به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، نشست­ها و برنامه­‌های فرهنگی مختلفی هم‌زمان با آغاز 45امین سال پیروزی انقلاب اسلامی برگزار می‌شود.

بر اساس این گزارش، نشست معرفی و بررسی کتاب «طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن» به عنوان هفتمین کتاب از صد کتاب ماندگار قرن یکشنبه 15 بهمن ساعت 10 برگزار می‌شود.

همچنین نشست‌های «بنیاد فورد: نفوذ فرهنگی و تبلیغ آمریکاگرایی در دورۀ پهلوی دوم»، «نقش ارتش جمهوری اسلامی ایران در پیروزی انقلاب اسلامی» و نیز «نقش زنان در انقلاب اسلامی ایران»، «کارنامۀ ساواک: واکاوی بر پایۀ اسناد»، «کتابخانۀ ملی پس از پیروزی انقلاب اسلامی: 45 سال گردآوری، حفاظت، سازماندهی و اشاعۀ اطلاعات میراث مکتوب» ازجمله نشست­های تخصصی این ایام است که با نگاه به اسناد تاریخی برگزار خواهد شد.

برپایی سه نمایشگاه یکی در ساختمان آرشیو ملی (واقع در اتوبان حقانی نبش خیابان کوشا) با عنوان «مسیر انقلاب» و مشتمل بر تصاویر تاریخی امام خمینی از پاریس تا مدرسۀ علوی، و نیز نمایشگاه منابع کتابی تاریخ انقلاب اسلامی در تالار ایران‌شناسی و نمایشگاه «نقش زنان در انقلاب اسلامی ایران» در مرکز همایش­‌های بین‌المللی سازمان ازجمله برنامه­‌های این دهه است.

اهداء منابع کتابخانه‌ای به 45 منطقۀ کم‌برخوردار روستایی و عشایری و نیز برپایی نمایشگاه‌های مجازی با موضوعات مرتبط با پیروزی انقلاب و همچنین برگزاری کارگاه آموزشی «اصول کلی حفاظت پیشگیرانه» از دیگر برنامه­‌های سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در دهۀ فجر است.

همچنین در این ایام، جدیدترین شمارۀ نشریۀ سندنگار ویژۀ اسناد و تصاویری از انقلاب اسلامی ایران منتشر خواهد شد.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، کتاب «طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن، سلسله جلسات استاد سید علی خامنه ای مشهد مقدس رمضان المبارک 1353 شمسی» به عنوان هفتمین کتاب از سلسله نشست های «صد کتاب ماندگار قرن» ؛ روز یکشنبه 15 بهمن ماه، ساعت 10 در تالار حکمت مرکز همایش های بین المللی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران معرفی می شود.

حجت الاسلام و المسلمین محمدرضا فلاح شیروانی استاد سطوح عالی حوزه و دانشگاه، حجت الاسلام و المسلمین نجف لک‌زایی رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی سخنرانان این نشست تخصصی هستند و میثم یاوری دبیرِ خانه اندیشه ولایت و معاون برنامه ریزی سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران دبیری این نشست را به عهده دارد.

لازم به توضیح است تا کنون کتاب های «تاریخ پیامبر اسلام»، اثر محمدابراهیم آیتی، «نثر طوبی؛ دایره‌المعارف لغات قرآن کریم» اثرعلامه ابوالحسن شعرانی، «بیست مقاله قزوینی» از مجموعه پژوهش های علامه محمد قزوینی، «زندگانی فاطمه زهرا سلام الله علیها» نوشته سید جعفر شهیدی، «مسئله حجاب» استاد شهیدمرتضی مطهری در سلسله نشست های «صد کتاب ماندگار قرن» و «واژه و معنای آن از فارسی میانه تا فارسی» معرفی و بررسی شده است.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، محمدحسن میرحسینی استاد پیشکسوت بخش تاریخ دانشگاه یزد با حضور در سازمان اسناد و کتابخانه ی ملّی استان بیش از 600 برگ از اسناد شخصی و قدیمی خود با قدمت بیش از 200 سال را به این مرکز اهداء کرد. 

این نیک اندیش هدف از این اقدام را حفاظت ، صیانت و نگهداری از میراث مکتوب خانوادگی خود با شیوه استاندارد و ماندگار در آرشیو ملی عنوان کرد و گفت: قطعاً از این دست از اسناد شخصی و قدیمی در اختیار بسیاری از خانواده های یزدی وجود دارد که در مالکیت آن خانواده است.

وی ادامه داد: اما اگر با نگاه تاریخی و هویت ساز برای انتقال اطلاعات این اسناد به نسل های آینده نگاه شود و جهت مستند سازی به آرشیو ملی استان اهداء شود؛ موجب می شود از هویت خانوادگی به بهترین شیوه حفاظت کرده می شود و از طرف دیگر موجب غنای منابع مرکز اسنادی استان نیز می شویم و قطعاً بعد از تحویل به سازمان اسناد و کتابخانه ی ملّی در سیر مراحل فهرست نویسی و ثبت ملّی این اطلاعات ارزشمند در اختیار آحاد پژوهشگران قرار خواهد گرفت.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، آرایک خزمالیان رئیس بنیاد علمی پژوهشی ماتناداران نسخ خطّی کهن، هایک هامبارزومیان معاون انتشارات، تاتویک مرادیان محقق و متخصص نسخ خطّی کهن، ، سونا بالویان رئیس بخش بازاریابی و ایوت تجریان نویسنده و محقق و متخصص نسخ خطّی کهن بنیاد ماتناداران با علیرضا مختارپور و جمعی از معاونان این سازمان دیدار و گفتگو کرد.

آرایک خزمالیان رئیس بنیاد علمی پژوهشی ماتناداران نسخ خطّی کهن، در ابتدای این نشست ضمن ابراز خرسندی از حضور و بازدید از کتابخانه ملّی ایران، به فعالیت های مشترک فی مابین اشاره کرد و گفت: کشور ایران و ارمنستان مشترکات فرهنگی بسیاری در زمینه های مطالعات علمی، آرشیوی و نسخ خطّی  با یکدیگر دارند که با برپایی برنامه های فرهنگی متعدد، می توان از این ظرفیت بهره برد.

وی ادامه داد: در بنیاد علمی پژوهشی ماتناداران نمونه های کم نظیری از اسناد و نسخ خطّی کهن نگهداری می شود که برای فهرست نگاری مجموع این نسخ و نمونه های آرشیوی می توانیم از مشاوره و نگاه تخصصی کارشناسانِ ایرانی در این سازمان بهره ببریم.

خزمالیان با اشاره به این مطلب که انتشارات بنیاد علمی پژوهشی ماتناداران آمادگی چاپ منشورات مشترک را دارد؛ بیان کرد: در بازدید از داشته های ‌فرهنگی کتابخانه ملّی ایران متوجه وجود تعدادی از نسخ و منابع کتابی ارمنی در این نهادِ علمی، فرهنگی و مرجع شدیم که این مهم زمینه انجام فعالیت های مشترک را فراهم می کند.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران در این نشست ضمن خیر مقدم به هیات فرهنگی جمهوری ارمنستان گفت: آنچه مسّلم است روابط فرهنگی، علمی، آموزشی و کتابخانه ای بین کشورها همواره مستحکم‌تر و دارای اثرات فرهنگی پربارتری نسبت به روابط سیاسی و اقتصادی بوده است. زیرا حوزه فرهنگ علاوه بر دولت ها، ملّت ها را نیز با اندیشمندانِ هریک از کشورها نیز آشنا می کند. این در حالی است که متاسفانه روابط فرهنگی کتابخانه ای به اندازه کافی بین دو کشور ایران و ارمنستان وجود نداشته است.  
وی تصریح کرد: در گذشته یک تفاهم‌نامه بین کتابخانه ملّی ایران و ارمنستان منعقد شده بود که به دلیل مختلف از جمله کرونا این تفاهم‌نامه عملیاتی نشد که در نتیجه تاریخ آن منقضی شده است. امیدوارم این جلسه مقدمه ای برای تجدید تفاهم‌نامه بین دو کشور باشد.

مختارپور در ادامه به منابع موجود درباره فرهنگ و زبان ارمنی در کتابخانه ملّی ایران اشاره کرد و گفت: در حوزه منابع کتابی و نسخ خطّی، تعداد 5 نسخه خطّی به زبان ارمنی، 300 کتاب به زبان ارمنی و 400 کتاب درباره ارمنی ها در کتابخانه ملّی ایران موجود است. در همین راستا در نظر داریم طی تفاهم‌نامه ای فضایی را به آثار و منابع فرهنگی کشور ارمنستان در تالار ملل کتابخانه ملّی ایران اختصاص دهیم.

در ادامه این نشست عصمت مومنی معاون کتابخانه ملّی ایران و فاطمه صدر معاون پژوهش و منابع دیجیتال سازمان توضیحاتی درباره فعالیت های مرتبط به و برگزاری برنامه های مشترک در راستای فعالیت هر یک از معاونت ها را ارائه کردند.

در پایان این مراسم رئیس بنیاد علمی پژوهشی ماتناداران نسخ خطّی کهن به رسم یادبود کتابِ آثار هنری دوران قاجار در مانتاداران نوشته ایوت تجریان و مجموعه مجلدهایی از کتاب فرامین فارسی را به سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران اهدا کرد و رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران نیز 45 جلد از فهرستگان نسخ خطّی را به عنوان یکی از بهترین فهرست نویسی های موجود در ایران به هیات بنیاد علمی پژوهشی ماتناداران اهدا کرد.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، تعداد ۴۳۵ سند متنی، دیداری و شنیداری خاندان صالحی شهیدی توسط استاد علی صالحی شهیدی از پیشکسوتان آموزش و پرورش قزوین به مرکز اسناد و کتابخانه ملی قزوین اهداء شد. 

 اسناد مکتوب مشتمل بر چهار بخش سلطانیات (فرمان ناصری)، دیوانیات (احکام، تصدیق نامه)، اخوانیان (نامه‌ها، مکاتبات دوستانه) و اسناد مالی و حقوقی (وقف‌نامه، وصیت‌نامه، مصالحه‌نامه، عقدنامه، طلاق‌نامه)، کتابچه دخل و خرج، دفتر یاداشت و ... از دوره ناصری تا پایان پهلوی دوم است. 

همچنین اسناد دیداری و شنیداری شامل تصاویر رجال دینی و سیاسی، انجمن پرورش، دانش‌آموزان و معلمین، مراسم‌های مذهبی و... از سال ۱۲۸۶ هجری قمری است و تعداد ۱۲۰ نسخه نشریات قزوین از سال‌های ۱۳۳۰ تا ۱۳۵۰ هجری شمسی به این مرکز نیز اهداء شد.

خاندان صالحی شهیدی فرزندان ملامحمد صالح بن ملائکه برغانی هستند. ملامحمد صالح برادر محمدتقی شهید ثالث از روحانیان سرشناس، سال ۱۱۷۴ قمری در برغان متولد و پس از گذراندن دروس دینی در قزوین به اصفهان، عراق، مکه و مدینه رفته سرانجام به قزوین بازگشت و مدرسه صالحیه را بنا نهاد. 

محمد صالح بیش از ۳۰۰ کتاب و رساله و حاشیه در حوزه علوم اسلامی نوشته و اهتمام ویژه به نگارش کتاب‌های مقتل و مصیبت‌نامه امام حسین (ع) داشته است.

گفتنی است فهرست اسناد پس از تنظیم و توصیف وارد سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی می شود.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، چاپ دوم کتابِ مصاحبه تاریخ شفاهی «کالیما» با تجدید نظرهای صورت گرفته و مقدمه حسنعلی پورحسنی در پنج فصل با عناوینی چون «به سوی سوسیالیسم»، «اولین اردوگاه کار اجباری»، «به سوی کالیما»، «خوابی که تعبیر داشت»، «بازگشت به خانه» منتشر شده است. بخش دیگری از این کتاب به اشخاص، نام‌های جغرافیایی، احزاب، اقوام، تنالگان ها همراه با اسناد و تصاویر اختصاص دارد.

حسنعلی پورحسنی در مقدمه این کتاب چنین آورده است: «در پی جنگ جهانی دوم که شعله‌های آن به میهن ما نیز آتش افکند، تغییرات و دگرگونی های عمده ای در سرزمین ما رخ داد. با آزادی‌های به وجود آمده و ایجاد گروه‌ها و احزاب گوناگون سیاسی، هنوز خیلی جوان بودم که تحت تاثیر تبلیغات مخرب کمونیستی، سر از خاک شوروی درآوردم. در آنجا به اتهام جاسوسی، محاکمه و به اردوگاه‌های کار اجباری سیبری شمالی فرستاده شدم. هفت سال از بهترین دوران جوانی را بدون گناه در زندان‌ها و اردوگاه‌هها ها به سر بردم. پس از آزادی، تصمیم گرفتم آنچه را که بر من گذشته بود را روی کاغذ بیاورم.»

علی درازی محقق و تدوینگر کتابِ «کالیما» نیز در بخش پیشگفتار به کارکرد این کتاب در شناخت جریان چپ و به خصوص جریان چپ در منطقه شمال ایران ایران با شرح خاطرات اسارت حسنعلی پور حسنی در سیبری و افشای تبلیغات پوچ و دروغین کمونیسم و حزب توده اشاره کرده و این کتاب را منبع خوبی برای شناخت جریان چپ برشمرده است.

این محقق در بخش دیگر از پیشگفتار این کتاب در معرفی حسنعلی پورحسنی چنین آورده است: «کمونیسم ایرانی، سرگذشت غریبی دارد و می‌توان از دل آن، عبرت‌های بسیاری اندوخت، عبرتی که به بهای نابودی بخش قابل توجهی از نیروهای جوان و تحصیلکرده کشورمان به دست آمده است. خوشبختانه بسیاری از برجستگان و عناصر جریان چپ ایرانی، در طول یک سده گذشته، لب گشوده و از منظر خاص خود، قصه چپ در ایران را بازگفته‌اند. روایت صادقانه حسنعلی پور‌حسنی درباره دوران اسارت در شوروی نیز از همین نوع است. وی در نقل خاطرات خود به جزئی ترین نکات، توجه و شرح مبسوطی از هر حادثه را نقل کرده است.»

لازم به توضیح است کتاب مصاحبه تاریخ شفاهی «کالیما»، در 272 صفحه چاپ و روانه بازار نشر شده است. علاقه‌مندان برای تهیه این کتاب می‌توانند به فروشگاه مجازی سازمان به نشانی https://bookshop.nlai.ir مراجعه کنند.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، سيصدوشصت و ششمین جلسه شوراي اسناد ملّي ايران در سالن استاد پرهام در ساختمان اسناد ملّی ایران برپا شد.

علي كاميار دادستان كل ديوان محاسبات كشور و رئیس شورای اسناد ملّی ایران، سيامك سعيد فوائدي داديار دادسراي ديوان عالي­ كشور، محمدحسن شيخ الاسلامي رئيس مركز مطالعات سياسي و بين المللي وزارت امور خارجه، علاءالدين رفيع ­زاده مشاور رئيس سازمان اداري و استخدامي كشور، عباس سليمي نمين عضو متبحر در تاريخ و فرهنگ ايران و سيدهادي موسوي معاون اسنادملّي  در این جلسه حضور داشتند.

در ابتداي این جلسه، 27 رديف درخواست احیا و تقلیل عمر زمانی مجوزهای اختصاصی مربوط به وزارت جهاد کشاورزی (شرکت مادر تخصصی بازرگانی دولتی ایران) مطرح و مورد بررسي قرار گرفت . با توجه به منسوخه بودن جداول زمانی، شورا مصوب کرد برای کلیه موضوعات به تفکیک فرم «درخواست مجوز امحای اوراق راکد» تهیه و جهت طرح و بررسی در جلسه شورای اسناد­ملی، ارسال شود.

همچنین 7 رديف درخواست تقلیل عمر زمانی مربوط به مجوزهای اختصاصی سازمان ثبت احوال کشور مطرح شد و شورا مصوب کرد با حضور نماینده آن سازمان در جلسات آتی شورا مورد بررسی قرار گیرد.

در این جلسه درخواست سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور مبنی برتعمیم 18 ردیف مجوز اختصاصی شهرداری مشهد به سایر شهرداری­های سراسر کشور مطرح و مورد بررسی قرارگرفت و شورا مصوب کرد سازمان مذکور نسبت به بررسی جامع موضوعات مورد استفاده در شهرداری ها اقدام و برای هریک از موضوعات فرم «درخواست مجوز امحای اوراق راکد» تهیه و با حضور نماینده آن سازمان در جلسات آتی شورا مطرح و مورد بررسی قرار گیرد.

همچنین 13 ردیف درخواست مجوز شرکت بیمه ما مطرح و شورا بررسی و تصمیم گیری در مورد آن را به جلسات آتی محول کرد.

در ادامه جلسه گزارش وضعیت همکاری دستگاه­ها در اجرای قانون اسنادملّی و مصوبات شورای اسناد­ملّی ایران مطرح شد و شورا مصوب کرد مکاتبات لازم با دستگاه ها با امضای ریاست محترم شورا ودرج رونوشت به دادستانی محترم کل کشورتهیه شود و پی­گیری­های لازم به­عمل آید.

در پایان جلسه دكتر سليمي نمين عضو متبحر در تاريخ و فرهنگ شورای اسنادملّی مطالبی در ارتباط با کاستی­های مدیریت اسناد و مشكلات مربوط به پراکندگی و نگهداري اسناد در کشور مطرح کرد و مقرر شد نامبرده گزارشی از وضعیت مدیریت اسناد و آسیب شناسی آن تهیه و در جلسه آتی شورا ارائه نماید.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، کتاب «طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن، سلسله جلسات استاد سید علی خامنه ای مشهد مقدس رمضان المبارک 1353 شمسی» به عنوان هفتمین کتاب از سلسله نشست های «صد کتاب ماندگار قرن» ؛ روز یکشنبه 15 بهمن ماه، ساعت 10 در تالار حکمت مرکز همایش های بین المللی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران معرفی می شود.

لازم به توضیح است تا کنون کتاب های «تاریخ پیامبر اسلام»، اثر محمدابراهیم آیتی، «نثر طوبی؛ دایره‌المعارف لغات قرآن کریم» اثرعلامه ابوالحسن شعرانی، «بیست مقاله قزوینی» از مجموعه پژوهش های علامه محمد قزوینی، «زندگانی فاطمه زهرا سلام الله علیها» نوشته سید جعفر شهیدی، «مسئله حجاب» استاد شهیدمرتضی مطهری و «واژه و معنای آن از فارسی میانه تا فارسی» نوشته کتایون مزداپور در سلسله نشست های «صد کتاب ماندگار قرن» و  معرفی و بررسی شده است.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، علیرضا مختارپور رئیس سازمان در حکمی بابک گراوند را به سمت «سرپرست اداره كل امور مالي» سازمان منصوب کرد.

متن حکم به این شرح است:

جناب آقای بابک گراوند

با سلام

با عنايت به پيشنهاد معاون محترم توسعه مديريت ومنابع انساني ونظر به تعهد، توانمندي وتجربيات جناب عالي به موجب اين حكم به عنوان " سرپرست اداره كل امور مالي " منصوب مي شويد. انتظار مي رود با استعانت از خداوند متعال وتوسل به امام عصر (عج)و با استفاده از توان كارشناسي همكاران محترم وبهره گيري ازظرفيت هاي موجود تمام توان وقابليت هاي خويش رابه كارگرفته ودرانجام وظايف محوله موفق باشيد.

دوام توفيقات روز افزون شمارا ازدرگاه حضرت احديت خواستارم.

و من اللّه التوفیق
علیرضا مختـارپور

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، آیین رونمایی از کتاب «زخم و زیتون، یادگاران و روزگاران» با حضور ناصر ابوشریف نماینده جنبش جهاد اسلامی فلسطین، حجت الاسلام و المسلمین سید ابوالحسن نواب و رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب، آیت الله محمد مهدی تسخیری معاون ارتباطات و امور بین الملل دانشگاه ادیان و مذاهب، حسین دیوسالار مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، فرشاد مهدی پورمعاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و ، حجت الاسلام و المسلمین عبدالکریم بی آزار شیرازی پژوهشگر تاریخ اسلام، محسن حاجی میرزایی وزیر اسبق آموزش و پرورش، حسین جابر انصاری معاون سابق  وزارت خارجه، صفاءالدین تبرائیان تاریخ پژوه، فاطمه صدر معاون پژوهش و منابع دیجیتال، مسعود میرزایی رئیس اندیشگاه فرهنگی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران و جمعی از مورخان و فرهنگ پژوهان در مرکز همایش های بین المللی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران برگزار شد.

کتابِ «زخم و زیتون» انعکاس احساسات زلال یک نویسنده است

در ابتدای این مراسم مسعود میرزایی رئیس اندیشگاه فرهنگی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران ضمن خوش‌آمدگویی به حاضران گفت: مایه مباهات و خرسندی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی است که مراسم رونمایی از کتاب ارزشمند « زخم و زیتون، یادگاران و روزگاران» را در این نهادِ مرجع برگزار می کند.

وی ادامه داد: این کتاب انعکاس پژواک، احساسات درونی و زلال عباس خامه یار است. امیدوارم شیوه  و نگاه انسانی عباس خامه یار به سمائل و رخدادهای پیرامون الگویی برای اهالی قلم باشد، تا بتوانند آثار ارزنده ای را برای نسل های جوان بر جای بگذراند.

عباس خامه یار با قلم خود انقلاب اسلامی را به دنیا صادر کرده است

در ادامه مراسم رونمایی از جلد دوم کتاب «زخم و زیتون، یادگاران و روزگاران»، حجت الاسلام و المسلمین عبدالکریم بی آزار شیرازی پژوهشگر تاریخ اسلام و عضو شورای عالی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی با بیان این مطلب که نویسندگانی چون عباس خامه یار با قلم، تلاش و مجاهدت خود انقلاب اسلامی را به دنیا صادر کرده اند؛ گفت:  نگارش و انتشار این کتاب بیانگر این مطلب است که انقلاب اسلامی یاران و همراهانی مثل عباس خامه یار را به عنوان نیروی ارزشمند و اصلح انقلاب اسلامی تربیت کرده و به واسطه افرادی چون ایشان است که پیام انقلاب اسلامی ایران به دنیا صادر شده است. در واقع شخصیت ها و چهره هایی که با عباس خامه یار مراوده داشته است، به واسطه این نویسنده با اندیشه های انقلاب اسلامی آشنا شده اند.

عضو شورای عالی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی اظهار داشت: یوسف قرضاوی از علمای اهل سنت یکی از چهره هایی بود که به موجب آشنایی و مراوده با عباس خامه یار، نگاه شیعه اسلامی و اندیشه های انقلاب اسلامی ایران را در دیگر نقاط جهان از جمله کشور قطر بیان کرد. از همین رو چهره هایی چون عباس خامه یار و پیشتر آیت الله تسخیری از جمله افراد اهل تفکر و فضلی هستند که فعالیت های آنها نتایج مطلوب و ثمرات نیک برای جمهوری اسلامی ایران داشته است.

لذت خواندن دو جلد کتابِ فراملّی، فرا مذهبی و فرا مذاهبی

حجت الاسلام و المسلمین سید ابوالحسن نواب و رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب در ادامه آیین رونمایی از این کتاب با بیان این مطلب که فعالیت های فرهنگی و اجتماعی عباس خامه یار در کنار هنر نویسندگی او برکات بسیاری برای جمهوری اسلامی ایران به همراه داشته است؛ گفت: عباس خامه یار به عنوان نویسنده ای اهل جستجو و تفکر در دو جلد از کتابِ «زخم و زیتون، یادگاران و روزگاران» درباره 160 شخصیت و چهره تاثیرگذار در جهان اسلام سخن گفته است. در واقع او با نگارش آثار ارزنده خود به خصوص این دو جلد کتاب به دیگر اندیشمندان و چهره های فرهیخته و تاثیرگذار یادآوری کرده که با قلم آشتی کنند و درباره مسائل پیرامون خود بنویسند. 

رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب ادامه داد: به اعتقاد من عباس خامه یار یک نخبه فرهنگی در عرصه بین الملل است و دو جلد کتابِ «زخم و زیتون، یادگاران و روزگاران» یک اثر فراملّی، فرا مذهبی و فرا مذاهبی است که خواننده از سطر به سطر آن لذت می برد.

حجت الاسلام و المسلمین سید ابوالحسن نواب بیان کرد: بنده با شناختی که از خامه یار دارم، او را این نویسنده ای می دانم که مانند یک دانشجوی مشتاق برای پیدا کردن شخصیت های تاریخی مدام در حال جستجو و کاوش است و به اعتقاد بنده او به تنهایی یک رسانه است و هیچ عاملی او را از کاویدن و تحقیق و مطالعه متوقف نمی کند.

نوشتن از تجربه ها باید قیمت پیدا کند

محسن حاجی میرزایی وزیر اسبق آموزش و پرورش در ادامه این مراسم با اشاره به آشنایی خود با این نویسنده گفت: آشنایی من با عباس خامه یار و هنر نویسندگی او نزدیک به پنجاه سال است. فارغ از روابط دوستانه خود با خامه یار، اگر بخواهم درباره چهره فرهنگی و فرهیخته ای که در تعاملات فرهنگی، تقریب مذاهب، دفاع از مواضع و آرمان های انقلاب اسلامی در عرصه بین الملل تفحص و فعالیت کرده مثمر ثمر کرده سخن بگویم، بی تردید عباس خامه یار یکی از چهره های سرآمد در این عرصه است. به اعتقاد من نگارش این دو جلد کتابِ ارزشمند ادای دین نویسنده به مردم این سرزمین در ازای فرصتی است که به واسطه مسئولیت خطیری که در عرصه فرهنگ داشته در اختیار او قرار داده اند.

وی ادامه داد: همانطور که عباس خامه یار در مقدمه جلد دوم از مجموعه «زخم و زیتون، یادگاران و روزگاران» عنوان کرده است؛ این کتاب منحصر و مختص به روزنگاشت نیست و از این مرحله عبور کرده و محتوای ذهنی و آگاهی هایی را که در مصاحبت و مراوده با شخصیت های مهم و تاثیرگذار را درک کرده با دیگران به اشتراک گذاشته است. وزیر اسبق آموزش و پرورش تصریح کرد: عباس خامه یار در دهه های مختلف مسئولیت های زیادی را برعهده داشته که مجموع داشته ها در عمر خدمت خود را در این کتاب به رشته تحریر در آورده است و مخاطب با خواندنِ کتاب «زخم و زیتون، یادگاران و روزگاران» با لایه های عمیق تری از اندیشه و افکار او آشنا می شود. به اعتقاد من چنین سنتِ نگارشی باید در بین جامعه و اهل قلم رواج داشته باشد و نوشتن از تجربه ها باید قیمت پیدا کند.

محسن حاجی میرزایی در پایان صحبت های خود تاکید کرد: فهم و آگاهی افراد تاثیرگذار در جامعه تنها مرور خاطرات نیست بلکه یک آگاهی عمومی و جمعی است.

پخش صحبت های پروفسور لوئیس صلیبا اندیشمند مسیحی لبنانی درباره عباس خامه یار و کتاب هایی که به رشته تحریر درآورده است، از دیگر بخش های این مراسم بود.

رژیم صهیونیستی در حال بمباران کردن تمدن غرب است

در ادامه محمد حسن زورق نویسنده و پژوهشگر تاریخ و متون با بیان این مطلب که اتفاق بزرگی در حال رخ دادن است گفت:  رژیم صهیونیستی فقط غزه را بمباران نمی کند بلکه در حال بمباران کردن تمدن غرب و افشای پانصد سال دروغ است. در نتیجه مسئولیت افرادی مثل ما که ادعای تعقیب رسالت نبوی در تاریخ را داریم، در این لحظه از تاریخ خیلی سنگین می شود.

وی ادامه داد: انقلاب اسلامی بعد از رحلت پیغمبر (ص) از ملّی گرایی عربی لطمه خورد و اکنون وظیفه ما است که مواظب باشیم تا این فرزندِ رسیده به ما از ملّی گرایی جدید لطمه نخورد و این خطر جدی است و حال اینکه غرب برای اینکه بتواند خود را از این تنگنا نجات دهد، احتیاج به تقویت احساسات ملّی گرایانه دارد و باید متوجه این خطر باشیم.

 نویسنده و پژوهشگر تاریخ و متون افزود: اگر انقلاب اسلامی واقع نشده بود کسی می دانست روستای قنات ملک در کجای این سرزمین واقع شده است؟ پاسخ خیر است. و اگر امروز روستای قنات ملک را می شناسیم به واسطه یارانی چون حاج قاسم سلیمانی در نظام جمهوری اسلامی ایران است و آنچه ایشان را به شخصیت بین المللی تبدیل کرد، وجود و ظهور انقلاب اسلامی ایران بوده است.

زورق خاطرنشان کرد: به درخواست سردار شهید حاج قاسم سلیمانی روی سنگ مزار او نوشته شده سرباز قاسم سلیمانی. آیا می دانید منظور او از سرباز چه بوده است؟ وقتی می گوید ما ملّت امام حسین هستیم می توان از او با عنوان سرباز امام زمان (عج) یاد کرد و حال اینکه سربازان امام زمان (عج) در جبهه های مختلف حضور دارند که یکی از آنها عباس خامه یار در جبهه ارتباطات فرهنگی است.

در ادامه این مراسم آنطوان بار محقق، مورخ، نویسنده برجسته جهان عرب و نویسنده کتاب «امام حسین در اندیشه مسیحیت» در سخن کوتاهی گفت: انتخاب عنوان «زخم و زیتون، یادگاران و روزگاران» برای این کتاب نشان از دقت ادبی نویسنده است. دوستی با عباس خامه یار برکات تحقیقاتی و پژوهشی بسیاری برای من به منظور شناخت اندیشه و آگاهی در حوزه دین اسلام و پیرامون آن داشته است. و امیدوارم اثر ذهن و آگاهی زیبای خامه یار درباره اهل بیت و حضرت امیر المومنین (ع) نیز منتشر شود.

نمی توان از کتابِ «زخم و زیتون» سخن گفت اما خون و آتش غزه را به یاد نیاورد

حسین جابر انصاری معاون سابق  وزارت خارجه با بیان این مطلب که موضوع کتاب عشق نامه است گفت: به اعتقاد من داستان افراد و موضوعاتی که خامه یار در این کتاب گردآوری کرده است داستان زندگی خود نویسنده است و عشق نامه خامه یار است او در این کتاب از شخصیت هایی چون امام موسی صدر، کیومرث صابری فومنی، حبیب الله صادقی، محمد دعایی، بی آزار شیرازی و بسیاری دیگر از چهره های فرهنگی و فرهیخته ایران و جهان اسلام نام برده و نوشته است.

وی ادامه داد: نکته دوم درباره مجموعه این آثار، خود نویسنده است. آدم ها از نگاه بنده به سه دسته تقسیم می شوند. دسته اول افرادی هستند که می آیند و می روند و از خود آورده و نامی در جهان باقی نمی گذارند. دسته دوم افراد شروری هستند که جز زحمت و شرارت برای بشریت هیچ دستاوردی نداشته اند و دسته سوم انسان هایی هستند که تلاش کردند تا اثر مطلوب و نیکی از خود به جای بگذارند که عباس خامه یار از این دسته انسان های با برکت است. اخلاق، آگاهی، نشاط و از همه مهمتر اخلاق از ویژگی های این نویسنده است .

معاون سابق وزارت خارجه در پایان صحبت های خود یادآور شد: نمی توان از کتابِ «زخم و زیتون، یادگاران و روزگاران» سخن گفت ولی روزهای خون و آتش غزه و فلسطین را به یاد نیاورد و خامه یار در این دو جلد کتاب از مقاومت مردم فلسطین یاد کرده است و توجه به عنوان کتاب «زخم و زیتون» نیز مبیین این مطلب است.

عباس خامه یار نویسنده از کتابِ «زخم و زیتون، یادگاران و روزگاران» ضمن قدردانی و تشکر از دست اندرکاران برگزاری این مراسم گفت: این کتاب به هیچ عنوان شرح خاطرات به سبک سنتی که می شناسیم نیست بلکه احساسات درونی و عمیق بنده نسبت به بسیاری از بزرگانی است که با آنها نشست و برخاست داشته ام.

وی ادامه داد: در این کتاب به هیچ عنوان به دنبال خاطره نویسی نبوده ام بلکه دنبال فرصتی می گشتم تا قصه ها وغصه های خود را به رشته تحریر درآورم. در این نوشته سعی کردم برای شناخت بیشتر نسل جوان از چهره ها و شخصیت ها و پدیدآورندگان جهان عرب که به نوعی تاریخ ساز بوده اند، پرده بردارم.

عباس خامه یار نویسنده از کتابِ «زخم و زیتون، یادگاران و روزگاران» در پایان یادآور شد: روایتگری که در این کتاب انجام شده است به هیچ عنوان روایت های دسته چندم نیست بلکه جملگی گفت و شنودهایی است که اینجانب مستقیم و بی واسطه با شخصیت ها داشته ام.همچنین قرار است با حمایت های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجموع آثار اهل بیتی ادیبان مسیحی و کسانی که محب اهل بیت هستند را در قالب کتابی تحت عنوان «سِر دلبران» جمع آوری کنیم که اکنون در حال ترجمه است و امیدواریم این مجموعه هرچه زودتر به چاپ برسد.

در پایان این مراسم با حضور اهالی فرهنگ و خانواده عباس خامه یار از کتابِ «زخم و زیتون، یادگاران و روزگاران» رونمایی شد.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران؛ جدیدترین نشست از سلسله نشست‌های «صد کتاب ماندگار قرن» به منظور پاسداشت نگاشته‌های برتر ایرانیان در یک قرن اخیر، با بررسی کتابِ «واژه و معنای آن از فارسی میانه تا فارسی» نوشته کتایون مزداپور و شرح جایگاه تاریخ زبان فارسی؛ حضور دکتر فرح زاهدی، عضو هیئت علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی به‌عنوان دبیر نشست؛ دکتر مجتبی منشی‌زاده، استاد گروه زبان‌شناسی دانشکده ادبیات و زبان‌های خارجی دانشگاه علامه طباطبایی؛ احسان چنگیزی دانشیار دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی دانشگاه علامه طباطبایی؛  علیرضا مختارپور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران و جمعی از زبان‌شناسان و کارشناسان درباره تحول زبان و ادب فارسی در سالن فرهنگ مرکز همایش‌های بین‌المللی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران برگزار شد.

سرگذشت زبان فارسی و تاریخ پُر ماجرای سیاسی و اجتماعی آن

در ابتدای این نشست فرح زاهدی دبیر و  عضو هیئت علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران با بیان این مطلب که کتابِ «واژه و معنای آن از فارسی میانه تا فارسی»، مورد استقبال مشتاقان علم، ادب و فرهنگ قرار گرفته است؛ گفت: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تاکنون پنج کتاب در سلسلسه نشست‌های «صد کتاب ماندگار قرن» را معرفی کرده است و این نشست از این مجموعه را به تاریخ زبان فارسی اختصاص داده است.

وی گفت: کتابِ نامبرده در اصل طرح پژوهشی کتایون مزداپور در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی بوده است. این کتاب در سال 1390 در پانصد نسخه چاپ شده و در سال 1391 جایزه کتاب سال را از آن خود کرده و در سال 1393 نیز به چاپ دوم رسیده است. در این کتاب جایگاه تاریخی زبان فارسی، تاریخ تحول ساختار واژه و معنای آن از دوره میانی زبان‌های ایرانی به ویژه فارسی میانه غربی به فارسی مورد بررسی قرار گرفته است.

وی ادامه داد: بیش از 100 سال و اندی پیش ایران‌شناس بزرگ فرانسوی «جیمز دارمستتر» در کتاب خود به نام «مطالعات ایرانی» بیان کرد که زبان فارسی امروزی ادامه زبان فارسی باستان است. حذف آنچه در زبان فارسی پدیدار ارزنده‌ای به شمار می‌آید، توجه به این مطلب است که آثار و اسناد تحول و تطور این زبان را می‌توان در سه دوره تاریخی مشاهده کرد. به این معنا که زبان فارسی باستان در نوشته‌های به جا مانده از دوران هخامنشی، فارسی میانه در نوشته‌های ادبی و دینی زردشتیان و مانویان و بالاخره فارسی نوین که بیش از هزار سال است زبان گفتار، نوشتار و ادب در ایران و زبان ادبی مورد علاقه در سرزمینی گسترده از شبه جزیره بالکان تا خلیج فارس و از آسیای میانه تا هند است.

این عضو هیئت علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران اظهار داشت: تاریخ تطور زبان در جهان ایرانی چندان ساده نیست؛ زیرا قاعده عمومی کشورهای جهان در ایران نیز مصداق دارد. یعنی در طول زمان کوچ‌ها و تهاجم‌های بسیاری روی داده و پادشاهی‌های متعددی بنیان گذاشته و سپس ویران شده است. در نتیجه کانون قدرت سیاسی و به تبع آن مرکز اداری و زبانی و فرهنگی بارها از شمال به جنوب و از غرب به شرق و یا برعکس در حرکت بوده است. به دلیل اینکه مرکز فلات ایران کویری خشک و بی آب است جای شگفتی باقی نمی‌ماند که مرکز سیاسی و قدرت نه در مرکز ایران بلکه در کناره‌های فلات مستقر شده باشد. به این ترتیب سرگذشت زبان فارسی در درازنای تاریخ پُر ماجرای سیاسی و اجتماعی خود شکل گرفته است.

«فارسی»؛ زبان تبلیغ و نشر اسلام

زاهدی در ادامه با طرح این موضوع که رخدادهای تاریخی پادشاهان هخامنشی به زبان فارسی باستان و به خط میخی بر دیوارهای بناهای سنگی یا صخره های بلند که کمتر کسی قادر به خواندن آنها بوده، حک می‌شد و احتمالا زبان اداری «آرامی» بوده است؛ گفت: درباره اینکه آیا فارسی باستان، زبان گفتار در آن دوران بوده اطلاعی در دست نیست؛ اما می‌توان این موضوع را مطرح کرد که این زبان به عنوان زبان گفتاری حداقل در ایالت فارس و نواحی همجوار آن رایج بوده است. زیرا پس از تسلط یونانی‌ها و شکل‌گیری پادشاه اشکانیان، فارسی باستان به صورت فارسی میانه زبان چیره و قالب در جنوب ایران قرار گرفت.

این متخصص زبان های باستانی ایران با بیان این موضوع که در سده سوم پیش از میلاد نوشته‌های نخستین پادشاهان ساسانی به سه زبانِ پهلوی اشکانی، فارسی میانه ساسانی و یونانی نگاشته شده است؛ تصریح کرد: یونانی زبان دوم و مورد علاقه پادشاهان اشکانی بود که به تدریج قلمرو خود را از شمال خراسان به همه ایران گسترانیده و سرانجام تیسفون را پایتخت خود کردند و فارسی میانه، زبان فرمانروایان و شاهان ایران ساسانی بود که از ایالت فارس برخاستند و بر پادشاهی اشکانی چیره شدند. در این دوران زبان پهلوی اشکانی و فارسی میانه هر دو نه تنها زبان‌های رسمی  بلکه بی‌تردیدزبان گفتاری محاوره‌ای نیز بوده است. یعنی پهلوی اشکانی در شمال یا شمال شرقی و فارسی میانه در جنوب و جنوب غربی ایران بوده است.

زاهدی با بیان جایگاه زبان فارسی پس از پیروزی اعراب در ایران خاطرنشان کرد: در زمان پس از پیروزی و تسلط اعراب در ایران، زبان فارسی گفتاری و نه نوشتاری و ادبی، همچنان به سمت خاور پیش رفت و به وسیله سپاهیان و بازرگانان به آسیای میانه و افغانستان کنونی رسید. می‌توان پنداشت که برای فاتحان عرب؛ فارسی بسیار بیشتر از عربی زبان تبلیغ و نشر اسلام در میان مردم این نواحی بوده است. سرانجام فارسی جانشین زبان‌های محلی از جمله سُغدی، بلخی و خوارزمی شد و در همین مناطق در مرزهای خاوری ایران؛ «فارسی» به زبان ادبی این جوامع بدل شد. از سوی دیگر فارسی میانه زردشتی در این زمان هنوز کاملا از بین نرفته بود و زردشتیان به آن سخن می گفتند و بخش بزرگی از آثار مکتوب پهلوی بر جای مانده در قرن سوم هجری، در جنوب ایران نوشته است و به آثار دینی زردشتیان منحصر می شود.

تحقق دریافت معنای واژه با اتکا به بافت اثر

در ادامه این نشست؛ مجتبی منشی‌زاده، استاد گروه زبان‌شناسی دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به نام این کتاب گفت: پیداست مقوله واژه و معنای آن؛ هر پژوهشگر حوزه‌ زبان‌شناسی را به یاد مقوله کلان «معنی‌شناسی واژگانی» در حوزه زبان‌شناسی می‌اندازد.

وی یادآور شد: نویسنده با درایت در این اثر به این مهم پِی برده و آن را با مخاطبان خود قسمت کرده که معنا و واژه اگر در بافت اثر موردنظر قرار نگیرد، دستیابی به ساحت و جایگاه معنایی آن چندان روشن نخواهد بود.

منشی زاده ادامه داد: در مقدمه کتاب، دغدغه مؤلف چنین مطرح می‌شود که «ساختِ واژه»، «واژه‌سازی» و «ساخت‌واژه»؛ به سبب ورود واژه‌های بیگانه و هجوم بی امان این واژه‌ها در زبان فارسی است که این مسئله را بازتاب می‌دهد که ما در مقابل این مهم چاره‌ای نداریم.

استاد گروه زبان‌شناسی دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی دانشکده علامه طباطبایی تصریح کرد: حاصل تجربیات ذهنی یا کالاهایی که در دوران مدرن و معاصر توسط افراد ساخته شده‌ است، به نام‌هایی بازمی‌گردد که در زبان فارسی ناگزیر به نامگذاری برای آنها هستیم. به‌همین سبب است که این جمله در مقدمه بیش‌از پیش خودنمایی می‌کند و ماحصل اصلی این کتاب را با مخاطبان در میان می‌گذارد که «پیش‌از هر کاری باید بدانیم که چه امکاناتی داشته و داریم؛ و آیا این امکانات و ابزارها را در حوزه زبان فارسی می‌شناسیم یا نه؟» تنها در صورت شناخت این امکانات و ابزارها است که می‌توانیم در ساختِ واژه در زبان فارسی به جهان واژگان، حیاتی دوباره ببخشیم. این امر در حقیقت نیاز امروز جامعه ایران است.

منشی‌زاده با اشاره به آنکه میان دوستان در فرهنگستان زبان فارسی و یا افرادی که در ساختِ واژه دستی گرم دارند این مهم باید بیش‌از پیش مورد رصد قرار گیرد که امروز کمبود و گاه نبود واژه‌های مناسب در زبان فارسی برای معادل‌سازی واژه‌های بیگانه ناشی از عدم شناخت ما از امکانات و داشته‌های خود در حوزه زبان فارسی است. در حالی ‌که بسیاری از این داده‌ها در فرهنگ ما وجود دارد و برای به‌کارگیری آن باید به بازشناسی مجدد امکانات و ابزار زبان فارسی بپردازیم.

زبان فارسی امروز ادامه مسیر فارسی میانه نیست!

منشی‌زاده با اشاره به آنکه بخشی از مطالب کتاب به خاستگاه زبان فارسی بازمی‌گردد یادآور شد: بسیاری زبان فارسی را ادامه فارسی میانه می‌دانند درحالی‌که زبان فارسی امروزی یکی از زبان‌های جدا شده از زبان فارسی میانه است که در منطقه شرق ایران به‌عنوان یکی از مهدهای اصلی زبان و ادب فارسی بالیده شده ‌است.

این محقق و پژوهشگر حوزه زبان فارسی با تأکید بر آنکه امروز باید گفت زبان فارسی نه به منطقه جغرافیایی و نه به قوم خاصی تعلق ندارد تأکید کرد: در مواجهه با زبان فارسی و طبق تأکید نویسنده باید گفت که زبان فارسی عمود خیمه همه اقوام ایرانی در سراسر مرزهای جغرافیای سیاسی ایران و حتی خارج از مرزهایی است که به این زبان تکلم و با هم ارتباط برقرار می‌کنند. این افراد در حوزه تبادل افکار با اتکا به زبان فارسی است که راه خود را استوار کرده‌اند.

اقتصاد و قدرت سیاسی؛ دو مولفه تاثیرگذار در گسترش زبان

استاد گروه زبان‌شناسی دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به آنکه یکی دیگر از امکاناتی که این کتاب در اختیار مخاطب می‌گذارد نقب و نظر به امکانات ساختِ واژه در دوره فارسی میانه است.

وی گفت: شاید میان مخاطبان این سوال پیش آید که دوره باستان زبان های ایرانی چه می‌شود؟ پاسخ این است که، دوره انتخابی یعنی فارسی میانه که توسط نویسنده؛ صورت‌گرفته به اعتقاد من می‌تواند کمک شایانی به ساختِ واژه در زبان فارسی امروز کند. زیرا فارسی میانه متکثر است و شامل فارسی میانه زردشتی، مانوی، پهلوی، اشکانی و حتی سُغدی، بلخی، و خوارزمی می شود.

وی ادامه داد: همه این زبان‌ها و گویش‌ها در دایره تخصص و تسلط نویسنده است و خانم مزداپور بر این مسئله تأکید داشته که با قرض گرفتن این واژگان به‌دلیل جابه‌جایی قدرت سیاسی در منطقه هر بار ما شاهد انتخاب برشی از زبان‌های نام‌برده به‌عنوان «زبان دولت» بودیم که در سایه استمرار به فصلی از گویش زبان فارسی و ادب آن بدل شده‌است.

این محقق و پژوهشگر حوزه زبان فارسی با اشاره به آنکه گسترش زبان به دو مؤلفه «اقتصاد» و «قدرت سیاسی» وابسته است تصریح کرد: از دوره هخامنشیان تا به امروز شاهد جابجایی قدرت سیاسی در کشور بوده‌ایم. آنچنان که دکتر بهار یکی از بزرگترین نامداران حوزه زبان‌شناسی به آن اشاره کرده‌است «همین جابه‌جایی قدرت‌ها باعث شد تا ما امروز منظومه‌ای رنگارنگ از گویش‌های زبان فارسی را در کشورمان داشته باشیم که در جهان بی‌نظیر است.»

منشی‌زاده در پایان فصل نخست سخنان خود با اشاره با رویکرد انتقادی به این اثر گفت: می‌توان به این مهم اشاره کرد که این کتاب از نمایه خالی است. پیدا کردن واژه‌ها و ساخت‌واژه‌ها برای کسانی که به‌دنبال کسب اطلاعات هستند در مواجهه با این کتاب مسیر سختی را در اختیار آن‌ها می‌گذارد. شایسته است که در ویراست مجدد برای دستیابی آسان‌تر به اطلاعات، این مهم مورد توجه نویسنده و ناشر قرار گیرد. نقد دیگر به این مسئله بازمی‌گردد که یک‌دستی اصطلاحات زبان‌شناسانه در این اثر کم است. البته به وقوع پیوستن این مهم طبیعی است؛ چراکه هر فرد در حد وسع خود می‌تواند به این امر بپردازد. اما کفه داده‌های این کتاب چنان غنی است که این آسیب‌ها را می‌پوشاند.

گامی جدی به دنیای وسیع زبان و ادبیات ادب فارسی میانه

در ادامه این نشست؛ احسان چنگیزی، دانشیار دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی دانشگاه علامه طباطبایی به‌عنوان دیگر سخنران این نشست گفت: کتاب «واژه و معنای آن از فارسی میانه تا فارسی» در سه فصل تدوین شده اما نویسنده در بطن و متن کتاب تنها به مسئله واژه و معنای آن اکتفا نکرده و گام خود را به دنیای وسیع زبان و ادبیات ادب فارسی میانه و سیر تحول و تطور آن تا زبان فارسی امروز گذاشته است.

وی ادامه داد: در فصل نخست نویسنده مروری به تاریخ زبان فارسی داشته و طی آن ضرورت‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی تأثیرگذار بر زبان فارسی را که مایه ارتباط اقوام ایران از دوران رواج زبان فارسی میانه تا به امروز بوده را مورد کاوش و پژوهش قرار داده است. نویسنده در این فصل به سنت میراث ادبی در حوزه زبان و ادب فارسی از دوران میانه تا به امروز پرداخته است.

دانشیار دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه یادآور شد: در فصل دوم کتاب؛ واژه‌سازی در فارسی میانه، انواع فعل‌ها، حروف اضافه، قید و تحولات دستوری و نحوی زبان فارسی میانه و نوین مورد رصد نویسنده قرار گرفته و دراین‌میان به شکل مبسوطی واژه‌ها و عباراتی که بار اسطوره‌ای با خود به‌همراه داشته‌اند، با منقاش قلم نویسنده برای مخاطبان به رشته تحریر درآمده است.

چنگیزی با اشاره به آنکه تحولات فرهنگی و تأثیر آن در تحول معنا و واژه موارد محوری است که در فصل سوم این کتاب مورد توجه قرار گرفته؛ یادآور شد: دایره وسیعی از تأثیرگذاری «قدرت و جنگ» تا «عشق» و جایگاه آن بر حوزه زبان فارسی؛ عرصه وسیعی است که نویسنده در فصل سوم این اثر آن را با مخاطبانش قسمت کرده‌است.

دایره‌المعارفی بزرگ در حوزه زبان فارسی میانه

چنگیزی با اشاره به آنکه محتوای اصلی و کلی کتاب مروری بر تاریخ زبان، ادب فارسی و میراث ادبی است که از دوران میانه به بعد به دست ما رسیده است خاطرنشان کرد: تسلط و اشراف نویسنده به انواع متون فارسی میانه و سوالاتی که نویسنده هنگام بحث مسائل مختلف به آنها اشاره می‌کند؛ نشان از دقت نظر او به‌عنوان یک پژوهشگر دارد. و می‌تواند الگوی خوبی برای دیگر پژوهشگران، خاصه پژوهشگران جوان در عصر و زمانه حاضر باشد.

دانشیار دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی دانشگاه علامه طباطبایی درباره دیگر نقاط قوت این کتاب به بحث‌هایی که در حوزه تحول زبان به آن اشاره شده ‌است؛ گفت: چنین دسته از مؤلفه‌ها کمتر مورد توجه آثاری از این ‌دست در حوزه زبان‌شناسی، خاصه سیر تحول و تطور زبان فارسی قرار گرفته است.

این محقق و پژوهشگر حوزه زبان فارسی تصریح کرد: نویسنده در این کتاب بر این مهم تأکید داشته که هرکجا به واژه و تحول آن اشاره شده ‌است باید به بافت و متن آن ارجاع داد. او بر این مهم تاکید داشته است، تاکیدی که به راستی به جا است. زیرا تحول زبان و واژه را تنها در بافت و متن می‌توان مورد رصد قرار داد.

چنگیزی سرانجام سخن خود را با این جمله به پایان برد که این کتاب را می‌توان دایره‌المعارفی بزرگ در حوزه زبان فارسی میانه دانست و مورد توجه قرار داد. شکل‌گیری انواع و اقسام اصطلاحات جدید در زبان فارسی، گستره‌ای است که این کتاب و نویسنده آن با دقت، ذکاوت و نگاه پژوهشگرانه آنها را درنوردیده است.

تاثیر تحولات سیاسی جوامع بر گسترش زبان

مجتبی منشی‌زاده، استاد گروه زبان‌شناسی دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی دانشگاه علامه طباطبایی در فصل دیگری از این نشست با طرح این پرسش که معنای واژه چگونه تحول پیدا می‌کند؟ خاطرنشان کرد: هر واژه‌ای که تولید می‌شود نشانه و ابزاری در زبان فارسی برای تجربه ذهنیِ خاص یا برای تولید امری مادی است. در حوزه زبان‌شناسی خلق واژه از این دو مؤلفه خارج نیست.

وی ادامه داد: تجربه زندگی جدید، کالا و خدمات امور مادی که طی آن پدید آمده در شرایطی است که ما برای آن در زبان فارسی واژه نداشته‌ایم؛ پس این مهم ما را بر آن داشته که گاه با تولیدکننده امر ذهنی و مادی همراه شویم تا بتوانیم برای خلق آن امر ذهنی یا مادی دست به واژه‌گزینی و واژه‌سازی بزنیم. این امری ناگزیر است. این همان هجوم بی‌امان واژه‌های وارداتی است که در فصل پیشین سخنانم به آن اشاره کرده‌ام.

منشی‌زاده در پایان سخنان خود با بیان آنکه می‌دانیم تحولات سیاسی در هر جامعه‌ای؛ تفکر، ایده و ایدئولوژی وابسته به آن تحولات را به وجود می‌آورد به ذکر مثالی پرداخت و گفت: واضح‌ترین مثال در این امر پذیرش دین اسلام به‌عنوان دین و مقوله‌ای فراتر از آن در ایران است. همراه این پذیرش انبوهی از واژه‌های متبادر از دین اسلام به زبان فارسی راه پیدا کردند و در ادامه در حوزه تحول و جابه‌جایی معنایی شاهد خلق واژه‌ها، معانی و کاربردی شدن آنها در زبان فارسی بودیم این مقوله نیز در این کتاب توسط نویسنده به شکلی درخشان و برجسته با مخاطب قسمت شده‌است.

بخش پایانی این نشست به طرح پرسش از سوی حاضران و پاسخ از سوی کارشناسان این رویداد همراه بود.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، آیین رونمایی از کتاب «زخم و زیتون، یادگاران و روزگاران» با همکاری دانشگاه ادیان و مذاهب، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و به میزبانی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران برگزار می شود.
این مراسم روز سه شنبه 3 بهمن ماه ساعت 10 در مرکز همایش های بین المللی (سالن فرهنگ) سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران برپا می شود. 
در این مراسم جمعی از استادان و صاحبنظران حضور دارند و کتابِ «زخم و زیتون، یادگاران و روزگاران» از زوایای مختلف مورد بررسی قرار می گیرد.