پنجمین نشست مجمع کتابخانه های بزرگ کشور (مکتب) برگزار شد

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، علیرضا مختارپور، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در  این نشست گفت: از سال های حدود 94 و 95  طرحی در ذهن برخی از دوستان شکل گرفت که مجمع کتابخانه های بزرگ کشور صرف نظر از وابستگی تشکیلاتی با همفکری و هم افزایی تشکیل شود و این آغاز فعالیت مجمع کتابخانه های بزرگ کشور (مکتب) بود و قرار شد که دو گروه در جلسات مکتب شرکت کنند، یک گروه خود کتابخانه های بزرگ کشور مثل سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، مؤسسه کتابخانه و موزه ملّی ملک، سازمان کتابخانه ها ، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی و یک گروه هم نهادهایی که خودشان دارای مجموعه کتابخانه هایی هستند که مجموعا کتابخانه های بزرگ محسوب می شوند مثل نهادکتابخانه های عمومی کشور، وزارت آموزش و پرورش، سازمان فرهنگی هنری شهرداری، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و بعضی از دانشگاه ها مثل دانشگاه تهران به صورت مستقل در مکتب هستند این فعالیت دو سال برقرار بود و به دلایلی در دولت قبلی متوقف شد و در دولت جدید از اواخر سال 1400 دوباره احیاء شد.

وی ادامه داد: در دوره قبل کمیته هایی وجود نداشت و مصوبات کلی و توافقاتی انجام می شد، غیر از دو مورد خروجی نداشت که یک مورد آن برکت داشت به طوری که شبکه کتابخانه های کشور بوجود آمد تا کتابی را که مراجعه کننده جستجو می کند نشان دهد در کدام کتابخانه موجود است، البته هنوز برخی از کتابخانه ها به آن  نپیوسته اند که با پیگیری های لازم امیدواریم همه کتابخانه های کشور در این سامانه تجمیع شوند. در دوره جدید کمیته های تخصصی فعال شد که الحمدالله با مشارکت نمایندگان اعضای مکتب به پروژه هایی رسیده است که نیاز به مشارکت اعضای مکتب در عملیاتی و اجرایی شدن آن است.

عبدالحسین کلانتری، معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در این نشست ضمن خیرمقدم به حاضران به ارائه گزارشی از وضعیت معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در حوزه کتاب و کتابخوانی و کتابخانه پرداخت و گفت در حوزه آموزش عالی و به صورت خاص حوزه معاونت فرهنگی علاوه بر توجه به موضوع کتاب به صورت رسمی که مرتبط با مسائل درسی می شود، ما سعی کردیم توجه ویژه ای به بحث کتابخوانی در ایام فراغت دانشجو داشته باشیم. هم تجربه ما و هم آمارها نشان می دهد که زمان زیادی از دانشجویان به فراغت می گذرد و ما هرچه بتوانیم از این زمان به بهترین وجه استفاده کنیم تا افرادی که فارغ التحصیل می شوند شهروندان مسئولیت پذیرتر، شهروندان اجتماعی تر و فرهنگی تر باشند. در این راستا اتفاقات خوبی افتاده است هم در معاونت فرهنگی و هم در معاونت امور دانشجویی و همه عزیزان در مجموعه آموزش عالی دست به دست هم دادند تا کارهای خوبی انجام شود. ما از این ایام فراغتی استفاده کردیم و در خوابگاه ها سراهای مهارت را ایجاد کردیم که به دانشجویان مهارت های تخصصی در حوزه های مختلف را انتقال می دهد .مهارتهای سبک مثل تعمیرات موبایل، آشنایی با بعضی از نرم افزارها و غیره.  در کنار آن توجه به محوریت کتاب و کتابخوانی که رهبر معظم انقلاب بارها نسبت به آن تذکر دادند. اهمیت کتاب و کتابخوانی در زمانی که سیطره فضای مجازی است مدل خاصی از مطالعه را تقویت می کند که نسبتی با آن تدبر، تأمل و تفکر را ندارد، به همین منظور موضوع کتابخوانی در دستور کار قرار گرفت و بر همین اساس تقویت کتابخانه های خوابگاهی مدنظر قرار گرفت. ما امید داریم که مجتمع های خوابگاهی تبدیل به پردیس های فرهنگی شود. نکته بعد ایجاد سامانه «فرانما» است که در واقع مدیریت فعالیت های فرهنگی در مجموعه آموزش عالی کشور را دارد که تمام دانشگاه ها به آن متصل هستند و ما می توانیم به صورت برخط از برنامه های فرهنگی هر دانشگاه مطلع شویم.

سپس، عصمت مومنی، معاون کتابخانه ملی با اشاره به مسیرهای اجرایی مکتب مبنی بر تقویت حضور کتابخانه ها در جامعه و ارتقای ساختارها، فرایندها و توانمندسازی سرمایه انسانی و رشد و توسعه زمینه ی حرفه ای در گسترش شبکه تعاملی در سطح ملی بر اساس نقشه راه از 6 کمیته ، 3 تا سند پروژه استخراج شد ، کمیته منابع خطی و نادر، کمیته ارائه خدمات و استفاده از اطلاعات و دانش و کمیته بازتعریف نقش و جایگاه کتابخانه ها در کشور. 130 نفر از نمایندگان اعضای مکتب با ما در این کمیته های تخصصی همکاری می کنند. کمیته منابع خطی ونادر در دو کارگروه تخصصی فعالیت می کند. کارگروه سازماندهی منابع خطی و نادر و کارگروه فناوری های نوین در پردازش منابع خطی . در کارگروه فناوریهای نوین در پردازش منابع خطی پیشنهاد پروژه «مستندسازی پدیدآورندگان نسخه های خطی به روش نیمه خودکار(هوشمند و انسانی)» داده شد. کمیته ارائه خدمات و استفاده از اطلاعات و دانش که دارای چندین کارگروه تخصصی است که یکی از آنها کارگروه خدمات مرجع است پروژه با «خدمت مرجع هوشمند مشارکتی» طرح شد. کمیته بازتعریف نقش و جایگاه کتابخانه ها در کشور یکی دیگر از کمیته های مکتب بوده که با نگاه پلتفرمی به کارکردهای کتابخانه ای  منجر به تهیه دستنامه پلتفرمی در کتابخانه ها شد.

امیرخوراکیان عضو هیات امنای موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک پیشنهاد دادند که از ظرفیت مرکز ملی فضای مجازی کشور و شورای عالی فضای مجازی استفاده کنیم و مطلب بعدی با انجام اقدامات مشترک  با اشتراک گذاری داده ها ، مطالعات مشترک و رویدادهای مشترک تبدیل به جریان اجتماعی شود و با یک لوگوی خاص، کشور تحت فضای مشترک قرار گیرد.  

رشید جعفرپور، قائم‌مقام معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت عتف در ادامه توضیح دادند،  ما در حوزه فرهنگ سازی کتاب و کتابخوانی در دانشگاه ها کارهایی را می توانیم انجام دهیم. یکی از آنها نشست های هم افزایی می باشد. در تشکل های موجود در دانشگاه ها هم اکنون سیر مطالعاتی خاص دارند از جمله سیر مطالعاتی اندیشه امام (ره)  و موضوعات اندیشه های سیاسی ، و  حضور کانون های کتاب و کتابخوانی  و به طور کلی انجمن های علمی دانشجویی و کانون های فرهنگی و هنری و تشکل ها در دانشگاه ها ظرفیت هایی خوبی در حوزه مطالعاتی هستند.

فاطمه شیخ شعاعی، سرپرست مرکز توسعه اطلاعات معاونت تحقیقات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با این سوال شروع کرد که چگونه ما می توانیم به فهرستگان ملی کشور و فهرستگان جهانی  که بزرگترین شبکه کتابخانه ای دنیاست وارد شویم؟

وی در ادامه از موزه ملی تاریخ پزشکی سخن گفت که در آن نسخ خطی ارزشمندی وجود دارد و از دوستانی که در این زمینه فعالیت دارند دعوت کرد تا ازاین موزه بازدید کنند، در ادامه بحث امانت بین کتابخانه ای و استفاده اعضا از همه فضاهای کتابخانه ای کشور را مطرح نمودند..

مهدی رمضانی، دبیرکل نهادکتابخانه های عمومی کشور سخن خود را در مورد شروع آمایش کتابخانه های عمومی در نهاد کتابخانه های عمومی کشور آغاز کرد که این سامانه می تواند جزییات هر کتابخانه عمومی را نشان دهد و نکته بعدی، عضویت سراسری در کتابخانه های عمومی به نحوی است  که همه اعضا بتوانند از خدمات کتابخانه ها استفاده کنند.

عباس باباخانیان، مدیر امور کتابخانه های سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در مورد طراحی رویدادها بیان داشت که ما کاملا آمادگی برگزاری برنامه ها و حتی در طراحی رویدادهای مشترک در سطح گسترده که تبدیل به یک جریان اجتماعی شود را داریم.

در پایان علیرضا مختارپور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران،  ضمن تشکر از اعضای مکتب و مشارکت نمایندگان آنان در کمیته های تخصصی مکتب با اشاره به اینکه یکی از حوزه هایی که نظام در آن پیشرفت فوق العاده ای داشته است، مسأله توسعه کتابخانه هاست و در اوایل انقلاب کمتر از 400 کتابخانه عمومی داشتیم و در حال حاضر بیش از 4000 کتابخانه عمومی و هر روز شاهد تاسیس کتابخانه های عمومی جدید هستیم و نیز کتابخانه های مساجد، کتابخانه های مدارس و غیره  تقویت شده است و لذا با همکاری مشترک و بانک منابع مشترک می توانیم بسیاری از مشکلات موجود کتابخانه ها را حل کنیم.

لازم به توضیح است پنجمین نشست مجمع کتابخانه‌های بزرگ کشور (مکتب) با حضور علیرضا مختارپور  رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، عصمت مومنی، معاون کتابخانه ملّی، فاطمه ثقفی رئیس کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد و تأمین منابع علمی دانشگاه تهران، مهدی رمضانی دبیرکل نهادکتابخانه های عمومی کشور، علی مقدسین، رئیس اداره فرهنگی و هنری زندان های کشور، علی خدابنده رئیس گروه پژوهش کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، امیر خوراکیان عضو هیات امنای موسسه کتابخانه و موزه ملّی ملک به همراه پیمان سمندری مدیر آموزش و پژوهش مؤسسه کتابخانه و موزه ملی ملک، فاطمه شیخ شعاعی، سرپرست مرکز توسعه و هماهنگی مرکز اطلاعات و انتشارات علمی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، عباس باباخانیان مدیر امور کتابخانه های سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، عبدالحسین کلانتری معاون فرهنگی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به همراه رشید جعفرپور قائم‌مقام معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و مهدیه پرند رئیس امور نخبگان معاونت فرهنگی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برگزار شد.