به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، تامارا ووچیچ همسر رئیس جمهور صربستان و هیات همراه، یکم بهمن ماه با حضور در محل کتابخانه ملّی ایران و دیدار و گفتگو با رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، از گنجینه و منابع کتابی و غیرکتابی موجود در مخازن کتابخانه ملّی ایران بازدید کرد.

تامارا ووچیچ همسر رئیس جمهور صربستان با ابراز خرسندی از حضور در کتابخانه ملّی ایران گفت: بر اساس آموزه های دین اسلام، خداوند پیام های خود را از طریق کتاب به مردم منتقل کرده است و من بسیار خوشحالم که از نزدیک تنها قرآن هشت ضلعی در ابعاد بسیار کوچک را در کتابخانه ملّی ایران دیدم و از این موضوع بسیار شگفت زده شدم.

وی پس از افتتاح بخش ویژه صربستان در کتابخانه ملّی ایران تاکید کرد: این بخش فرهنگی صربستان، نشان دهنده زوایایی از تاریخ و فرهنگ صربستان است. بنظر من، سرمایه گذاری در حوزه تفکر از سرمایه گذاری در سایر بخشها بسیار مهمتر است که لازم است توجه بیشتری به این موضوع شود.

تامارا ووچیچ ادامه داد: امروزه بسیاری از نیازهای دانشی انسان ازطریق جستجو در اینترنت برطرف می شود، اما صلح و آرامش چیزی نیست که در اینترنت بتوان آن را یافت. ما باید به دنبال صلح و آرامش در دنیا باشیم و کتابخانه ها، مرکز صلح و آرامش در دنیا هستند.

تامارا ووچیچ تأکید کرد: در این بازدید با فعالیت بخش های مختلف کتابخانه ملّی کشور شما آشنا شدم و از نزدیک شاهد فعالیت بانوان ایران در بخش های مختلف بودم و این حضور و پشتکار بانوان ایرانی موجب خوشحالی است. یک ضرب المثل آفریقایی می گوید اگر یک آقا آموزش داده شود، یک شخص آموزش می بیند، اما اگر یک خانم آموزش ببیند، درواقع یک کشور آموزش می بیند. از همین رو بسیار خوشحالم بانوان فرهیخته در مسئولیت های مختلف در کتابخانه ملّی ایران مشغول به کار هستند.

وی ادامه داد: آنچه در سفر خود به کشور ایران مشاهده کردم حضور خانم های ایرانی با دانش های تخصصی در علوم و حرفه های مختلف بود که زنانی قوی و با اعتماد به نفس هستند و این مهم هدیه ای است که با خود به کشورم خواهم برد.

تامارا ووچیچ ضمن ابراز خرسندی از حضور در کتابخانه ملّی ایران گفت: این فرصت برای من بسیار مغتنم بود که با حضور در کتابخانه ملّی ایران با تاریخ و تمدن و فرهنگ غنی ایران بیشتر آشنا شوم و از مهمان نوازی شما بسیار سپاسگزارم.

با امضای تفاهم نامه متقابل بین کتابخانه ملّی ایران و صربستان می توان درجهت تبادل منابع اطلاعات گام برداشت

علیرضا مختارپور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران ضمن خوش آمدگویی به تامارا ووچیچ همسر رئیس جمهور صربستان و هیات همراه، بر گسترش ارتباطات فرهنگی بین دو کشور جمهوری اسلامی ایران و جمهوری صربستان تأکید کرد و گفت: کتابخانه ها هم قلب و هم مغز جهان هستند و به قول یکی از نویسندگان مشهور اگر روزی تمام منابع انرژی جهان خاموش شوند، باز می شود کتابی را از قفسه کتابخانه برداشت و در زیر نور خورشید و یا در زیر نور ماه مطالعه کرد.

وی ادامه داد: با اهدای کتب توسط نماینده محترم جمهوری صربستان به کتابخانه ملّی ایران، از میزان علاقمندی و دلسوزی این بانوی محترم نسبت به مسائل فرهنگی و کتاب های ارزشمند بسیار خوشحال شدم و امیدوارم با پیگیری و امضای تفاهم نامه متقابل بین کتابخانه ملّی ایران و کتابخانه ملّی کشور صربستان، در تبادل اطلاعات، تخصص ها و منابع اطلاعاتی هر دو کتابخانه گام های مثبتی را برداریم.

در ادامه معاونین سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران نیز به تشریح فعالیت های کتابخانه ملّی ایران پرداختند.

در این مراسم تامارا ووچیچ همسر رئیس جمهور صربستان و هیات همراه از میراث مکتوب و نفیس موجود در مخازن کتابخانه ملّی ایران همچون قدیمی ترین قرآن موجود در کتابخانه ملّی ایران، تنها قرآن نفیس هشت ضلعی و کوچک دنیا و نقشه های قدیمی خلیج فارس بازدید کردند. علیرضا مختارپور رئیس کتابخانه ملّی ایران نیز نشان یادبود سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران و یک جلد کتاب نفیس را به وی اهدا کرد.

لازم به ذکر است تامارا ووچیچ در رأس هیاتی و به منظور شرکت در اختتامیه اولین کنگره بین المللی بانوان تأثیرگذار مهمان جمهوری اسلامی ایران بود.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، علیرضا مختارپور در دیدار با حجت‌الاسلام سیّدمحمود مرعشی نجفی، بر استفاده از ظرفیت های مشترک این دو نهاد فرهنگی و گسترش همکاری های فیمابین تاکید کرد.

توجه به حفظ میراث معنوی و حفاظت از نسخ خطّی و کتاب های نفیس و قدیمی، بهره­ گيری از منابع اطلاعاتی، ظرفيت­ها و فرصت­های پژوهشی و مطالعاتی، مبادله و اهدای نسخ ارزشمند به منظور غنی سازی منابع و دسترسی به منابع اطلاعاتی برای غنا بخشیدن به داشته های فیمابین، ازجمله موضوعات مطرح شده در دیدار رؤسای کتابخانه ملّی ایران و کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی بود.

لازم به توضیح است کتابخانه آیت الله مرعشی توسط حضرت آیت الله سیّد شهاب الدین مرعشی نجفی عالم ربانی و خدمتگذار کم نظیر کتاب و کتابخوانی در سال 1353 و در شهر مقدس قم تاسیس شده است. ایشان در طول سال ها حیات پربرکت خود به جمع آوری کتب و نسخ خطّی همت گمارد. این کتابخانه بزرگترین کتابخانه از نظر حجم ذخایر نسخ خطّی ایران و سومین کتابخانه بزرگ در جهان اسلام به شمار می رود.  

فراهم کردن شرایط ایمن و استاندارد برای نگهداری و حفاظت مطمئن منابع خطی و نادر، بهره‌مندی از نظرات و تجارب اساتید حوزه نسخ خطی و تعامل با آنها، ارتباط مؤثر با فرهیختگان، اندیشمندان، شخصیت‌ها، خاندان‌ها، مجموعه‌داران و خانواده‌های اصیل در داخل و خارج کشور و ترغیب و تشویق آنان جهت اهدای اسناد، منابع خطی و نادر، برگزاری منظم جلسات کارشناسی و تخصصی کمیته ارزیابی،‌ استفاده از نیروهای متخصص، متبحر و مستعد در حوزه کتاب های خطی و نفیس ازجمله محورهای مأموریت های مدیرکل کتاب های خطی و نادر سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران برشمرده شده است.

متن حکم بدین شرح است:

سرکار خانم زهرا مدرسی

با عنایت به پیشنهاد معاون محترم کتابخانه ملّی و نظر به تجارب و سوابق سرکارعالی به موجب این حکم به عنوان «مدیرکل کتاب های خطی و نادر» منصوب می شوید.

امید است با استعانت از خداوند متعال و توسل به امام عصر(عج) و با بهره گیری از توان کارشناسی همکاران متعهد و متخصص، تمام همت و قابلیت های خویش را در جهت خدمت به پیشرفت ایران اسلامی به کار گرفته و محورهای ذیل را در برنامه ریزی و اقدامات مطمح نظر قرار دهید:

• فراهم نمودن شرایط ایمن و استاندارد با بهره‌گیری از امکانات و تجهیزات به روز جهت نگهداری و حفاظت مطمئن از منابع خطی و نادر سازمان
• اهتمام در معرفی و ترویج منابع خطی و نادر
• بهره‌مندی از نظرات و تجارب اساتید حوزه نسخ خطی و تعامل، همکاری و همفکری سازنده در راستای صیانت، پژوهش و شناساندن این منابع ارزشمند
• ارتباط مؤثر با فرهیختگان، اندیشمندان، شخصیت‌ها، خاندان‌ها، مجموعه‌داران و خانواده‌های اصیل در داخل و خارج کشور و ترغیب و تشویق آنان جهت اهدای اسناد، منابع خطی و نادر و تلاش در جهت فرهنگ سازی اهدای منابع خطی و نادر به عنوان داشته های فرهنگی و ارزش‌های ملّی
• تلاش در جهت استفاده از نیروهای متخصص، متبحر و مستعد در حوزه کتابهای خطی و نفیس و صیانت و نگهداری از این آثار فاخر و ماندگار به عنوان میراث مکتوب و هویت ملّی ایران اسلامی
• برگزاری منظم جلسات کارشناسی و تخصصی کمیته ارزیابی، قیمت‌گذاری و خرید نسخ خطی و چاپ سنگی با تیم مجرب از نخبگان و نسخه شناسان بر اساس شیوه نامه کمیته ارزیابی، قیمت‌گذاری و خرید نسخ خطی
• نظارت بر نحوه صحیح فراهم آوری، سازماندهی و اطلاع رسانی منابع خطی و نادر

توفیقات روزافزون شما را از خداوند منّان مسئلت دارم.             

و من الله التوفیق

علیر‍ضامختارپور

و  ا

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، با توجه به اعلام تعطیلی مراکز دولتی و آموزشی استان تهران از سوی استانداری تهران به منظور کاهش مصرف گاز و مدیریت انرژی، تالارهای مطالعه کتابخانه ملی فردا یکشنبه 25 دی‌ماه ۱۴۰۱ ، تعطیل است.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی، با توجه به اعلام تعطیلی مراکز دولتی و آموزشی استان تهران ازسوی استانداری تهران به منظور کاهش مصرف گاز و مدیریت انرژی، تالارهای مطالعه کتابخانه ملی فردا شنبه  ۲۴ دیماه ۱۴۰۱ ، تعطیل شد.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، برنامه بزرگداشت روز تاریخ نگاری انقلاب اسلامی که برای روز ۲۴ دی برنامه ریزی شده بود به دلیل تصمیم استانداری تهران درخصوص شدت برودت هوا و تعطیلی ادارات و مراکز آموزشی این استان، این برنامه به زمان دیگر موکول شد که متعاقباً اطلاع رسانی خواهد شد.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، نخستین شماره از مجموعه «سندنگار» با عنوان «15 خرداد، شصت سال بعد» با نظارت محتوایی محمدجواد جعفریان معاون اسناد ملّی و به کوشش اسماعیل رمضانی، احمد عسگری و مینا قاسم زواره تدوین شده و توسط اداره نشر معاونت پژوهش و منابع دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران با شمارگان 200 نسخه به صورت تمام رنگی و قطع رحلی منتشر شده است.

نخستین شماره از مجموعه «سندنگار» که ویژه نامه ای درباره رویداد مهم قیام 15 خرداد است؛ با گاه‌شمار قیام پانزده خرداد آغاز و در ادامه گفتگوهایی با دکتر مظفر نامدار و دکتر جواد منصوری با موضوع مطرح شده در «سندنگار» انجام و منتشر شده است.

این ویژه­­نامه در هشت فصل با ارائه اسنادی با موضوعات بسترهای شکل‌گیری قیام، کشتار طلاب در فاجعه فیضیه قم، دستگیری­های پس از قیام، حضور مردم در صحنه، حوادث مرتبط با محرم و صفر مصادف با قیام پانزده خرداد، تلاش­های جامعه روحانیت برای تحریم انتخابات­های سال­های بعد از قیام، زنده نگه­داشتن قیام به وسیله علما و مردم و فعالیت­های دانشجویان در خارج از کشور و تداوم قیام 15 خرداد پرداخته شده است و مجموعه عکس‌هایی با موضوع این قیام گردآوری شده است. 

علاقمندان برای تهیه این ویژه نامه می توانند به فروشگاه اینترنتی انتشارات سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران به آدرس http://bookshop.nlai.ir   مراجعه نمایند.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، حجت الاسلام سعید فخرزاده دبیر مجمع هماهنگی مراکز تاریخ پژوهی و بانک های اسنادی ایران (مهتاب) در توضیح جزئیات این خبر گفت: سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران و جمعی از اعضای مجمع هماهنگی مراکز تاریخ پژوهی و بانک های اسنادی ایران در بهمن سال 1400 ، طی مکاتبه ای با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خواستار نامگذاری روز 25 دی ماه به نام «روز تاریخ نگاری انقلاب اسلامی» شدند که این پیشنهاد در اردیبهشت ماه سال جاری در جلسه شورای فرهنگ عمومی کشور مورد بررسی قرار گرفت و تصویب شد.

وی ادامه داد: بر همین اساس قرار است نخستین مراسم بزرگداشت «روز تاریخ نگاری انقلاب اسلامی» با تجلیل از نویسندگان و پژوهشگران حوزه تاریخ نگاری انقلاب اسلامی؛ روز شنبه 24 دی ماه، ساعت 9:30 در مرکز همایش های بین المللی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی (تالار قلم) برگزار شود. همچنین در بخش جانبی این برنامه، آثار پژوهشی مراکز اسنادی که با موضوع تاریخ نگاری انقلاب اسلامی تدوین و منتشرشده اند، ‌به نمایش گذاشته خواهد شد.

دبیر مجمع هماهنگی مراکز تاریخ پژوهی و بانک های اسنادی ایران (مهتاب)، درباره هدف از نامگذاری روز 25 دی به نام «روز تاریخ نگاری انقلاب اسلامی» در تقویم رسمی کشور اظهار داشت: اهمیت تاریخ که شالوده اصلی فهم پدیده های تاریخی را تشکیل می دهد؛ برکسی پوشیده نیست و نهضت بزرگ انقلاب اسلامی مردم ایران در طول سال ها مبارزه با حاکمیت مستبد با اتکاء به توان و باور خویش شکل گرفت. از همین رو، از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی در ایران به جریان تاریخ نگاری انقلاب اسلامی توجه ویژه ای شد و تاکنون بیش از ده ها هزار کتاب، مقاله و پایان نامه در حوزه تاریخ نگاری انقلاب به رشته تحریر درآمده است و مؤسسات و مراکزی در این حوزه شکل گرفته است. اما نیاز است مجموع این تلاش ها به شکل گسترده ای در سطح جامعه بروز و ظهور پیدا کند. در همین راستا مراکز اسنادی در جهت توسعه فعالیت و کیفیت بخشی به جریان تاریخ نگاری اسلامی فعالیت هایی را انجام داده اند. یکی از این اقدامات به ثبت رساندن یک روز در تقویم رسمی کشور به نام «روز تاریخ نگاری انقلاب اسلامی» است که پس از بررسی های لازم، تاریخ صدور نامه حضرت امام خمینی (قدس سره( به حجت الاسلام سید حمید روحانی در 25 دی ماه سال 1367 برای تدوین تاریخ انقلاب اسلامی، مبنای نامگذاری این روز شد.

این کارشناس تاریخ شفاهی دفاع مقدس با اشاره به اینکه نامگذاری روزی به نام «روز تاریخ نگاری انقلاب اسلامی» کمک مهمی به تقویت موضوع تاریخ نگاری انقلاب اسلامی خواهد کرد؛ خاطرنشان ساخت: با ثبت رسمی روزی به نام تاریخ نگاری انقلاب اسلامی در تقویم کشور و عملیاتی کردن برنامه های مهم و مختلف پژوهشی، جریان تاریخ نگاری انقلاب اسلامی بیش از گذشته فرصت دیده شدن پیدا می کند. در این راستا ایده ها، نقدها و دغدغه های بسیاری درباره جریان های گوناگون تاریخ نگاری انقلاب اسلامی مطرح می شود که زمینه رشد و توسعه جریان تاریخ نگاری را فراهم خواهد کرد.

نخستین همایش بزرگداشت «روز تاریخ نگاری انقلاب اسلامی» به همت مجمع هماهنگی مراکز تاریخ پژوهی و بانک های اسنادی ایران (مهتاب) و با تجلیل از نویسندگان و پژوهشگران حوزه تاریخ نگاری انقلاب اسلامی، روز شنبه 24 دی ماه، ساعت 9:30 در مرکز همایش های بین المللی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی (تالار قلم) و با حضور علاقمندان و پژوهشگران این حوزه برگزار خواهد شد.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران،‌ با توجه به ضرورت یکپارچه‌سازی نحوه ورود تاریخ و زمان در انواع محتواهای اطلاعاتی همچون اسناد و مدارک تولیدشده در قالب‌های آنالوگ و دیجیتال به‌ استانداردهای ملّی برای ساماندهی نحوة‌ ورود اطلاعات در سامانه‌های مختلف از جمله سامانه‌های اسنادی و کتابخانه‌ای نیاز بوده است که در این راستا دو استاندارد در این حوزه شده است.

استانداردهای ملّی ایران شمارة ‌1-8101 و 2-8101 (تاریخ و زمان- نمایش‌هایی برای تبادل اطلاعات) با هدف ارائه نمایش‌هایی از قالب تاریخ و زمان برای تبادل اطلاعات و برای به‌حداقل‌رساندن ریسک برداشت نادرست از اطلاعات، ورود اشتباه داده‌ها، سردرگمی کاربران و پیامدهای منفی حاصل از این مسائل، تدوین شده‌اند.

این استانداردها، مجموعه‌ای از نمایش‌های قالب تاریخ و زمان را با استفاده از روش‌های استاندارد ترکیب اعداد،‌ الفبا و نشانه‌ها ارائه می‌دهد. ازآنجاکه این نمایش‌ها به هر دو صورت انسان‌خوان و ماشین‌خوان هستند، از بروز بسیاری از مشکلات ناشی از ورود اطلاعات به‌شکل غیریکپارچه جلوگیری می‌کند.

این استاندارد‌ها که به دبیری سازمان ملّی استاندارد ایران تدوین شده‌اند؛ با تلاش و مشارکت دفتر استانداردسازی پژوهشکده اسناد، معاونت پژوهش و منابع دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، متخصصان و ذی‌نفعان در شرکت‌های دولتی و خصوصی، سازمان‌های دولتی مختلف و نماینده دفتر سازمان ملل متحد در ایران، به ترتیب در 65 و 113 صفحه به انجام رسیده است.

علاقه‌مندان برای دسترسی به این استاندارد می‌توانند به وبگاه سازمان ملّی استاندارد ایران به نشانی ttp://standard.isiri.gov.ir مراجعه کنند. 

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، در ادامه سلسله نشست های علمی – ترویجی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، معاونت پژوهش این سازمان چهارمین نشست را با موضوع «ارائه الگوی مناسب برای رؤیت پذیری سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران در شبکه های اجتماعی مجازی» به صورت برخط (Online) برگزار می کند.

داود آقارفیعی عضو هیات علمی پژوهشکده اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران ارائه دهنده این نشست تخصصی است و عباس اسدی عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی و اعظم نجفقلی نژاد عضو هیات علمی این سازمان درباره این موضوع صحبت خواهد کرد.

محبوبه قربانی عضو هیات علمی سازمان اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران دبیر این نشست علمی است.

این نشست روز دوشنبه 19 دی ماه ساعت 10 صبح میزبان علاقمندان خواهد بود.

پیش از این معاونت پژوهش سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران نشست های «ارایه سافته های طرح ‍پژوهشی معماری رابط کاربر وبگاه کتابخانه دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران براساس تجربه کاربر»، «ارزیابی، تحلیل و نقد نسخه های فارسی و عربی به خط مولف موجود در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران» و «از قشون تا ارتش؛ تاریخ تأسیس و تشکیلات مدرسه نظام در ایران معاصر بر اساس اسناد و مدارک تاریخی» را برگزار کرده بود.

علاقمندان می توانند ازطریق آدرس الکترونیکی  https://vc.nlai.ir/pajohesh در این نشست پژوهشی شرکت کنند.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، اداره کل فراهم آوری و ارزشیابی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، در اجرای قانون و مقررات اسناد ملّی و اجرای برنامه­ها و سیاست­های سازمان در حوزه اسناد ملّی ایران ، تعداد 433 کارتن از اسناد ارزشمند و بسیار مهم جمعیت هلال احمر را پس از ارزشیابی، شناسایی، تفکیک و بسته بندی به مخازن اسناد آرشیوی معاونت اسناد ملّی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران منتقل کرد.

اسناد و مدارک انتقالی شامل محتویات مهم در ارتباط با فعالیت­های جمعیت هلال احمر و اتخاذ تدابیر لازم در مواجهه با بحران­های ناشی از حوادث طبیعی و ارائه خدمات امدادی به آسیب دیدگان در حوادث غیرقابل پیش بینی و طبیعی مانند زلزله و سیل و امدادرسانی،  مکاتبات بحران خلیج فارس، لیست دفاتر اسامی اسرا و مفقودین هشت سال دفاع مقدس و غیره است.

این مجموعه ارزشمند پس از ضد عفونی و آفت زدایی، تنظیم و توصیف، استخراج و ورود اطلاعات در سامانه خدمات آرشیوی، برابر قوانین و مقررات، در دسترس برنامه‌ریزان، سیاست­گذاران و سند پژوهان قرار خواهد گرفت که این امر موجب افزایش غنای محتوایی اسناد و مدارک آرشیو ملّی ایران خواهد شد.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران،‌ نشست تخصصی «ملاحظاتی درباره تدوین تاریخ اجتماعی زنان قاجار بر اساس اسناد مالی» با ارائه ای از امین محمدی پژوهشگر برگزار شد. این پژوهشگر درباره دلایل انتخاب این موضوع پژوهشی گفت: از زمان توجه تاریخ زنان،  به عنوان یک حوزۀ مطالعاتی جدید در تاریخ معاصر، منابع موجود در این حوزه مورد توجه و اهمیت ویژه ای قرار گرفت. درواقع با توجه به مرد محور بودنِ منابعِ کلاسیکِ تاریخ‌نگاری و نادیده گرفته شدن زن در این منابع، اینکه پژوهشگر باید چه منابعی را دستمایه پژوهش قرار بدهد، مورد توجه قرار گرفت.

وی ادامه داد: با وجود اینکه در دوره قاجار، شاهد رشد تاریخ‎‌نویسی و افزایش نگارش متون تاریخ‌نگاری هستیم، ولی این منابع به دلیل مرد محور بودن، کمترین میزان داده‌های تاریخی را درباره وضعیت زنان آن دوره در خود جای داده اند. زنان به عنوان نیمی از جامعۀ ایران، در این منابع نادیده گرفته شدند و می‌توان برای آن از واژه‌های پنهان یا خاموش در تاریخ استفاده کرد. در این بین، منبع مهمی که به شناخت کلی ما از وضعیت زنان کمک کرده است، سفرنامه‌ها و خاطراتی است که نویسندگان ایرانی و غیرایرانی نوشته‌اند و این منابع، محور غالب پژوهش‌های اخیر تاریخ زنان بوده است.

امین محمدی که در دوازدهمین جشنواره پژوهش و فناوری نیز به عنوان پژوهشگر برتر عضو غیر هیات علمی شناخته شده در ادامه با اشاره به این مطلب که در سال‌های اخیر اسناد تاریخی به عنوان معتبرترین و موثق‌ترین منابع تاریخ نگاری، مورد توجه پژوهشگران حوزه تاریخ زنان قرار گرفته است؛ گفت:‌ با استفاده از اسناد تاریخی، برخی زوایای پنهان تاریخ زنان قاجار روشن شده و با توجه به دسترسی روزافزون به این اسناد، میزان استفاده از آنها هم در پژوهش‌های تاریخ زنان افزایش یافته است. هرچند توجه به اسناد تاریخی روندی صعودی دارد، اما تنها از میان انواع متنوع اسناد تاریخی غالباً عریضه‌های زنان و عقدنامه‌ها بیش از هر سند دیگری مورد استفاده پژوهشگران تاریخ زنان قرار گرفته‌ است.

وی اظهار داشت: توجه به این موضوع که چه اسنادی می‌توانند برای نگارش تاریخ زنان مورد استفاده قرار گیرند، مسئله بسیار مهمی است که کمتر به آن پرداخته می شود و هدف از برگزاری این نشست هم معرفی اسناد مالی دورۀ قاجار به عنوان منبعی غنی برای نگارش تاریخ اجتماعی زنان بوده است و بر اساس انواع مختلف اسناد مالی می‌توان اطلاعاتی درباره تاریخ زنان دورۀ قاجار به دست آورد. بسیاری از پژوهشگران به این دلیل که اسناد مالی با خط شکسته ‌نستعلیق و سیاق نوشته شده و یا شمار زیاد مفاهیم و اصطلاحات مالی در آنها وجود دارد، کمتر به سمت استفاده از آنها می‌روند. این در حالی است که اطلاعات بسیار ذی‌قیمتی از اوضاع سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و حتی جغرافیایی در این اسناد وجود دارد.

محمدی در ادامه این نشست با تقسیم بندی اسناد مالی، خاطرنشان کرد: در راستای استفاده از اسناد مالی در نگارش تاریخ اجتماعی زنان، ابتدا این اسناد به دو بخش اسناد مالی دیوانی و اسناد مالی غیردیوانی تقسیم‌بندی می شود. در بخش اسناد مالی دیوانی، کتابچه‌ها، دفاتر توجیهات، برات‌ها، قبوض و تعرفه‌های ارباب حقوق به صورت تفکیکی سندشناسی و تحلیل محتوا شد و درنهایت نشان داده شد که بر اساس هریک از این اسناد چه اطلاعات ارزشمندی از تاریخ اجتماعی زنان قاجار می‌توان استخراج کرد. هویت و عاملیت زنان در دوران پیشامدرن و مدرن، کنش‌های اجتماعی و اقتصادی، زنان حقوق‎بگیر و جایگاه زنان در دربار قاجار ازجمله موضوعاتی بود که بازتاب آنها را می‌توان در اسناد مالی دورۀ قاجار دید و از آنها در پژوهش‌های تاریخ زنان استفاده کرد.

وی یادآور شد: در بخش دوم اسناد غیردیوانی مشتمل بر اجاره‌نامه‌ها، اجیرنامه‌ها، مبایعه‌نامه‌ها و رهن‌نامه‌ها سندشناسی و تحلیل شد. بررسی این اسناد نشان داد که برخلاف ادعایی که دربارۀ زنان قاجار مطرح است، آنها نقش فعالی در مناسبات اقتصادی دوران پیشامدرن دارند. از سوی دیگر، اطلاعات بسیار مهمی دربارۀ هویت زنان در دوران پیشامدرن در این اسناد وجود داشت.

در بخش پایانی نشست تخصصی «ملاحظاتی درباره تدوین تاریخ اجتماعی زنان قاجار بر اساس اسناد مالی»  اهمیت اسناد مالی در پژوهش‌های مربوط به مُهر زنان قاجار مورد بحث قرار گرفت و نشان داده شد که استفاده از مُهر نزد زنان پس از دوره مشروطه به شکل بی‌سابقه‌ای افزایش یافته است. در انتهای این نشست نیز امین محمدی به پرسش های حاضرین، پاسخ گفت.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، اداره کل مرمت و حفاظت با همکاری اداره کل پژوهش کتابداری و آموزش این سازمان در تازه ترین فعالیت خود، دومین کارگاه آموزش «آسیب شناسی و مرمت آثار کاغذی» را برگزار کرده است.

سر فصل‎های این دوره آموزشی شامل آشنایی با روش‎های آفت‎زدایی محیطی و منابع، آشنایی با عوامل آسیب‎رسان و استانداردهای حفاظت و نگهداری، شناسایی عوامل تخریب بیولوژیک، آسیب‎زدایی‏ شیمیایی، روش‎های آسیب‎زدایی فیزیکی و مرمت آثار کاغذی، روش‎های دوخت جزء، مرمت جلدهاي آسيب‌ديده، آشنایی با ساخت جلد ‎و جعبه‎های حفاظتی بوده است که توسط کارشناسان متخصص و مجرب اداره کل مرمت و حفاظت کتابخانه ملّی ایران تدریس می شود.

لازم به توضیح است این کارگاه آموزشی، به مدت 30 ساعت و طی 9 هفته در روزهای دوشنبه برگزار می شود و تا تاریخ 10 بهمن ماه ادامه دارد.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، فاطمه صدر معاون پژوهش و منابع دیجیتال سازمان ضمن گرامیداشت یاد و خاطره سردار شهید حاج قاسم سلیمانی و خوش آمدگویی به حاضران،‌ با برشمردن ویژگی‌های مهم سیزدهمین دوره جشنواره ملّی پژوهش و فناوری، مسئله‌محور بودن مقالات علمی را نقطه قوت آثار ارسالی به دبیرخانه این جشنواره توصیف کرد و گفت: جشنواره ملّی پژوهش و فناوری در سیزدهمین دوره خود که با همت معاونت پژوهش و‌ اداره های تخصصی برگزار شد؛ آثار علمی و مقاله های ارزنده ای را از اندیشمندان و پژوهشگران سراسر کشور با توجه به محورهای فراخوان و هم راستا با مأموریت‌های تخصصی سازمان دریافت کرد.

نظریه‌های اسلام شناسی و ایران شناسی در این جشنواره به شکل تخصصی ارزیابی شد

معاون پژوهش و منابع دیجیتال سازمان گفت: داوری مقاله های علمی در بازه زمانی بیش از 3 ماه، با ۲۰ مرکز و جامعه دانشگاهی در کمیته‌های علمی این جشنواره و حضور 15 مؤسسه و مرکز علمی انجام شد. اعمال تحدید و تدقیق در محورهای پژوهشی یکی از برجسته‌ترین ترین نقاط قوت جشنواره بود و هدف از اجرای این امر افزایش، ارتقا و غنا بخشی به مقاله های پژوهشی نسبت به ادوار گذشته بوده است.

وی خاطرنشان کرد: از همین رو در محورهای کلانی چون ایران شناسی و اسلام شناسی که پژوهشگران زیادی را در دل جامعه علمی کشور دارد، به موضوعات تمدنی توجه بیشتری شد. در همین راستا تلاش شد مباحثی همچون مطالعات تمدنی میان اسلام و جهان غرب، ایران و تمدن های غربی و درنهایت مکاتب و نظریه‌های مربوط به اسلام شناسی و ایران شناسی که به صورت گسترده اما پراکنده‌ ای دنبال می‌شود، به صورت خاص و تخصصی مورد ارزیابی قرار گیرد.

فاطمه صدر توجه ویژه دست اندرکاران این دوره از جشنواره به اعمال شاخصه‌‌هایی مهم و در عین حال جدید در کاربرگ‌های ارزیابی و داوری را مهم ارزیابی کرد و اظهار داشت: کاربردی و مسئله محور بودن مقاله های پژوهشی، اصلی‌ترین مؤلفه‌ها کاربرگ‌ها بود و در طول روند جشنواره سعی شد برای مقاله های علمی که این ویژگی را داشتند؛ امتیازات مثبتی در نظر گرفته شود.

وی استفاده کاربردی از آثار علمی برای حلّ چالش‌های سازمان‌های اداری کشور را به عنوان سومین ویژگی این جشنواره برشمرد و یادآور شد: هدف از انجام این کار، تداوم بخشی به اجرای این جشنواره است تا در ادامه مسیر، مقاله ها و آثار علمی پژوهشگران سراسر کشور به بهترین شکل در داخل سازمان مورد استفاده قرار گیرد.

سعیده اکبری داریان دبیر علمی سیزدهمین جشنواره پژوهش و فناوری سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران در ادامه این مراسم با ارائه گزارشی از جزئیات این جشنواره، بر اصلاح طرح‌های پژوهشی دانشگاهی تأکید کرد و اصلاح آن را فرصت مناسبی برای عملیاتی کردن این طرح ها در سازمان‌ها عنوان کرد.

وی درباره بازطراحی هفت کاربرگ داوری ارزیابی گفت: هفت کاربرگ داوری ارزیابی، سال‌های گذشته بازطراحی شد که با این اقدام، شاهد افزایش بازدید پنج و نیم برابری نسبت به دوران گذشته بودیم. برهمین اساس فراوانی آثار به دست آمده به ترتیب در کتاب، پایان نامه و رساله‌ها تقسیم می‌شود و خوشبختانه ۷۸% آثار رسیده به دبیرخانه جشنواره، منطبق با محورهای فراخوان بود و بیشترین مغایرت در طرح‌های پژوهشی، ایده‌های برتر و کتاب بود.

دبیر علمی سیزدهمین جشنواره ملّی پژوهش و فناوری اضافه کرد: مشارکت برون سازمانی برای ارسال آثار در مجموع ۸۷ درصد بود که امسال شاهد آثاری به زبان انگلیسی از خارج از کشور بودیم و این مهم بیانگر ظرفیت بین‌المللی شدن این جشنواره است و باید رویکرد تحولی در طرح‌های پژوهشی صورت بگیرد.

وی در پایان یادآور شد: امروزه مدیریت داده‌های پژوهشی تبدیل به امری اساسی و مهم شده است؛ تجربه جشنواره امسال نشان داد که قالب طرح‌های پژوهشی و دانشگاهی کشور نیازمند تحولی اساسی است تا بتواند در سازمان‌ها سازوکار اجرایی داشته باشد و پیشنهاد می‌شود که این اصلاحات در شورای پژوهشی سازمان و با  نگارش طرح نامه جدیدی آغاز شود.

علاقه و شناخت نسبی به موضوعات رمز موفقیت یک پژوهشگر است

در ادامه این مراسم نجفقلی حبیبی عضو هیأت امنای سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران ضمن برشمردن ویژگی‌های یک پژوهشگر گفت: افرادی که به عنوان پژوهشگر در موضوعات مختلف پژوهش می‌کنند، باید دارای تخصص، روحیه پژوهشگری، اطلاعات اولیه از موضوع باشند و در مسیر از مشاوران و افراد متخصص در جهت پژوهش موضوع مورد نظر یاری بگیرند. درواقع این چند خصیصه، از ویژگی‌های یک پژوهشگر خوب است؛ زیرا اگر پژوهشگری علاقه و تخصص های لازم را نداشته نباشد، عمر خود را تباه کرده است. بنابراین فردی که یک کار پژوهشی را انجام می دهد، باید دارای روحیه پژوهشگری باشد و اگر این روحیه را نداشته باشد و نتواند آن را پرورش داده و تقویت کند، در پیش‌برد موضوع پژوهشی و علمی خود موفق نخواهد شد.

 وی تأکید کرد: پژوهشگر باید مسئله‌ای را انتخاب کند که در مورد آن اطلاعات و شناخت‌های اولیه را داشته باشد. در کنار این موارد، یک پژوهشگر می‌تواند برای تبیین بهتر موضوع خود از افرادی مشاوره بگیرد که در زمینه پژوهش مورد نظر متخصص هستند. یک پژوهشگر واقعی نباید کمک گرفتن از متخصصین را فراموش کند؛ چراکه به کمک آنها کار به سرعت پیش می رود.

حبیبی افزود: پژوهش امروزه در دنیا جایگاه خود را پیدا کرده است و این مهم در کشور ما نیز جدی گرفته شده است؛ این در حالی است که تا پیش از انقلاب اسلامی این جدیت وجود نداشت، اما بعد از انقلاب به سرعت و به پشتوانه‌ داشته های علمی، به سرعت وارد این عرصه شدیم و درخشیدیم. اما نکته مغفول مانده حفظِ حرمت پژوهشگر است که در کشور ما جایگاهی ندارد و همه مسئولان فرهنگی ما باید این نکته را سرلوحه کار خود قرار دهند.

جعل پایانه نامه‌ نویسی مایه شرمساری جامعه علمی کشور است

این عضو هیات امنای سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران با تقبیح جعل پایان نامه‌ نویسی و گسترش آن بیان کرد:‌ متأسفانه سال هایی است که مصیبت جعل پایان نامه نویسی گریبان عرصه های علمی و پژوهشی کشور را گرفته است و شاهد هستیم که برخی از دانشجویان و پژوهشگران نگارش رساله‌ و پایان ‌نامه‌های خود را به دلالان خیابان انقلاب می‌سپارند. به اعتقاد من به عنوان کسی که یک عمر در عرصه پژوهش زندگی کرده ام، این پدیده مایه شرمساری جامعه علمی کشور است.

حبیبی تأکید کرد: دولت باید با برنامه‌هایی برای ارج نهادن به مقام پژوهشگر و پژوهش، توجه بیشتری به این مسئله داشته باشد و دستگاه های دولتی باید شکرگزار باشند که منابع و امکاناتی را فراهم می‌کنند تا پژوهشگرانی تربیت شوند.

عضو هیات امنای سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران در پایان گفت: در حال حاضر در بسیاری از نهاد‌ها و وزارتخانه‌های کشور، معاونت‌های علمی تأسیس شده است که نشان دهنده از توجه ویژه دولت به امر پژوهش است. دولت باید سرمایه‌گذاری خاصی بر روی پژوهشگران جوان انجام دهد؛ شاید ابتدا این سرمایه‌گذاری ها فقط صرف هزینه باشد، اما در آینده تبدیل به ثروت ملّی خواهد شد.

در پایان آئین اختتامیه سیزدهمین جشنواره ملّی پژوهش و فناوری، پژوهشگران برتر در حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی، تاریخ، مرمت و حفاظت، نسخه شناسی و نسخه پژوهی با حضور علیرضا مختارپور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، نجفقلی حبیبی عضو هیات امنای سازمان، هوتن والی نژاد معاون توسعه مدیریت و منابع سازمان، فاطمه صدر معاون پژوهش و منابع دیجیتال سازمان، عصمت مؤمنی معاون کتابخانه ملّی، سعیده اکبری داریان دبیر علمی سیزدهمین جشنواره ملّی پژوهش و فناوری، سعید رضایی شریف آبادی معاون آموزش و تحصیلات تکمیلی دانشگاه الزهرا و عضو کمیته علمی، سید باقر میرعبداللهی معاون برنامه ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد کتابخانه های عمومی کشور مورد تجلیل قرار گرفتند.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، آئین اختتامیه سیزدهمین جشنواره ملّی پژوهش و فناوری سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، با حضور علیرضا مختارپور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، نجفقلی حبیبی عضو هیات امنای این سازمان و استادان و پژوهشگران کشور برگزار شد.

براساس این گزارش، رتبه برگزیده اول در حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی سیزدهمین جشنواره ملّی پژوهش و فناوری سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران در بخش پایان نامه، به امیر ریسمان باف در مقطع دکتری با موضوع «بازکاوی تاریخی جنبش دکومانتاسیون به منظور شناسایی و تحلیل ابعاد گفتمان آن» اختصاص یافت، سارا سهراب زاده در مقطع دکتری با موضوع «غنی‌سازی فرانماهای آثار خلاقانه فرانمای تولید داده‌های ساختارمند بر مبنای صفات بومی موجودیت‌های داده‌ای بافت اطلاعاتی ایرانی- اسلامی» به عنوان برگزیده دوم معرفی شد و فاطمه آقاشریف در مقطع کارشناسی ارشد با موضوع «تحلیل فرایند ارزشیابی و امحاء منابع دیداری- شنیداری در مراکز صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران» شایسته تقدیر شناخته شد.

در حوزه تاریخ از زیرمجموعه های علم اطلاعات و دانش شناسی، ابوالفتح مؤمن در مقطع دکتری با موضوع «بررسی تحولات نهضت ملّی (1328-1332ه.ش) در همدان و تأثیر آن بر حیات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی همدان»، ‌در حوزه مرمت و حفاظت نیز مصطفی خواجه محمودی در مقطع دکتری با موضوع «درمان آسیب زردشدگی ناشی از اکسایش سلولز کاغذهای تاریخی با استفاده از شستشو و عوامل کاهنده» و در بخش نسخه شناسی و نسخه پژوهی، سهند سلطاندوست در مقطع دکتری با موضوع «سیر تحول و دوره‌بندی مکتوبات فارسی در باب موسیقی ایرانی (قرن 10 تا 13 ه.ق)»  شایسته تقدیر شناخته شدند.

کتاب برگزیده در حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی به لاله صمدی برای تألیف کتاب «سازماندهی رایانه ای منابع» تعلق گرفت و مهدی شقاقی نیز برای تألیف کتاب «اخلاق اطلاعات مبادی و مسائل» شایسته تقدیر شد.

جایزه کتاب برگزیده در حوزه تاریخ به سید هادی برهانی برای تالیف کتاب « TEXTBOOKS ON ISRAEL –PALESTINE » تعلق گرفت و پیمانه صالحی برای مصاحبه تاریخ شفاهی با مظاهر مصفا با کتاب «شاعر مشتعل» شایسته تقدیر معرفی شد.

هیات داوران در بخش طرح و ایده برگزیده، اثری را شایسته تقدیر ندانستند.

در بخش پژوهشگران سازمانی نیز مصطفی ملایی به عنوان پژوهشگر برگزیده غیر هیات علمی و حبیب الله عظیمی به عنوان پژوهشگر برگزیده عضو هیات علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران معرفی شدند.