ویدئوهای «کتابخوانی ملی» و «99 ثانیه» نقطه قوت سازمان اسناد و کتابخانه ملی در فضای مجازی است

فرناز محمدی معاون اداره‌کل فراهم‌آوری سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران گفت: بررسی جایگاه کتابخانه ملی کشورهای مختلف و حضور آنها در شبکه های اجتماعی عنوان پژوهشی بود که از سال گذشته آغاز شد و نتایج این پژوهش نشان داد که بین نفوذ و قدرت سازمان و تعداد دنبال کنندگان آنها در فضای مجازی ارتباط مستقیم برقرار است.

وی ادامه داد: براساس این پژوهش ها، کتابخانه کنگره و کتابخانه ملی روسیه در شبکه های اجتماعی به ترتیب 40 هزار و 200 هزار دنبال کننده در فضای اینستاگرام داشتند. حضور مراکز آرشیو و کتابخانه ها در شبکه های اجتماعی مدل ها و الگوهایی دارد و اغلب کتابخانه ها، شبکه اجتماعی را در کنار سایر کانال های ارتباطی، برای مخاطب خود قرار می دهند. براساس یافته ها در این پژوهش دریافته ایم که امروزه تعدادی از کتابخانه ها، انواع خدمات خود را در کنار انتشار اخبار و اطلاعات در این فضا ارائه می دهند.

معاون اداره‌کل فراهم‌آوری سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران بیان کرد: سازمان اسناد و کتابخانه ملی هم توانسته با انجام فعالیت ها و محتواسازی های شاخص در مدت اخیر تعداد فالوورها (دنبال کننده ها) کتابخانه ملی ایران را بالا ببرد و شاهد هستیم که با برنامه سازی هایی نظیر 99 ثانیه که دربرگیرنده فعالیت های بخش های مختلف سازمان است و همچنین راه اندازی پویش «کتابخوانی ملی» و گسترش اخبار و انتشار آن در فضای اینستاگرام در مدت کوتاهی تعداد دنبال کننده های کتابخانه ملی را از 5 هزار به بیش از 10 هزار نزدیک افزایش دهد. 

وی ادامه داد: در یک سال اخیر با شیوع ویروس کرونا شیوه فعالیت بسیاری از کسب و کارها تغییر کرد و به تبع سیستم و ارائه خدمات کتابخانه ها نیز تغییر کرد و دوره آموزش رسمی و غیررسمی بر بستر شبکه های اجتماعی قرار گرفت و نقش این شبکه های برای ما ملموس تر شد و حلقه های تخصصی نیز شکل گرفته است. از همین رو حضور یا روئیت پذیری امروزه در بستر شبکه های اجتماعی برای کتابخانه ها از اهمیت ویژه ای برخودار است، این شبکه ها به دلیل ماهیت وجودی، امکاناتی را در اختیار قرار می دهند؛ امکان مشارکت داوطبانه، امکان ارتباطات گروهی و دیده شدن از جمله امکانات موجود در این فضا است که به این فاکتورها باید توجه کرد.

نیما بزاززادگان فارغ التحصیل مقطع دکتری علوم ارتباطات اجتماعی در ادامه این نشست تاکید کرد: افزایش تدریجی تعداد دنبال کننده های سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در فضای مجازی نشان از دغدغه اعضا و علاقه مندان کتابخانه ملی برای دریافت تازه ترین اطلاعات و اخبار سازمان است و به اعتقاد من نقطه قوت این مهم، تهیه و انتشار ویدئوهای کوتاه از بخش های مختلف سازمان است که با نیاز مخاطب زمان کنونی مطابقت دارد و امیدوارم ادامه این روند در برنامه سازی و محتواسازی ها در روابط عمومی سازمان ادامه پیدا کند و با تغییر مدیریت ها متوقف نشود. 

وی گفت: مخاطب سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران فقط مخاطبان تخصصی و فعال در حوزه کتاب و اسناد نیستند بلکه مخاطبان عام و خاص را شامل می شوند. یکی از زیرمجموعه های فضای مجازی شبکه های اجتماعی است و افراد از فرصت های فضای مجازی برای پیشبرد اهداف خود بهره می برند و ناگزیر هستند که در این فضا حضور داشته باشند اما این امر دلیل بر ماندگاری در این فضا نیست.

این پژوهشگر ادامه داد: شبکه های اجتماعی به اعضا این امکان را می دهند که ارتباط تعاملی با یکدیگر داشته باشند و ویترین سازمان ها و نهادها است تا امکانی برای بازخورد فعالیت ها باشد. 

اعظم نجفقلی‌نژاد عضو هیات علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران گفت: هرگونه رخداد و اتفاقی که در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به وقوع می پیوندد بی شک نیازمند بسترهای لازم در فضای مجازی برای نشر و اطلاع رسانی است؛ شاید اگر بحث شبکه های اجتماعی در یک دهه گذشته مطرح می شد به این میزان مورد توجه قرار نمی گرفت. اما امروز کاربران حضور فعالی در این فضا دارند بر همین اساس طرح آن در شبکه های اجتماعی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

وی ادامه داد: هدف اصلی همه پژوهش ها افزایش تاثیر اجتماعی است و این زمانی محقق می شود که پژوهش ها مورد رویت قرار گیرند. بنابراین در مرحله اول آنچه که بیش از هر مساله ای مهم است افزایش آگاهی نسبت تاثیر شبکه های اجتماعی در رویت پذیری است.

عضو هیات علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران خاطرنشان کرد: یکی از مهم ترین دستاوردهای حضور پژوهشگران در شبکه های اجتماعی بحث برندسازی است، به این واسطه قطعا تبادلات پژوهشی ایجاد می شود و در کنار آن دانشکده های نامرئی شکل می گیرند، در همین راستا شبکه های غیررسمی بین پژوهشگران داخل و خارج سازمان ایجاد می شود که دستاوردهای آن مورد توجه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران قرار خواهد گرفت.

داود آقا رفیعی عضو هیأت علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی اظهار داشت: رویکرد رویت پذیری در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی نیازمند مشارکت فعالانه است و به شناخت ظرفیت های سازمان کمک می کند.

وی گفت: همچنین از منظر دیگر ارائه ظرفیت های موجود در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران مستلزم بهره مندی از امکانات فضای مجازی است هم اکنون منابع بیشماری در بخش گنجینه، نفایس، نسخ خطی،‌موزه، نشریات و پیایندها، اسناد تاریخی و غیره سازمان وجود دارد که می تواند در اختیار عموم مخاطبان قرار گیرد اما متاسفانه به دلیل امکانات اندک و مشکلات زیرساختی موجود در سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران نمی توان از این امکان به درستی بهره برد. 

آقا رفیعی خاطرنشان کرد: محدودیت های موجود در وب سایت سازمان باعث شده تا متاسفانه امکان انتشار گزارش های تصویری و آرشیو آن و دیگر تولیدات که می تواند نشانگر تلاش ها و عملکرد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران مقدور نباشد و باید برای آن چاره ای اندیشید.