به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، سيصدوشصت وپنجمين جلسه شوراي اسناد ملي ايران در تاریخ 27 آبان ماه برپا شد.

علي كاميار دادستان كل ديوان محاسبات كشور و رئیس شورای اسناد ملّی ایران، سيامك سعيد فوائدي داديار دادسراي ديوان عالي­ كشور، محمدحسن شيخ الاسلامي رئيس مركز مطالعات سياسي و بين المللي وزارت امور خارجه، علاءالدين رفيع ­زاده مشاور رئيس سازمان اداري و استخدامي كشور، عباس سليمي نمين عضو متبحر در تاريخ و فرهنگ ايران و سيدهادي موسوي سرپرست معاونت اسنادملّي  در این جلسه حضور داشتند.

در ابتداي اين جلسه عباس سليمي نمين عضو حقیقی شورا ، نکاتی را در خصوص اهميت شوراي اسناد­ ملّي، و ضرورت برنامه ریزی جهت کمک به پژوهشگران در حوزه دسترسی به اسناد را مطرح كرد.

در ادامه  علی کامیار دادستان کل دیوان محاسبات کشور و رئیس شورای اسناد ملّی، وظیفه سازمان را برابر قانون اسناد ملّی ایران مدیریت اسناد و مدارک و حفاظت و نگهداری اسناد مهم، اعم از اسناد کاغذی و الکترونیکی کشور دانست.

علیرضا مختارپور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، ضمن تشریح وضعیت موجود و برنامه های سازمان در حوزه اسناد، توضیحاتی در خصوص وظایف و صلاحیت شورای اسناد ملّی ایران در حوزه سیاست گذاری امور اسناد و مدارک کشور، اجرای قانون اسناد ملّی ایران و برگزاري جلسات شوراي مذكور را ارائه کرد.

همچنین اعضای شورا ضمن تبادل نظر و تجزیه و تحلیل مطالب ارائه شده، نظرات و مطالب لازم را در جهت ارتقاء عملکرد سازمان در اجرای قانون و مقررات اسناد ملّی ایران، مصوبات شورا و مدیریت اسناد و مدارک کشور  بیان کردند و مقررشد ضمن جمع آوری سوابق مربوط به شناسه ملّی سند(شمس)،  وضعیت همکاری دستگاه­های مشمول قانون اسناد­ملّی ، تهیه و جهت بررسی و تصمیم گیری لازم در جلسه های آتی شورا ارائه شود.

در ادامه جلسه 13رديف درخواست مجوز امحاي اوراق راكد مربوط به وزارت جهاد کشاورزی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت اموراقتصادي و دارايي و سازمان بيمه سلامت ايران مطرح و مورد بررسي و تصويب قرار گرفت كه مصوبه آن براي اجرا به دستگاه­هاي فوق الذكر ابلاغ خواهد شد.

 

 

 

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، سومین نشست تخصصی «بلاغ» با حضور استاد اکبر ثبوت و احمد تمیم داری مثنوی شناسان، علیرضا مختارپور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، عصمت مومنی معاون کتابخانه ملّی ایران، معاونان این سازمان و جمعی از نسخه پژوهان و پژوهشگران برگزار شد.

 

معرفی نسخه های تاریخ دار مثنوی معنوی موجود در کتابخانه ملّی ایران

در ابتدای این نشستِ تخصصی محمد صادق ابراهیمیان پژوهشگر و فهرست نویس نسخ خطّی، شرح مختصری از نسخ قدیمی مثنوی معنوی مولانا که در گنجینه سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران نگهداری می شود؛ ارائه کرد و گفت: قدیمی ترین نسخه مثنوی معنوی که در مخازن سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران نگهداری می شود مربوط به سده هشتم و 43 سال بعد از فوت مولوی است. آرایه های این کتاب متعلق به دوره تیموری است. دومین نسخه قدیمی تاریخ دار متعلق به 20 شعبان سال 837 قمری است که در 301 برگ به خط نستعلیق و بر کاغذ بخارایی نوشته شده است. سومین نسخه مثنوی تاریخ دار متعلق به 28 ذیحجه سال 848 قمر است که به مثنوی وصال معروف است و یکی دیگر از مثنوی های مولوی که جدیدا خریداری شده به مثنوی خاتون آبادی معروف است.

 

ذات حضرت مولانا آفتاب حقایق است

استاد اکبر ثبوت با شرح بیان ویژگی های نسخ خطّی موجود از مثنوی معنوی مولانا به مقایسه این نسخ با یکدیگر پرداخت و گفت: اکبر ثبوت در نشست تأثیر قرآن در اشعار مولانا گفت: همواره نور قرآن بر تمامی زیست، سلوک و رسم زندگی مولوی بر عرصه ادبیات منور، روشن و روشنگر بوده است.

این نسخه شناس و پژوهشگر تاریخ و فلسفه اسلامی در ادامه صحبت های خود با اشاره به صحبت های استاد الهی قمشه ای درباره مولانا گفت: بنا به گفته استاد الهی قمشه‌ای، مولانا در  بازار آشفته فرقه‌گرایی و تعصب كوركورانه معتقد بود «عارف كامل حق را درهرصورتی كه هست پذیرفته و آن را وسیله تجلی تصور كند و درهرصورتی كه حق در آن نزول كند می‌شناسد و غیر عارف، در غیر این صورت حق را منکر می‌شود.»  

وی با اشاره به روایت‌هایی كه در این نشست مطرح کرد؛ یادآور شد:  ذات حضرت مولانا آفتاب حقایق است كه بر عالمیان تافت و عنایت فرمود و امروز آفتاب او در همه عالم و نیز خانه‌ها هم از او منور است. آن‌چنان‌که همواره شعشعه نور قرآن بر تمامی زیست، سلوك و رسم تاختن او بر عرصه ادبیات منور، روشن و روشنگر بوده است.

 

قرآن کریم به اشعار و آثار کهن عینیت بخشیده است

در ادامه این نشست تمیم داری با بیان این مطلب که تاثیر قرآن کریم در اشعار پارسی گوی ایرانی مشهود است گفت: قرآن کریم صرفا بر اشعار و آثار کهن ادبیات ما ایرانیان تاثیر نداشته، بلکه موجب عینیت بخشی به اشعار قُدما شده است. البته تنها قرآن نیست که در متون ادبی تاثیرگذار بوده، بلکه کتب آسمانی سایر ادیان، مانند تورات، انجیل، عهد عتیق، عهد جدید نیز در ادبیات دنیا تا قرن 18 و حتی رنسانس تاثیرگذار بوده است. همانطور که گفتم این حضور نه تنها تاثیرگذار بوده بلکه اشعار و متون ادبی عینیت نیز می بخشید.

 

اصالت و اعتبار نسخ بر اساس زمان و شرایط تاریخی تعریف تازه ای پیدا می کنند

این استاد دانشگاه با اشاره به کتابی که در دست ترجمه دارد گفت: به تازگی مشغول ترجمه کتابی حاوی 40 مقاله از نویسنده های متعدد هستم. یکی از این مقاله ها درباره هستی شناسی و فلسفه ادبیات است. در بخشی از این مقاله به نسخ خطّی اشاره داشته و  عنوان می کند که عده ای از روی نسخ خطّی قدیمی می نویسند و دوباره دیگرانی هستند که در آینده از روی نسخ آنها  می نویسند و این قضیه تکرار می شود و حال سئوال این است با چنین تعدد، کدام متن معتبر است؟

این مثنوی شناس اظهار داشت: تاریخ دار بودن و قدمت یک متن یا نسخه خطّی در میان نسخه شناسان و مصححان ایرانی به معنای اعتبار اثر است که این موضوع در جای خود مهم، ارزشمند و قابل احترام است. اما در این مقاله به این موضوع می پردازد که اصالت و اعتبار هریک از نسخ بر اساس زمان و شرایط تاریخی تعریف تازه ای پیدا می کند و این سئوال را مطرح می کند که راه صحیح شناخت متون ادبی چیست؟

وی توضیح داد: در نظر بگیرید یک نسخه ای 500 سال پیش نوشته شده و در ادوار مختلف دیگرانی هم از آن نسخه برداری کرده اند و حالا تشخیص اینکه کدام نسخه از دیگری بهتر است جای تامل دارد. به این معنا که باید در نظر گرفت که این نسخه در چه زمانی تهیه شده است و سلیقه، تفکر، اطلاعات ادبی آن روزگار در واژگان، گرامر، جمله نویسی و غیره چگونه بوده است.  زیرا زبان متعلق به کسی نیست. زبان یک اقیانوس وسیع است که هر کس در مدت زمان عمر خود می تواند بخشی از آن را به سهم خویش بهره برداری و تدوین کند. بنابراین یک نسخه از نسخه دیگر معتبر تر نیست زیرا هریک از نسخ در طول زمان براساس تحولات فرهنگی، زبان و تاریخ خود نوشته شده و دارای ارزش و اعتبار است.

 

جای تولیدات ادبی در تحولات فرهنگی خالی است

تمیم داری با اشاره به این مطلب که جای تولیدات ادبی در تحولات فرهنگی خالی است؛ گفت: در تاریخ ادبیات همه کشورها یک تحقیق و درعین حال یک تولید ادبی وجود دارد. در واقع تحقیقات ادبی هستند که به تولیدات ادبی تبدیل می شوند. اما بنده به عنوان یک معلوم ادبیات فارسی متوجه این موضوع در ایران شده ام که رساله های دکتری و فوق لیسانس فقط تحقیق است و کمتر منجر به تولید ادبی می شوند. این در حالی است که در دنیای پیشرفته امروز تحقیقات در زمینه های مختلف از جمله ادبیات و زبان شناسی به تولید محتوا تبدیل می شوند و در ادامه این فرآیند تولید دانش نیز رخ می دهد. از همین رو به اعتقاد من بهتر است واحدهای درسی در حوزه ادبیات فارسی به سمت تولیدات ادبی از جمله رمان، داستان و غیره سوق پیدا کنند.

وی در پایان صحبت های خود با اشاره به این مطلب که مولانا در مثنوی معنوی به نوعی تولید علم کرده است؛ خاطرنشان کرد: شیوه مولانا در مثنوی معنوی شیوه تمثیل است که این شیوه در قرآن هم به کار رفته است و مولانا با تاثیر از قرآن تمثیل ها و داستان های بسیار جالب را در مثنوی معنوی عینیت بخشیده است.

لازم به توضیح است در پایان این نشست جلسه پرسش و پاسخ برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، آئین رونمایی از ششمین قسمت از مجموعه «غیر رسمی» به کارگردانی سید محمدعلی صدری نیا با موضوع انسِ رهبر انقلاب اسلامی با کتاب و اهالی فرهنگ و توجه به سلیقه های مختلف سیاسی ، اجتماعی، فرهنگی و ادبی برای نخستین بار در مرکز همایش های سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران برگزار شد.

علیرضا مختارپور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران ضمن خوش آمدگویی به حاضرین در جمع گفت: تصور می کنم ویژگی مشترک حاضران در این جمع اهل فرهنگ و قلم و ادب بودن آنها، صرف نظر از مشاغل، مسئولیت ها و سمت های مختلف است. هدف از برگزاری این مراسم دیدن بخش کوچکی از فعالیت های مربوط به حوزه مورد توجه مقام معظم رهبری در حوزه کتاب و مقوله کتاب و کتابخوانی، به خصوص با محوریت نمایشگاه کتاب است.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران در ادامه یک متن 20 سطری درباب توجه مقام معظم رهبری به جایگاه و اهمیت کتاب و کتابخوانی قرائت کرد که به شرح زیر است:

 

به نام آن که جان را روشنی داد

می شود کتاب را دوست داشت اما کتاب نخواند،

می شود کتاب خرید امّا نخواند،

می شود کتابخانه بزرگ داشت امّا کتاب نخواند،

می شود کتاب خواند امّا با روش کتابخوانی آشنا نبود،

می شود کتاب خواند امّا کتاب های ضعیف، خنثی و متفرق خواند

می شود کتاب خواند امّا با نویسنده، مترجم و ناشر آشنا نبود

می شود کتاب خواند امّا از کیفیت محتوا، زبان، صورت و اصول حرفه ای تولید کتاب بی خبر بود،

می شود کتاب خواند امّا به موضوع دسترسی به کتاب در اقصی نقاط کشور بی توجه بود،

می شود کتاب خواند امّا با وضع ترجمه کتاب آشنا نبود،

می شود کتاب خواند امّا از اهمیت تولید کتب مناسب برای کودکان و نوجوانان غافل بود،

می شود کتاب خواند امّا از ملزومات انتشار کتاب مثل تولید کاغذ بی خبر ماند،

می شود کتاب خواند امّا از سطح کتابخوانی مردم خصوصا نسل جوان بی اطلاع بود،

می شود کتاب خواند امّا از قیمت کتاب اطلاعی نداشت،

می شود کتاب خواند امّا به شمارگان پایین کتاب بی توجه ماند،

می شود کتاب خواند امّا نگران عدم تولید برجسته در حوزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در گونه های مختلف مخصوصا ادبیات داستانی و رمان نبود،

می شود کتاب خواند امّا نسبت به پایین بودن جریان ترجمه آثار فارسی به زبان های دیگر بی اعتنا ماند،

می شود کتاب خواند امّا کاری به ترویج و تبلیغ کتابخوانی و معرفی کتاب های مفید نداشت،

می شود کتاب خواند امّا در سخنرانی ها و جلسات مختلف به کتاب استناد نکرد،

و ده ها امکان و می شود های دیگر

و بالاخره می شود کتاب خواند اما به نمایشگاه کتاب بی اعتنا بود

امّا،اگر هریک از این افعال منفی این عبارت تبدیل به مثبت شد و همه آنها هم با هم تحقق یافت آن وقت با چهره ای برجسته آشنا می شویم به نام آیت الله سید علی خامنه ای.

 

پرداختن به همه ابعاد پیدا و پنهان رهبر انقلاب در یک مستند دشوار است

پس از پایان صحبت های رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، سید محمدعلی صدری نیا کارگردان ششمین قسمت از مجموعه «غیر رسمی»، درباره دلایل ساخته شدن این مستند سینمایی گفت: این علاقمندی مشترک برای همه ما وجود دارد که فارغ از گزارش های رسمی، فرصت حضور و همراهی با مقام معظم رهبری را در نمایشگاه کتاب و دریافت دیدگاه های ایشان نسبت به مسئله مورد توجه شان یعنی کتاب داشته باشیم و بالطبع برای من هم چنین اشتیاقی وجود داشت.

وی ادامه داد: این مستند تلاشی برای همراه کردن مخاطب در لحظه های غیر رسمی مقام معظم رهبری در نمایشگاه کتاب است که توجه ایشان به کتاب ها و بحث های مختلف و ریشه های علاقه ایشان به کتاب را بیان می کند.

صدری نیا با اشاره به هدف ساخت مجموعه مستندهای «غیر رسمی» گفت: در مجموعه مستندهای «غیر رسمی» که تا کنون ساخته شده است، تیم تولید این مجموعه همه کوشش خود را به خرج داده تا با ساخت مستندها «غیر رسمی» یک قدم به اندیشه و دیدگاه مقام معظم رهبری به شکل غیر رسمی تر ورود کند. اما ساخت قسمت ششم این فیلم با پنج مجموعه گذشته تا اندازه ای متفاوت است. زیرا به مقوله کتاب پرداخته است. و خب کتاب حوزه شخصی آدم ها است و این فرصت را ایجاد می کند تا به شخصیت افراد نزدیک تر شویم و این موضوع هم درباره مقام معظم رهبری صدق می کند و همین مسئله تا حدودی کار را سخت می کند، زیرا پرداختن به همه ابعاد و زوایای پیدا و پنهان افراد به خصوص شخصیت های فرهیخته ای چون حضرت آقا و ارائه تصویری غیر رسمی در یک فیلم مستند دشوار است.

وی یادآور شد: یکی از بخش های مهم مستند نوع ارتباطی است که مقام معظم رهبری با اهالی فرهنگ برقرار می کنند که نشان دهنده سلایق و علایق مختلف ایشان در حوزه های گوناگون است و این مهم حاوی نکات ارزنده ای است که می تواند برای مدیران آموزنده باشد. 

لازم به توضیح است سید محمد حسینی معاون پارلمانی رئیس جمهور و وزیر اسبق وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمد حمزه‌زاده قائم مقام پیشین حوزه هنری، محسن مومنی نویسنده و رئیس سابق حوزه هنری انقلاب اسلامی، اشرف بروجردی رئیس سابق سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، مهرداد باقری رئیس سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران، علی اکبر اشعری رئیس اسبق سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، حامد علامتی مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، محسن چینی فروشان رئیس سابق کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، احمد مسجد جامعی وزیر اسبق وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، جواد حق شناش فعال فرهنگی، و جمعی از اهالی رسانه در نمایش مستند مجموعه «غیر رسمی» حضور داشتند.

  

 

 

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، در ایام سی‌ویکمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران و در راستای ارتقاء خدمات کتابخانه دیجیتال این سازمان، سامانه جستجوی تمام‌متن در اسناد آرشیوی به همراه پیاده‌سازی استاندارد  «ALTO»با حضور علیرضا مختارپور رئیس سازمان، محمدصادق خیاطیان مدیرعامل صندوق نوآوری و شکوفایی، فاطمه صدر معاون پژوهش و منابع دیجیتال سازمان، عصمت مومنی معاون کتابخانه ،علیرضا انتهایی مدیرکل پردازش منابع و فناوري هاي ديجيتال سازمان و جمعی از رؤسا و نمایندگان مؤسسات پژوهشی، مراکز اسنادی و کتابخانه‌ای کشور، اساتید و اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها در علم اطلاعات و دانش‌شناسی، علم آرشیو و دانش سندشناسی و تاریخ رونمایی شد.

سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران می‌تواند مرجع ارتقاء هویت ایرانی اسلامی باشد

در این مراسم، دکتر محمدصادق خیاطیان ضمن ابراز خرسندی از حضور فناوری­ در بخش­های مختلف سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، همگام با توسعه فناوری­های جهانی، گفت: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، حافظه ملی ایرانیان است و نقش پررنگی در مدیریت و تولید دانش دارد. حضور فناوری در زیست مردم، برای ایجاد رفاه است و فناوری OCR اسناد متنی قدیمی علاوه بر ارائه خدمات بهتر به کاربران، دسترسی آسان به محتوای متنی برای پژوهشگران را فراهم می­کند که این اقدام قابل تقدیر است.

مدیرعامل صندوق نوآوری و شکوفایی گفت: فناوری­ها، ظرفیت­های بسیاری در حوزه خدمات کتابخانه‌ای و پژوهشی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ایجاد کرده­اند. به عنوان نمونه در یک کشور آسیایی کوچک که دارای اقتصاد بزرگی است، با یک برنامه Smart­Nation یا ملت هوشمند سعی شده اجزای فناوری وارد زندگی مردم شود. به گونه‌ای که با ایجاد اپ­ها و سامانه­هایی در بستر موبایل و تلویزیون، دسترسی مردم به کتابخانه ملی کشورشان و اسناد مورد نیازشان فراهم شده است. و یا با به‌کارگیری فناوری AR یا واقعیت افزوده در کتابخانه، کاربردان به اطلاعات بسیاری که مورد نیازشان است، دسترسی پیدا می­کنند.

عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات بنیادین علم و فناوری دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه درصورتی‌که از ظرفیت شرکت­های دانش­بنیان به خوبی استفاده کنیم و دسترسی به اطلاعات لازم را برای آنها فراهم کنیم، فاصله زیادی با کتابخانه­های ملی دنیا که دارای فناوری­های به­روز هستند، نخواهیم داشت، گفت: فناوری­های انقلاب صنعتی چهارم هنوز در ایران و حتی در جهان نفوذ زیادی نداشته­اند. اگر این ظرفیت­ها فعال شوند در زمینه خدمات کتابخانه­ای و اسنادی انقلاب بزرگی رخ خواهد داد و ما با ظرفیت­هایی که در این حوزه داریم، پیشرو خواهیم بود.

خیاطیان استفاده از فناوری در کتابخوان کردن مردم را موثر دانست و گفت: برخی فناوری­ها مانند واقعیت افزوده، باعث زنده شدن کتاب می­شود.  امروز بسیاری از نوجوانان و جوانان و کودکان و حتی بزرگسالان که به روش­های رایج و قدیمی تمایلی به کتابخوانی ندارند و این نوع فناوری­ها کمک می­کند که فرهنگ و تمایل به کتابخوانی ارتقاء پیدا کرده و سرانه مطالعه افزایش یابد.

 وی  استفاده از فناوری­ را باعث ارتقاء فرهنگ ایرانی اسلامی و هویت فرهنگی دانست و گفت: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران می­تواند محمل و مرجعی باشد تا با استفاده از فناوری­های روز، تاریخ و فرهنگ و هویت کشور را با زبان فناوری و نوآوری­های ذاتی آن، ارتقاء دهد.

این مدرس دانشگاه در زمینه علم و فناوری با اعلام اینکه در حوزه کتابخانه و اسناد نزدیک به 200 شرکت دانش­بنیان در زمینه بلاکچین، اینترنت اشیاء، هوش مصنوعی، داده­های ابری و ... فعالیت می­کنند، از آمادگی صندوق نوآوری و شکوفایی برای حمایت از توسعه فناوری در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران خبر داد.

OCR در شناسایی دست‌نوشته‌ها و نسخه ­های خطی راهگشا خواهد بود

در ادامه این مراسم علیرضا انتهایی، مدیرکل پردازش منابع و فناوري هاي ديجيتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با بیان اینکه OCR یک سامانه جدید نیست؛ اما OCR اسناد قدیمی که با ماشین تایپ تولید شده­اند، با OCRهایی که روی فونت انجام می­شود، متفاوت است، گفت: تاکنون بازیابی اطلاعات اسناد، منوط و محدود به فهرست‌نویسی بود. گاهی در لابه­‌لای متن اسناد، کلماتی است که ممکن است برای فهرست­نویس، مهم نباشد ولی برای پروهشگر دارای اهمیت باشد. در واقع سامانه جستجوی تمام‌متن در اسناد قدیمی آرشیوی، این مشکل را برطرف کرده است.

انتهایی یکی دیگر از اهداف این پروژه را استفاده از متون آماده­شده برای بهره­برداری در هوش مصنوعی دانست و گفت: با استفاده از این سامانه، متن اسناد قدیمی آماده می­شود تا اگر در آینده از هوش مصنوعی برای تنظیم و توصیف هوشمند یا استخراج موجودیت­های اطلاعاتی هوشمند قصد استفاده داشتیم، متن آماده داشته باشیم. علاوه بر این داده­کاوی یکی از تکنیک­های امروزی برای کشف دانش و اطلاعات از متون است. 

وی دو مولفه جامعیت و دقت در متناسب­سازی سامانه OCR با متون قدیمی را، از ویژگی­های این سامانه دانست و گفت: آنچه باعث تمایز این OCR با OCRهای متداول می­شود این است که استاندارد  ALTO که توسط کتابخانه کنگره آمریکا توسعه داده شده و در واقع استانداردی برای برچسب­زنی ساختار و عناصر متن صفحه است، در سامانه کتابخانه دیجیتال سازمان پیاده‌سازی شده است؛ به گونه­ای که پژوهشگر از طریق این فناوری، تنها به استخراج متن محدود نمی‌شود، بلکه جایگاه عبارت در متن نیز توسط جستجوکننده قابل انتخاب است.

انتهایی بالا بردن دقت موتور جستجو را یکی از اقدامات برای بهینه­ سازی این سامانه اعلام کرد و گفت: معمولا جستجوی متنی، دقت مناسبی ندارد و مجاورت کلمات در جستجو لحاظ نمی­شوند. با افزایش دقت موتور جستجو و حساس شدن آن به مجاورت کلمات، پژوهشگر نیازی ندارد عبارت‌های چندکلمه­ای در جستجو استفاده کند؛ بلکه با این گزینه، کلمات دور و نزدیک در جستجو لحاظ می ­شود.

وی در پایان گفت:  اگر این استاندارد برای برخی منابع خطی پیاده­سازی شود، ساختار نسخه، بیشتر از متن مورد توجه قرار خواهد گرفت و در شناسایی نسخه­ها راهگشا خواهد بود.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، در این مراسم کتاب «نثر طوبی، دایره‌المعارف لغات قرآن کریم» توسط استاد اکبر ثبوت پژوهشگر تاریخ و تمدن اسلامی و محسن معینی پژوهشگر متون و کتاب «تاریخ پیامبر اسلام» نیز توسط رسول جعفریان و علی بهرامیان از پژوهشگرانِ تاریخ اسلام با حضور نجفقلی حبیبی عضو هیات امنای سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، یاسر احمدوند معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،  علی رمضانی مدیرعامل موسسه خانه کتاب، حامد علامتی مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، علیرضا مختارپور رئیس سازمان اسناد اسناد و کتابخانه ملّی ایران و جمعی از معاونان و مدیران این سازمان و اصحاب رسانه برگزار شد.

علامه شعرانی در معارف و دانش‌های مرتبط با قرآن نکته‌سنجی‌های هوشمندانه دارد

استاد اکبر ثبوت پژوهشگر تاریخ و تمدن اسلامی و از شاگرادان علامه شعرانی درباره کتاب «نثر طوبی، دایره‌المعارف لغات قرآن کریم» توضیحاتی ارائه کرد و گفت: استاد بزرگوار علامه شعرانی به راستی فرهیخته‌ای گرانقدر است که در باب معارف و دانش‌های مرتبط با قرآن مطالب بسیار عمیق و دقیقی به همراه نکته‌سنجی‌های هوشمندانه دارد. بنده با آراء استاد در این رشته مهم از معرفت، نخست با بحث‌های مربوط به ولایت آشنا شدم و بعدها در بحث‌های تفسیری ایشان درباره اُولُوالعَزْم  مواردی آموختم.

نکات ارائه شده در کتاب نثر طوبی برای فهم آیات قرآن کریم راهگشا است

این پژوهشگر متذکر شد: اینگونه نیست که کتاب نثر طوبی جلد اولش متعلق به استاد شعرانی باشد و جلد دوم به مرحوم قریب. استاد شعرایی تمام مواد لازم برای جلد دوم هم نوشته بودند منتها این نوشته‌ها نیاز به اصلاح و تذهیب داشت و کار مرحوم قریب همین بوده که مواد مربوط به جلد دوم را تنظیم و اصلاح کند. خداوند انشالله همه ما را در خوشه چینی از خرمن این بزرگان و همه معارفی که حقوق زیاد به گردن ما دارند و در پیشبرد فرهنگ و تمدن اسلامی موفق بدارد.

محسن معینی پژوهشگر متون در ادامه این نشست درباره ویژگی‌های کتابِ «نثر طوبی، دایره‌المعارف لغات قرآن کریم» گفت: مرحوم شعرایی چند تفسیر از تفاسیر مهم شیعه را در زمان خودش تصحیح و چاپ کردند. ایشان در این دو تصحیح صرفا مصحح نبودند بلکه در بخش های مختلف کتاب یادداشت‌هایی بر تفاسیر نوشته‌اند. نثر طوبی براساس آنچه روی جلد کتاب آمده، یک دایره‌المعارفی از لغات قران کریم است.

او ادامه داد: شعرانی در نقاط مختلف کتاب، نکته‌های حدیثی، ادبی و نجومی ارائه کرده‌ است که برای فهم آیات قرآن کریم راهگشاست. تعلیقاتی که مرحوم شعرانی در تفاسیر خود نوشته‌اند، جناب آقای کرمانی در سه جلد با عنوان پژوهش‌های قرآنی علامه شعرانی به چاپ رسانده که بسیار مفید است. این سه جلد هم حاوی نکات بسیار عمیقی از تفسیر قرآن است که با برخی از تفاسیر برجسته دوران معاصر برابری می‌کند.

 

بعد از پایان بخش اول، گروه تواشیح قدر اجرای برنامه داشتند .

کتاب« تاریخ پیامبر اسلام» اثری ارزنده از حیث گردآوری سیره پیامبراسلام

بخش دوم از نشست «صد کتاب ماندگار قرن»  به بررسی کتاب«تاریخ پیامبر اسلام» تألیف دکتر محمد ابراهیم آیتی و با تجدید نظر و اصلاح دکتر ابوالقاسم گرجی اختصاص داشت.

علی بهرامیان پژوهشگر تاریخ اسلام با اشاره به این مطلب که گردآوری سیره پیامبر اکرم یکی از فرازهای تاریخی پدیده تاریخ‌نگاری دوره اسلامی است؛ گفت:  محمد بن اسحاق کسی است که در مدینه زندگی می کرد و تبار مسیحی داشت و در دولت اموی زندگی کرده و وارد دولت بنی عباس شده بود. او در مدینه به گردآوری اخبار و روایت‌هایی پرداخت که درباره پیامبر (ص) گفته می شد و در این کار به اندازه کافی به شهرت دست پیدا کرد.

وی  ادامه داد: به دلایل مختلف کتاب ابن اسحاق و شخصیت او مطلوب واقع شدند اما به اندازه کافی محبوبیت پیدا نکردند چراکه شیوه گردآوری او مورد قبول علمای اهل حدیث نبود. ضمن اینکه بعدها روایات او گسترش پیدا کرد و شایع شد. کتاب ابن اسحاق به مرور فراموش شد و صرفا منقولاتی از آن در کتاب‌هایی مثل طبری موجود است. به عبارتی کتاب‌های او دیگر به‌صورت مستقیم در دستان ما نیست که از روی آن بتوانیم  یک شمای کلی به دست آوریم. به هر حال شیوه اسحاق در جمع‌آوری سیره پیامبر(ص) تدوین او بر اذهان چیره شد. حوادثی که اسحاق تبیین داده بود در تمام این چند قرن بر اذهان چیره شده و کمتر کسی است که کتابی در سیره پیامبر بنویسد و از ترتیبی که اسحاق به کار برد، استفاده نکند. این طرح در سایر کتاب‌های سیره‌نویسی ادامه پیدا کرد و کمتر کتابی است که از این شیوه خالی باشد.

این پژوهشگر تاریخ اسلام خاطرنشان کرد: کتاب مرحوم دکتر آیتی یکی از معدود کتاب‌هایی است که تا آن زمان به فارسی نوشته شده و سعی شده تا روایت‌های مختلف درباره سیره نبوی (ص) را گردآوری و به آراء شیعی ارجاع دهد. این کتاب، اثر مفیدی از حیث گردآوری سیره پیامبر(ص) است .

کتاب «تاریخ پیامبر اسلام» پایه‌های شیعه را تقویت  کرد

رسول جعفریان استاد دانشگاه پژوهشگر تاریخ اسلام نیز درباره ویژگی‌های کتابِ «تاریخ پیامبر اسلام» صحبت کرد و گفت: حقیقت این است که در دوره جدید سیره‌نویسی در ایران فعالیت‌هایی آغاز می‌شود و ما پیش از انقلاب با تلاش‌‌های امثال مرحوم آیتی چند کتاب انگشت‌شمار داریم که درباره سیره نبوی است.

او ادامه داد: از بین این کتب، کتابِ «فروغ ابدیت» که بعدها منتشر شد و عموم ما در سنین جوانی آن را خواندیم، سبک تقریبا عمومی دارد که بیشتر یک سبک تحلیلی متناسب با جامعه آن روز ایران برای اصلاح وضع مذهب و القای مفاهیم جدید به نسل تازه است. شاید در آن دوره کتاب« انقلاب تکاملی اسلام» هم کتاب مهمی بود اما به تدریج از دور خارج شد. نکته مهم دیگر این است که ما در بین این کتب، کار دانشگاهی مرتبی نداریم. اما این نخستین کار دانشگاهی به شمار می آید و تاریخ تحلیلی محسوب نمی‌شود. درواقع یک کتاب که متن تاریخ باشد، نیاز داشتیم و کتاب «تاریخ پیامبر اسلام» از همین جنس است.

این پژوهشگر تاریخ اسلام اضافه کرد: در زمانی که کتاب«تاریخ پیامبر اسلام» نوشته شد منابع شناخته شده زیادی وجود نداشت اما آقای آیتی یک مجموعه با بیش از ۱۲۰ مآخذ در این کتاب دارد. همچنین در مقدمه تاریخ یعقوبی که آیتی ترجمه کرده وسعت و دامنه اطلاعاتی جدید او را می‌بینیم. یک کار ایشان کار دانشگاهی بود و یک کار تحقیقی که منبر می رفت و در رادیو صحبت می کرد. اینکه آقای آیتی یک چهره علمی دانشگاهی است، یک دلیل و نشان آن کتاب تاریخ اندلس است که برای آن منابع اصلی را دنبال کرده است.

پژوهش‌های تاریخی  در ایران در حوزه سیره پیشرفت‌های جدی کرده است

وی ادامه داد: پژوهش‌های تاریخی در ایران درباره سیره عمدتا زاویه تحلیلی دارد اما امروزه این حوزه پیشرفت‌های جدی کرده که یک فرصت به شمار می آید. به هر حال هر دانشمندی که یک قدم برمی دارد و هرگز نمی‌تواند تصور کرد که آخرین قدم است. به‌نظر بنده کتاب «تاریخ پیامبر اسلام» برای معرفی در این نشست انتخاب خوبی بوده است.

جعفریان استاد دانشگاه در پایان یادآور شد: آیتی کار بسیار بزرگی کرده‌ است. زیرا یک سیره پژوهشی با رویکرد کلامی و در مسیر تقویت اندیشه‌ها و افکار و نگاه‌های شیعی نوشته است. به اعتقاد من این کتاب دنباله‌رو سنت علامه امینی و آقای عسکری برای تقویت پایه‌های تشیع است.

پس از پایان صحبت های رسول جعفریان، از سید جلال کتابچی مدیر کتابفروشی اسلامیه و ناشر کتابِ «نثر طوبی، دایره‌المعارف لغات قرآن کریم» و از چهار اهداگر برتر، زنده یادان غلامعلی ساده، جواد میر جعفری، شیوا نیرومند و حسین عبد الملکی  تقدیر شد.

لازم به توضیح است سازمان اسناد و کتابخانه‌های ملّی جمهوری اسلامی سلسله نشست های «صدکتاب ماندگار قرن» را به منظور معرفی کتاب‌هایی که در قرن ۱۴ شمسی در ایران نوشته شده‌اند؛ برگزار می کند. این کتب همگی به زبان فارسی و در حوزه متون غیرداستانی است که همه حوزه علوم را دربرگیرد.

 

 

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، نشست معرفی و بررسی کتاب Semantic web for the Working Ontologist در هفته کتاب، به همت اداره کل پردازش منابع و فناوری‌های دیجیتال معاونت پژوهش سازمان، در تاریخ 29 آبان ماه 1402، ساعت 10 در محل اندیشگاه فرهنگی این سازمان برپا خواهد شد. 

تهیه هستان‌شناسی‌ها، داده‌‌های پیوندی و گراف‌های دانش از جمله روش‌های نوین سازماندهی اطلاعات هستند که فراتر از اصطلاحنامه‌ها و روابط بین آنها به شناسایی موجودیت‌ها و ویژگی‌های آنها می‌پردازند.

 این ابزارها در ابتدا به منظور تولید ساختار وب معنایی مورد استفاده قرار گرفتند؛ اما اکنون برای مقاصد مختلف سازماندهی اطلاعات و استخراج دانش از متون نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

• ویرایش سوم کتاب «وب معنایی برای هستی‌شناسی کاربردی» مدل‌سازی موثر برای داده‌های پیوندی و زبان‌های نشانه‌گذاری مورد استفاده در آنها را تبیین می کند. این کتاب مرجعی است برای تمام کسانی که قصد دارند با این مفاهیم آشنا شده، بیاموزند و این ابزارها را در نظام‌های سازماندهی به کارگیرند.

با توجه به تحولات حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی در پیوند نزدیک با فناوری‌های نوین و شکل‌گیری عرصه‌های میان رشته‌ای در تعاملات اطلاعاتی و علمی، در این نشستِ تخصصی، کتاب Semantic web for the Working Ontologist توسط علیرضا انتهائی، دانشجوی دکتری رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه تهران و مدیرکل پردازش منابع و فناوری‌های دیجیتال معرفی و بررسی خواهد شد.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، همزمان با آغاز سی‌ویکمین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، نشست «طرح بوستان» ویژه کودک و نوجوان و اولیاء و مربیان با حضور حجت‌الاسلام و المسلمین حسین حقیقت رئیس اداره آموزش کودک و نوجوان دفتر تبلیغات اسلامی، مسلم ناصری نویسنده کتاب کودک و سعید فرخ‌وند رئیس موسسه فرهنگی هنری دین و هنر و رسانه پویا، در محل کتابخانه کودک و نوجوان این سازمان برگزار شد.

در این نشست دکتر مسلم ناصری نویسنده کودک و نوجوان با بیان اینکه در عرصه فرهنگ، حوزه کودک و نوجوان به رسمیت شناخته نمی­‌‎شود، گفت: به رسمیت شناختن کودک مستلزم فهم او است. اما در حال حاضر  کودک در خانواده، مدرسه و جامعه فقط دیده می ­شود و فهمیده نمی­ شود. برونداد بیرونی فهم کودک، تعریف جایگاه اجتماعی برای او و در نتیجه شناخت جهان کودک خواهد بود.

این نویسنده کودک و نوجوان گفت: کار برای کودک باید متعهدانه باشد و این تعهد زمانی است که دانش ِ شناختی نسبت به کودک افزایش یابد.

وی یکی از وظایف والدین را انتخاب کتاب مناسب برای کودک دانست و گفت: باید توجه داشت کتاب مناسب با کتاب خوب فرق می‌کند و در واقع این کتاب مناسب است که جهان آینده کودک را درست و صحیح می‌­سازد. به همین دلیل لازم است والدین برای انتخاب کتاب مناسب، آگاهی خوبی نسبت به ناشران و نویسندگان داشته باشند.

در ادامه حجت­‌الاسلام سعید فرخ­وند ضمن بیان اینکه قصه تاثیرگذارترین قالب برای انتقال مفاهیم به کودک است، قصه‌ و قصه­‌گویی را نزدیک‌ترین روش تربیتی به روش خداوند دانست و گفت: دو سوم قرآن کریم قصه و داستان است و خداوند در تمام کتاب‌های آسمانی از قالب داستان برای صحبت با انسان استفاده کرده است. 

وی شناخت کودک و تسلط بر مهارت قصه­‌گویی را دو اصل ضروری برای ارتباط­‌گیری با کودکان در حوزه کتاب دانست و گفت: روش­‌های قصه­‌گویی و کتاب‌های قصه بسیاری در دنیا وجود دارد؛ اما افرادی چون آنا پلویسکی با کتاب معروف قصه‌­گویی یا کتاب قصه­‌گویی در خانه و خانواده، تحول بسیاری در موضوع و روش قصه­‌گویی ایجاد کرد. و یا الین گرین با کتاب هنر و فن قصه­‌گویی و نگاهی انسانی که به مقوله کودک دارد، روش­‌های قصه­‌گویی به کودکان معلول را بیان کرده است.

حجت­ الاسلام حقیقت نیز با اشاره به نام طرح که بر گرفته از حدیث «کتاب‌ها بوستان دانشمندان­‌اند» این چالش را در ذهن مخاطب ایجاد کرد که شما به عنوان کتابدار و مادر چه اقداماتی انجام داده‌اید که کتاب برای کودک تبدیل به بوستان و تفریح شود؟

رئیس اداره آموزش کودک و نوجوان دفتر تبلیغات اسلامی ضمن بیان مثال‌هایی از فضاسازی برای کتابخوان کردن کودکان، گفت: برای اینکه کتاب وارد زندگی کودک شود باید فعالیت‌هایی انجام شود که در بطن زندگی کودک و برای او ملموس است. به همین لازم است منظور مهارت­‌های گوناگون قصه­‌گویی باید در کنار فن­ کتابداری یادگرفته شود.

 

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، کتاب «راهنمای توصیف و فهرست‌نویسی نسخه­‌های خطی: براساس استانداردهای محتوایی بین‌المللی و فهرست نسخه‌های خطی موجود در ایران» به قلم طیبه حاج باقریان نوشته شده است. در این کتاب، عناصرِ توصیف در فهرست‌نویسی نسخه‌های خطی براساس استانداردهای محتوایی و «عناصر موجود در فهرست‌نسخه‌های خطی، تشریح شده است. 
از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این اثر تالیفی می‌توان به تلفیق دو دانش: علم اطلاعات و دانش‌شناسی و نسخه‌شناسی با توجه به استاندارد RDA و انطباق تجربه و دانش اساتید حوزۀ کتابداری، فهرست‌نویسی و نسخه‌شناسی با اصول و استانداردهای محتوایی اشاره کرد. 
مراسم رونمایی از این کتاب پژوهشی-کاربردی روز دوشنبه 29 آبان ماه، ساعت 13 در محل اندیشگاه فرهنگی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، واقع در بزرگراه شهید حقانی برگزار می‌شود. در این نشست تخصصی و بینارشته‌ای، دکتر سیدمهدی طاهری از اساتید رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی و از اعضای هیات علمی دانشگاه علامه طباطبائی ره و دکتر حبیب الله عظیمی از اساتید نسخه‌شناسی و از اعضای هیات علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران درباره این کتاب صحبت خواهند کرد.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، پس از نمایش فیلم دفترچه خاطرات، حمیدرضا قادری پزشک، منتقد سینما و فعال رسانه‌‏ای به تحلیل و بررسی این فیلم پرداخت.

فاصله زیادی بین نظر تماشاگران عادی و منتقدین سینما وجود دارد

قادری با بیان اینکه دفترچه خاطرات فیلمی عامه پسند است که هواداران بسیاری در میان تماشاگران عادی دارد، گفت: این فیلم در میان فیلم‏‌های تاریخ‌‏ساز جهان، جایگاهی ندارد و فاصله معناداری میان محبوبیت این فیلم در بین تماشاگران عادی، یعنی اصلی‏‌ترین سرمایه‏‌های هر کار فرهنگی و هنری، و افرادی که تاریخ سینما را می‌‏نویسند، وجود دارد.

این فعال رسانه‏‌ای طرح این پرسش که علت این فاصله آیا نازل بودن سلیقه تماشاگران عادی است و یا تفرعن و غرور ناشی از علم‌‏زدگی منتقدین سینما، این فاصله را خطای هیچ‏کدام از این دو طیف ندانست و گفت: اساسا فیلم‏‌هایی از این جنس که به موضوع «عشق» می‏‌پردازد، معمولا مورد اقبال همه است. از سویی منتقدین هم خطا نمی‏‌کنند چون آنها خود را متعهد به چیزی به نام هنر می‌‏دانند. هنر، به معنای یک فعالیت انسانی معنادار که باید بر روی احساس مخاطب کار کند و لحظه‏‌ای مخاطب را از دنیای درون خود بیرون بکشد و او را در همه ابعاد بالا ببرد. از این منظر فیلم دفترچه خاطرات، مصرف‏‌کننده‏‌ی سطحیِ تمام ملاک‏‌های سینمایی و ادبی است و از دید منتقدین در یک سطح بالاتر می‏‌توان فیلم‌‏هایی دید که که با مفهوم عشق و فقدان ساخته شده‏‌اند و اثرات بهتری دارند.

وی به بیان پیشینه فیلم و کارگردان آن پرداخت و گفت: فیلم از کتابی با همین نام ساخته شده؛ کتابی که در سال 1996 توسط یک امریکایی از طبقه کارگر، ظرف مدت شش ماه نوشته شد و تا دو سال پرفروش‌‏ترین کتاب امریکا بود. نویسنده‏‌ای که به دهه‏‌ای از امریکا علاقه‏‌مند است که یک معصومیت از دید آنها در امریکا وجود داشت: خانواده‏‌ها پرجمعیت بودند، هسته مرکزی خانواده‏‌ها پدر و مادر بودند، کلیسا رونق داشته، طبقه کارگر تلاش بسیار زیادی می‏‌کرده، امریکا به دلیل رها کردن اروپا از شر نازی‌‏ها برتری اخلاقی داشته و موسیقی و سینما و فضای کلی کشور حول طبیعت بوده؛  در واقع دهه‌‏ای شبیه دهه 60 ما ایرانی‏‌ها. شش سال بعد هم یعنی در سال 2004 فیلم این کتاب ساخته می‏‌شود.

قادری گفت: کارگردان این فیلم بخشی از زندگی شخصی خود را به تصویر کشیده است و خانم پیری که در نقش الی بازی می‌‏کند و در انتهای فیلم می‏میرد، در واقع مادر واقعی کارگردان فیلم است و هنوز در قید حیات است. پدر کارگردان نیز، یکی از بزرگترین کارگردانان مهاجر هالیود است و آلبوم عکسی که در انتهای فیلم توسط دوک ورق زده می‏‌شود، در واقع آلبوم خانوادگی کارگردان فیلم است.  

 

کتاب در بیان مفاهیم عالی هنر از فیلم جلوتر است

در ادامه حمیدرضا قادری به مقایسه متن و تصویر پرداخت و گفت: کتاب از فیلم بسیار بهتر است. در کتاب قدرت قلم نویسنده به مراتب فراتر از توان تصویرگری کارگردان است. یک زمانی سینما سیاه و سفید بود. کارگردانی که فیلم سیاه و سفید می‏‌ساخت، انسان‏‌های اطرافش را رنگی می‏‌دید. لذا باید فاصل بین رنگ آدم‏‌ها و فیلم سیاه و سفید را با خلاقیت و البته به سختی پر می‏‌کرد. به عنوان مثال برای به تصویر کشیدن عشق در نگاه اول، کارگردان، فیلمبردار و نورپرداز باید برای دنیای سیاه و سفید، از بازیگری خوش چهره و خوش اندام استفاده کنند و تلاش کنند عشق را به تصویر بکشند.

 

کلمه قادر به تصویرکشیدن پرسپکتیو نیست

قادری با اذعان به اینکه گاهی تصویر قدرت بالاتری از ادبیات دارد و در برخی سکانس‏‌ها این تصویر است که از کتاب جلو افتاده، گفت: هر فرم هنری یک روزی به بن‌‏بست ذاتی خود می‌‏رسد و هنر بعدی از آن بن‌‏بست کار خود را شروع می‏‌کند. به عنوان مثال یک زمان نقاشی‏‌های رئال مانند نقاشی‌های کمال‌‏الملک با جزئیات کامل کشیده می‌‏شد. اما با آمدن دوربین عکاسی و ثبت جزئیات، نیاز به نقاشی رئال فروکش کرد و اگر فردی نقاشی رئال می‏‌کشید، صرفا برای نشان دادن قدرت هنری خود بود. اینجاست که منتقدین هنر می‏گویند ما در هر فرم هنری باید به دنبال روح هنر باشیم.

این منتقد سینما و فعال رسانه‌‏ای معتقد است هر فرم هنری یک سری محدودیت‏‌ها و یکسری امکانات دارد و ادبیات به عنوان یکی از قدیمی‏‌ترین جلوه‏‌های هنر، با تمام وسعت و گستردگی خود، اما یک نقطه بن‌‏بست دارد که سینما از آن محدودیت، کار خود را شروع می‏‌کند: در سینما نمایی داریم به نام لانگ شات که همزمان چندین مفهوم در آن دیده می‌‏شود. این کار با کلمات قابل به تصویر کشیدن نیست. و یا پرسپکتیو در قاب سینمایی بسیار معنا دارد. هیچ داستان‌‏نویس بزرگی از داستایفسکی تا جمالزاده، نمی‏تواند با کلمه پرسپکتیو در بیاورد. چون پرسپکتیو یک مسئله تصویری است و قابل مشاهده است و کلمه این قابلیت را ندارد.

در پایان قادری برگزاری نمایش و نقد فیلم در کتابخانه ملی را بسیار خلاقانه توصیف کرد و اظهار امیدواری کرد که برگزاری برنامه نقد فیلم ‏های اقتباسی و صحبت پیرامون کتاب‏ های آن، در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران استمرار داشته باشد.

 

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، کتاب درسی پایه اول دبیرستان که همراه یک شهید گمنام بوده، در منطقه عملیاتی شلمچه متعلق به 43 سال گذشته، حدود چهارماه پیش حین تفحص در این منطقه کشف و برای انجام اقدامات حفاظتی و نگهداری به کارشناسی به سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران سپرده شد که پس از انجام و تهیه دستورالعمل لازمه به وزارتخانه آموزش و پرورش برگردانده شد.

محمد حدادی مدیرکل اداره مرمت و حفاظت سازمان درباره چگونگی مرمت این کتاب درسی متعلق به شهید گمنام گفت: اداره کل مرمت و حفاظت سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران در طول سال بیش از 150 کتاب خطّی و چاپی مرمت می کند. اما انجام اقدامات حفاظتی این کتاب تفاوت هایی با دیگر آثاری که تا کنون مرمت شده است داشت.

وی ادامه داد: نخستین تفاوت در شیوه به دست آمدن این اثر ماندگار بود. زیرا این کتاب به مدت 43 سال زیر خاک بود که شیوه های حفاظت و نگهداری آن با دیگر آثار متفاوت بود و نکته دیگر اینکه کتاب درسی مرمت شده متعلق به یک شهید گمنام است که این موضوع  اهمیت و جایگاه ویژه ای دارد. ضمن اینکه هر یادگاری دیگری از شهدای بزرگوار مانند وصیت نامه، کتاب، لباس و غیره برای انجام دستورالعمل حفاظتی و نگهداری به سازمان سپرده شود؛ با شیوه خاص تمامی مراحل از جمله آفت زدایی، غبارزدایی، ضد عفونی و غیره روی آن انجام می شود.

مدیرکل اداره مرمت و حفاظت سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران خاطرنشان کرد: تقریبا اکثر برگ های کتاب سالم بود و تنها مرمت مختصری بر آن انجام شد که در یک شناسنامه حفاظتی مراحل بعدی برای نگهداری بهینه این اثرماندگار ذکر شده است. نکته دیگر توجه به این موضوع بود که برای اجرای دستورالعمل حفاظت و نگهداری این اثر وارد فاز بازسازی و مرمت مانند دیگر کتاب ها نشدیم تا ارزش معنوی و اصالت ساختاری این کتاب حفظ شود.

لازم به توضیح است علیرضا مختارپور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، حجت الاسلام و المسلمین علی لطیفی معاون وزیر و رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی وزارت آموزش و پرورش، مهدی جلالی معاون دفتر تالیف کتب ابتدایی و نظری، عینی رئیس اداره کتابخانه پژوهش و برنامه ریزی، سیدهادی موسوی سرپرست معاونت اسناد ملّی، فاطمه صدر معاون پژوهش و منابع دیجیتال، محمدعباسی سرپرست معاونت توسعه مدیریت و منابع در این نشست حضور داشتند.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، نشست معرفی و بررسی «کتاب‌های درسی دانشگاهی درباره فلسطین - رژیم اشغالگر قدس: سیاست‌های آموزش و دانش در غرب» با حضور علیرضا مختارپور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، فاطمه صدر معاون پژوهش و منابع دیجیتال، سیدهادی موسوی سرپرست معاونت اسناد ملّی و علی عاشورلو مشاور رئیس سازمان و برخی از  اعضای هیات علمی این سازمان و جمعی از پژوهشگران و محققان جوان و اصحاب رسانه در محل اندیشگاه فرهنگی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران برگزار شد. در این نشست تخصصی، علی کالیراد رئیس پژوهشکده اسناد سازمان، سیدحامد موسوی دانشیار گروه مطالعات منطقه‌ای دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، الهام کدخدایی استادیار گروه غرب آسیا دانشگاه تهران و سیدهادی برهانی مولف کتاب و استادیار گروه غرب آسیای دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران به ارائه دیدگاه و سخنرانی پرداختند.

اجماع بین المللی و سکوت در برابر نسل کشی در غزه باعث شگفتی است

علی کالیراد رئیس پژوهشکده اسناد و دبیر این نشستِ پژوهشی در ابتدا ضمن خوش آمدگویی به مهمانان حاضر گفت: اتفاقی که امروزه در غزه در حال رخ دادن است یک نسل‌کشی بی‌وقفه است و آنچه در این برهه از زمان باعث شگفتی شده، اجماع بین‌المللی و سکوت در برابر این فاجعه انسانی و چشم بستن دولت‌های غربی بر این جنایت آشکار است. جنایتی که قربانیان آن، زنان و کودکان بی‌دفاع هستند.

وی ادامه داد: «کتاب‌های درسی دانشگاهی درباره فلسطین - رژیم اشغالگر قدس: سیاست‌های آموزش و دانش در غرب» یکی از مهمترین کتاب‌های انگلسی زبان، تالیف شده توسط یک نویسنده و پژوهشگر ایرانی ااست. در این کتابِ ارزشمند، سیاست‌های آموزشی غرب درباره فلسطین و رژیم اشغالگر قدس و شیوه های روایت سازی مطرح شده است که اثر را بسیار ارزشمند می‌کند.

رئیس پژوهشکده اسناد در ادامه ضمن معرفی الهام کدخدایی، پژوهشگر و استادیار گروه غرب آسیا دانشگاه تهران، به مقاله ای از این پژوهشگر، با موضوع ایالت متحده آمریکا و ایجاد زمینه های فکری و دانشگاهی در توجیه جنایت های رژیم اشغالگر قدس و رفتارهای نامتعارف صیهونیستی اشاره کرد.

کلیدی‌ترین شاخصه این کتاب پرداخت به تولید علم است

الهام کدخدایی با اشاره به این مطلب که ارزشِ کتاب سیدهادی برهانی، پرداختن به موضوعی در ظاهر غیرسیاسی است؛ گفت: موضوع فلسطین و رژیم اشغالگر قدس در ایران، موضوعی سیاست‌زده است و در ارزیابی‌ها، تاریخ، فرهنگ و جامعه شناسی فلسطین و رژیم صیهونیستی کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. در صورتی که اگر تاریخ فلسطین و رژیم صیهونیستی با دقت و به درستی مورد بررسی و شناخت قرار گیرد افراد با هر نوع تفکر و نگاهی ایدئولوژیک بی‌تردید متوجه خواهند شد که مردم فلسطین، مظلوم واقع شده‌اند.

این استاد دانشگاه متذکر شد: از آنجا که کتاب «کتاب‌های درسی دانشگاهی درباره فلسطین - رژیم اشغالگر قدس: سیاست‌های آموزش و دانش در غرب» به زبان انگلیسی نوشته شده است اهمیت این اثر پژوهشی  چندبرابر می‌شود؛ زیرا همه ما می دانیم که در فضای غرب، نوشتن کتاب‌هایی از این دست، سخت و پرچالش است.

این پژوهشگر و مدرس حوزه مطالعات غرب آسیا دانشگاه تهران با اشاره به این موضوع که تولید علم، یکی از ویژگی‌های شاخص این کتاب است؛ گفت: یکی از مهمترین و کلیدی‌ترین ویژگی‌های شاخص این کتاب، پرداخت به تولید علم است که این مهم می تواند قدرت تحلیل مخاطب را در کنار اخبار و اطلاعاتی که از ادبیات، رمان، فیلم، آموزش و پرورش و رسانه دریافت می کند؛ پرورش دهد.

وی با طرح این موضوع که تمدن‌ها و پادشاهان مختلفی در این سرزمین حکمرانی کرده‌اند؛ گفت: بخشی از روایت‌سازی صیهونیست‌ها بیانگر نوعی همگنی خاص درباره نگاه مشترک یهودیان برای تشکیل دولت در سرزمین فلسطین است ولی این موضوع، خلاف واقع است؛ زیرا در بین یهودیان در سراسر جهان افراد متفکر متعددی وجود دارند که نگاهی کاملا متفاوت دارند و راه حل‌های متنوعی برای این موضوع پیشنهاد می دهند. بنابراین آشکار است که این منازعه، جنگ روایت‌ها است.

کدخدایی درباره ویژگی‌های این کتاب خاطرنشان کرد: این کتاب روش تحقیق مشخصی دارد و به شکل دقیق آنچه را که می خواهد برای مخاطب بیان کند؛ روایت می کند. سیدهادی برهانی در این کتاب، مفاهیم کلیدی را به شکل واضح و مشخص تعریف کرده و منابع و نویسنده های کتاب هایی که در این تحقیقات مورد استفاده قرار گرفته اند، کاملا مشخص است.

موضوع تشکیل دولت یهودیان در خارج از سرزمین فلسطین در جنگ روایت ها خاموش می شود

سیدحامد موسوی دانشیار گروه مطالعات منطقه ای دانشکده حقوق و علوم سیاسی در ادامه این نشست با اشاره به این مطلب که مقاله ها و کتاب های علمی بیشتر در دفاع از صیهونیست ها نوشته و معرفی شده است؛ گفت: کتاب هایی که در دفاع از صیهونیسم نوشته شده معمولا نقد نمی شود و با نگاه یک جانبه و تحلیل های منفعت طلبانه و برنامه ریزی شده به گفتار و نوشتار درباره این رژیم اشغالگر می پردازند.

وی ادامه داد: نکته قابل توجه این است که حتی در بین یهودیان این اجماع وجود نداشته که می خواهند در سرزمین فلسطین، دولت و ملت یهود را تشکیل دهند. بر همین اساس در سال 1903، انگلستان گزینه اوگاندا را پیشنهاد می‌دهد تا در این مکان دولت و ملت یهود شکل بگیرد و این موضوع در کنگره ششم صیهونیسم رأی می‌آورد. ولی در نهایت این طرحِ موضوع در جنگ روایت‌ها خاموش می شود و متاسفانه اشغال سرزمین فلسطین به کرسی می نشیند.

این متخصص و استاد حوزه مطالعات منطقه ای دانشگاه تهران  درباره روش علمی به کارگرفته شده در نگارش این کتاب گفت: مولف و نویسنده در این کتاب با روش علمی دقیق و حساب شده‌ای سراغ موضوعات رفته است؛ از این رو خواننده با اثری حماسی، مواجه نیست و سیدهادی برهانی به عنوان پژوهشگر کتاب، خیلی روشمند و نظام‌مند این کتاب را نوشته و پژوهش دقیق و علمی و ارزشمندی انجام داده است. اهمیت این موضوع زمانی عیان می شود که متوجه باشیم این اثر علمی توسط یک انتشارات بین‌المللی معتبر چاپ شده است. چاپ این کتاب در جغرافیایی که مهد بحث ها و گفتگوهایی از این دست است؛ تاثیر آن را دوچندان می کند.

در کتاب‌های مرجع منتشرشده در غرب، صدای مردم فلسطین به درستی شنیده نمی شود

سیدهادی برهانی مولف کتاب و استادیار گروه غرب آسیا و دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران درباره چگونگی انتخاب این موضوع برای رساله دکتری خود گفت: موضوعی که در ابتدا برای انجام رساله دکتری انتخاب کردم درباره اتحادیه اروپا و موضع آن درباره نقص حقوق بشر در فلسطین بود. بعد از تایید موضوع، کتاب های مرجع را که می خواندم، متوجه شدم روایت هایی که در این کتاب‌ها مطرح شده، اغلب روایت‌هایی یک جانبه است که بخش های مربوط به رژیم صیهونیستی در آنها خیلی پررنگ است و صدای فلسطینی‌ها در این کتاب ها به درستی شنیده نمی‌شود. بر اساس این کتاب‌ها که روایت‌های متعادلی نیستند، دانشجویان درس می خوانند و دیدگاه‌‌‌ شان نسبت به فلسطینی‌ها شکل می‌گرفت.

این نویسنده کتاب و مدرس دانشگاه تهران ادامه داد: وقتی این مسئله را با استاد راهنمای خود مطرح کردم گفت که موضع سیاسی دارم و قصد دارم رژیم صیهونیستی را محکوم کنم و در نهایت با تغییر موضوع رساله موافقت نکرد و حاضر به همکاری نشد. دو سال از این موضوع گذشت تا اینکه در یک کنفرانس علمی و پژوهشی با یک منتقد و نویسنده مشهور، ایلان پاپه (Ilan Pappe) مواجه شدم که رویکرد و موضعی مشابه داشت. وقتی چارچوب رساله را با او مطرح کردم، موافقت کرد که روی این موضوع کار کنم و در ادامه این مسیر بود که رساله دکتری به کتاب تبدیل شد. البته می دانم که در تولید قالب کتابی این رساله  مشکلاتی وجود دارد اما همه تلاشم را کردم که کتاب را از قالب پژوهشی خارج کنم و موضوعات مطرح شده برای مخاطب هم قابل درک باشد.

وی در پایان صحبت های خود با اشاره به این موضوع که ادبیات انتقادی درباره فلسطین و رژیم صیهونیستی، محصول تولید محتوای غربی است؛ گفت: در کشورما نگاه به غرب، نگاهی سازنده نیست. زیرا آنها علاوه بر پیشرفت در فناوری، در بحث تولید علم و دانش هم پیشرفت کرده اند که اگر در بخش تولید علم برنده نشویم و یا اثرگذار نباشیم توفیق سخت خواهد بود. بنابراین باید کوشش کرد تا از طریق علم به راهکارهای مناسب برای رسیدن به نگاه عادلانه در این مبحث و مباحثی از این دست برسیم.

لازم به توضیح است در پایان این نشست جلسه پرسش و پاسخ و ارائه دیدگاه، بین حاضرین و اساتید حاضر که عمدتا از چهره‌های جوان پژوهشگربودند؛ برپا شد.