظه جهانی یونسکو و شرکت در کارگاه های حفاظت و مرمت نسخ خطی از برجسته ترین همکاری مشترک در زمینه حفظ میراث مستند و تاریخی در منطقه اکو بوده است. خوشبختانه موسسه فرهنگی اکو نیز با تلاش های مداوم توانسته است که ارتباط میان کشورهای عضو را زنده نگاه دارد.

وی ادامه داد: همانطور که در نشست سوم و چهارم تاکید کردیم از ضرورت های امروز برای کتابخانه های ملی، ایجاد امکانات و زیرساخت های دسترس پذیری و دیجیتال سازی منابع فرهنگی خصوصا نسخ خطی می باشد. از آن جا که در جای جای منطقه فرهنگی ما، نسخه های خطی ارزشمندی نهفته است شناسائی آنها و به اشتراک گذاشتن نسخه دیجیتال می‌تواند به توسعه دانش کمک کند بنابراین لازم است تا ضمن شناسایی نسبت به حفاظت و دسترس پذیری آنها اقدام فوری صورت پذیرد. در اینجا مجدداً درخواست مورد توافق در نشست چهارم را یادآوری می‌کنم که مقرر شد اقدام به تأسیس پورتال مشترک میان کشورهای عضو توسط کتابخانه ملی ایران در همین راستا قرار گیرد، این پورتال مجازی مشترک می تواند کانونی برای سایر مستندات فرهنگی از جمله کتاب ها، مقالات، نشریات و پایان نامه هایی باشد که در حوزه کتابخانه‌های ملی کشور های عضو اکو نگاشته شده اند و خود منبعی برای غنی سازی فرهنگ منطقه ما به شمار می آیند.

رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تصریح کرد: به عنوان تجربه زیسته در دوران کرونا کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، اقداماتی به عمل آورد که می‌تواند نمونه ای از همراهی با حوزه الکترونیک، دیجیتال و فن آوری‌های جدید همچون هوش مصنوعی باشد و دانشجویان و محققین بهره لازم را ببرند. با توسعه اینترنت و روند جهانی شدن، مفاهیمی چون جمع سپاری در رویکرد پلتفرمی بسیار حائز اهمیت است. در دنیای امروز و با توجه به روند تصاعدی و رو به رشد تولید منابع دیجیتال، دیگر با رویکردهای سنتی نمی توان پاسخگوی نیازهای کاربران بود. لازم است بسترهای مشارکت شهروندان و به ویژه نخبگان و نوآوران در فراهم آوری، توصیف و اطلاع رسانی منابع اطلاعاتی فراهم شود. کتابخانه ملی ایران کاربرد فناوری های نوینی چون هوش مصنوعی، تحلیل داده های کلان، بلاک چین ، یادگیری عمیق و غیره را  برای بهبود خدمات کتابخانه ای و آرشیوی و غنی سازی تجربه کاربری مورد استفاده قرار داد.

بروجردی عنوان کرد: مرکز نوآوری و توسعه کسب و کارهای داده محور کتابخانه ملی ایران نیز در سال 2020 به همین منظور بازگشایی شد. به نظر می‌رسد که توسعه ظرفیت های حوزه «لیبتک» می تواند به عنوان ماموریتی نوین در کتابخانه های ملی دنیا درنظر گرفته شود. گزارش کاملی از اقدامات ایران در حوزه«لیبتک» به «ایفلا» و «ایکا» نیز ارائه شده است. همچنین کتابخانه ملی ایران آمادگی دارد تجربیات و دستاوردهای خویش را در زمینه «لیبتک» با سایر کشورها به اشتراک بگذارد.

وی تصریح کرد: از دیگر اقدامات مشترک میان کشورهای عضو توجه به ظرفیت ها و امکاناتی است که هر کشوری از آن بهره مند است و می تواند آن را در اختیار سایرین قرار دهد. کتابخانه ملی ایران در سال های گذشته همواره تلاش کرده است تا برگزاری کلاس های آموزشی و کارگاه های متعدد در زمینه نسخ خطی و مرمت آنها دانش خود را بادیگر کشورها به اشتراک بگذارد توسعه این گونه اقدامات میان سایر کشورها می تواند پیوندهای کاری و حرفه ای را گسترش دهد و هسته فرهنگی کشورهای عضو را بیش از گذشته تقویت کند.

رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ادامه داد: همچنین کتابخانه ملی ایران در سال گذشته با راه اندازی چهار سامانه مجزا در حوزه نسخ خطی، نشریات و کتاب و سند گام مهمی را برای ایجاد بستر ارتباط با محققین فارسی زبان ایجاد نمود که امیدواریم بتوانیم در آینده این خدمات را به سایر زبان های حوزه اکو نیز ارائه دهیم.

بروجردی خاطر نشان کرد: آمادگی کشورهای عضو اکو در برابر خطرات و بلایای طبیعی و غیر طبیعی مثل جنگ از دیگر نیازهایی است که باید در اولویت برنامه ریزی های کشورهای عضو قرار گیرد. بحران پاندمی کرونا در سال گذشته به یکی از منحصر به فرد ترین تجربیات بشر تبدیل شد و کتابخانه ها نیز در این زمینه تحت تاثیر قرار گرفتند. تجربه یک سال گذشته ما را با تهدیدها و فرصت های جدیدی آشنا ساخت که لازم بود آن را با یکدیگر به اشتراک بگذاریم. گفت و گوهای امروز ما قطعا راهگشای اقدامات آینده در زمینه مهار چنین بحران هایی خواهد بود.

‍پایان مطلب//

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، پنجمین نشست روسای کتابخانه های ملی کشورهای عضو اکو، با حضور آذربایجان، افغانستان، ازبکستان، پاکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، ترکیه، قزاقستان و قرقیزستان به میزبانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران فردا 25 خردادماه به صورت مجازی برگزار می شود.

گسترش همکاری های منطقه ای، تقویت روابط در دوران کرونا، استفاده از تجربیات و آخرین دستاوردها و نیز کمک به تقویت اکو و روابط کتابخانه های ملی از جمله مباحث مورد بحث در این نشست خواهد بود.

در پنجمین نشست روسای کتابخانه های ملی کشورهای عضو اکو، پیام ویدئویی کریستین مکنزی رییس ایفلا پخش خواهد شد و سرور بختی رییس موسسه فرهنگی اکو و سوتان سوتکوفسکی مدیر شعبه منطقه ای یونسکو دفتر تهران از سخنرانان این جلسه خواهند بود.

پنجمین نشست رؤسای کتابخانه های ملی کشورهای عضو اکو فردا سه شنبه 25 خرداد، ساعت 9 به صورت مجازی برگزار می شود.

پایان خبر/

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، پیرو هماهنگی های انجام شده بین کشور ایران و افغانستان، تعداد 23 هزار جلد کتاب در حوزه های موضوعی مختلف به زبان فارسی از جمله، ادبیات، علوم سیاسی، اجتماعی، جامعه شناسی و آموزشی توسط اداره کل فراهم آوری سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به کتابخانه آکادمی علوم افغانستان اهدا شد.

گل احمد انوری دبیر اول سفارت جمهوری اسلامی افغانستان در تهران و نماینده آکادمی علوم افغانستان در حاشیه انتقال این منابع فرهنگی با حضور در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران از اهتمام و همکاری معاونت کتابخانه ملی ایران در راستای تامین کتاب های مورد نیاز کتابخانه آکادمی علوم افغانستان قدردانی کرد.

وی با اشاره به انتقال 23 هزار جلد کتاب به آکادمی علوم افغانستان ادامه داد: به منظور پاسخگویی به این تعامل مثبت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، آکادمی علوم افغانستان در نظر دارد حدود یک هزار جلد کتاب به زبان فارسی که توسط نویسندگان افغانستانی به رشته تحریر درآمده است را به کتابخانه ملی ایران اهدا کند.

دبیر اول سفارت جمهوری اسلامی افغانستان در تهران به جایگاه کتاب در توسعه فرهنگی کشورها اشاره و اضافه کرد: تعداد قابل ملاحظه ای از کتاب های اهدایی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به دلیل فرهنگ و زبان مشترک دوکشور ایران و افغانستان به زبان فارسی است.

فرناز محمدی معاون اداره کل فراهم آوری سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در این باره گفت: اهدای کتاب به کتابخانه های کشور افغانستان در سال های گذشته نیز انجام شده است، به طوری که در سال 1382 طی توافقات صورت گرفته 37 هزار جلد کتاب از سوی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برای تجهیز کتابخانه های کشور افغانستان به این کشور اهدا شد.

وی یادآور شد: همچنین در سال 82 در کنار اهدای تجهیزات کتابخانه ای، فعالیت های دیگری از قبیل توانمندسازی کتابداران کشور افغانستان به همت این سازمان صورت گرفت.

محمدی خاطرنشان کرد: با توجه به تعاملات فرهنگی مطلوب بین دو کشور ایران و افغانستان فرآیند اهدای کتاب تداوم یافت و در روزهای گذشته 23  هزار جلد کتاب به آکادمی علوم افغانستان اهدا شد.

پایان خبر/

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، ایفلا (فدراسیون بین المللی انجمن ها و موسسات کتابداری) از بخش ها و کمیته های مختلفی تشکیل شده است که یکی از این بخش ها فناوری اطلاعات است. این بخش با هدف ارتقا و توسعه کاربرد فناوری اطلاعات در خدمات کتابخانه ای با در نظر داشتنِ روش ها، استانداردها، فعالیت های آموزشی و تحقیقاتی از سال 1963 ذیل «ایفلا» تشکیل شده است.

مدیریت و سیاستگذاری فناوری اطلاعات، متن کاوی، یادگیری ماشینی، پردازش زبان طبیعی، هوش مصنوعی، رباتیک، تحول دیجیتال، پلتفرم های ارتباطی و تحلیل داده های کلان بخش هایی از دامنه مهم ترین موضوعاتی است که در این بخش به آن پرداخته می شود. از سال 2004 خبرنامه ای در همین حوزه منتشر می شود که مهم ترین تجربیات کشورهای پیشگام دنیا در خصوص کاربرد فناوری اطلاعات در کتابخانه ها را ارائه می دهند.

خبرنامه فناوری اطلاعات «ایفلا»، (فدراسیون بین المللی انجمن ها و موسسات کتابداری) در تازه ترین شماره خود، گزارشی از اقدامات نوآورانه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران را در زمینه «لیبتک» منتشر کرده است. مجموعه مقالات و گزارش های این خبرنامه در سالیان اخیر درباره کشورهای توسعه یافته و بیان آخرین دستاوردهای فناورانه حوزه کتابداری و علم اطلاعات بوده است.

از همین رو در این شماره از خبرنامه گزارشی از اقدامات نوآورانه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در زمینه «لیبتک» توسط بابک زنده دل نوبری مدیرکل برنامه ریزی و نظارت و مظفر پاسدار شیرازی معاون توسعه مدیریت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به رشته تحریر درآمده است و این نکته که طرح موضوع «لیبتک» برای نخستین بار توسط جمهوری اسلامی ایران در «ایفلا» اتفاق می افتد می تواند نشان دهنده تلاش های کتابخانه ملی ایران در راستای تحول فناورانه در سال های اخیر باشد.

 وقتی سه سال قبل (1398) برای نخستین بار سند تحول دانش بنیان سازمان تدوین و به تصویب رسید، سازمان «یادگیرنده و نوآور» یکی از مهم ترین راهبردهای تحقق چشم انداز «حافظه ملی در خانه هر ایرانی» معرفی شد. برای تحقق این راهبرد، پلتفرم نوآوری باز «لیبتک» طراحی و پیاده سازی شد و اکنون روایت این اقدامات در جدید ترین شماره خبرنامه فناوری اطلاعات «ایفلا» در معرض دید کتابداران و فناوران دنیا قرار گرفته است.

این گزارش در آغاز به بیان مفهوم نوآوری باز پرداخته است. پس از آن مثال هایی از پیاده سازی نوآوری باز در برخی کتابخانه ها و آرشیوهای دنیا ارائه شده و در ادامه داستان نوآوری «لیبتک» بیان شده است. تعریف و دامنه کاربرد «لیبتک»، زمان بندی اجرای رویدادهای لیبتک و دیگر جزئیات رویداد نخست «لیبتک» (ویتا) که در سال 1398 به انجام رسیده بود، بخش دیگری از گزارش است. معرفی مرکز نوآوری و توسعه کسب و کارهای داده محور سازمان نیز از دیگر بخش های آن است.

 در پایان نیز به طور خلاصه فعالیت و دستاوردهای تیم «سندجو» به عنوان یکی از تیم های موفق رویداد نخست بیان شده است. مشروح این گزارش در نشانی اینترنتی زیر قابل مشاهده و دسترس است:

https://www.ifla.org/files/assets/information-technology/newsletters/tilt_newsletter_june_2021.pdf

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، عباس کریمی حقوقدان و عضو شورای پژوهشکده حقوق و قانون ایران و برنده تالیف چهارمین جشنواره بین المللی فارابی در ادامه پویش «کتابخوانی ملی» عنوان کرد: برخی از افرادی که در پویش «کتابخوانی ملی» شرکت کرده اند از مطالعه کتاب هایی درباره حقوق و طرح این موضوع که از حقوق چه می دانیم؟ و یا چه باید بدانیم؟ سخن گفته شده و توصیه هایی نیز مطرح شده است. بیشتر پیشنهادها معطوف به کتاب‌هایی است که برای عموم مردم جاذبه دارد. و من می خواهم درباره حقوق صحبت کنم، و اینکه مطالعه کتاب حقوقی مفید و ضروری است و اگر کسی در این حوزه علاقمند شود می تواند لحظات شیرینی را با مطالعه این کتاب ها رقم بزند. 
وی ادامه داد: در بحث حقوق، این مسئله را باید عنوان کنم، همانطور که در یک جاده حرکت می کنید باید علائم رانندگی را آشنا باشید تا دچار اشتباه نشوید، در مسیر زندگی نیز باید با حقوق و تکالیف خود آشنا شوید تا دچار خطاهای نابخشودنی و غیر قابل جبران نشوید.
کریمی تصریح کرد: در بحث حقوق رشته های مختلف و شاخه های گوناگونی به وجود آمده است، به حدی که حتی اگر یک حقوقدان نیز همه عمر خود را برای احاطه بر این مباحث بگذراند باز هم کافی نخواهد بود. بنابراین نمی توانم توصیه کنم که همه موارد حقوقی را مطالعه کنید ولی ضروری است مباحث اساسی علم حقوق را یاد بگیرید یا با مقررات اصلی حقوقی در زندگی آشنا شوید.
وی گفت: بخشی از اطلاعات و موارد نیز مربوط به چگونگی مراجعه حقوقی است، مراجع قضایی که باید به عنوان شهروند به آنها مراجعه شود و آنها را آموخت.
مولف کتاب پروژه طبقه بندی قوانین یکصدسال ایران گفت: اطلاعات چگونگی مراجعه حقوقی شامل دو دسته می شود. بخشی از آن مراجعه به مراکز کیفری است که اگر فرد قربانی یک جرم شده و باید به آن مراجعه کنند، مراجعه به این مراکز تقریباً ساده است و افراد می دانند در چنین مواقعی نخست باید به کلانتری و دادسرای محل مراجعه کنند، ولی یک بخش مربوط به حقوق غیر کیفری است، به خصوص در حوزه قراردادها، و یا اینکه فرد می خواهد مباحثی را در خانواده حل کند یا موارد ارث و وصیت مطرح می‌شود، در این مباحث جرمی مطرح نیست ولی باید افراد اطلاعات حقوقی داشته باشند.
کریمی ادامه داد: بخشی از این اطلاعات مربوط به ماهیت موضوع است، مثلاً فرد آگاه باشد که ارث و وصیت چیست و در بخش دوم بداند به کدام مراجع و چگونه باید مراجعه کند. زیرا در این مراکز دیگر مباحث کیفری مطرح نیست که به افراد کمک شود. بنابراین افراد باید در مراجعه به این مراکز، اطلاعات لازم مباحث غیرکیفری داشته باشند، در برخی موارد نیز به دلیل گران بودن وکالت بهتر است افراد به طور مستقیم اقدام کنند، بنابراین مجموعه اطلاعاتی که مربوط به این موضوعات است از جمله این موضوع که به کجا مراجعه کنیم، چگونه مراجعه شود، مباحث حقوقی چگونه نوشته شود؛ در رشته ای از علم حقوق با عنوان آیین دادرسی مدنی مطالعه می شود و قانون آیین دادرسی مدنی نیز در این موضوع است و رشته آیین دادرسی مدنی نیز شرح این مباحث است.
برگزیده چهارمین جشنواره بین المللی فارابی اظهار داشت: در آیین دادرسی مدنی، کتاب های زیادی نوشته شده و کتابی که می‌خواهم در پویش کتابخوانی ملی معرفی کنم، کتاب یک جلدی آیین دادرسی مدنی است که انتشارات مجد آن را چاپ کرده است و اطلاعات اساسی درباره اینکه افراد به کجا و چگونه مراجعه کنند در این کتاب آمده است. 
کریمی تصریح کرد: اگر کسی علاقه بیشتری داشت و خواهان آن بود که بیشتر از این بداند، یک دوره سه جلدی نیز معرفی خواهم کرد که انتشارات دادگستر چاپ کرده است، با عنوان آیین دادرسی مدنی که در سه جلد چاپ شده است، جلد نخست آن درباره معرفی مراکز مراجعه افراد است، از جمله مراکز مختلفی که برخی از آنها شبه قضایی هستند، تقسیم وظایف و صلاحیت ها این مراکز در این کتاب نیز شرح داده شده است.
وی ادامه داد: در جلد دوم شیوه طرح دعوا توضیح داده شده است، مثلاً کجا این دعوا را طرح کنم و به چه صورتی طرح شود و به چه صورت رای داده می شود و یا در کجا به رای می توان اعتراض کرد و یا در چه مراحلی می توان اعتراض کرد و یا کجا رای قطعی است و در نهایت رای به چه صورتی اجرا می شود، تمام این موارد مربوط به رای در جلد دوم آمده است.
کریمی افزود: در جلد سوم نیز موضوعات درباره داوری آمده است، مثلاً اگه موضوع ارجاع شود به داوری خصوصی چه مشکلاتی برای افراد رخ می دهد و یا چه حقی برای شخص ایجاد می کند و یا حتی اگه مباحث غیر داوری مطرح شود مسائل استثنایی که افراد باید آشنا باشند، در جلد سوم آمده است.
وی خاطرنشان کرد: بنابراین در کنار تمام کتاب های مفیدی که در زمینه های اطلاعات عمومی، رمان، تاریخ و جغرافیا باید افراد مطالعه کنند، بخشی از زمان مطالعه خود را نیز صرف مطالعه کتب حقوقی کنند و چه خوب است که با آیین دادرسی مدنی آشنا شوند.
پایان مطلب//

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، غلامرضا عزیزی رئیس پژوهشکده اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در نشست تخصصی «کپی رایت در آرشیو» عنوان کرد: اگر به آرشیو ملی تمام کشورهای دنیا مراجعه شود، خطوط قرمز برای دسترسی اسناد براساس مولفه‌های جغرافیایی، امنیت ملی، مباحث قومی و غیره وجود دارد.

عزیزی با اشاره به رعایت قوانین کپی‌رایت در آرشیو در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران گفت: آرشیو ملی تنها نهاد کشور است که آیین‌نامه قوانین در این حوزه را بر روی سایت خود قرار داده است. برخی نهادها وقتی اسناد خود را به سازمان اسناد و کتابخانه ملی منتقل می‌کنند، زمان دسترسی تعیین می کنند مثلا این اسناد انتقالی ۱۰ سال محرمانه باقی بماند، بنابراین این اسناد باید طبق قانون کپی رایت عمل شود و در اختیار کسی قرار نمی‌گیرد.

وی تصریح کرد: به طور مثال چند سال قبل که از اسناد وزارت امور خارجه بازدید داشتم، عنوان شد که فقط می‌توانم از آن اسناد یادداشت‌ بردارم، بنابراین برخی نهادها اسناد را کامل دسترس پذیری نمی‌کنند یا تصویری در اختیار مخاطب قرار نمی‌دهند و این سیاست‌ها در حوزه کپی‌رایت در کشورها متفاوت است.

عزیزی ادامه داد: مالکیت اسناد در آرشیو ملی، پس از ۴۰ سال به این سازمان تعلق می‌گیرد با این وجود در بحث اسناد امانی، مباحث حقوقی وجود دارد و ما نمی‌توانیم و اجازه نداریم این اسناد را دسترس پذیر کنیم یا امانت داده شود.

وی در تشریح تفاوت اسناد جاری و اسناد آرشیوی گفت: اسناد جاری به اسنادی گفته می‌شود که در اختیار نهادها است، ولی در حوزه اسناد آرشیوی برخی از این اسناد از جمله اسناد پزشکی به صورتی است که مثلاً در کانادا، ۹۰ سال دسترسی به این اسناد امکان‌پذیر نیست و یا در بلاروس پرونده‌های اسناد پزشکی کودکان زیر ۵ سال تا ۹۰ سال قابل دسترس نیست.

رئیس پژوهشکده اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ادامه داد: بنابراین تا زمانی که به طور کامل اسناد انتقالی تحویل گرفته نشود نمی توان آن را در اختیار افراد دیگر قرار داد که این مقوله در زمینه اسناد تجاری نیز صدق می کند، مثلاً فردی با وجود آن که حقوق از دولت گرفته، گزارشی برای دولت تهیه کرده است ولی این اسناد تاکنون منتشر نشده است در این مواقع این مسئله مطرح می شود که آیا می‌توان کل گزارش را برای مطالعه در اختیار مخاطب قرار داد؟ یا از آن کپی گرفت؟ که اگر این مسائل نیز امکان‌پذیر باشد ولی برای چاپ آن اسناد باید از آرشیو ملی اجازه گرفته شود.

وی ادامه داد: البته اسناد خریداری شده متفاوت است و دسترسی پذیر کردن این اسناد مسلماً با سهولت بیشتر و بهتر صورت می پذیرد. با گسترش فناوری، کنترل در زمینه کپی رایت آنچنان قابل تصور نیست، حتی اگر برنامه قفل ساز نیز استفاده شود هزینه خدمات بالا می‌رود و از طرفی به هیچ عنوان نمی توان در یک فضای ابری این اطمینان را پیدا کرد که از اسناد بارگذاری شده در این فضا سوء استفاده نشود، زیرا برخی از سرورها در فضا اینترنت اصلاً در کشور ما وجود ندارد.

رئیس پژوهشکده اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران خاطرنشان کرد: به هر حال نویسندگی در خیلی از کشورها شغل است، بنابراین نمی‌توان گفت بیایید کتابی را کپی کنیم و آن کتاب را در اختیار مناطق دور افتاده قرار داد براین اساس در بخش کتابخانه‌های دیجیتال نیز باید از مولفین اجازه گرفته شود.

عزیزی افزود: در حوزه کپی‌رایت در آرشیو در کشور ایران سوالات بی‌پاسخ متعددی وجود دارد ولی در دنیا این پاسخ‌ها جواب داده شده است، مثلاً از یک گزارش و یا نمایشنامه چه مقدار می توان کپی رایت گرفت مثلاً عنوان می‌شود فقط ۲۵ درصد می‌توان از این محتوا کپی گرفت و ۷۵ درصد امکان پذیر نیست.

ربابه معتقدی عضو هیات علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران عنوان کرد: با توجه به اهمیت انتشار اسناد به صورت دیجیتالی در دنیای امروز که با جزئیات بسیار زیادی انجام می‌شود این کار پیچیده شده است، بر این اساس و به مناسبت هفته جهانی آرشیو این نشست مجازی برگزار شده است.

معتقدی ادامه داد: از سال ۱۳۴۸ مصوبه ای در ایران به تصویب قانونی رسید که امروز آن را به عنوان قانون کپی رایت می‌شناسیم و بیشتر مربوط به صیانت از آثار نویسندگان و هنرمندان است، با این وجود ایران در این زمینه آنچنان رشد نکرده، ولی در دنیا کارهای زیادی انجام شده است، در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران کارهای متعددی در زمینه کپی‌رایت آرشیو صورت پذیرفته است ولی باید با موازین جهان بیشتر هماهنگ شویم.

صدیقه احمدی فصیح عضو هیات علمی و رئیس گروه تحقیقات حفاظت و نگهداری پژوهشکده اسناد در این نشست عنوان کرد: تمام کشورهای عضو شورای جهانی آرشیو تلاش می‌کنند بهترین قوانین را در زمینه کپی رایت رعایت کنند تا این چالش در این کشورها به یک ضرورت اساسی تبدیل شود. کپی رایت حق ناشر است و حقوق انحصاری برای پدیدآورنده به حساب می‌آید، بنابراین هرگونه استفاده از آثار اجازه از ناشر می‌خواهد، کما اینکه استفاده منصفانه از اثر در قانون نیز وجود دارد.

احمدی فصیح ادامه داد: در این مقوله دو نوع حقوق مادی و معنوی وجود دارد که حقوق مادی شامل حق نشر، تکثیر، حق ترجمه، حق جایزه و پاداش است که قابل واگذاری و یا موقت می‌تواند صورت پذیرد.

وی ادامه داد: در زمینه حق معنوی نیز به حقوق تصمیم انتشارات و نام و حرمت پدید‌آورنده عنوان می‌شود با این وجود در قانون محدودیت‌هایی نیز لحاظ شده است به خصوص در زمینه استفاده منصفانه در کتابخانه‌ها، یعنی در چه شرایطی قانون حق کپی رایت و نسخه برداری بدون اجازه ناشر مجاز شود.

فصیح گفت: در یکی از بندهای قانون کپی رایت به ۴ مورد توجه شده است، نخست هدف از کپی رایت، دوم ماهیت کپی‌رایت و در مرحله سوم مقدار اثر به چه صورت کپی رایت شود و در نهایت تاثیر استفاده از کپی رایت به چه صورت است.

احمدی فصیح تصریح کرد: در ایران قانون کاملی که بتواند از حقوق مولف دفاع کند وجود ندارد و قوانین مختصری در کشور لحاظ می‌شود که بیشتر آیین‌نامه و مصوبه هستند ولو‌ اینکه مصوبه حمایت از مولفان در سال ۱۳۴۸ نیز به صورت قانون یاد می‌شود ولی در مجموع آیین نامه و مصوبه است، با وجود اینکه قانون تجارت الکترونیکی در سال ۱۳۸۲ و قوانین دیگری در سال ۱۳۵۲ و قانون نرم‌افزارهای رایانه ای مختصری در ایران مصوب وجود دارد.

وی به کنوانسیون «برن» که آثار پدیدآورندگان را مورد حمایت قرار گیرد اشاره کرد و افزود: کشورهای کانادا، انگلیس و آمریکا تلاش‌های فراوانی برای اجرای مفاد کنوانسیون «برن» انجام داده اند، ولی متاسفانه ایران هنوز به این کنوانسیون نپیوسته  است. درحالیکه ۱۶۵ کشور عضو این کنوانسیون هستند، اما پیوستن به این کنوانسیون در ایران موافقان و مخالفانی دارد.

رئیس گروه تحقیقات حفاظت و نگهداری پژوهشکده اسناد با اشاره به دلایل مخالفت ها برای پیوستن ایران به این کنوانسیون گفت: مخالفان عنوان می‌کند ایران پس از پیوستن به کنوانسیون «برن» از تولید کننده به مصرف کننده تبدیل خواهد شد و برای مردم نیز هزینه خواهد داشت و موافقین پیوستن به این کنوانسیون معتقدند یکی از راه‌ها و مسیرهای پیوستن به سازمان تجارت جهانی عضو شدن در این کنوانسیون است.

احمدی فصیحی در ادامه به تشریح عملکرد آرشیو ملی استرالیا پرداخت و گفت: در آرشیو ملی استرالیا حق دسترسی به اصل سند بر اساس متغیرهای بین ۲۰ تا ۳۰ سال است، کما اینکه دسترسی آزاد به اسناد دادگاه‌ها، اسناد مجلس و سایر موسسات و یا اسناد عمومی مانند تاریخچه خانوادگی افراد و اسناد دیداری و شنیداری قوانین مختلف وجود دارد.

وی در جمع بندی نهایی با مقایسه فعالیت‌های آرشیو ملی استرالیا و پنج کشور دیگر با ایران در زمینه کپی رایت عنوان کرد: آیین نامه‌ها و مصوبات در ایران کامل و جامع نیست و کمبودهای فراوانی وجود دارد، در کشورهای دیگر حق مولف بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد ولی در ایران به آن پرداخته نمی‌شود، همچنین در قوانین ایران بیشتر در زمینه دسترس پذیری اسناد توجه بیشتری شده است.

پایان مطلب//

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، پژوهشکده اسناد معاونت پژوهش و منابع دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی نشست تخصصی در حوزه تاریخ را  به صورت آنلاین امروز  شنبه 22 خردادماه ساعت 12 برگزار می کند.

موضوعات مورد بحث در این نشست «مراکز اسناد به مثابه شبکه پلتفرمی» و «آرشیو سرگردان: سرنوشت آرشیو پیمان سنتو» خواهد بود.

خسروطالب زاده معاون اسناد و کتابخانه ملی ایران و مجید تفرشی مورخ و سند پژوه حوزه تاریخ معاصر ایران و تشیع سخنرانا این نشست آنلاین هستند.

حضور در نشست تخصصی «مراکز اسناد به مثابه شبکه پلتفرمی» و «آرشیو سرگردان: سرنوشت آرشیو پیمان سنتو» برای عموم آزاد است و علاقه مندان با مراجعه به  آدرس اینترنتی https://vc.nlai.ir/archive1 می توانند در این نشست تخصصی شرکت کنند.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، شب تصویر بخارا و بزرگداشت علی دهباشی همراه با رونمایی از کتاب «عکس های شب های بخارا به روایت دوربین جواد آتشباری»  با حضور چهره های فرهنگ و هنر در تالار قلم سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار شد.

اشرف بروجردی رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در این مراسم با اشاره به فعالیت های فرهنگی علی دهباشی گفت:  علی دهباشی را با شب های بخارا می‌شناسم. رادمردی از خطه دانش و فرهنگ، فرهیخته‌ای از سرای علم و ادب و هنر، مردی صبور، آرام اما در درونش غوغایی به پاست. غوغای کشف ناگفته‌ها و ناخوانده‌ها، غوغای رسیدن به معرفت. ردپای نگاشته‌هایش را در ده ها مجله و کتاب می‌یابی و تعاملات با اصحاب علم و بزرگان اندیشه و دانش از او اندیشمندی خردورز، صاحبنظری که نامش بر تارک ادبیات سرزمینم می‌درخشد ساخته است.

بروجردی ادامه داد: نفوذ کلامش، زیبایی قلمش و اندیشه پر بارش را در ده ها اثر ماندگارش می‌توان جستجو کرد. از سردبیری در ماهنامه « کِلک » به مدت هفت سال و مجله بخارا به مدت 23 سال از او چهره ای ماندگار در ادب فارسی ساخته است. همکاری‌اش با نشریفات «آرش »، « برج »، « چراغ »، « دنیای سخن »، « دفتر هنر»، و چندین نشریه دیگری مخزنی برای اصحاب ادب پارسی آفریده است. کاوش در زندگی دانشمندان، فرهیختگان و صاحبان آثار علمی ماندگار از خلال گنجینه‌های دانشی هم نشان از دغدغه اش برای شناساندن مفاخر ایران زمین به نسل امروز و آینده دارد و هم گویای تعلق خاطرش به فرهنگ غنی و ماندگار ایران عزیز است. تا از این معبر برسد به این تعبیر علی (ع):  «العُلَماءُ باقون َما بَقِیَ الدَّهرُ، أعیانُهُم مَفقودَهٌ، وأمثالُهُم فی القُلوب ِمَوجودَهٌ» اما او به دنبال رسیدن به معرفت همان علمائی است که به تعبیر علی (ع) اگر چه جسم آنها در میان ما نیست لیکن وجودشان و بهتر است بگویم دانش شان در قلب های طالبان دانش رخنه کرده که جائی برای بازگو کردن آنها نمی‌یابند و علی دهباشی می‌کوشد تا مخزن اسرار دیگران باشد و هم آموخته‌ها و اندوخته‌هایش را به اشتراک بگذارد تا نسل امروز هویت خویش را در فرهنگ این مرز و بوم جستجو کند، او می کوشد تا دانش خود را درقالب مجله بخارا در اختیار عموم بگذارد.

علی دهباشی؛ مردی از تبار نیکان روزگار

رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ادامه داد: علی دهباشی حالا دیگر نامی میان نام‌های دیگر نیست. او پلی است که انسان‌ ایرانی را به فرهنگ می‌رساند. به معنای عمیق فرهنگ. به گذشته پرافتخار سرزمینی که عناصر فرهنگی‌اش همیشه از میان خاکستر و ویرانی همچون ققنوسی دوباره سر برکشیده است. و این علی دهباشی است که با «بخارا»یش به یادمان می‌آورد که هنوز جایی چراغی روشن است. چراغی روشن از دانایی. روشن از همت و رای مردی که بی‌هیچ چشمداشتی کوشیده است تا با چراغ مجله‌اش اندکی از تاریکی اطرافش بکاهد. او مردی است از تبار نیکان روزگار.

وی یادآور شد: کاری که علی دهباشی در تمام این سال‌ها انجام داده است به قول زنده‌یاد داریوش شایگان کار یک وزارتخانه عریض و طویل فرهنگی بوده. صبورانه و متعهد، با دست خالی جلو آمده است تا نشان دهد که به عمل کار برآید. او با زندگی حرفه‌ای‌اش، با سرسختی‌ها و تلاش‌هایش، با ایستادگی‌اش بر سر زنده نگه‌داشتن فرهنگ، هنر، تاریخ، فلسفه و البته ادبیات راه بهانه‌جویی را بر هر مدعی کار فرهنگی بسته است. اگر می‌شود با کمترین امکانات و با اندک سرمایه مادی کاری سترگ همچون انتشار مجله بخارا و برگزاری شب‌های بخارا انجام داد دیگر چه جای بهانه آوردن و مرثیه‌خوانی برای ناتوانی؟ وجود اوست که می‌تواند چون دلیلی روشن آفتاب فرهنگ را دلالت کند بر خواستن و توانستن. 

بروجردی افزود: نگاهی به کارنامه کاری او طی چند دهه گذشته کافی است تا بدانیم و بفهمیم علی دهباشی چه فرزند خلفی برای میراث پیش از خود است. او کسی است که سنت مجلاتی همچون «سخن» زنده‌یاد دکتر خانلری را با «کلک»، «سمرقند» و بخارایش زنده نگه‌داشته است. اگر او نبود زمانه ما چه یادگاری برای نسل‌های بعد، از فرهنگ جاری در سال‌های اخیر داشت؟ به همین دلیل معتقدم علی دهباشی پیش از آنکه روزنامه‌نگار، نویسنده، پژوهشگر و فعال فرهنگی باشد؛ عاشقی است که شعله زندگی‌اش بر سر کلمات می‌درخشد. کافی است نگاهی به شماره‌های پربار مجله‌اش بیندازیم تا ببینیم او چه کرده است. چه کارستانی رقم زده و همچون پرومته‌ای صبور چطور سنگ بزرگ دانش را از کوه مشکلات روزمره بالا برده است. در میان نام‌هایی که در جریده بخارا ثبت شده‌اند «اولین‌ها» بسیارند. در آن سال‌هایی که کسی از سهراب شهید ثالث خبر نداشت چه کسی جز علی دهباشی هنر ارزنده او را به یادمان آورد؟ چه کسی توانست حرف‌های اسماعیل فصیح را در قالب گفتگو برای ما ثبت و ضبط کند؟ و اگر بخارا نبود «پاره‌های ایرانشناسی» زنده‌یاد ایرج افشار چگونه به دست ما می‌رسید؟ 

رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تصریح کرد: علی دهباشی زندگی خود را وقف کرده است. وقتی برای تامین هزینه کاغذ مجله کتابخانه‌اش را می‌فروشد یا حتی در شرایط سخت بیماری آسم و کرونا همچنان به فکر کلمات است دیگر چه واژه‌ای را می‌توان یافت که در تعریف او و زندگی‌اش به کار آید؟ به همین دلیل معتقدم او آینه فرهنگ ایران‌زمین در چهل سال اخیر بوده. همچون صافی صادقی که بستر دیده شدن کارهای درست فرهنگی و فکری را فراهم آورده است تا صلابت و پایمردی او نه در ایران که در جغرافیای زبان پارسی زبانزد خاص و عام شود. کسی که واسطه پیوند دوباره فرهیختگان زبان پارسی در اقصی نقاط جهان است تا سمرقند و بخارا را به تهران و هرات و لاهور و دهلی متصل کند و برای همین خوانندگان «بخارا» از بلندی‌های پامیر دربدخشان تا هرات و مزارشریف و مرو و خجند و تاشکند و کشمیر گسترده‌اند.
وی گفت: جناب آقای علی دهباشی شما برای ما نشانه راهید. تماشای مرام و مسلک شماست که یاد می‌دهد برای غلبه بر افسردگی فقط می‌بایست کار کرد و کار کرد. چشم ما به چراغ شب‌های بخارای شما روشن است. شما را از نستوه‌ترین عاشقان فرهنگ ایران زمین باید نامید. کتابخانه ملی ایران بسیار خوشحال است که گاهی میزبان شب‌های بخارای دهباشی بوده است و توانسته در حد وسع و توانایی خود بستری برای فعالیت‌های او فراهم کند. 
بروجردی افزود: شب‌های «قرآن و مثنوی» یا «حافظ و مثنوی» که در شب‌های ماه مبارک رمضان در سال‌های گذشته برگزار شد، تا شب‌های روشن که به یاد جلال آل احمد، نویسنده فقید ایرانی برگزار شد. از بزرگداشت دکتر هادی خانیکی استاد برجسته‌ ارتباطات گرفته تا شب سیاحان ایتالیایی که در موزه‌ی میراث مستند سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار شد. در این سال‌هایی که گذشت رابطه عمیقی میان سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به عنوان میراث بان فرهنگ و ادب فارسی و مجله‌ی بخارا به عنوان نمایان‌گر و مروج فرهنگ و تاریخ  و ادب ایرانیان برقرار شد. رابطه‌ای مبارک که آرزوی من این است که تلاطم آیند و روندها و چرخش مدیران فرهنگی رشته‌ی این رابطه را از هم نگسلد.

رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران خاطر نشان کرد: امیدواریم که سایه او همچنان بر سر فرهنگ و کتابخانه ملی گسترده باشد و همچنان بتوانیم فعالیت‌های مشترک و همکاری‌های ارزشمندی با این شخصیت نمونه فرهنگی داشته باشیم. در پایان شاید بازگشت به آرزوی ماندگار خداوندگار سخن، پدر شعر فارسی، رودکی بزرگ بهترین آرزو برای علی دهباشی باشد. پس اجازه دهید که ما نیز آرزو کنیم «ای بخارا شاد باش و دیر زی» که چشمان عاشقان ایران فرهنگی به حیات و تلالو تو زنده و روشن است. 

علی دهباشی تبلور و تجسم امید

در ادامه این مراسم نادره رضایی مدیر انتشارات علمی و فرهنگی گفت: از زبان نسل سوم درباره علی دهباشی سخن می گویم و از طرف آنها از او به دلیل صبوری، نیک اندیشی، اثربخشی در حوزه فرهنگ، تاب آوردن، روادار بودن، تدبیر کردن وغیره تشکر و قدردانی می کند.

وی افزود: تاکنون 609 شب بخارا در برزگداشت فرهنگ ایران و جهان برگزار شده است. علی دهباشی تبلور و تجسم امید در شبهای تار است که نماینگر آن شبهای بخارا است.

بخارا آثار بزرگان را به نسل جوان شناساند 

ژاله آموزگار متخصص فرهنگ و زبان های باستانی گفت: با تورق کتابی که رونمایی شد و اندیشیدن به بزرگانی که تصویرشان زینت بخش اثر است، دلم روشن می شود و به خاطر می آورم ایران سرزمین تضادهاست.

وی افزود: مجموعه این شبها موضوعات متنوع را در برمی گیرد، این اثر تاریخچه ای از تحولات فرهنگی سال های اخیر است که بیش از هر چیزی با ایران در ارتباط است اما عرصه تفکرات جهانی را نیز شامل می شود.

آموزگار با بیان این مطلب که نخستین شب بخارا در 22دی سال 84 در خانه هنرمندان برگزار شده است، افزود: اکنون609 شب بخارا برگزار شده است که بی تردید در ادامه به تعداد آنها افزوده می شود، اما آنچه که از اهمیت برخوردار است کیفیت برگزاری این جلسات و نشست ها است.

وی تاکید کرد: نباید چشم های خود را به روی حقیقت بندیم، زیرا طی سالیان گذشته ما در شناساندن آثار بزرگان به نسل جدید کوتاهی کردیم، بخارا با عزم راسخ برای تحقق این مهم کمر همت بسته است.

آموزگار به تنوع موضوعی در شبهای بخارا اشاره کرد و گفت: بخارا حتی به سراغ افراد کمتر شناخته شده رفته است، شب های بخارا مرکز گفتگوی تمدن هاست و به دور از جریانات  و گرایش های سیاسی از بزرگان و متفکران ایرانی و جهان سخن گفته است.

وی یادآور شد: زبان فرهنگ، زبان مشترک ملت هاست و بخارا در پیشبرد چنین تفکری بسیار کوشا و موفق بوده است.

 در حوزه فرهنگ دچار ضعف گفتگو هستیم  

هادی خانیکی جامعه شناس و  استاد علم ارتباطات گفت: از سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و مدیریت فرهیخته و لایق آن سرکار خانم دکتر بروجرد تشکر و قدردانی می کنم.

وی افزود: اینجا آماده ایم تا با سخن، قلم و قدم به نکوداشت فردی باشیم که خود نکوداشت های فراوانی را برگزار کرده است؛ تاکنون بارها قصه تجربه ها و امیدهای ایران را در سایه برگزاری شب های بخارا شنیده ایم، روایت این قصه ها برای خلق حافظه و گفتگوی نسل ها ضروری است.

خانیکی ادامه داد: گفتگو مساله تزیینی نیست بلکه فهم و معنای مشترک است، معتقدم در حوزه فرهنگ به دلایل مختلف کشور با ضعف گفتگو روبروست، در گفتگو آنچه که در اولویت قراردارد تفاهم است و باید پذیرفت گفتگو بدون تنوع، تفاوت و تمایز ناممکن است و تلاش شب های بخارا برای رسیدن به گفتگوی مفید است.

وی تاکید کرد: علی دهباشی در شرایطی که رسانه ای مکتوب در معرض بزرگترین آسیب قرارداشتند و تعطیل می شدند با سخت جانی به انتشار منظم نشریه بخارا پرداخت، بخارا به طور پیوسته با نگاه و رویکرد حرفه ای منتشر شد و از مجله داری به نهادسازی رسیده است.
 
خانیکی افزود: بخارا صدای بی صدایان فرهنگ و به حاشیه رانده شدگان فرهنگ نیز بوده است و بر پایه یه کار حرفه ای استوار مانده است، بخارا تلاش کرده تا مستقل باشد و نقش بی بدیلی در گسترش ارتباطات میان فرهنگی داشته است.

بخارا صدای فرهنگ است

مقصود فراستخواه جامعه شناس گفت: سه دهه است که شاهد برگزاری شب های بخارا هستیم و علی دهباشی هنوز سرزنده این حیات فرهنگی است، او صدای بی صدایان شد و به آنها زبان بخشید؛ دهباشی راوی رویدادهای فرهنگی، ادبی و هنری این سرزمین است اما در عین حال خود او نیز یک رویداد است.

همچنین کامبیز درم طراح و کاریکاتوریست به همکاری خود با نشریه بخارا اشاره کرد و گفت: من با این نشریه مدتی همکاری داشته ام و به آن افتخار می کنم.

وی افزود: علی دهباشی از نسل مقاومت است، او عاشقانه در عرصه فرهنگ گام بر می دارد و اما خسته نمی شود، چاپ یک کتاب ساده، بسیار دشوار است اما او طی سالیان سال در این عرصه با وجود دشواری های فرهنگ به فعالیت خود ادامه داد.

در ادامه مهرداد اسکویی نیز گفت: کلید واژه هایی چون زبان فارسی، نقد ادبی، ایران شناسی، تاجیکستان، افغانستان، هند، چین، تاریخ، موسیقی، سینما، نقاشی، عکاسی، یاد بود و غیره من را یاد علی دهباشی می اندازد و از او آموختم که چگونه اطمینان و احترام اهالی فرهنگ را جلب کنم.

علی دهباشی در پایان گفت: از سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و به خصوص مدیر فاضل آن تشکر می کنم، آنچه که گفته شد قدردانی از فرهنگ ایران است و من عضو کوچک و ناچیز فرهنگ ایران هستم. و این تعریف ها من را دچار خودشیفتگی نمی کند.

وی افزود: اعتبار مجله  بخارا به دلیل نام گرامی و شریف بزرگانی بود که دلبسته فرهنگ ایرانی بوده اند. در جلسات شب های بخارا و صبح پنجشنبه های بخارا، تاریخ، فرهنگ و تمدن ایران مورد توجه قرار گرفت.

در ادامه با حضور حجت الاسلام دعایی، اشرف بروجردی، کامبیز درم بخش، هادی خانیکی، اسداله امرایی، نادره رضایی، علی دهباشی، جواد آتش بار  از کتاب عکس های شب های بخارا رونمایی شد.

لازم به توضیح است  کتاب شب‌های بخارا، مجموعه‌ای از عکس‌های آتشباری از سال ۱۳۸۵ است که بیش از ۵۰۰ شب از شب‌های بخارا را شامل می شود. 

این کتاب‌ در ۳۹۸ صفحه، توسط انتشارات علمی و فرهنگی منتشر شده است.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، هانیه گرائیلی مدیر کل حوزه ریاست، روابط عمومی و امور بین الملل سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با بیان این مطلب به مناسبت یکصدمین شماره پویش «کتابخوانی ملی» گفت: سرانه مطالعه در کشور پایین است و این موضوع زنگ خطری جدی به شمار می آید که اگر این مهم مغفول بماند نمی توان انتظار داشت کشور در مسیر توسعه قرار گیرد. متاسفانه زندگی در دوران کرونا و شرایط سخت اقتصادی که بر کشور حاکم بود، موجب شد اولین کالایی که از سبد هزینه خانوار حذف شود، کتاب باشد. 
وی ادامه داد: رسالت های ذاتی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ترویج و توسعه فرهنگ کتابخوانی است و این رسالت  به خصوص در شرایط شیوع ویروس کرونا بیش از گذشته بود و باید برای ترغیب مردم به مطالعه تلاش بیشتری می شد. 
گرائیلی اظهار داشت: اگر به صورت کلان به بحث کتاب و کتابخوانی نگاه کنیم، متوجه می شویم که انسانیتِ انسان ها در گرو انتقال و استفاده بهینه از تجربیات یکدیگر است که این مهم از طریق کلام منتقل می شود و چه تجربه ای بهتر و گران سنگ تر از اینکه کتاب های خوبی که خوانده ایم را به یکدیگر معرفی کنیم.  
مدیر کل حوزه ریاست، روابط عمومی و امور بین الملل سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران یادآور شد: برهمین اساس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، به عنوان پایگاه ملی فرهنگ، طی یک برنامه ریزی مدون از فرهیختگان و اندیشمندان در حوزه های مختلف دعوت کرد تا کتاب هایی را که مطالعه آنها را سودمند می دانند برای مردم و مخاطبان معرفی کنند و دلیل مطالعه آنها را نیز بازگو کنند. همه تلاش سازمان این بود که در ادامه مسیر پویش «کتابخوانی ملی» را تقویت و توسعه دهد که نتیجه آن استقبال اهالی فرهنگ و هنر از این پویش ملی بود. 
وی ادامه داد: در کنار برگزاری پویش «کتابخوانی ملی»، تلاش شد به بحث مبادلات کتاب در فضای عمومی نیز پرداخت که به واسطه آن کتاب در اختیار دیگران قرار گیرد.
 هانیه گرائیلی با اشاره به بازخورد پویش «کتابخوانی ملی» در جامعه گفت: علاوه بر استقبال اهالی فرهنگ از این پویش ملی، مخاطبان هم با ارسال صدا برای پویش «کتابخوانی ملی» از این طرح استقبال کردند. به این ترتیب که همکاران من در روابط عمومی سازمان، فراخوان ارسال صدا برای پویش کتابخوانی ملی را منتشر کردند و در این فراخوان اعلام شد مخاطبان بخش هایی از کتاب های معرفی شده در این پویش را به انتخاب خود بخوانند ارسال کنند تا به صورت پادکست منتشر شود.
وی ادامه داد: ارسال این فراخوان با اقبال خوبی از سوی مخاطبان مواجه شد و شاهد بودیم که آثار متنوعی را برای خوانش انتخاب کردند. به اعتقاد من این استقبال عمومی یکی از دستاوردهای پویش «کتابخوانی ملی» بود و در ترویج فرهنگ کتابخوانی موثر است.
مدیر کل حوزه ریاست، روابط عمومی و امور بین الملل سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با بیان این مطلب که طرح پویش «کتابخوانی ملی» معطوف به هفته کتاب و کتابخوانی نبوده است، گفت: یکی از مباحث مهمی در هفته کتاب که به طور ویژه به آن پرداخته می شود؛ ترویج و توسعه فرهنگ کتابخوانی است. اما این مهم تنها در یک هفته و به شکل مناسبتی اجرایی می شود. و من معتقدم کارآمدی طرح های مربوط به ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی در صورت تداوم، موفق خواهد بود. بر همین اساس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی را در صورت مداومت در نظر گرفت و پویش «کتابخوانی ملی» را به یکصدمین شماره رساند.
گرائیلی تاکید کرد: از ویژگی های مهم و سودمند این طرح معرفی کتاب در حوزه های مختلف و به شکل متنوع بود. زیرا در این پویش از معرفی مثنوی، دیوان شمس، فیه ما فی تا مباحث اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و حتی کتاب های مربوط به حوزه کودکان و نوجوانان مطرح شد. نکته مهم اینکه انتخاب افراد برای حضور با دقت و بسیار هوشمندانه بوده است. زیرا تمام این افراد شخصیت هایی مسلط به حوزه های فعالیت خود بودند و نگاه همه جانبه به مباحث داشتند. 
مدیر کل حوزه ریاست، روابط عمومی و امور بین الملل سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران خاطرنشان کرد: معرفی کتاب ها در حوزه های مختلف موجب همه گیری فضای بزرگ تر شد که می توان به معرفی کتاب مذهبی، ورزشی، تاریخی، سفرنامه یا ترجمه کتاب های مفید در پویش «کتابخوانی ملی» اشاره کرد این همت در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران توسط حوزه روابط عمومی محقق شد و در تلاش هستیم این روند ادامه پیدا کند.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، پویش «کتابخوانی ملی» آبان ماه سال 1399 و همزمان با برپایی هفته کتاب و کتابخوانی آغاز شد. در این پویش فرهیختگان و اندیشمندان در حوزه های مختلف به مردم توصیه می کنند که چه کتابی را و به چه دلیلی بخوانند. 
 این پویش توسط کتابخانه ملی ایران به عنوان پایگاه ملی مطالعه و جایگاه فرهیختگان و فرزانگان ایجاد شده و پاسخ به یکی از رسالت های ذاتی کتابخانه ملی ایران در به جریان انداختن ضروریات فرهنگی کشور است و ترویج و توسعه فرهنگ کتابخوانی یکی از مهمترین رسالت های سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به شمار می رود.
پویش «کتابخوانی ملی» با حضور و مشارکت حداکثری فرهیختگان، اندیشمندان، متفکران، اهالی فرهنگ و هنر در حوزه های مختلف علوم منتشر شده است و تا کنون چهره هایی چون مصطفی محقق داماد، غلامعلی حداد عادل، حسن بلخاری، مصطفی ملکیان، مهدی محقق، حسن تاجبخش، اشرف بروجردی، جلال الدین کزاری، ضیاءموحد، منوچهر صدوقی سها و بسیاری از چهره های فرهنگی، اندیشمند در این پویش حضور پیدا کرده اند. 
پویش «کتابخوانی ملی» همزمان با هفته کتاب از تاریخ 24 آبان سال 1399 آغاز و به صورت مستمر ادامه خواهد داشت و اکنون یکصدمین شماره از این پویش به زودی منتشر خواهد شد.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران،‌ براساس این فراخوان صاحبان آثار و ناشران در عرصه نشریات ( روزنامه، هفته نامه و مجلات )، لازم است نسبت به ارسال دو نسخه از نشریات چاپی خود به کتابخانه ملی ایران، اقدام کنند.
خواهشمند است ناشران به منظور حفظ تمامی منابع منتشر شده داخل کشور در دراز مدت در کتابخانه ملی، فایل الکترونیکی منابع منتشر شده خود را در قالب PDF به آدرس: « periodicals@nlai.ir» ارسال کنند. 
لازم به توضیح است کتابخانه ملی ایران در راستای رسالت ذاتی خود و مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، وظیفه جمع آوری، حفظ و ترویج میراث مکتوب و مستند را دارد. براساس این مصوبه و قانون «واسپاری»، تمامی نهادهای فرهنگی و انتشاراتی ملزم به ارسال و اهدای نسخه آثار منتشر شده خود به سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران هستند. همچنین کتابخانه ملی ایران خود را ملزم به حفظ حقوق مالکیت معنوی فایل های الکترونیکی منابعِ ارسال شده می داند.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، تفاهم نامه همکاری سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با کتابخانه ملی کشور آذربایجان به منظور تقویت روابط فرهنگی و پیشبرد منافع دوجانبه ، اشتراک گذاری تجربیات و منابع اطلاعاتی، امروز سه شنبه 18 خردادماه با حضور اشرف بروجردی رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و کریم طاهراف رییس کتابخانه ملی آذربایجان امضا شد.
اشرف بروجردی رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران گفت: امضای تفاهم نامه همکاری بین سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و کتابخانه ملی آذربایجان می تواند فرصت مناسبی برای تعامل و گفتگوی فرهنگی میان کشورهای ایران و آذربایجان ایجاد کند.  
رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران افزود: در سایه امضای این تفاهم نامه تلاش می کنیم راه کارهای مناسب برای آشنایی نسل جوان و آیندگان با منابع علمی، فرهنگی و تاریخی دو کشور به کار گیریم؛ به واسطه چنین اقداماتی تلاش می شود ذهن جوانان در راستای توسعه و تعالی این دو کشور شکوفا شود.
وی ادامه داد: در کتابخانه ملی ایران تالار ملل وجود دارد و کشورهای مختلف تمایل دارند که در حوزه منابع فرهنگی و کتاب با ایران در تعامل باشند، بر همین اساس میزی به برخی از کشورها تعلق گرفته است که منابع خود را برای آشنایی اهالی علم و ادب و فرهنگ عرضه می کنند. از این رو در تلاش هستیم به منظور معرفی کتابخانه ملی آذربایجان، فضایی را برای این کشور در تالار ملل کتابخانه ملی ایجاد کنیم. 
بروجردی یادآور شد: روزانه حدود 1500 تا 1700 از اهالی علم، ادب و فرهنگ شامل دانشجویان، اساتید، پژوهشگران و غیره به کتابخانه ملی ایران مراجعه می کنند.
رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ادامه داد: با توجه به این موضوع که سالجاری در کشور آذربایجان به نام «نظامی گنجوی» نامگذاری شده است؛ فرصت را مغتنم می شمارم تا بتوانیم در این زمینه به تبادل اندیشه بپردازیم و اشتراکات خود را توسط اندیشمندان و علما به بحث و گفتگو بگذاریم.
وی اظهار داشت: در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران منابع قابل توجهی از آثار نظامی گنجوی وجود دارد که می توان به وجود 192 کتاب خطی و 91 کتاب چاپ سنگی مرتبط با نظامی گنجوی اشاره کرد.
وی ادامه داد: تعداد قابل توجهی از کتاب های خطی موجود در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران دیجیتال سازی و در سایت این سازمان بارگذاری شده است که نسخ مربوط به آثار نظامی گنجوی را نیز شامل می شود، کتابخانه ملی آذربایجان از این منابع دیجیتال سازی شده می تواند بهره مند شود.
رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به تاثیر شیوع ویروس کرونا برای بهره مندی بیشتر از امکانات فضای مجازی اشاره کرد و افزود: طی سال های اخیر روند دیجیتال سازی منابع موجود در این سازمان رشد قابل ملاحظه ای یافت، به طوری که 36 هزار نسخه خطی موجود در این سازمان دیجیتال سازی شد.
بروجردی یادآور شد: سال گذشته کتاب «خمسه نظامی» که در مدرسه شهید مطهری نگهداری می شد، توسط سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به ثبت جهانی رسید که این مهم می تواند طلیعه خوبی برای هموارتر شدن راه مبادلات فکری و فرهنگی باشد.
وی تاکید کرد: باید سعی شود تعاملات فرهنگی بین این دو کشور از دایره کتاب فراتر رود  چرا که مشترکات فرهنگی زیادی بین ایران و آذربایجان وجود دارد، برای ماندگاری ملت ها باید مبانی فرهنگی حفظ شود و اشاعه یابد.
رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در ادامه صحبت های خود، پیشنهاد راه اندازی نمایشگاه های مشترک در حوزه فرهنگ ها، خرده فرهنگ ها و آداب و رسوم محلی بین دو ملت ایران و آذربایجان را داد.
در ادامه این نشست کریم طاهراف رییس کتابخانه ملی آذربایجان ضمن استقبال از پیشنهادهای مطرح شده توسط رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایرا گفت: در کتابخانه ملی آذربایجان سالنی با عنوان سالن ملت ها وجود دارد که تا کنون برای 11 کشور میزی اختصاص یافته است.
رییس کتابخانه ملی آذربایجان با اشاره به برنامه ریزی برای برگزاری هفتمین نمایشگاه بین المللی کتاب باکو افزود: امید است در این دوره از نمایشگاه با حضور مسئولان سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، میز یا گوشه جمهوری اسلامی ایران در کتابخانه کشور آذربایجان افتتاح شود.
طاهراف یادآور شد: از آنجایی که سالجاری درکشور آذربایجان با عنوان سال «نظامی گنجوی» نامگذاری شده، انتظار می رود برنامه های فرهنگی قابل توجهی به واسطه این مهم برگزار شود، نظامی گنجوی میراث مشترک بین دوکشور ایران و آذربایجان است و امید است به نسخ خطی دیجیتال شده آثار این شاعر بزرگ با همکاری سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به منظور معرفی به جهانیان دست یابیم.
وی خاطرنشان کرد: کتابخانه ملی جمهوری آذربایجان برای دست یابی به نسخ خطی آثار نظامی گنجوی با کشورهای مختلف در تعامل بوده است که نتیجه آن تهیه 150 نسخه دیجیتال سازی شده از این شاعر پرآوازه است.
لازم به توضیح است در جلسه امضای تفاهم نامه همکاری بین کتابخانه های ملی دو کشور فریبزر خسروی معاون کتابخانه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، قربانعلی پورمرجان رایزن فرهنگی ایران در آذربایجان، سید عباس موسوی سفیر ایران در آذربایجان، طالع زهرا اوف رایزن فرهنگی جمهوری آذربایجان در ایران و صالح زمانی مشاور رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در امور بین الملل حضور داشتند.

پایان خبر/

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، نخستین نشست تخصصی آرشیوهای محلی به مناسبت هفته جهانی آرشیو روز پنجشنبه 20 خردادماه، ساعت 10 به همت پژوهشکده اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی برگزار می‌شود.

این نشست با حضور حوریه سعیدی معاون پژوهشکده اسناد سازمان، ژاله حساس خواه مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی منطقه شمال کشور، اکبر شیخ مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی منطقه شمال شرق، مسعود کثیری مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی منطقه مرکزی کشور، کوروش کمالی سروستانی مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی منطقه جنوب کشور، قربانعلی کنارودی رئیس گروه تحقیقات تاریخ معاصر پژوهشکده اسناد و مهدی مقسومی مدیرکل امور حقوقی مجلس و استان‌های سازمان برگزار می‌شود.

حضور در این نشست برای عموم آزاد است و علاقه‌مندان برای ورود در این وبینار می‌توانند روز پنج شنبه 20 خرداد، ساعت 10 با ورود به آدرس الکترونیکی: «https://vc.nlai.ir/archive1 » در نشست تخصصی آرشیوهای محلی شرکت کنند.

پایان خبر//