کتاب «روش‌ها و فرایندهای ارزیابی تاثیر کتابخانه‌ها بر اساس استاندارد 16439» منتشر شد
به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، کتاب «روش‌ها و فرایندهای ارزیابی تاثیر کتابخانه‌ها بر اساس استاندارد 16439» در 10 فصل منتشر شده است.«هدف و دامنه کاربرد»، «مراجع الزامی»،«اصطلاحات و تعاریف»، «تعریف و توصیف تاثیر کتابخانه» و «روش های ارزیابی تاثیر کتابخانه» پنج سرفصل ابتدایی این کتاب را تشکیل می دهند. فصل ششم به «شواهد به دست آمده» پرداخته و در فصل های هفتم تا دهم به ترتیب مطالبی درباره «شواهد درخواست شده»، «شواهد عینی»، «ترکیب روش ها برای ارزیابی کتابخانه ها» و «ارزیابی ارزش اقتصادی کتابخانه ها» آورده شده است.
این کتاب به تعیین عبارت‌های موردنیاز در فرایند ارزیابی تأثیر کتابخانه‌ها و روش‌های ویژه برای انجام این ارزیابی‌ها می‌پردازد. این ارزیابی‌ها با هدف انجام برنامه‌ریزی‌های راهبردی و بهبود کیفیت مدیریت داخلی کتابخانه‌ها، تسهیل مقایسة تأثیر کتابخانه‌ها در طول زمان و بین کتابخانه‌های مشابه و با مأموریت یکسان، ارتقای نقش کتابخانه‌ها در جامعه، بالابردن ارزش کتابخانه‌ها در آموزش و پژوهش، تأثیرگذاری کتابخانه‌ها بر مسائل فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی، پشتیبانی از تصمیات اخذ شده در سطح ارائة خدمات، و تعیین اهداف راهبردی کتابخانه‌ها انجام می‌شوند.
کتاب «روش‌ها و فرایندهای ارزیابی تاثیر کتابخانه‌ها بر اساس استاندارد 16439»، تأثیر کتابخانه‌ها بر افراد، مؤسسه‌ها، و جامعه را مدنظر قرار داده است. عبارت‌ها و روش‌های معرفی‌شده برای تمام کتابخانه‌ها در تمام کشورها، کاربرد دارند. البته همه روش‌های معرفی‌شده در این کتاب برای تمام کتابخانه‌ها به کار نمی‌روند. محدودیت‌های کاربردپذیری روش‌های توصیف شده در این کتاب، در بخش‌های ابتدایی کتاب مشخص شده‌اند.
غلامرضا عزیزی رییس پژوهشکده اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در بخشی از پیشگفتار این کتاب آورده است: «بحث تدوین استاندارد از فعالیت های مهمی است که در بیشتر حرفه ها و رشته های علمی وجود دارد؛ کتابخانه ها نیز برای بهسازی و گسترش خدمات خود نیازمند تدوین استانداردها هستند.
با توجه به نقش مهمی که کتابخانه ملی در برنامه ریزی و توسعه زیرساخت کتابخانه های سراسر کشور دارد و از آنجا که مشکلات مربوط به ارزیابی تاثیر خدمات کتابخانه ای روی کاربران در محیط های فرهنگی و اقتصادی، متفاوت است، ارزیابی روش ها و فرآیندهای خدمات کتابخانه ای می تواند در درجه اول بر عملکرد خود سازمان و به دنبال آن بر عملکرد سایر کتابخانه ها و در نهایت عملکرد کل کشور تاثیر مثبتی داشته باشد. از طرفی، تلاش در تشخیص تاثیر کتابخانه ها بر افراد، گروه ها و جامعه بسیار پیچیده بوده و مستلزم فرآیندهایی بیش از گردآوری دروندادها و بروندادها یا اندازه گیری کیفیت عملکرد کتابخانه است.
بر اساس سند چشم انداز سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در راستای تدوین استانداردهای ملی و در راستای تحقق این مهم، از سال 1392 کار تدوین استانداردها در حوزه کتابخانه و آرشیو در دستور کار سازمان قرار گرفت و نتیجه این تلاش ها در قالب کتاب ارائه شد. مجموعه حاضر نیز عمدتا برای استفاده در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی تهیه شده است».
همچنین مینا کرمی و زهرا ضرغامی در بخشی از مقدمه این اثر چنین آورده اند: «تلاش در تشخیص تاثیر کتابخانه ها بر افراد، گروه ها و جامعه بسیار پیچیده بوده و مستلزم به کارگیری روش هایی بیش از گردآوری دروندادها و بروندادها یا اندازی گیری کیفیت عملکرد کتابخانه است. می توان عملکرد و تاثیر کتابخانه را در حوزه ارزیابی های گسترده تر نهادی و سازمانی بررسی کرد. این کار غالباً با دخیل کردن کتابخانه در ارزیابی خدمات و برنامه های پیشنهاد شده از سوی سازمان یا موسسه انجام می شود. ویژگی متمایز این ارزیابی ها این است که خارج از گروه یا موسسه بزرگ تر و نه در داخل کتابخنه انجام می شود. کتابخانه مسئول ارزیابی تاثیر کتابخانه نیست، اما ممکن است کتابخانه/ کتابداران قادر به افزودن پرسش های مربوط به کتابخانه باشند. روش ها و شیوه های تعریف و توصیف شده در این کتاب را می توان برای ارزیابی تاثیر کتابخانه، همچنین بررسی ارتقا و دفاع از ارزش ارائه شده از سوی کتابخانه ها برای مردم و جامعه استفاده کرد.
این نوشتار رهنمودهایی درباره روش های ارزیابی تاثیر و سودمندی کتابخانه ها را به جامعه کتابداری ارائه می دهد و در پاسخ به تقاضای جهانی برای ویژگی های ارزیابی تاثیر کتابخانه تدوین شده است».
لازم به توضیح است کتاب « روش‌ها و فرایندهای ارزیابی تاثیر کتابخانه‌ها بر اساس استاندارد 16439» در 158 صفحه چاپ و روانه بازار نشر شده است. علاقه‌مندان برای تهیه این کتاب می‌توانند به فروشگاه مجازی سازمان به آدرس: (http://bookshop.nlai.ir) مراجعه کنند.