واکاوی گنجینه دفاع مقدس یک وظیفه ملی است

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، سردارغلامرضا علاماتی رئیس سازمان اسناد و مدارک دفاع مقدس در سومین همایش ملی «تاریخ شفاهی دفاع مقدس» ضمن  گرامیداشت دهه فجر در سالن همایش قلم سازمان اسناد و کتابخانه ملی گفت: واکاوی مداوم گنجینه دفاع مقدس یک وظیفه مهم و ملی است. این مهم باید از روی تعهد و مسئولیت انجام شود. دفاع مقدس تبلورعملی و تجلی عینی ارزش‌ها است که دستاورد شاخص‌های متعددی دارد. تاریخ شفاهی یکی از شیوه‌های پژوهش در تاریخ است که نقش ارزشمندی در تکمیل و تصحیح آن خواهد داشت.

وی ادامه داد: تعداد ۳۲۰ عنوان کتاب در مدت چهار سال گذشته در حوزه تاریخ شفاهی دفاع مقدس به چاپ رسیده است. همایش ملی تاریخ شفاهی دفاع مقدس از صاحب‌نظران و علاقه‌مندان در محورهای «مبانی نظری و پیشه تاریخ شفاهی دفاع مقدس»، «تاریخ شفاهی ضرورت‌ها و فرصت‌ها»، «آسیب‌شناسی و موانع پیشروی تاریخ شفاهی»، « سیاست‌گذاری‌ها، راهبردهای تاریخ شفاهی دفاع مقدس»، «نقش تاریخ شفاهی دفاع مقدس در جبهه مقاومت» برای ارسال آثار دعوت به عمل آورد.

رئیس سازمان اسناد و مدارک دفاع مقدس افزود: همایش ملی دفاع مقدس برای برگزاری هرچه بهتر در پایگاه علوم استنادی جهان اسلام (ISC) ایجاد کرد و برای مجموع مقالات یک ویژه‌نامه به نام تاریخ شفاهی دفاع مقدس در انجمن تاریخ شفاهی ایران اختصاص داد.

وی تاکید کرد: تعداد ۱۰۰ مقاله به دبیرخانه همایش رسید که تعداد ۲۰ مقاله در سایر حوزه‌های دفاع مقدس تدوین شده بودند و با موضوع همایش تناسب نداشت. بنابراین ۸۰ مقاله در کمیته علمی هر مقاله برای ارزیابی به دو نفر از داوران واگذار شد و نهایتا ۵۰ مقاله اجازه انتشار یافت.

رئیس سازمان اسناد و مدارک دفاع مقدس یادآور شد: برای برگزاری همایش، دو سطح در نظر گرفته شد. در سطح اول مقالات براساس امتیازات اخذ شده مرتب شدند و ۱۵ مقاله نیز در سه پنل تخصصی در روز اول به صورت مجازی ارائه و پس از آن مقالات برتر معرفی شد؛ روز دوم همایش نیز مراسم به صورت حضوری در تهران در سالن قلم کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران برگزار و از برگزیدگان مقالات برتر تجلیل شد.

تاریخ شفاهی از ارتباطات بین فرهنگی در جامعه بی صدا سخن می گوید

حجت‌الاسلام سعید رضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: انقلاب اسلامی ایران یک سرمایه اجتماعی بزرگ است و بنیان سرمایه اجتماعی مبتنی بر امید به آینده است، در شرایطی که مسیر تاریخ در جهان حاکمیت فرهنگ مارکسیسم و فرهنگ لیبرال تغییر کرده بود و با تجدد مدرنیسم شاهد فراگیری نظام سکولار در جهان بودیم، انقلاب اسلامی بار دیگر دین را به میدان زندگی کشاند.

دبیرشورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: انقلاب اسلامی توجه به خدا و دین را در سراسر دنیا افزایش داد و امیدی را برای انقلابیون جهان به بار نشاند، سالها امام راحل فرمودید که شاه باید برود تا اینکه این امر محقق شد و ما شاهد پیروزی پرشکوه انقلاب اسلامی بودیم که شادی های بزرگی را در سطح جهان رقم زد. شهدای پیروزی انقلاب، شهدای دفاع مقدس و شهدای مدافع حرم سرمایه انسانی، سرمایه اجتماعی انقلاب اسلامی هستند.

وی اظهارداشت: شهدای زنده دفاع مقدس، سرداران، رزمندگان غریب و ناشناخته پس از جنگ و تلاش های مجاهدانه دفاع مقدس همه سرمایه های انسانی این سرمایه اجتماعی هستند و به جاست همیشه از سردار سیلمانی یاد کنیم که چهار نماد را ایجاد کرد. نماد اول تبسم و لبخند بود که نشان و نماد مهربانی نسل جنگ بود، نماد دوم همت، تلاش مجاهدانه و خستگی ناپذیر بودن بود، نماد سوم این سردار بزرگ عقلانیت، تدبیر و برنامه ریزی برای دور زدن دشمن و کوتاه کردن مسیر وحل مساله بود؛ سردار سلیمانی فرصت های فراوانی را در شرایط مختلف به دشمن داد تا بازگردد اما آنجایی که از بازگشتن دشمن نا امید شد عملیات خود را آغاز کرد .

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: نماد چهارم این شهید بزرگوار ایمان بود، او پر از ایمان و باور بود و سرشار از نشاط برخواسته از ایمان بود که برای ما سرمایه عظیمی را ایجاد کرد که امروز می توانیم یک نماد بزرگ را نشان دهیم و آرزو در دل نسل جوان ما این است که ای کاش ما هم سردار سلیمانی باشیم.

وی به برگزاری سومین همایش تاریخ شفاهی دفاع مقدس اشاره کرد و گفت: تاریخ شفاهی در فرهنگ ما تاریخ هزاره ای دارد به خصوص در فرهنگ تشیع که روایت معنادار است، تاریخ شفاهی به یک معنایی، استنادات معتبر دارد؛ در علم رجال برای اعتبار سنجی یک روایت مبنا داریم تا مطمئن شویم این مطلب به امام معصوم علیه السلام و پیامبر گرامی اسلامی (ص) می رسد؛ بنابراین ما روایت آن هم روایت از جایگاه معصوم را داریم.

حجت‌الاسلام عاملی تاکید کرد: تاریخ شفاهی به معنایی که امروز متداول شده است از زمان ثبت و ضبط معنا پیدا کرد و صدا مبنایی برای شکل گیری تاریخ شفاهی بود. بین جنگ جهانی اول و دوم پایه تاریخ شفاهی در دانشگاه هاروارد گذاشته شد؛ شاید آغاز شکل گیری فراگیر این تاریخ نگاری شفاهی عمر بیش از 50 سال داشته باشد و در ایران سه دهه است که تجربه تاریخ شفاهی ذیل دفاع مقدس حاصل شده است.

وی گفت: مقام معظم رهبری، تاریخ شفاهی را صندوقچه جواهری می دانند که سرمایه های فراوانی در این صندوقچه جواهر وجود دارد، در این صندوق عناصری از امور مهم دفاع مقدس، ظرفیت های دفاع مقدس و به خصوص تاریخ انقلاب وجود دارد که ما برخی از آنان را داریم و بسیاری را نداریم.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: تاریخ شفاهی به معنای ثبت بدون واسطه وقایع مهم نانوشته، نادیده و ناگفته های این صندوق را بروز می دهد و عنیت می بخشد، بر همین اساس تاریخ شفاهی اهمیت بسیاری دارد. در تاریخ شفاهی هدف بزرگتری وجود دارد که آن هدف، هم نگاه به گذشته دارد و هم مسیر ساز برای آینده است که مربوط به ثبت فرهنگ اسلامی جنگ است.

وی تاکید کرد: بزرگترین عنصر فرهنگ ابعاد خاص گرایانه فرهنگ است که آن فرهنگ را می سازد به عبارت دیگر فرهنگ یک نظام زبانی، نظام معناشناسی و رمزگذاری و رمزگشایی است، فرهنگ معانی اصلی یک جامعه را تولید می کند.زمانی که از فرهنگ جنگ سخن گفته می شود طبیعتا از فرهنگ اسلامی دوران دفاع مقدس صحبت می کنیم. عناصر بسیار زیبا و فاخری در دفاع مقدس وجود دارد، زمانی که بخشی از آن را تبدیل به بازنمایی رسانه ای و فیلم می کنند، شکوفایی های بزرگی را در سرمایه انسانی دلاور مردان این کشور می بینیم.

حجت‌الاسلام عاملی با بیان این مطلب که بخشی از تاریخ شفاهی مربوط به تاریخ شفاهی سرداران دفاع مقدس است، افزود: بخش مهمی از آن مربوط به کسانی بود که سردار به معنای امروزی نبودند و آدم های معمولی جنگ بودند ولی چهره هایی هستند که ناگفته های فراوانی درباره ابعاد معمولی دوره جنگ دارند که به نوعی فرهنگ زیبای دوران دفاع مقدس را به نمایش می گذارد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی اظهارداشت: درباره تاریخ شفاهی نکاتی وجود دارد که به لحاظ روشی و تکنیکی تاریخ شفاهی اهمیت دارد؛ ما تاریخ شفاهی را به عنوان منبع معتبر مورد توجه قرار می دهیم. برای اینکه یک منبع معتبر باشد نیازمند بهره مندی از تکنیک های معتبر است که می تواند تاریخ شفاهی معتبر را بسازد. بیان لایه های زیرینی از متن و محتوا در این زمینه مورد توجه قرار گرفته است و می خواهد به یک سنت برسد، بنابراین تاریخ شفاهی یک روش تحقیق کیفی مبتنی بر گفت و گوی دارای چارچوب است. این مصاحبه نیازمند یک ساختار است، مصاحبه های مربوط به دفاع مقدس در میدان صورت می گیرد به عبارت دیگر میدان مشخص دارد، کربلای چهار، کربلای پنج، بیت المقدس است؛ در یک میدان مشخص که عناصر متعدد و لشکرها و یگان های متعددی در آن درگیر بودند تاریخ ثبت می شود، بنابراین تاریخ شفاهی مبتنی بر یک عرصه شبکه ای است.

وی تاکید کرد: تاریخ شفاهی صدای بی صداها است، در ارتباطات بین فرهنگی از جامعه بی صدا سخن گفته می شود، معتقدم لایه های صدای دفاع مقدس به خصوص مدافعان حرم فراوان است، مدافعان حرم به مراتب ناشناخته تر از جنگ آوران دفاع مقدس هستند، عرصه مدافعان حرم عرصه دفاع بین المللی است، ملیت های مختلفی در این دفاع شرکت داشتند که به میزانی ابعاد متفاوت تری داشت.امید است در ذیل همه تلاش های مقدسی که انجام می شود منشا توسعه و فراگیری فرهنگ جنگ و استقرار جامعه اسلامی مبتنی بر فرهنگ نسلی که مطالبه ای جز شهادت نداشتند و نیت قربه الی الله داشتند، صورت گیرد. قطعا آنچه برای خدا انجام شود رشد می کند و ادامه می یابد و علت ادامه پیدا کردن انقلاب اسلامی که قرن ها ادامه می یابد و ان شالله متصل به ظهور حضرت حجت (عج) خواهد شد، نیت های پاکی است که در دوران دفاع مقدس، انقلاب اسلامی و مدافعان حرم وجود داشت.

در پایان این مراسم ضمن رونمایی از آثار تاریخ شفاهی و آثار اسنادی دفاع مقدس از خانواده های شهدا احمد برین، حجت ملاآقایی، احمد امینی و محسن طلوعی تجلیل شد.