کارگاه تخصصی آشنایی و معرّفی مخازن تخصصی و کتابخانه عمومی

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، کارگاه تخصصی آشنایی با تالارها، مخازن تخصصی و کتابخانه عمومی در تالار ایران‌شناسی ساختمان کتابخانه ملّی ایران برگزار شد.

بابک طهماسبی مدرّس این کارگاه تخصصی در ابتدا شرح مختصری از فعّالیت های اداره کل اطلاع رسانی در بخش های خدمات حضوری و غیر حضوری، خدمات آموزشی، پژوهشی و پشتیبانی ارائه کرد و گفت: گروه مخازن تخصصی و عمومی، بزرگترین گروه اداره کل اطلاع رسانی به لحاظ تعداد منابع است که بیش از 2 میلیون و 500 هزار نسخه کتاب را در سه بخش تخصصی، کتابخانه عمومی ، و آماده سازی در خود جای داده است.

وی ادامه داد: بخش تخصصی دارای هفت مخزن است که شامل مخازن بسته ۱، ۲، ۳، ۴، مخزن اهدایی، مخزن لاتین ،و مخزن نفایس می شود. در مخزن نفایس، کتاب های نفیسی همچون کتاب های چاپ سربی یا کتاب های چاپ شده قبل از سال 1320 نگهداری می‌شود. تعداد منابع این مخزن نزدیک به 18 هزار نسخه است که نیمی از آنها دیجیتال سازی شده‌اند. همچنین کتابخانه عمومی، دارای تالار و مخزن مجزا است و امکان امانت خارج از کتابخانه را برای مراجعه کنندگان فراهم کرده است. بخش آماده سازی نیز وظیفه دریافت کتاب از اداره کل پردازش و اداره کل فراهم آوری و الصاق تگ، برچسب رده یا بازیابی و ورود جانما جهت فایل کتاب در مخازن را برعهده دارد. مهمترین وظیفه گروه مخازن تخصصی و کتابخانه عمومی علاوه بر نگهداری و حفاظت، امانت منابع است. مخازن تخصصی نیز منابع را برای استفاده در تالارهای تخصصی و کتابخانه عمومی به صورت خارج کتابخانه‌ای امانت می‌دهند.

طهماسبی در ادامه با ارائه آمار نسخ منابع کتابی در 6 ماه نخست سال جاری گفت: در 6 ماه نخست سال جاری، تعداد یکصد و یک هزار و 530 نسخه منابع كتابی در اين اداره دريافت شده است. طبق قانون واسپاری، از هر عنوان كتاب و نشريه منتشر شده، 2 نسخه به صورت رايگان در اختيار كتابخانه ملّی قرار می گيرد كه پس از كنترل با موجودی و تكميل نواقص، منابع مازاد ازطريق گروه مبادلات برای بهره برداری در اختيار ساير كتابخانه های متقاضی قرار می­گيرد. همچنین پيگيری های لازم برای رفع نقص مخازن و آرشيوها در اين اداره انجام می شود و درنهایت فهرست­ كسری منابع تهيه و در اختيار اداره كل فراهم آوری و حفاظت قرار می گیرد.

وی با اشاره به اینکه اداره کل اطلاع رسانی دارای هفت مخزن تخصصی (بسته یک،  بسته دو،  بسته سه،  بسته چهار، اهدایی، لاتین ،و نفایس) است؛ اظهار داشت: مخزن بسته یک، در مساحتی بیش از ۳۲۰۰ متر مربع  قرار گرفته و تعداد 511 هزار و 914 نسخه كتاب را در خود جای داده‌ است. مخزن بسته دو مساحتی بیش از ۱۳۰۰ متر مربع است که 546 هزار و 268 نسخه كتاب دارد. مخزن بسته سه با مساحتی بیش از ۱۶۰۰ متر مربع است و تعداد 542 هزار نسخه كتاب فارسی در این مخزن نگهداری می شود و مخزن لاتین در مخزن بسته سه به صورت قفسه های مجزا ولی مشترک به لحاظ مکانی است که تعداد 278 هزار و 563 نسخه با منابع فارسی را در بر می گیرد. مخزن بسته چهار مساحتی بیش از ۱۸۰۰ متر مربع  دارد و تعداد 372 هزار نسخه کتاب در این مخزن موجود است.

این کارشناس کارگاه تخصصی آشنایی و معرفی مخازن تخصصی و کتابخانه عمومی یادآور شد: ظرفیت کتابخانه عمومی بیش از 200 هزار کتاب است و ظرفیت پذیرش مراجعان در تالارهای كتابخانه عمومی نیز ۳۶۰ میز و صندلی است.

طهماسبی با اشاره به این مطلب که کتابخانه عمومی تنها واحد شبانه روزی کتابخانه ملّی ایران است، اظهار داشت: اعضای کتابخانه ملّی با ارائه درخواست استفاده از نوبت شب و با بررسی های لازم در کمیته مربوطه برای مدّت معینی اجازه استفاده از خدمات نوبت شب از ساعت ۹ شب تا ۷ صبح فردا را دارند. همچنین بخش دیگری از فعالیت های تالار مطالعه کتابخانه عمومی، خدمات رسانی به پژوهشگران و محققان برای استفاده از سرای پژوهش است و در کتابخانه عمومی بیش از ده سرا برای این منظور در نظر گرفته شده است.

وی در پایان با اشاره به اینکه تالارهای موجود در کتابخانه ملّی ایران بر اساس دسته بندی های موضوعی تقسیم بندی شده است؛ خاطرنشان کرد: تالار «رازی» (علوم و فنون) دارای 7 هزار و 453 نسخه کتاب است. تالار «ابن سینا» مختص به کتب علوم انسانی است و شامل 14 هزار و 309 نسخه می شود. تالار «ابن ندیم» مربوط به کتاب های مرجع و کتابشناسی است و 7 هزار و 830 نسخه کتاب دارد. همچنین در تالار «فارابی» کتاب های مربوط به علوم اجتماعی و هنر نگهداری می شود که تعداد 13 هزار و 211 نسخه کتاب را در خود جای داده است.