به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی جمهوری اسلامی ایران، استاد سید عبدالله انوار بامداد امروز 18 اسفند دار فانی را وداع گفت. استاد انوار در طول نود و هشت سال حیات خود، زحمات زیادی در حوزه علم و فرهنگ این کشور متحمل شد.

ده جلد فهرست نسخه‌هاى خطى به فارسی و عربى، تدوين حرف «خ» و «كاف» از مجلدات لغت‌نامه دهخدا؛ شرح و ترجمه شفاى بوعلى سينا؛ شرح و ترجمه شرح اشارات خواجه نصير؛ شرح و تفسير «حكمة الإشراق» قطب‌الدين شيرازى و مقالات متعدد در موضوع نسخه‌شناسى، و فهرست‌نگارى و تصدی بیش از دو دهه مدیریت نسخ خطی کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران از جمله آثار و سوابق این فرهیخته کشور بود.

روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی درگذشت این استاد فرزانه را به شاگردان و علاقمندان ایشان و عموم فرهنگ دوستان ایران زمین تسلیت می گوید.

اطلاعات تکمیلی در خصوص زمان و محل مراسم تشییع پیکر استاد انوار متعاقبا اطلاع رسانی خواهد شد.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، نشست محفل ادبی کتابخانه ملّی با حضور 26 نفر از  نویسندگان، شاعران و منتقدان ادبی برگزار شد.

در این محفل ادبی تعدادی از شاعران به شعرخوانی پرداخته و برخی از نویسندگان نیز کتاب‌های تازه منتشر شده خود را معرفی کردند.

اشاره به آثار و خدمات برخی از مؤلفان و فعالان فرهنگ و ادب کشور از برنامه‌های دومین محفل ادبی کتابخانه ملّی ایران بود.

گزارش حاضر خلاصه‌ای از صحبت های برخی از حاضران در محفل ادبی کتابخانه ملّی ایران است.

* محفل ادبی کتابخانه ملّی به دنبال تقویت جریان ادبی کشور است

علیرضا مختارپور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، در دومین محفل ادبی کتابخانه ملّی ایران بیان کرد: طرح برگزاری محفل ادبی با مشورت مدیران فرهنگی طرح‌ریزی شده و صرفاً برای نقد و بررسی کتاب‌ها نیست، امیدواریم نقش موثری در تقویت جریان ادبی کشور برداریم و کمک کنیم فعالیت‌های حوزه فرهنگ و ادب در رسانه‌ها جایگاه بهتری داشته باشند.

وی افزود: کمک به جریان نقد سالم، کمک به رشد نیروهای جوان در حوزه فرهنگ و ادب و کمک به رفع مشکلات آثار ادبی ازجمله اهداف برپایی محفل ادبی در کتابخانه ملّی ایران است. امیدواریم با همکاری اهالی فرهنگ و ادب، اثرگذاری محفل ادبی کتابخانه ملّی را بیشتر کنیم.

مختارپور عنوان کرد: بنا داریم نشست بعدی محفل ادبی را در اردیبهشت‌ماه و در حاشیه نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار کنیم.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران با اشاره به برخی از کتاب‌های معرفی شده در محفل ادبی، گفت: مرضیه محمدزاده جزو معدود نویسندگانی است که نوشته‌های خود را بصورت مستند کار کرده و معمولاً از چندین منبع دست اول برای ارجاع مطالب، استفاده کرده است، برخی از نوشته های ایشان به موضوعاتی اختصاص دارد که کمتر به آن‌ توجه شده است؛ ازجمله کتاب ام سلمه که به زندگی همسر رسول الله(ص) و کتاب دوزخیان جاوید که به سرگذشت سپاه مقابل سیدالشهدا (ع) پرداخته است.

* محفل ادبی کتابخانه ملّی در راستای اعتلای فرهنگ و ادب کشور گام برمی‌دارد

حجت‌الاسلام محمدرضا زائری رئیس اندیشگاه فرهنگی کتابخانه ملّی ایران، در دومین محفل ادبی کتابخانه ملّی ایران گفت: محفل‌های ادبی زیادی در کشور برگزار می‌شود، اما تلاش داریم محفل ادبی کتابخانه ملّی ایران از لحاظ محتوا و شکلی متفاوت‌تر از محافل ادبی دیگر بوده و کمکی در راستای اعتلای حوزه فرهنگ و ادب انجام دهیم.

زائری در ادامه پیش از معرفی کتاب افزود: دکتر محمدزاده نویسنده کتاب 《ام‌سلمه همدم وحی》 در خانواده‌ای ادیب و فرهنگی پرورش یافته که این اثر برگرفته از پایان‌نامه مقطع کارشناسی ارشد نویسنده است، تولید و نشر آثاری درخصوص حضرت ام سلمه از تاکیدات مقام معظم رهبری بوده که توسط نویسنده این کتاب اجابت شده است.

رئیس اندیشگاه فرهنگی کتابخانه ملّی ایران اشاره کرد: دانشنامه شعر عاشورایی، دیگر اثر برجسته مرضیه محمدزاده می‌باشد که حاصل تلاش‌های چندین ساله این محقق است و از رساله مقطع دکتری ایشان استخراج شده است.

* شخصیت ام سلمه در نگاه پژوهشگران مغفول مانده است

مرضیه محمدزاده نویسنده و پژوهشگر تاریخ اسلام در معرفی کتاب 《ام سلمه همدم وحی》 عنوان کرد: حضرت ام‌سلمه از دیدگاه شیعیان بعد از حضرت خدیجه، دومین بانوی همدم رسول الله(ص) محسوب می‌شود و از دیدگاه اهل تسنن نیز جزو راویان حدیث و فقیه محسوب می‌شوند. حضرت ام‌سلمه عمری طولانی و بابرکت داشته و علاوه بر رسول‌الله محضر ۵ امام را درک کرده‌اند.

وی اضافه کرد: تمامی مطالب و روایت تاریخی مهاجرت مسلمانان از زبان ام سلمه بیان شده است و ایشان بانوی باسواد و ادیبی بوده‌اند که در غزوات همراه رسول خدا بوده و طرف مشورت رسول الله بوده و تدبیر و درایت ایشان مورد تحسین پیامبر(ص) قرار گرفته است.

محمدزاده گفت: ام سلمه بعد از رسول خدا نیز همواره در کنار اهل بیت(ع) بوده و با مطالعه زندگانی این بانو، تاریخ صدر اسلام را می‌توان درک کرد، بیش از ۵۰۰ حدیث نبوی از ایشان نقل شده‌است که بیشتر این احادیث در حوزه زنان و خانواده می‌باشد. با توجه به جایگاه و نقش ام سلمه در تاریخ اسلام، ایشان مظلوم واقع شده و کمتر مورد توجه پژوهشگران و نویسندگان واقع شده‌اند.

* حکیم سنایی وارد کننده عرفان شیعی به شعر فارسی است

سعید یوسف نیا نویسنده کتاب «خورشید شبگرد» اشاره کرد: سنایی غزنوی شاعری جریان‌ساز است که شعر فارسی را می‌توان به دوران قبل و بعد از وی تقسیم کرد، حکیم سنایی غزنوی شاعری است که برای اولین بار شعر را با عرفان آمیخته و به خصوص عرفان شیعی را در شعر جای داده است.

وی تصریح کرد: سنایی غزنوی شعر را از دربار پادشاهان خارج می‌کند و مدح را کنار گذشته و مفاهیم فراتری به شعر وارد می‌کند، ادامه دهنده شعر غزنوی را می‌توان عطار دانست، بعد از عطار نیز مولوی ادامه دهنده راه عطار و سنایی می‌باشد.

یوسف‌نیا تأکید کرد: شاعران راز و اسرار را وارد شعر کرده اما با پیشرفت فناوری دیگر راز و اسرار کمرنگ شده و موجب شده است ستارگان، آسمان و دیگر پدیده‌ها برای ما غریب و جذاب نیست، اما اکنون وظیفه شاعر، آشنایی زدایی است تا باردیگر نگاه جدیدی به پدیده‌ها داشته باشیم و شعر حلاوت جدیدی داشته باشد.

کتاب خورشید شبگرد دربردارنده‌ی گزیده‌ای از سروده‌های سعید یوسف نیا، در قالب‌ اشعار نو، غزل و ترانه است.

* گرامیداشت یاد و خاطره سیروس طاهباز در جمع ادیبان کتابخانه ملّی

وجیهه سامانی نویسنده کتاب خواب باران در ادامه محفل ادبی کتابخانه ملّی ایران گفت: سیروس طاهباز متولد ۱۳۱۸ و درگذشته ۲۵ اسفند ۱۳۷۷ بوده که در خانه نیما یوشیج در روستای یوش به خاک سپرده شده است. وی تمام عمر خود را صرف جمع‌آوری و نشر شعرهای نیما یوشیج کرده است. این نویسنده ترجمه‌های متعددی را نیز در کارنامه خود دارد و در دهه ۷۰ کلاس‌های داستان نویسی برگزار می‌کرد.

سامانی با ذکر خاطره ای به توجه مرحوم طاهباز به استعدادهای جوان اشاره کرد و گفت: طاهباز تلاش زیادی برای گسترش ادبیات ایران انجام داده است و تلاش پدرانه‌ای در تربیت شاگردان خود داشتند.

* رمان «سلمان ما» روایت جایگاه ممتاز سلمان فارسی نزد پیامبر است

رضا کاشانی اسدی نویسنده رمان «سلمان ما» در این محفل ادبی مطرح کرد: سلمان ما براساس زندگی سلمان فارسی تالیف و از سوی انتشارات سوره مهر چاپ و منتشر شده است. این رمان درباره ابعاد مختلف شخصیت سلمان فارسی است که پس از جست‌وجوی فراوان، اسلام را به‌عنوان دین خود انتخاب کرد.

کاشانی عنوان کرد: اثر حاضر در 3 فصل تدوین شده و روایتگر مراحل مختلف زندگی این شخصیت تاریخی از دوران کودکی تا زمان رحلت ایشان است. سلمان فارسی جایگاه ممتازی در بین صحابه داشته است، تا جائیکه تعبیر منّا اهل البیت برای وی به کار برده شده که برای هیچ‌کدام از صحابه به کار نرفته است.

بررسی غزل فارسی از رودکی تا امروز در کتاب «غزل اجتماعی معاصر»

مهدی مظفر ساوجی نویسنده و مترجم دیگر سخنران این محفل گفت: کتاب غزل اجتماعی معاصر ریشه در گفتگوهای متعدد نویسنده با استاد شفیعی کدکنی دارد که غزل فارسی را از رودکی تا به امروز مورد بررسی قرار داده است.

این کتاب از چندین مقاله تشکیل شده که غزلیات شاعران دوران معاصر از مشروطه تا سال ۱۴۰۰ از لحاظ اجتماعی بررسی شده است.

* معرفی کتاب‌هایی از نویسندگان حاضر در محفل ادبی

طیبه شامانی نویسنده کتاب کوچک‌مرد در محفل ادبی کتابخانه ملّی ایران گفت: کتاب کوچک مرد را انتشارات مکتب حاج قاسم منتشر کرده است. این کتاب درخصوص شهید سردار حاج قاسم سلیمانی نوشته شده و گوشه‌هایی از زندگی حاج قاسم سلیمانی را برای کودکان تبیین کرده است. در این کتاب، یک سال از زندگی حاج قاسم وقتی ایشان حدوداً ۱۲ سال داشته، برای کودکان شرح داده شده است.

شامانی تصریح کرد: کتاب کوچک مرد در قالب قصهٔ منظوم نوشته شده و یک قصهٔ دنباله‌دار است. حاج قاسم زمانی که حدوداً ۱۲ سال داشته است، متوجه می‌شود که مشکلی در خانواده به وجود آمده است. ایشان برای رفع آن مشکل اقدام می‌کند و از هیچ تلاشی دریغ نمی‌کند.

در ادامه حجت‌الاسلام حمید سبحانی صدر اظهار کرد: بنده در حوزه تاریخ اسلام و تاریخ معاصر اقدام به شرح حال نگاری علما می‌کنم، در شرح حال نویسی باید توجه کرد که گسستی بین نسل فعلی و نسل گذشته در حال رخ دادن است، از این رو تاریخ نگاری و توجه به شرح حال گذشتگان مهم است.

سبحانی صدر ادامه داد: کتاب 《در مسیر نهضت》 روایت تاریخ ۲۰۰ ساله مبارزات علمای تهران است که شرح حال علمای تهران پیش از این در کتابی دیگر چاپ و منتشر شده بود.

همچنین الهام نجمی شاعر به معرفی یک کتاب متفاوت پرداخته و توضیح داد: کتاب《حاج قاسمی که من می شناسم》 خاطراتی از حجت‌الاسلام علی شیرازی نماینده سابق ولی فقیه در سپاه قدس پیرامون اقدامات و رفتار حاج قاسم سلیمانی است. حجت‌الاسلام علی شیرازی در «حاج قاسمی که من می‌شناسم» خاطرات نزدیک به چهل سال رفاقت با شهید حاج‌قاسم سلیمانی را در گفتگو با سعید علامیان بازگو کرده است.

این کتاب علاوه بر بررسی شخصیت حاج قاسم سلیمانی و برخی از مفاهیم مانند شهادت، رشادت، وطن پرستی را برای نسل های جدید تبیین کرده است.

*عاشقانه روستایی

در ادامه این محفل ادبی، قادر طراوت پور گفت: کوهزاد  مجموعه شعر عاشقانه با رویکرد شعر روستایی است که توسط انتشارات شهرستان ادب منتشر شده است، سبک شعر روستایی در بین عموم محبوب است، اما بیشتر شاعران شعر عاشقانه شهری می‌سرایند و کمتر به شعر عاشقانه روستایی توجه شده است.

یکی از دستاوردهای سده اخیر در شعر فارسی، تولد شعر نیمایی بود انسان‌های بزرگی در این حوزه ظاهر شده‌ و نقش آفرینی کردند.

بر اساس پژوهشی که در این حوزه انجام داده‌ام شاعران نیمایی ۸۰ درصد از دستاوردها و عصاره شعر کلاسیک را به کار گرفته‌اند، امروز روزی است که شاعران شعر کلاسیک معاصر می توانند از دستاوردهای شعر نیمایی استفاده کنند.

* گشت و گذار متفاوت با استانبولچی

معصومه صفایی‌راد نویسنده کتاب 《استانبولچی》ضمن معرفی کتاب خود بیان کرد: در این کتاب تجربیات خود و همسرم را از حضور در دهه نخست محرم در شهر استانبول، به مخاطبان عرضه کردیم.

گفتنی است در این ده روز صفایی راد و شفیعی که عکاس است و اتفاقاً عکس های کتاب هم به دست او گرفته شده، به اماکن مختلف در استانبول سر زدند و در عزاداری های مردم استانبول که با سبک و سیاقی متفاوت انجام می شود، شرکت کرده اند.

استانبولچی سال ۱۴۰۱ توسط سوره مهر در قطع رقعی و ۲۹۶ صفحه منتشر شده است.

* کتاب سروده شده در یک روز!

سید مسعود علوی نویسنده کتاب «با کمال افتخار ایرانی‌ام» گفت: تمام اشعار این کتاب تقریباً در یک شب سروده شده است، این مجموعه برخاسته از عشق به میهن و کشور محبوب ایران است.

مجموعه «با کمال افتخار ایرانی‌ام» ازسوی انتشارات فرادید منتشر شده است.

* شعرخوانی شاعران در محفل ادبی کتابخانه ملّی

در دومین نشست محفل ادبی کتابخانه ملّی، مریم عربلو، رباب کلامی، صبا فیروزی، عبدالرحیم سعیدی راد، لیلا حضرتی، سید احمد معصومی نژاد و سمانه رحیمی به شعرخوانی و معرفی کتاب پرداختند.

همچنین صهبا شاعری از نونهالان شاعر نیز در این محفل به شعرخوانی پرداخت.

پخش کلیپ گرامیداشت یاد و خاطره درگذشتگان و تبریک به متولدان اسفندماه بخش دیگری از دومین نشست محفل ادبی کتابخانه ملّی ایران بود.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، در پی بازنشستگی اکبر شیخ مدیر پیشین مرکز  اسناد و کتابخانه ملّی منطقه شرق کشور، رئیس این سازمان ضمن قدردانی از تلاش های وی، مجتبی محمودی مهماندوست را به عنوان مدیر این مرکز منصوب کرد.

تلاش برای جذب منابع استانی و منطقه‌ای، بهبود خدمات ارزشیابی اسناد بایگانی راکد، برقراری تعامل سازنده با دانشگاه‌ها، مراکز علمی و پژوهشی، شناسایی و اتخاذ تدابیر در راستای جذب منابع  اسنادی و نظارت و تقویت مؤثر تحقیقات تاریخ معاصر و تاریخ شفاهی در سطح استان و منطقه ازجمله محورهای مأموریت های مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملّی منطقه شرق کشور برشمرده شده است.

متن حکم بدین شرح است:

جناب آقای مجتبی محمودی مهماندوست

با سلام

نظر به تعهد، توانمندی و تجریات ارزشمند جنابعالی و به موجب این حکم به عنوان «مدیر اسناد و کتابخانه ملّی منطقه شرق کشور (مشهد) » منصوب می شوید.

انتظار می رود با استعانت از خداوند متعال و توسل به امام عصر(عج ) و با همکاری مسئولان استانی و منطقه‌ای و استفاده از توان کارشناسی همکاران محترم، تمام توان و قابلیت های خویش را به کار گرفته و محورهای ذیل را در برنامه ریزی ها و اقدامات مدنظر قرار دهید؛

• تعامل مؤثر با مسئولان دستگاه‌های دولتی، ‌بویژه با استانداری، فرمانداری‌ها و نهادهای فرهنگی استان و منطقه به منظور تحقق اهداف سازمان

• تلاش برای جذب منابع استانی و منطقه‌ای، مشارکت‌های مردمی و حمایت‌های خیرین در راستای اجرای مطلوب مأموریت‌های سازمان

• بهبود خدمات ارزشیابی اسناد بایگانی راکد دستگاه‌های اجرایی در سطح استان و منطقه

• ارتقاء جایگاه امور اسنادی و کتابخانه‌ای در سطح استان و منطقه

• برقراری تعامل سازنده با دانشگاه‌ها، مراکز علمی و پژوهشی، اساتید دانشگاه، علما، دانشجویان، پژوهشگران و شخصیت‌های علمی و فرهنگی در سطح استان و منطقه

• شناسایی و اتخاذ تدابیر در راستای جذب منابع اسنادی، کتب خطی ارزشمند ازطریق خرید، اهداء و ... در سطح استان و منطقه

• نظارت و تقویت مؤثر تحقیقات تاریخ معاصر و تاریخ شفاهی در سطح استان و منطقه

دوام توفیقات جنابعالی را  از درگاه حضرت احدیت خواستارم.

و من الله التوفیق

علیر‍ضا مختارپور

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، چهارمین نشست از سلسله درس گفتارهای تفسیر موضوعی شهید صدر به همت اندیشگاه فرهنگی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران و با همکاری پژوهشگاه تخصصی شهید صدر برگزار شد.

سعید بهمنی، عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در چهارمین نشست از سلسله درس گفتارهای تفسیر موضوعی شهید صدر با عنوان «فرآیندشناسی تفسیر موضوعی شهید صدر» گفت: تفسیر موضوعی شهید صدر پیشرفته‌ترین، پرظرفیت‌ترین و بالنده‌ترین رویکردی است که تا به حال در تفسیر و برداشت از قرآن کریم وجود داشته است.

عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تصریح کرد: اگر در طول سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی به صورت تخصصی و حرفه‌ای از تفسیر موضوعی شهید صدر استفاده کرده بودیم، امروز شبکه‌ای از معانی بسیار بلند قرآنی در دست داشتیم؛ تفسیر موضوعی شهید صدر، انقلابی در برداشت از قرآن است و نباید در این سطح متوقف شود.

وی ضمن اشاره به توجه اندیشمندان اسلامی به تفسیر موضوعی شهید صدر، افزود: هیچ کدام حقیقت این تفسیر را نیافته‌اند؛ امیدوارم افرادی با استعداد، خلاق و پیگیر، راه وی را ادامه دهند؛ زیرا این رویکرد منحصر به فرد است و ظرفیت‌های فوق‌العاده‌ای برای توسعه دارد.

بهمنی رویکرد را جزئی از روش دانست و اظهار داشت: رویکرد تفسیری شهید صدر، روش‌های تفسیری را از زمین بلند می‌کند و به کهکشان علم می‌برد. استفاده از تفسیر موضوعی شهید صدر برای جمهوری اسلامی ضروری است و این تفسیر موضوعی ناظر به انقلاب اسلامی ایران بیان شده است؛ شهید صدر کمتر از دو ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ١۴ درس، این رویکرد استفاده از قرآن برای حلّ مسائل بشر را بیان کرده که آخرین مطلب برجای مانده از این شهید است.

وی شهید صدر را عالم تراز اول جهان اسلام توصیف کرد و گفت: شهید صدر تنها کسی است که به ساخت روش اقدام کرده است و ازجمله افراد کم نظیر در نظریه‌پردازی در مقابل مکاتب رقیب در جهان است؛ نظریه‌های اقتصادنا، فلسفتنا، استخلاف، دین، سنت‌های تاریخی و غیره هرکدام در مقابل یک نظریه رقیب ساخته شده است.

بهمنی پاسخگویی شهید صدر در زمان انفعال همگان در پاسخ به مکاتب مارکسیسم و کمونیسم را ستود و گفت: استفاده از دستگاه فکری قرآن بنیان، به مؤمنان زمان و بعد از ایشان اعتماد به نفس داد.

عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، شهید صدر را جهادگری در راه رسیدن به اهداف بلند توصیف کرد و یادآور شد: این اندیشمند کل ‌نگر جهان اسلام، درکی کل‌نگرانه از ارکان آموزه‌های دینی دارد؛ خاصیت کل‌نگری مصونیت در برابر التقاطات است؛ جایی که جزءنگران با دیدن جزئی از اسلام، آن را با کمونیسم و لیبرالیسم مشابه می‌بینند.

وی منابع دستیابی به علم را متفاوت ارزیابی کرد و گفت: عالمان تجربی، فیلسوفان و عرفا هریک تجربه، عقل و شهود را منبع رسیدن به قطع می‌دانند، در حالی که حجیت و رسیدن به حرف خالق دلیل و مدلول، برای ما دارای اولویت بالایی است؛ تجربه نیز جزئی از علم است، اما دست یافتن به علمی که از قرآن استخراج شود، بسیار ارزشمند و ذی‌قیمت خواهد بود.

بهمنی در تبیین رویکرد تفسیر موضوعی شهید صدر گفت: اولین گام در این تفسیر، مسأله‌شناسی است که در این بخش، شناخت مشکلات واقعی و پرداختن به حقایق کبری یا مسائل بزرگ بشری بسیار مهم است.

عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی پیشینه‌شناسی دستاوردهای بشری را مرحله دوم این تفسیر عنوان کرد و افزود: وحی، راه‌های ناقص بشر را تصحیح یا تکمیل می‌کند؛ البته در مواردی هم راهکار جدید ارائه می‌شود، راهکارهایی که بشر نمی‌توانست به آنها دست یابد؛ پیشینه‌شناسی دقیق‌تر و عمیق‌تر، نتایج بهتری را در گرفتن پاسخ در تفسیر موضوعی به همراه خواهد داشت.

وی مرحله سوم را هدف‌گذاری توصیف کرد و اظهار داشت: مسأله با هدف متفاوت است؛ شهید صدر دو هدف انتزاعی خیلی دقیق را مطرح می‌کند؛ نخستین هدف رسیدن به نظریه است؛ دومین هدف رسیدن به رسالت برآمده از نظریه است؛ رسالت امری انسانی است و ماهیت دستوری دارد. تا رسالت نباشد، نظریه اهمیت چندانی ندارد؛ شهید صدر در نظریه متوقف نمی‌شود.

بهمنی در ادامه توضیح داد: رسالت فقط یک دستور العمل نیست، راهبردهای بسیار مانا است؛ هرچند راهبردهای ده یا بیست ساله هم در این روش استخراج می‌شود؛ وقتی شما نظریه را از روش قرآن‌بنیان استخراج می‌کنید، حتی از دکترین هم فراتر است، بلکه به یک معرفت فقهی رسیده‌اید؛ این فقه از جنس احکام خرد نیست، بلکه فقه احکام بزرگی است که تا قیامت مانا خواهد بود.

عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گام بعد از هدف‌گذاری را پاسخ به سؤالات نظریه‌ای عنوان کرد و گفت: چگونگی و کیفیت، عوامل شیء و رابطه علمی، مصادیق، نقش انسان در این مسأله، نقش آسمان و نبوت در این مسأله و سؤالات برآمده از پیشینه‌شناسی پرسش‌های شما در مواجهه با قرآن را گسترش می‌دهد.

وی درباره وجود یا فقدان فرضیه در رویکرد تفسیری شهید صدر گفت: شهید صدر با فرضیه آشنا است؛ در آثار وی 268 بار فرضیه به کار رفته و از آن استفاده شده است؛ اما در تفسیر موضوعی و جلسات چهارده‌گانه توضیح آن، اشاره‌ای به فرضیه نشده است.

بهمنی مرحله ششم یعنی استنطاق را مهمترین مرحله رویکرد تفسیر موضوعی شهید صدر برشمرد و اظهار داشت: به این دلیل که این بخش، اصلی‌ترین مرحله این تفسیر است، می‌توان کل این روش را مدل استنطاق نامید.

عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی استنطاق در این روش را دارای چهار مرحله ارزیابی کرد و گفت: شهید صدر در تبیین علمی روش برداشت از قرآن می‌گوید «قبل از تفسیر موضوعی، مفسر باید روش‌های خود را اجتهاداً تعیین کرده باشد» یعنی اصولی که می‌خواهد به کار ببرد، تقلیدی نباشد.

وی تصریح کرد: با این فرآیند، تا هزاران سال دیگر هر روش و قاعده معتبری برای استدلال به آیات قرآن ابداع شود، در دل این تفسیر موضوعی هضم خواهد شد.

بهمنی از قول شهید صدر گفت: «نقش مفسر موضوعی نقش مستمع و نویسنده به تنهایی نیست» از این مطلب می‌توان فهمید مفسر تسجیل و تدوین می‌کند؛ ولی منظور از تدوین در این تفسیر، تدوین نهایی نظریه است که شما آن را فصل‌بندی شده و مرتب به مخاطب خود ارائه می‌دهید.

حجت‌الاسلام ‌‌و‌ المسلمین بهمنی در پایان خاطرنشان کرد: تفسیر موضوعی شهید صدر مجموعاً هشت فرآیند و 32 مؤلفه است که شامل مسئله‌شناسی، پیشینه‌شناسی، هدف‌گذاری، طرح سؤال، استنطاق، مطالعات مقارن، صورت‌بندی نظریه و تدوین می شود.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، مجموع اسناد ارزیابی شده شامل انواع عقدنامه های برگی و دفترچه ای، احکام، تقسیم نامه، وصیت نامه، وقف نامه، مصالحه، مبایعه و اجاره نامه، وکالت نامه، استشهاد و استعلام نامه، ذمّه نامه، تصدیق نامچه، دفترچه قباله آب، شراکت نامه، قرارداد و تعهدنامه، ضمانت نامه و دعوتنامه می شود.

از مهمترین اسناد خریداری شده در این جلسه می توان به دو مبایعه نامه متعلق به دوره زندیه، مجموعه­­ای از اسناد مبایعه، مصالحه، استشهاد، وقف­نامه، وصیت­نامه، اوراق حکمیه، صورت جمع و خرج از منطقه یزد، مجموعه مکاتبات روحانیون و مجتهدان، مانند میرزا عبداله واعظ تهرانی، شیخ اسحاق رشتی، شیخ محمد خالصی زاده، آیت­اله شیخ­علی فومنی علم­الهدی، حاج­ محمدجعفر نظام­الشریعه، محمد حائری مازندرانی معروف به«ابن الشیخ»، شیخ­ هادی ملک­آبادی، سید علی­اکبر بن­ جمال­الدین بروجردی، ماموستا «ملاعلی حسامی مدرس برای رئیس­الوزرا در دوره قاجار و نخست­وزیر دوران پهلوی، مجموعه گسترده­ای از اسناد متعلق به جامعه زرتشتیان ایران، نامه وزارت مالیه به مجلس شورای ملّی درباره اعلام صورت انواع مالیات ها اشاره کرد.

مجموع اسناد خریداری شده متعلق به دوره زمانی (1401-1177ق)؛ (1394-1299ش)؛ (1997-1695م)، (۱۳۵۳-۱۳۰۸ق /  ۱۳۲۲-۱۳۰۸ش) است.

در این بازدید درباره مدیریت اسناد و مدارک، اهمیت اسناد شهرداری تهران، قوانين ومقررات، وظايف و اهداف سازمان اسناد ملّی و شوراي اسناد ملّی ايران، فرایند تعیین تکلیف اسناد و مدارک راکد و غیره تبادل نظر صورت گرفت و در ادامه بر گسترش تعاملات و همکاری های فیمابین تاکید شد.

همچنین مقرر شد با بهره گیری از توان و تجربیات تخصصی کارشناسان اسنادی در معاونت اسناد ­ ملّی ایران، دوره های آموزشی برای کارشناسان شهرداری به منظور ارتقای سطح معلومات و دانش تخصصی در حوزه مدیریت اسناد برگزار شود.

در همین راستا قرار است مشاوره و راهنمائی­های لازم برای تهیه دستورالعمل­های مرتبط در حوزه های تخصصی مدیریت و ارزشیابی اسناد و مدارک، ساماندهی اسناد و مدارک فیزیکی و الکترونیکی، حفاظت و نگهداری اسناد راکد، مرمت و حفاظت و دسترسی و بهره برداری از اسناد و مدارک براساس قوانین ومقررات نیز انجام شود.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، سومین نشست از سلسله درس گفتارهای تفسیر موضوعی شهید صدر به همت اندیشگاه فرهنگی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران و با همکاری پژوهشگاه تخصصی شهید صدر و با سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین سعید بهمنی برگزار شد.

سعید بهمنی عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در این نشست گفت: تفسیر موضوعی شهید صدر، پیشرفته‌ترین تفسیری است که تاکنون در میراث علمی ما تبیین شده است و پیشنهاد می‌دهم به جای تفسیر موضوعی شهید صدر، از عنوان «پژوهش منتج به نظریه» استفاده کنید؛ زیرا تفسیر موضوعی شهید صدر تنها یک روش نیست، بلکه آنچه شهید صدر می‌گوید، یک رویکرد فوق العاده دارای ظرفیت است.

‌ویژگی تفسیر موضوعی شهید صدر، پیشرفته بودن در رویکرد است

عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ادامه داد: ما امروز هیچ رویکردی پیشرفته‌تر، نیرومندتر و پرظرفیت‌تر از تفسیر موضوعی شهید صدر نمی‌شناسیم؛ تفسیر موضوعی ایشان، در عرض هیچ روش دیگری قرار نمی‌گیرد.

بهمنی توضیح داد: تفسیر موضوعی، تمام روش‌های معتبر را در خود دارد و از اساس با روش‌ها، اصول، ضوابط و قواعد که عناصر روش هستند، کاری ندارد. تفسیر موضوعی پژوهش یا تفسیر مسأله محور، جامع، اجتهادی و منتج به نظریه است. این ادعا اثبات پذیر است که تفسیر ترتیبی و تمام روش‌هایی که تاکنون وجود داشته‌اند، در خدمت تفسیر موضوعی شهید صدر قرار می‌گیرند.

عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تصریح کرد: روش‌های موضوعی مرسوم که به عنوان روش موضوعی شهید صدر ارائه می‌شوند، هیچ کدام روش و دغدغه های این شهید نیست.

تفسیر موضوعی شهید صدر با تفاسیر دیگر تفاوت جوهری دارد

سعید بهمنی تفسیر موضوعی شهید صدر را دارای معنایی منحصر به فرد توصیف کرد و گفت: این تفسیر با تفاسیر دیگر تفاوت جوهری دارد، مشکلاتش اصلی و جهان شمول است؛ مسائل شهید صدر مسائل بشری هستند و تنها مسائل منطقه‌ای و حتی اسلامی را در بر نمی‌گیرند.

وی درباره ترتیب منطقی نظریات شهید صدر اظهار داشت: بزرگترین تئوری شهید صدر استخلاف است و نظریه دین نظریه دیگری است که کمتر به آن پرداخته‌اند؛ شهید صدر این دو نظریه را ضروری می‌داند و بعد از آن، ابعاد چهارگانه را در مقابل ابعاد سه‌گانه انسانی قرار می‌دهد.

عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی درباره اصطلاحات «الاتجاه الموضوعی» و «المنهج الموضوعی» که به جای تفسیر موضوعی به کار برده شده است؛ با ارائه توضیحاتی، گفت: چیزی که شهید صدر را از دیگران ممتاز می‌کند، رویکرد مسأله محوری، جامعیت و منتج به نظریه است. برخی افراد روش را در قرآن، منبع تفسیر می‌دانستند، اما در تفسیر شهید صدر مجموعه مبانی، منابع، اصول، قواعد، عوامل فرآیندی، عوامل پراکنشی، رویکردها، گرایش‌ها و مهارت‌ها، روش تفسیر موضوعی را شکل می‌دهد.

وی ادامه داد: پیشنهاد می کنم تفسیر موضوعی با عنوان پژوهش منتج به نظریه نامیده شود؛ چون دقیقاً همین است و لازم نیست آن را تفسیر موضوعی بنامیم و در ادامه ثابت کنیم این تفسیر همان پژوهشی است که به نظریه منتج می‌شود.

عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی عنوان تفسیر موضوعی را نارسا دانست و گفت: هیچ یک از کسانی که به تفسیر موضوعی پرداخته‌اند و با الهام از ایشان در این مسیر قدم برداشتند، اصلاً به چیزی که شهید صدر می‌گوید نزدیک نشده‌اند.

شهید صدر در تلاش است تا از دامن علم به رسالت‌ها برسد

حجت‌الاسلام‌ و‌ المسلمین بهمنی عنوان تفسیر موضوعی را دارای اغتشاش مفهومی ارزیابی کرد و گفت: در عنوان منطقه الفراغ هم همین مشکل وجود دارد و این اصطلاح نمی‌تواند عمق نظر شهید صدر را به ما برساند. نظریه و دستیابی به رسالت‌ها دارای دو بال هستند و شهید صدر علم را برای علم بررسی نمی‌کند، بلکه به دنبال آن است تا از دامن علم به رسالت‌ها برسد؛ دو هدف غایی تفسیر، نظریه‌ها و بایسته‌ها است.

بهمنی درباره سنت‌های تاریخی شهید صدر توضیح داد و گفت: کسانی که درباره سنت‌های الهی با اشاره به سخنان شهید صدر نوشته‌اند، سنت‌های تاریخی شهید صدر را سنت‌های اجتماعی دانسته‌اند، در حالی که بعضی از سنت‌های الهی مربوط به طبیعت هستند و با انسان بی ارتباط است و بعضی به انسان مربوط است؛ حال برخی از این سنت‌ها که مربوط به انسان هستند، فردی و اجتماعی هستند و از اجتماعی ها نیز بعضی تاریخی هستند؛ بنابراین سنت‌های تاریخی شهید صدر اخص از سنت‌های اجتماعی هستند.

وی ادامه داد: مراد شهید صدر از سنت تاریخی، سنت تمدنی است؛ یعنی آن‌ها که دامنه تأثیرشان مانایی زمانی دارد؛ اما اگر مدت محدودی داشت، سنت تاریخی نیست.

عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی از عدم توجه اندیشمندان مسلمان به سنت‌های تاریخی شهید صدر گلایه و تصریح کرد: شهید صدر بر تاریخی بودن این سنت‌ها تعمد دارد؛ شهید صدر وقتی از سنت‌های تاریخی سخن می‌گوید و آن را برای ما تبیین می‌کند، دستگاه کاملی از تمدن را برای ما بیان می‌کند؛ ایشان یک کنشگر و نظریه‌پرداز تمدن است.

حجت‌الاسلام‌ و‌ المسلمین بهمنی در پایان با تاکید بر اینکه این سنت‌ها تاریخی هستند و نیاز به گذشته ندارد، بلکه درباره حال و آینده است، گفت: اگر شهید صدر نام این‌ها را سنت‌های تمدنی می‌گذاشت، همه بار تمدن در آن وارد می‌شد، در حالی که تمدن الزاماً متعلق به گذشته نیست؛ بلکه تمدن فعلی و آینده می‌تواند مراد باشد.

سلسله درس گفتارهای تفسیر موضوعی شهید صدر توسط اندیشگاه فرهنگی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران و با همکاری پژوهشگاه تخصصی شهید صدر در کتابخانه ملّی ایران برگزار می شود. این نشست ها، با سرفصل های متنوع، در 12 جلسه به صورت حضوری و مجازی در بهمن ماه سال جاری برگزار می شود و گواهی مدرک پایان دوره نیز ازسوی دانشگاه قم برای حاضران صادر خواهد شد.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، دومین محفل ادبی کتابخانه ملّی ایران همراه با شعرخوانی جدیدترین اشعار شاعران و معرفی آخرین آثار ادبی منتشر شده در کشور؛ روز پنجشنبه 11 اسفندماه، ساعت 9:30 در محل اندیشگاه فرهنگی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران با حضور شاعران و نویسندگان برپا می شود. 

در این محفل همچنین گرامیداشت یاد و خاطره اهالی قلم درگذشته و تولد اهالی قلم متولد شده در اسفندماه برگزار خواهد شد.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، سید عباس حسيني معاون بانك، بيمه و شركت هاي دولتي وزارت امور اقتصادي و دارايي با اشاره به افزايش همكاري هاي وزارت اقتصاد و مجموعه هاي تابعه طي ماه هاي اخير با سازمان اسناد و كتابخانه ملّي، در سخناني بر اهميت مديريت صحيح و اصولي اسناد و مدارك و تأثير آن در ارتقاء عملكرد نظام بانكي و كاهش هزينه ها و لزوم همكاري هرچه بيشتر بانك ها با سازمان اسناد و كتابخانه ملّي در اجراي قانون اسناد ملّي ايران تاكيد کرد.

محمدجواد جعفریان معاون اسناد ملّي سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران در ادامه به تشريح قانون اسناد ملّي ايران و معرفي اعضا و جايگاه شوراي اسناد ملّي به عنوان مرجع فرا قوه اي و تصميم­ گير در مديريت اسناد و مدارك كشور پرداخت.

وی در ادامه درباره نحوه گردش كار و مديريت اسناد و مدارك توسط سازمان در حوزه هاي تخصصي بررسي، ارزشيابي و تعيين تكليف، تنظيم، توصيف و هوشمندسازي، ضدعفوني، مرمت و آسيب زدايي و دسترس پذير كردن اسناد و پشتيباني از نظام اداري كشور ازطريق ارائه اسناد و مدارك مورد نياز توضیحاتی ارائه کرد.

 معاون اسناد ملّي سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران همچنین بر اهميت مديريت و حفظ و نگهداري اصولي اسناد و مدارك تاكيد كرد و ضمن معرفي نمونه هايي از ارزشمندترين اسناد و مدارك دريافتي توسط سازمان؛ به برنامه تحويل گسترده اسناد ازسوی مهمترين و حساس ترين دستگاه هاي اداری كشور اشاره داشت و سياست هاي سازمان درباره انتشار هدفمند اسناد و مدارك را به منظور پاسخگويي به نيازهاي دستگاه ها، شرايط روز كشور و محققان و پژوهشگران، مهم ارزیابی کرد.

جعفریان در پایان، ضمن تاكيد بر توانمندي هاي سازمان در مديريت اسناد و مدارك كشور، به عنوان دارنده لبه دانش در اين حوزه تخصصي؛ زمينه هاي همكاري بين سازمان و بانك ها در حوزه هاي مديريت، ارزشيابي و تعييين تكليف سوابق راكد، تنظيم و توصيف تطبيقي و ايجاد اطلاعات افزوده و ارزشمند از اسناد و مدارك، استانداردسازي محيط هاي بايگاني و مراكز نگهداري اسناد و مدارك، استاندارد سازي سامانه هاي الكترونيكي توليد و نگهداري اسناد و مدارك، ضدعفوني، آسيب زدايي و مرمت اسناد و مدارك، جلب حمايت بانك ها به عنوان حاميان اسناد ملّي ايران براي كمك به دريافت اسناد و مدارك تاريخي در دست افراد و خاندان ها و حفاظت و نگهداري اصولي از آنها، استفاده كاركنان سازمان از امكانات رفاهي بانك ها و استفاده كاركنان بانكها از اسناد و مدارك، كتاب و ساير منابع در اختيار سازمان را تشریح کرد.

 در پایان این نشست، مديران عامل حاضر در جلسه نیز نكات و سؤالات خود را پيرامون مباحث ارائه شده مطرح کردند و ضمن استقبال از آغاز همكاري در اجراي قانون اسناد ملّي ايران، بر اهميت آن و نياز بانك ها به خدمات و توانمندي سازمان در اين زمينه و ادامه همکاری تاكيد كردند.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، نشست نقد و بررسی تحولات و توسعه حوزه نسخ خطی در کتابخانه ملّی جمهوری اسلامی ایران و دستاوردهای آن پس از پیروزی انقلاب اسلامی به همت معاونت پژوهش و منابع دیجیتال در اندیشگاه فرهنگی این سازمان برگزار شد.

در این نشست تحولات حوزه نسخ خطی کتابخانه ملّی ایران در دهه‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی بررسی شد. حبیب‌الله عظیمی نسخه‌شناس و فهرستنویس نسخ خطی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران ضمن تشریح سیر تحول سیاست­ های فراهم ­آوری نسخ خطّی در کتابخانه ملّی ایران، به تبیین نقش سازمان در  ارتباط با محققان و پژوهشگران حوزه نسخ خطّی، تعامل سازمان با سایر کتابخانه‌ها، پیوند میان کتابخانه ملّی و دانشگاه‌ها و آموزش مباحث حوزه نسخ خطّی با تاکید بر دوره پس از پیروزی انقلاب اسلامی پرداخت.

وی گفت: عواملی چون ادغام کتابخانه ملّی با سازمان اسناد ملّی، افتتاح ساختمان جدید کتابخانه ملّی ایران با مخازن وسیع و استاندارد و ارتقای اداره نسخ خطّی به اداره کل، موجب تحولات مثبتی در وضعیت گردآوری، حفاظت، سازماندهی و اطلاع رسانی نسخ خطّی سازمان پس از پیروزی انقلاب اسلامی شده است.

در ادامه، رضا خانی‌پور نسخه ­شناس و فهرست نویس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، روند فهرست‌نویسی و سازماندهی، چاپ فهرست‌های نسخ خطّی و اطلاع‌رسانی و تسهیل دسترسی به این آثار بعد از پیروزی انقلاب اسلامی را مورد بحث و بررسی قرار داد.

وی دلایل اهمیت نسخ خطی را ارزش هنری این آثار، نقش نسخ خطی در ساخت تمدن­ ها و تثبیت موقعیت ژئوپلیتیک کشورها و بازنمایی سیر تحول و تطور علوم و فنون در تمدن بشری برشمرد. همچنین یکی از دلایل افزایش سرعت فهرستنویسی و  انتشار این فهرست­ ها را افزایش تعداد متخصصین و تسریع فراهم ­آوری این نسخ در سال­های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی بیان کرد.

خانی ­پور همچنین سیر فهرست نویسی نسخ خطّی را به سه دوره سنتی مانند فهرست ابن ندیم، فهرست شیخ طوسی و الذریعه، دوره گذار با استفاده از قواعد بین­ المللی فهرست نویسی و دوره مدرن یعنی فهرست نویسی ماشین­ خوان در قالب استاندارد مارک تقسیم ­بندی کرد و فهرست نویسی نسخ خطّی را اقدامی پژوهشی برشمرد که برای تسهیل پژوهش و کمک به محققین انجام می­ شود.   

در ادامه نشست، زهرا مدرسی مدیرکل منابع خطّی و نادر کتابخانه ملّی ایران، سازماندهی دست­نوشته ­ها، تسریع دیجیتال ­سازی نسخ خطّی و خرید نسخه­ های ارزشمند و توسعه خدمات حضوری و غیرحضوری به محققان در حوزه نسخ خطّی را از جمله اقدام های در دست انجام در حوزه نسخ خطّی برشمرد.

در ادامه نشست سخنرانان به سوالات شرکت ­کنندگان پاسخ دادند.    

متن حکم به شرح زیر است:

جناب آقای دکتر روح اله منوچهری

باسلام

نظر به تعهد،توانمندی و تجربیات ارزشمند جناب عالی به موجب این حکم به عنوان"سرپرست مدیریت اسناد و کتابخانه ملی  منطقه جنوب کشور " منصوب می شوید.

انتظار می رود با استعانت از خداوند متعال و توسل به امام عصر(عج ) و با همکاری مسئولان استانی و منطقه ای  و استفاده از توان کارشناسی همکاران محترم،تمام توان و قابلیت های خویش را به کار گرفته و در انجام وظایف  و مأموریت ها موفق باشید. ان شاءالله

و من الله التوفیق

علیرضا مختـار پور

سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، دارای 12 مرکز استانی در نقاط مختلف کشور است و این مراکز اسنادی بنابر وظیفه سازمانی خود حافظ میراث مکتوب ایرانیان هستند.  

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی جمهوری اسلامی ایران، سعیده اکبری داریان دبیر علمی سیزدهمین جشنواره ملّی پژوهش و فناوری کتابخانه ملّی ایران، درخصوص فعالیت های دبیرخانه جشنواره پس از برگزاری گفت: دبیرخانه جشنواره علاوه بر آثار برگزیده، بر اساس نکات ثبت شده هیئت داوران در کاربرگ های ارزیابی و نظرات مشورتی اعضای کمیته علمی، فهرستی از آثار باکیفیت را استخراج کرده است.

اکبری داریان افزود: ما درصدد برنامه ریزی برای برگزاری دوره های آموزشی، نشست های علمی ترویجی، نشست های معرفی دستاوردهای پایان نامه ها و نیز جلسات نقد کتاب هستیم. همچنین معاونت های تخصصی سازمان را در جریان پژوهش هایی که قابلیت اجرا  دارند، قرار می دهیم تا امکان بهره گیری از نتایج پژوهش ها به تناسب موضوع و به شیوه های ممکن در بستر سازمان دنبال شود.

 وی گفت: مراسم اختتامیه جشنواره به معنای پایان جشنواره نیست، از ابتدا نیز انتخاب برگزیدگان هدف غایی سازمان نبوده است. جشنواره پژوهش ارتباط علمی،‌ رؤیت پذیری دستاوردهای پژوهشی و گردآوری مرتبط ترین آثار در راستای مأموریت های سازمان را هدف قرار داده است و امیدواریم این گردهمایی که با مشارکت یکایک صاحبان آثار رونق می گیرد، به شکل گیری جریان های تازه در حوزه پژوهش و فناوری کمک کند.

اکبری داریان با اعلام اینکه همه اطلاعات قابل انتشار، به ویژه فهرست تمام آثار ارسال شده به داوری و مستند سازی فرایندها و نقشه راه جشنواره های آتی، برای اطلاع علاقه مندان در وب سایت سیزدهمین جشنواره ملّی پژوهش و فناوری کتابخانه ملّی ایران قرار گرفته است، ابراز امیدواری کرد: اشتراک گذاری این اطلاعات بتواند همکاری و ارتباطات جامعه حرفه مندان را بیش از پیش پررنگ کند.

دبیر علمی جشنواره در پایان از علاقمندان دعوت کرد برای اطلاعات بیشتر به وب سایت جشنواره به نشانی ذیل مراجعه کنند.

https://www.nlai.ir/research-festival

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، محسن روستایی به عنوان سرپرست خدمات آرشیوی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران منصوب شد. 

متن حکم به شرح زیر است:

جناب آقای دکتر  محسن روستایی

باسلام
با عنایت به پیشنهاد معاون محترم  اسناد ملی و نظر به تعهد،توانمندی و تجربیات جناب عالی به موجب این حکم به عنوان  "سرپرست اداره کل ‍ خدمات آرشیوی " منصوب می شوید.انتظار می رود با استعانت از خداوند متعال و توسل به امام عصر(عج ) و استفاده از توان کارشناسی همکاران محترم و بهره گیری از ظرفیت های موجود تمام توان و قابلیت های خویش را به کار گرفته و در انجام وظایف محوله موفق باشید.
دوام توفیقات  روزافزون شما را از درگاه حضرت احدیت خواستارم.   

  و من الله التوفیق

                                                                        علیرضا مختـار پور

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، دومین نشست از سلسله درس گفتارهای تفسیر موضوعی شهید صدر به همت اندیشگاه فرهنگی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران و با همکاری پژوهشگاه تخصصی شهید صدر برگزار شد.

تفسیر موضوعی شهید صدر نقطه عطف تفاسیر است

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدی‌فرد عضو هیات علمی دانشگاه بین‌المللی المصطفی، تفسیر موضوعی شهید صدر را نقطه عطف تفاسیر عنوان کرد و تفاسیر این اندیشمند جهان اسلام را نوآورانه خواند و گفت: باید بدانیم که پیش از شهید صدر در تفسیر چه اتفاقی افتاده و نوآوری‌های وی در مقایسه با گذشته چگونه بوده است تا در ادامه بتوانیم با اندیشه وی در تفسیر موضوعی آشنا شویم.

محمدی‌فرد درباره بازخوانی سیر تحولی تفسیر موضوعی شهید صدر اظهار داشت: این سیر دارای سه مرحله نوپایی، نوگرایی و نظریه‌پردازی است؛ مرحله نوپایی قدمتی دیرینه دارد، ولی مفسران در این مرحله سعی ندارند که درباره تفسیر ترتیبی یا موضوعی سخن بگویند؛ هرچند این تفاسیر، ترتیبی یا موضوعی است، اما هویت مستقلی برای ترتیبی یا موضوعی بودن آن‌ها قائل نشده‌اند؛ به این خاطر این قسم از تفاسیر در مراحل ابتدایی خود روشمند نشده‌اند.

وی درباره تغییر و تحولات اجتماعی در جوامع اسلامی که با عنوان نهضت‌های اسلامی مطرح می شود؛‌ گفت: در مرحله نوگرایی سید جمال الدین اسدآبادی، اقبال لاهوری و غیره، در مواجهه تمدنی غرب با جهان اسلام سرآغاز نهضت‌های اسلامی شدند و شعار بازگشت به قرآن در این نهضت‌ها را مطرح کردند؛ همچنین تفاسیر در این دوره به علمی، ادبی ـ اجتماعی و موضوعی تقسیم شدند ولی ضابطه‌مند پیش نرفتند.

عضو هیات علمی دانشگاه بین‌المللی المصطفی (ص) در تبیین مرحله نظریه‌پردازی گفت: حرکت‌های اجتماعی و سیاسی جوامع اسلامی، با ورود به فضای علمی، ایده اسلامی‌سازی علوم را مطرح کردند؛ اما برعکس مرحله قبل، حرکات در ابتدا و در ذات خود علمی بود که نتیجه اجتماعی و سیاسی هم داشت؛ بنابراین شهید صدر، اصل شکل‌دهی علوم اسلامی، دینی و بومی را پذیرفته و متأثر از آن فضا به تحقیق پرداخته است، اما نمی توان ایشان را ذیل اسلامی‌سازی علوم قرار داد.

شهید صدر تفسیر موضوعی را برای رسیدن به نظریه‌های قرآنی روش‌مند انجام داد

محمدی‌فرد ادامه داد: می توان شهید صدر را در ایده خود، نقطه عطفی در تفسیر موضوعی دانست؛ ایشان نخستین شخصی است که به صورت روش‌مند تفسیر موضوعی را برای رسیدن به نظریه‌های قرآنی مدنظر قرار داد و از لفظ نظریه در این باره استفاده کرد. شهید صدر پیوندی بین تفاسیر علمی، موضوعی و اجتماعی برقرار کرده است؛ ایده تفسیر موضوعی شهید صدر به لحاظ مسأله محوری، علمی و به لحاظ نگرشی و رویکردی، اجتماعی است.

وی در بیان نوآوری‌های شهید صدر گفت: تفسیر توحیدی و تجزیه ای از اصطلاحات شهید صدر در این زمینه است؛ تفسیر توحیدی گردآوری آیات مرتبط با یک موضوع برای دستیابی به پاسخ و روش تجزیه ای، تفسیر جزء جزء آیات قرآن است؛ دوم اینکه غایت تفسیر موضوعی، کشف نظر قرآن و غایت تفسیر ترتیبی رفع ابهام از قرآن است؛ این نکته پیش از شهید صدر بیان نشده است.

عضو هیات علمی دانشگاه بین‌المللی المصطفی (ص) در بیان سومین نوآوری شهید صدر در تفسیر موضوعی خود ابراز داشت؛ شهید صدر می‌گوید تفسیر موضوعی برخلاف تفسیر ترتیبی با زندگی اجتماعی انسان ارتباط دارد؛ ایشان تفسیر توحیدی خود را تفسیر موضوعی می‌نامد و منظور وی از موضوعی، توجه به عین و واقعیت است و به بیان دیگر تفسیر موضوعی همان تفسیر عینی و تفسیر واقع‌گرا است.

محمدی‌فرد توضیح داد: شهید صدر تفسیر موضوعی را در یک ایده کلان به‌عنوان روش تحقق‌بخش مرجعیت علمی قرآن معرفی می‌کند؛ در نهضت‌های اسلامی، بازگشت به قرآن مطرح بود و در دوره نوگرایی هم، تفاسیر اجتماعی نگاشته شد، اما بازگشت به قرآن و علم در آن زمان با مرجعیت تجربه و علوم غربی بود.

وی با اشاره به اینکه شهید صدر تفسیر موضوعی را به عنوان روش نظریه‌پردازی مطرح کرده است، گفت: این روش نظریه‌پردازی عناصری روش‌شناختی دارد؛ برای شناسایی هویت روش تفسیر موضوعی باید این عناصر معرفی شود.

عضو هیات علمی دانشگاه بین‌المللی المصطفی (ص) ادامه داد: شهید صدر روش موضوعی در مقابل روش تجزیه ای را یک تفسیر اجتهادی و منتهی به نظریه علمی می‌داند؛ ایشان در کتاب السنن التاریخیة مطرح می‌کند که تفسیر تجزیه ای تفسیر اجتهادی نیست، بلکه تفسیر موضوعی اجتهادی است؛ چون اجتهاد آنجا شکل می‌گیرد که منتهی به دیدگاه دین یا قرآن شود اما در روش تجزیه ای یا ترتیبی به دیدگاه قرآن نمی‌رسیم.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدی‌فرد درباره مرجع بودن قرآن در روش موضوعی گفت: در هر پارادایم فکری باید یک منبع معرفتی مرجع وجود داشته باشد؛ قرار گرفتن چیزی به عنوان نظریه یا علم، باید مورد تأیید تجربه کمی یا کیفی قرار گیرد، اما شهید صدر می‌گوید علمی بودن به معنی عمومیت است؛ نظریه‌ای که عام باشد، تکرار پذیر و تخلف ناپذیر است. نظریه‌ای که از قرآن استخراج می‌کنیم، این شرایط را دارد و فی نفسه علم است و نیازی نیست که آن را به مرحله تجربه ببریم.

وی مسأله محور بودن روش موضوعی را مورد توجه قرار داد و ابراز داشت: روش تحقیق از مسأله آغاز می‌شود و می‌بینیم که روش مسأله‌محوری در تفسیر موضوعی وجود دارد؛ این هم از نوآوری‌های شهید صدر است که فرآیند کشف مسأله را به خوبی تبیین می‌کند و می‌گوید مسأله آن است که از جهان انسانی موجود اخذ شود، بعد به تجربه‌های تاریخ بشر مراجعه شود و بعد به قرآن عرضه شود و نظر قرآن درباره آن استخراج شود.

عضو هیات علمی دانشگاه بین‌المللی المصطفی (ص) ادامه داد: شهید صدر از توسعه مسأله در سطح افقی و عمودی سخن می‌گوید که باید مسائل را هر لحظه با رجوع به جوامع انسانی عمیق‌تر کنیم و مسائل جدید را به دست آوریم تا رجوع ما به قرآن موجب استخراج نظریه‌های عمیق‌تر و وسیع‌تر شود.

محمدی‌فرد گفت: ارتباط با واقعیت زندگی از ویژگی‌های دیگر این تفسیر است؛ در استخراج علوم اجتماعی و انسانی از قرآن باید بدانیم که ما دو نوع تفکر ریاضی و اجتماعی داریم؛ در تفکر ریاضی نیازی به رجوع به واقعیت انسان ندارید، بلکه با حسابی منطقی مواجه هستید که می‌توانید در ذهن خود تحلیل کنید و تفکر ریاضی داشته باشید، اما تفکر اجتماعی تفکری است که انسان بسته به اجتماع و رجوع به آن، به این تفکر می‌پردازد.

وی ادامه داد: شهید صدر معتقد است ما باید در نظریه‌پردازی قرآنی با رجوع به زندگی واقعی انسانی، مسائل را به دست آوریم و به قرآن عرضه کنیم، زیرا ماهیت تفکر، اجتماعی است؛ تفسیر موضوعی بریده از اجتماع، قابل تحقق نیست.

عضو هیات علمی دانشگاه بین‌المللی المصطفی(ص) در پایان درباره تفسیر موضوعی شهید صدر یادآور شد: نظریه‌های استخراج شده از قرآن باید کارآمد باشد، مثال‌های زیادی از شهید صدر درباره مسائل وجود دارد که روش‌های استفاده درست و کارآمد از تفسیر موضوعی خود را به صورت تفصیلی بیان می‌کند.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، کارشناسان آسیب شناسی و آزمایشگاه اداره کل مرمت و حفاظت پس از بازبینی و کارشناسی، مخزن اسناد این مجموعه را با متراژی حدود 150 متر مربع پایش محیطی کردند.

در این مخزن نسخه های نفیس خطّی و منابع آرشیوی در حوزه های مختلف سیاسی، اقتصادی و قضائی نگهداری می شد و در بازدید انجام شده از فضای نگهداری منابع آرشیوی و کتابخانه ای، آلودگي بيولوژيك (قارچ‌ها، باکتری‏ها و حشرات)، پارامترهای محیطی (دما، رطوبت نسبي، نور و ميدان مغناطيسی)، میزان اسیدیته (یا قلیایی بودن) مواد کاغذی (pH) و سایر عوامل آسيب رسان مورد ارزیابی قرار گرفت.

لازم به توضیح است سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران در راستای افزایش تعامل و همکاری با دیگر دستگاه های اجرایی کشور، با انعقاد تفاهم نامه های همکاری، خدمات تخصصی آرشیوی ارائه می دهد.