به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، بیست و هشتمین کنفرانس رؤسای کتابخانه های ملی کشورهای منطقه آسیا و اقیانوسیه (CDNLAO) با موضوع «تأثیرات خدمات کتابخانه بر جامعه: پایداری، فراگیر بودن و نوآوری» از تاریخ دوم تا پنجم آبان ماه در شهر جاکارتا پایتخت کشور اندونزی در حال برگزاری است و عصمت مومنی معاون کتابخانه ملی ایران که به نیابت از رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در این نشست به صورت وبینار و از فضای مجازی در جلسه شرکت کرده؛ به نقش تحولات گوناگونی که جهان در قرون اخیر به خود دیده و تأثیرات بسیاری که بر جنبه های زندگی بشر گذاشته است؛ اشاره کرد.

عصمت مومنی معاون کتابخانه ملی ایران، منشا این تغییرات اعم از اجتماعی، فرهنگی و سیاسی را انسانی دانست.و در ادامه کتابخانه ها را به دلیل اهمیت فراوانی که در نشر دانش دارد، نهادی تخصصی و علمی برشمرد و اهمیت فعالیت اندیشمندان و صاحب نظران این حوزه از جمله شیالی راممریتا رانگاناتان، ریاضیدان هندی و پژوهشگر علوم کتابداری، چهره برجسته، شناخته شده و بین المللی دنیا را مهم ارزیابی کرد.

وی با تاکید بر نقش شورای برنامه ریزی در کتابخانه ها گفت: تقویت این ساز و کار می تواند کتابخانه های ملی را به ارگانیسمی در حال رشد برای کسب پایداری در اطلاعات و انتشار دانش تبدیل کند.

در این نشست ویکی مک دونالد رئیس آینده ایفلا، لین لی سو رئیس دفتر منطقه ای آسیا و اقیانوسیه ایفلا، محمد شریف باندو رئیس کتابخانه ملی اندونزی و نمایندگانی از کشورهای ایران، ویتنام، فیلیپین، سنگاپور، قطر و چین به صورت حضوری و مجازی شرکت کردند و درباره اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد و برنامه های راهبردی ایفلا، تحول خدمات کتابخانه ای، خدمات کتابخانه ای فراگیر و کتابخانه های نوآور صحبت کردند.

همچنین در این کنفرانس بین المللی مدیران و متخصصان حرفه ای کتابخانه های مهم و معتبر منطقه آسیا اقیانوسیه درباره شرایط خدمات و مدیریت در کتابخانه های سبز، روند فراگیری و آموزش در جوامع جدید مبتنی بر داده های کتابخانه ای، تحولات اثرگذار در مفهوم خدمات کتابخانه ای، فهم و شناخت مفهوم VUCA ( عصر بی ثباتی، پیچیدگی، ابهام، عدم قطعیت) و نسبت آن با کتابخانه های حوزه آسیا اقیانوسیه سخنرانی کردند.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، این استاندارد، اطلاعات ارزشمندی در ارتباط با توصیه‌ها و راهکارهای مربوط به مدیریت شرایط محیطی در حوزه کتابخانه‌ها و آرشیوها ارائه می‌دهد و برای آرشیوها و کتابخانه‌ها و سایر موسسات کاربرد دارد که حجم بالایی از مجموعه‌های کاغذی، مجموعه‌های با ارزشی از فیلم ها، ‌رسانه‌های مغناطیسی،‌ چرم و سایر مواد آلی، غیرآلی یا ترکیبی را نگهداری می‌کند.

بحث‌های گسترده‌ای در حوزه روش‌های حفاظتی پیشگیرانه و واپایش غیر‌فعال (کنترل غیر مداخله‌گر) در این استاندارد مطرح شده است.

همچنین اطلاعات تفصیلی درباره مدیریت محیط آرشیو یا کتابخانه را با هدف کمک به تعیین اهداف حفاظت و نگهداری و اخذ تصمیم‌های درست در این حوزه، ارائه می‌دهد و بر تعیین اهداف مدیریت زیست محیطی در راستای برآورده ساختن نیازهای حفاظتی و نگهداری مجموعه‌ها تاکید دارد.

استاندارد «اطلاعات و مستندات (دبیزه ها)- مدیریت شرایط محیطی برای مجموعه‌های آرشیوی و کتابخانه‌ای» که بر مبنای استاندارد بین‌المللی ISO/TR 19815:2018 تدوین شده است.

با تلاش و مدیریت دفتر استاندارد ‍پژوهشکده اسناد و با مشارکت همکاران و متخصصان این حوزه در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و نمایندگان دستگاه‌های مرتبط در 101 صفحه، تدوین شده است. جمعی از اساتید دانشگاه، ‌نمایندگان سازمان ملی استاندارد ایران و نماینده فرهنگستان زبان و ادب فارسی در تدوین آن به سازمان همکاری و مشارکت داشته اند.

فرآیند تدوین آغاز و با برگزاری کمیته ملی در بهار سال 1401 ادامه یافت. این استاندارد اختصاص شماره ملی 23135 در  پاییز 1401 به چاپ رسیده و در وبگاه سازمان ملی استاندارد ایران به نشانی : «http://standard.isiri.gov.ir» قابل دسترس است.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران،‌ سیزدهمین جشنواره ملی پژوهش و فناوری سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران با موضوعاتی چون علم اطلاعات، تاریخ، علوم آرشیوی، نسخه‌شناسی و غیره در دی ماه سال‌جاری برگزار می‌شود.

محورهای پیشنهادی جشنواره:

محورهای پیشنهادی موضوعات سیزدهمین جشنواره ملی پژوهش و فناوری سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به شرح زیر است:

1- علم اطلاعات و دانش‌شناسی (مدیریت اطلاعات، نظام­‌های سازماندهی دانش، داده‌های پیوندی، کتابخانه دیجیتال، تحول دیجیتال در کتابخانه‌ها با استفاده از علوم داده و هوش مصنوعی و پردازش زبان طبیعی در بازیابی اطلاعات)

2- علوم آرشیوی (شناسایی و ارزشیابی اسناد، تنظیم و توصیف اسناد،‌ خدمات آرشیوی، فناوری‌های نوین علوم آرشیوی، آرشیو وب، اسناد الکترونیکی و سندشناسی)

3- مطالعات تاریخ معاصر (پژوهش‌های نظری و فلسفه تاریخ، تاریخ شفاهی، مطالعات مبتنی بر سندپژوهی، تاریخ محلی و تاریخ تصویری)

4- ایران‌­شناسی (مطالعات تمدنی، تحلیل و ارزیابی نگرش اندیشمندان غیرایرانی به ایران، نقد و بررسی مکتب‌های ایران‌شناسی)

۵- اسلام‌شناسی (نظریه‌های نوین تمدنی در میان اندیشمندان مسلمان، مطالعات تمدنی اسلام و سایر ادیان، مطالعات تمدنی تطبیقی و انتقادی و مسائل راهبردی جهان اسلام)

6- حفاظت و نگهداری منابع آرشیوی و کتابخانه‌ای (استانداردها، مدیریت بحران، حفاظت درازمدت و پیش‌گیرانه،‌ مواد و شیوه‌های نوین و نظریه‌های مرمت)

7-نسخه‌شناسی و نسخه‌پژوهی

بازه زمانی تدوین و انتشار آثار:

بازه زمانی تدوین و انتشار آثار به مدت یکسال (مهر 1400 تا مهر 1401) در قالب‌های کتاب (تصنیف و تالیف)،‌ طرح پژوهشی خاتمه‌یافته، پایان‌نامه کارشناسی ارشد (علوم آرشیوی، نسخه‌شناسی و سندشناسی)، رساله دکتری ( تمام محورها) و ایده برتر منتج به تولیدات دانش‌‌بنیان یا ارزش اجتماعی تعیین شده است.

ارزیابی و امتیازدهی:

در نحوه ارزیابی و امتیازدهی به آثار، علاوه بر شرایط و شاخص‌­های عمومی ارزیابی محتوا، موضوع و ساختار علمی آثار، موضوعاتی که مواردی چون گسترش مرزهای دانش و فناوری در موضوع و رشته، اثربخشی، حل مسئله و رفع نیازهای علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران،‌ اثر بخشی ملی یا رفع خلاءهای علمی در موضوع و رشته،‌ بدیع بودن، خلاقیت و نوآوری، تطبیقی و انتقادی بودن،‌ با نظر به عرصه‌های حکمرانی، سیاست‌گذاری و سیاست‌پژوهی و کاربردی بودن را مدنظر داشته باشد در ارزیابی و داوری‌ها امتیاز ویژه‌ای خواهند داشت.

پژوهشگران متقاضی برای شرکت در این دوره از جشنواره می‌توانند آثار خود را حداکثر تا تاریخ 15 آبان ماه 1401،‌ به پست الکترونیکی به آدرس: researchnlai1@gmail.com ارسال کنند.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، بر اساس اطلاعیه اداره کل اطلاع رسانی این سازمان، تالار عمومی، سرای پژوهش و شیفت شب سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، روزهای سه شنبه و چهارشنبه مورخ سوم و چهارم آبان ماه به دلیل انجام نظافت و تعمیرات تعطیل است.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، 25 دی ماه مقارن با انتشار نامه تاریخی امام راحل در سال ۶۷  برای تدوین تاریخ انقلاب اسلامی، به عنوان "روز تاریخ نگاری انقلاب اسلامی" نامگذاری شد.

سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران و جمعی از اعضای مجمع هماهنگی مراکز تاریخ پژوهی و بانک‌های اسنادی ایران (مهتاب) طی مکاتبه‌ای در بهمن ماه سال ۱۴۰۰ با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، خواستار نامگذاری روز ۲۵ دی ماه به عنوان «روز تاریخ نگاری انقلاب اسلامی» در تقویم رسمی کشور شدند.

این پیشنهاد پس از بررسی در جلسه ۷۷۱ شورای فرهنگ عمومی کشور، جهت درج 25 دی ماه در تقویم رسمی کشور به عنوان "روز تاریخ نگاری انقلاب اسلامی" به تصویب رسید.

شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در جلسه اخیر خود که در تاریخ 26/7/1401 و به ریاست سید ابراهیم رئیسی برگزار شد، این پیشنهاد را به تصویب رساند. بنابراین 25 دیماه در تقویم رسمی کشور به عنوان «روز تاریخ نگاری انقلاب اسلامی» ثبت شد.

امام خمینی (قدس سره) در تاریخ 25 دی‌ماه سال 1367، با صدور پیامی سید‌ حمید روحانی را مأمور تدوین تاریخ انقلاب اسلامی کردند.

در بخشی از پیام امام (ره) چنین آمده است: «امروز همچون همیشه تاریخ انقلاب‌ها، عده‏‌ای به نوشتن تاریخ پر افتخار انقلاب اسلامی ایران مشغولند که سر در آخور غرب و شرق دارند. تاریخ جهان پر است از تحسین و دشنام عده‌‏ای خاص، له و یا علیه عده‏‌ای دیگر و یا واقعه‌‏ای در خور بحث. اگر شما می‌‏توانستید تاریخ را مستند به صدا و فیلم حاوی مطالب گوناگون انقلاب از زبان توده‏‌های مردم رنجدیده کنید، کاری خوب و شایسته در تاریخ ایران نموده‏‌اید. باید پایه‌‏های تاریخ انقلاب اسلامی ما چون خود انقلاب بر دوش پابرهنگان مغضوب قدرت‌ها و ابرقدرت‌ها باشد».

نامه پیشنهادی نامگذاری 25 دیماه به عنوان روز تاریخ نگاری انقلاب اسلامی، به امضای مجموعه سازمان‌های اسنادی (سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، مؤسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی، دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران، پژوهشکده مطالعات تاریخ معاصر و مرکز بررسی اسناد تاریخی) رسیده است.

در نشست تخصصی «آشنایی با استانداردهای بین ­المللی تنظیم و توصیف آرشیوی» که به همت اداره کل تنظیم و توصیف اسناد معاونت اسناد ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برپا شد؛ آناهیتا نظری کارشناس بررسی اسناد و مدارک اداره کل تنظیم و توصیف اسناد توضیحاتی درباره استانداردهای بین المللی تنظیم و توصیف آرشیوی توضیحاتی ارائه کرد.

اهمیت اسناد ملی و سازماندهی آن، مقدم ه­ای بر تنظیم و توصیف آرشیوی، هدف و کاربرد استانداردهای تنظیم و توصیف آرشیوی در مقیاس جهانی از جمله مباحث مطرح شده در این نشست بود.

در ادامه نشست مجازی آشنایی با استانداردهای بین ­المللی تنظیم و توصیف آرشیوی،‌ استاندارد شورای بین­ المللی آرشیو(ایکا)، استاندارد توصیف ﺁرشیوی- عمومی(ISAD(G) ایساد- جی2000)،‌ استاندارد پیشینه مستنداتﺁرشیوی- اشخاص،خانواده(خاندان)ها و تنالگان (ISAAR(CPF) ایسار- سی­پی­اف2004)، استاندارد توصیف عملکردها (ISDF 2007)،‌ استاندارد توصیف موسسات ﺁرشیوی (ISDIAH 2008) و پیشینه در زمینه: مدل مفهومی توصیف ﺁرشیوی( ۲۰۱۶ـ۲۰۲۱) توضیح داده شد.

تعریف استانداردهای سایر آرشیو های ملی جهان همچون استاندارد محتوایی توصیف آرشیوی( انجمن آرشیوداران آمریکا،۲۰۱۳- DACS)، دستنامۀ قواعد توصیف آرشیوی( پروکتر و کووک،۲۰۱۶- MAD   مَد۳)، قواعد توصیف آرشیوی ( انجمن آرشیوداران کانادا،۲۰۰۸ - RAD رد)، دستنامه ثبت و توصیف سامانه ردیف اسناد (CRS  سی آر اس ۲۰۰۴) و توضیح درباره استانداردها و شیوه­ نامه­ های آرشیو ملی ایران مانند مجموعه قوانین و مقررات آرشیوی: شیوه نامه و رویه ای تنظیم و توصیف اسناد آرشیوی( احمدی و دیگران،1391)، شیوه نامه تنظیم و توصیف اسناد متنی در سطح ردیف/ زیرردیف( عزیزی، سلیم گندمی و نظری، ۱۳۹۸) و استاندارد توصیف آرشیوی- کلیات (سازمان استاندارد ملی ایران، ۱۳۹۸) از دیگر مباحث مطرح شده در این نشست تخصصی بود.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، بر اساس اطلاعیه اداره کل اطلاع رسانی این سازمان، تالار رقمی و تالار غیرکتابی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، روزهای سه شنبه و چهارشنبه مورخ 26 و 27 مهرماه به دلیل انجام نظافت و تعمیرات تعطیل است.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، پژوهشکده اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به مناسبت 14 اکتبر(روز جهانی استاندارد) به ارائه گزارش فعالیت‌های استانداردسازی این پژوهشکده در بازه زمانی سال‌های 1395 تا 1401 پرداخت.

بر اساس این گزارش، استانداردسازی در حوزۀ کاری سازمان اسناد و کتابخانه ملی، که مشخصاً با موضوع کتاب و سند در ارتباط است با هدف یکپارچه‌سازی و هماهنگ‌سازی فناوری‌ها و فرایندهای مرتبط با آرشیو و کتابخانه از جمله ثبت، نمایه‌سازی، بازیابی، توزیع و انتشار، ارائه، مهاجرت، تبادل، حفاظت و نگهداری، یکپارچگی و تعیین‌تکلیف، انجام می‌شود.

 در حوزه آرشیو، فرایندهایی مانند کنترل کیفیت، حفظ یکپارچگی، کنترل کیفیت ورودی و خروجی اسناد و مدارک، کنترل مراحل ذخیره‌سازی، کاربردپذیری، حفاظت‌و‌نگهداری، ارائه فراداده‌های ضروری، کاربرد برنامه‌های مبتنی‌بر وب، پیاده‌سازی سامانه‌های مدیریت اسناد کاغذی و اسناد الکترونیکی و تأمین امنیت داده‌های موجود در اسناد و مدارک از مواردی است که تحت پوشش استانداردهای اسنادی و آرشیوی قرار می‌گیرد.

با درنظر گرفتن ضرورت و اهمیت موضوع استانداردسازی در آرشیوها وکتابخانه‌ها، پژوهشکده اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی در راستای انجام وظایف محوله خود، سالهاست با مشارکت متخصصان و همکاران درون و برون‌سازمانی و برقراری تعامل با سازمان ملی استاندارد ایران، در مسیر استانداردسازی فرایندها و موضوعات مرتبط با فرایندهای کاری سازمان گام های موثری برداشته است.

لازم به ذکر است که این همکاری منجر به حضور پررنگ سازمان اسناد و کتابخانه ملی در تدوین استانداردهای حوزه کتابداری، اسناد، و مستندسازی اسناد و مدارک هم در حوزه کاغذی و هم در حوزه الکترونیکی شده و حاصل این تلاش، تدوین 18 استاندارد به‌صورت مستقیم در سازمان اسناد و کتابخانه ملی و مشارکت در تدوین 45 استاندارد با حضور کارشناسان سازمان اسناد و کتابخانه ملی در سازمان ملی استاندارد ایران است.

تصویربرداری الکترونیکی- توصیه‌هایی برای حذف اطلاعات ضبط‌شده روي رسانه‌های نوری تک‌نویس؛ ریزنگاشت‌ها- حذف، پاک‌کردن، تصحیح یا اصلاح سوابق روی ریزفرم‌ها؛ استاندارد ملی توصیف آرشیوی؛ مدیریت مدرک- اطلاعات ذخیره‌شدة الکترونیکی- توصیه‌هایی برای اعتمادپذیری و اطمینان‌پذیری؛ مدیریت مدرک- توصیه‌هایی در خصوص قالب پروندة‌ رقمی برای ذخیره‌سازی بلندمدت؛ اطلاعات و دبیزه‌ها- ارزیابی برای مدیریت سوابق؛ اطلاعات و دبیزش (مستندسازی)- شماره استاندارد بین‌المللی کتاب (شابک)، اطلاعات و مستندات (دبیزش)- مدیریت مجموعه‌ها در آرشیوها و کتابخانه‌ها؛ مدیریت مدرک- تحلیل، انتخاب و پیاده‌سازی سامانه‌های مدیریت محتوای سازمانی (ECM) و اطلاعات و مستندات (دبیزه‌ها)- مدیریت شرایط محیطی برای مجموعه‌های آرشیوی و کتابخانه‌ای از جمله استانداردهای تدوین‌شده در سازمان اسناد و کتابخانه ملی است.

از استانداردهای تدوین‌شده با مشارکت سایر سازمان ها می توان به مواردی چون اطلاعات و دبیزش (مستندسازی)- الزامات ذخیره‌سازی مدرک برای منابع آرشیوی و کتابخانه‌ای؛ خدمات آموزش زبان، خارج از نظام آموزش و پرورش رسمی- الزامات؛ موزه‌ها – آمارهای بین‌المللی؛ اطلاعات و دبیزش (مستندسازی)- تراکنش امانت‌های بین‌کتابخانه‌ای؛ اطلاعات و دبیزش (مستندات)- آمار بین‌المللی کتابخانه‌ای، روش استاندارد ارزیابی مهارت زبانی؛ کاغذ- میزان اثربخشی فرایندهای اسیدزدایی؛ تضمین کیفیت در ترجمه- راهنما؛ زونکن بایگانی- ویژگی‌ها؛ اطلاعات و مستندات (دبیزه‌ها)- ارائه و شناسایی نشریات ادواری؛ کار اصطلاح‌شناسی و علم اصطلاح‌شناسی- واژگان و فناوری گرافیک – رنگ و شفافیت مجموعه مرکب­های چاپ برای چاپ چهار رنگ – قسمت 1: چاپ افست ورقی و افست حرارتی اشاره کرد.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به نقل از  خبرگزاری مهر، محمد مخبر معاون اول رئیس جمهور در پیامی به علیرضا مختارپور قهرودی رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، درگذشت مادر وی را تسلیت گفت.

متن این پیام به شرح زیر است:

انا لله و انا الیه راجعون

جناب آقای مختارپور قهرودی
رئیس محترم سازمان اسناد و کتابخانه ملی

درگذشت والده گرانقدر جنابعالی را صمیمانه تسلیت می گویم.از درگاه احدیت برای آن بانوی مومنه رحمت و غفران واسعه الهی و برای جنابعالی و سایر بازماندگان صبر و اجر مسالت دارم.

محمد مخبر
معاون اول رئیس جمهور

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، بر اساس اطلاعیه اداره کل اطلاع رسانی این سازمان، کتابخانه تخصصی کودکان فردا یکشنبه 24 مهرماه به دلیل انجام نظافت و تعمیرات تعطیل خواهد بود.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، آئین گرامیداشت روز حافظ و رونمایی از نسخه خطی نفیس و هنری قدیمی دیوان حافظ، متعلق به سه قرن گذشته، در آستانه روز بزرگداشت خواجه شمس‌الدین محمد بن بهاءالدین محمد حافظ شیرازی با حضور عصمت مؤمنی معاون کتابخانه ملی، محمدهادی ناصری مدیرکل حوزه ریاست، روابط عمومی و امور بین الملل، محمدهادی موسوی مدیرکل حراست، حسن انوری استاد برجسته و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، علي عاشورلو و غلامرضا امیرخانی مشاورین رئيس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، محمدحسن سمسار متخصص نسخه‌شناسی، عمادالدین شیخ‌الحکمایی مسئول کتابخانه و بخش کتیبه‌ها و اسناد مؤسسه باستان‌شناسی دانشگاه تهران، علی رواقی استاد ادبیات فارسی، مصحح و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی، نوشاد رکنی عضو کمیته نسخ خطی سازمان اسناد و  کتابخانه ملی ایران و زهرا مدرسی سرپرست اداره كل كتاب هاي خطي و نادر، در تالار فرهنگ مرکز همایش های سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار  شد.

عصمت مؤمنی معاون کتابخانه ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ضمن اشاره به اهتمام و تاکید رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در حفظ میراث مکتوب، گفت: بر همین اساس با تلاش های صورت گرفته ازسوی اداره کل حوزه ریاست، روابط عمومی و امور بین الملل سازمان و نیز اداره کل نسخ خطی و نادر، گام های ارزشمندی برای بسط و گسترش این میراث گران سنگ برداشته شد.

** واژه «عشق»250 بار در ابیات حافظ به کار رفته است

در ادامه حسن انوری استاد برجسته و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی ضمن خوانش ابیات متعدد از غزلیات حافظ گفت: معاصران حافظ شیرازی نیز به سخنوری او اذعان داشته اند.

وی افزود: خواجه شمس‌الدین محمد بن بهاءالدین محمد حافظ شیرازی، دیوان اشعار خود را گردآوری نکرد و پس از درگذشت او، شمس‌الدّین محمّد گلندام یکی از دوستان و نزدیکان حافظ، اشعار او را جمع آوری و گردآوری کرد، او همچنین مقدمه ای بر دیوان اشعار حافظ نوشته است.

انوری ادامه داد: حافظ بهترین کلمات را از زبان فارسی بیرون کشیده و برای بیان مقصود خود بکار برده است، در این باره می توان به کلماتی چون «دُرّ» و «گوهر» اشاره کرد. هدف و قصد حافظ گفتن کلام به بهترین صورت ممکن است. بر همین اساس ممکن است در دیوان حافظ تناقض هایی بنظر خواننده بیاید؛ چراکه او نمی خواهد یک نوع نگرش و فکر را به مردم تزریق کند.

عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی به برخی از تناقض های موجود در ابیات این شاعر اشاره کرد و گفت: او در جایی می گوید «حافظم در مجلسی دُردی‌کشم در محفلی/بنگر این شوخی که چون با خلق، صنعت می‌کنم»، همچنین حافظ ابیاتی را در زمینه اشاعره و معتزله آورده است. برخی با بررسی اشعار حافظ می گویند او جبری است، اما در جایی او حداکثر اختیار را با اشعار خود به تصویر در آورده است.

وی یادآور شد: اینکه حافظ را عارف می دانند، تنها مربوط به عصر حاضر نیست، در گذشته نیز برای دیوان او شرح عرفانی آورده اند. اما با توجه به ابیاتی که از او به جای مانده، حافظ این موضوع را رد می کند.

به گفته انوری، نمی توان گفت که حافظ از نظر فکری مانند فلاسفه فکری سامانمند دارد، چراکه هرچه را که گفته ضد آن را هم آورده است. البته مواردی غیر آن وجود دارد. در این زمینه می توان به «عشق» اشاره کرد؛ او 250 مرتبه کلمه عشق را به کار برده است؛ عشق بهترین و ناب ترین فکر حافظ بوده است، برخی مربوط به ذات الهی، برخی عشق زمینی است،‌ اما معشوقِ بیشتر این ابیات مشخص نیست.

این استاد برجسته در ادامه سخنان خود با طرح این پرسش که حافظ برای مردم و جهان امروز چه پیامی دارد، ابراز داشت: او پرورده قرن هشتم است و ما امروز در قرن پانزدهم به سر می بریم. بر همین اساس مسائلی که امروزه وجود دارد، حتی به مخیله این شاعر نیز خطور نکرده است. بر همین اساس نمی توان راه حلی را در این زمینه از حافظ انتظار داشت.

وی تصریح کرد: امروز می گوییم باید با عقلانیت زندگی کنیم (عقل جمعی که از تجمیع شعور جمعی به دست می آید) اما حافظ می گوید «نهادم عقل را ره توشه از می/ز شهر هستیش کردم روانه»؛ اما با این تفاسیر می توان از حافظ، سعدی و ... نکاتی را به دست آورد که امروز نیز همچنان کارایی دارد، ازجمله می توان از عشق برای ساختن خود، خانواده و جامعه استفاده کرد.

**به کار رفتن 92 مجلس تصویر در نسخه خطی نفیس و قدیمی دیوان حافظ

در ادامه نوشاد رکنی نسخه شناس و عضو کمیته نسخ خطی سازمان اسناد و  کتابخانه ملی ایران ضمن تشریح فرآیند خرید نسخه خطی نفیس دیوان حافظ گفت: این نسخه در مقایسه با سایر نسخ خطی ویژگی های منحصر بفردی داشت، عموماً تعداد مجالس تصاویر دیوان های حافظ زیاد نیست، در حالی که این نسخه 92 مجلس تصویر داشت و با تذهیب های خاص به سبک هندی و جلد نفیس آراسته شده بود.

وی تنوع در استفاده از گل ها را دیگر ویژگی این نسخه قدیمی برشمرد و افزود: کاغذ این نسخه قدیمی ترمه هندی است و این نوع کاغذ معمولاً به مرور زمان آسیب و صدمه می بیند، اما این نسخه هیچ صدمه ای ندیده است و این مهم بیانگر نگهداری درست این اثر قدیمی است. در همین زمینه فرصت برای پژوهشگران به منظور پژوهش درباره ابعاد مختلف این نسخه قدیمی در کتابخانه ملی ایران مهیا است.

در پایان این مراسم با حضور اساتید برجسته و مسئولان حاضر، از نسخه قدیمی دیوان حافظ متعلق به سه قرن گذشته رونمایی شد.

 لازم به توضیح است: نسخه قدیمی دیوان حافظ دارای 322 برگ و هر برگ با 12 سطر (48*95م‌م) به خط نستعلیق و به شیوه دو ستونی و در برخی برگ ها به شیوه مورّب نویسی کتابت شده است.

جناب آقای مختارپور

ریاست محترم سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران

درگذشت والده گرامی را به حضرتعالی و خانواده محترم تسلیت عرض نموده و از خداوند متعال برای آن مرحومه غفران و رحمت الهی و برای بازماندگان صبر و سلامتی مسئلت می نماییم.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، نخستین نشست علمی ترویجی ارائه یافته های طرح های پژوهشی اعضای هیأت علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران  امروز دوشنبه ۱۸ مهرماه  ساعت 14  از طریق آدرس https://vc.nlai.ir/web/‌ برگزار می شود.