نشست تخصصی «واکاوی و بازنمایی اسناد حماسه خرمشهر» برگزار شد

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، در ابتدای این نشست تخصصی اشرف بروجردی رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با اشاره به تدوین تاریخ شفاهی رزمندگان گفت: تدوین تاریخ شفاهی رزمندگان، از سوی سازمان اسناد و دفاع مقدس گامی ارزشمندی برای ارائه مستندات به آیندگان است و سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در این مسیر همراه مرکز اسناد و دفاع مقدس خواهد بود. البته در همین راستا سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، سامانه‌های «نقش دولت در دفاع مقدس» و «سند به مثابه سند توسعه» در ایام دهه فجر را با حضور محمود واعظی رئیس دفتر رئیس جمهوری راه اندازی کرد تا خدمات موثر به پژوهشگران ارائه دهد.

وی ادامه داد: در بحث آزدسازی خرمشهر، اگرچه نیروهای سازمان یافته و نیروهای منظم ما چون ارتش و بسیج توانستند در قالب عملیات سازماندهی شده حضور داشتند اما مشارکت و نقش مردم نقش در دفاع از این سرزمین، غیر قابل انکار است.

بروجردی با اشاره به نقش زنان در دفاع مقدس گفت: زمانی که از مردم یاد می کنم، فقط منظورم مردان جامعه نیستند که در خط مقدم جنگیدند. بلکه حمایت و پشتیبانی‌هایی که زنان جامعه ما در عرصه‌های مختلف از جمله در این مقطع از تاریخ انجام داده اند مثال زدنی است و توانست خاطره دفاع مقدس را در تاریخ ماندگار کنند. مردم ایران عزت‌مندانه، سرافرازانه و با صلابت مقابل دشمن ایستادند و براساس باورهای دینی و هدایت‌های رهبرشان و همچنین با توجه به اعتقادات قلبی که داشتند، برای بقای اسلام و ایران مبارزه و مقاومت کردند. 

نقش مادران در حفظ کانون و تربیت خانواده پس از جنگ

بروجردی همچنین درباره نقش مادران و خانواده‌ها در زمینه حمایت‌های روحی و معنوی در پشت جبهه‌ها گفت: خانواده‌ها به واقع نقش آفرین بودند، همانند جنگ احد که زن‌ها در شهر ماندند و اداره آن را برعهده گرفتند، با این وجود نمی‌توان از عاطفه مادری به راحتی گذشت، ولی همان مادر فرزند خود را به رفتن به عملیات‌های جبهه تشویق می‌کرد، و امروز شاهد حضور مادران چند شهید در کشور هستیم.

وی ادامه داد: زنان بی‌شماری بودند که همسران خود را در جبهه‌ها از دست دادند و شهید شدند و در ادامه به تربیت فرزندان و انتقال این مفاهیم به نسل آینده کوشیدند. به گفته دکتر شریعتی همانطور که حسین بن علی (ع) در میدان نبرد جانش را نثار کرد ولی عاشورا ماندگار ‌ماند با اقدام و پیام زینب (س)، بنابراین این مادران بودند که کانون و تربیت خانواده‌ها را پس از جنگ حفظ کردند.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تصریح کرد: سرداران و امیرانی که امروز در نشست تخصصی «واکاوی و بازنمایی اسناد حماسه خرمشهر» در خدمت شان هستیم؛ نمادی از مقاومت، مبارزه و ایستادگی برای وطن هستند و توانستند با حضور خالصانه خود برای ماندگاری اسلام و ایران مقاومت و ایستادگی کنند. غیرت و بزرگ منشی جوانان آن روزگار برای دفاع از میهمن با هدایت ها و رهبری های امام عزیزمان انجام دادند در دنیا مثال زدنی شده است و حتی دشمنان از این غیرت و ایثار یاد می کنند. این ایستادگی دشمن را وادار به خشوع و خضوع کرد و درنهایت تسلیم عظمت مقاومت مردم ایران شدند.

امیر سرتیپ بختیاری: عملیات «بیت المقدس» نقطه عطف میدان جنگ ایران و عراق بود

در ادامه این نشست امیر سرتیپ مسعود بختیاری از فرماندهان ارشد ارتش جمهوری اسلامی ایران درباره عملیات بیت المقدس و نقش ارتش در این عملیات صحبت کرد و گفت: در 8 سال دفاع مقدس عملیات‌های متعددی رخ داد اما چرا عملیات «فتح خرمشهر» که به عملیات «بیت المقدس» و «کربلای 3 » مشهور است بیش از باقی عملیات‌ها مشهور شده است.

وی ادامه داد: این عملیات، حاصل عملیات قبلی خود به نام «فتح المبین یا کربلای 2 » است و خود این عملیات هم فرزند عملیات «طریق القدس» است و «طریق القدس» هم فرزند عملیات قبلی خود «ثامن الائمه» و این عملیات هم فرزند سال اول جنگ و مقاوت جانانه مردم ایران در مقابل متجاوز است. یعنی تصور نشود که عملیات «بیت المقدس» عقبه ای نداشته است.

بختیاری اظهار داشت: مداومت و طول مدت عملیاتی از نکات مهم و تاکتیکی این عملیات بود. زیرا 26 روز به صورت مداوم در حالت حمله و فشار به دشمن بودیم که طول عملیات و مقاوت در جنگ‌ها بی سابقه است. مسئله دوم وسعت منطقه عملیاتی «بیت المقدس» است. زیرا این منطقه با مساحتی نزدیک به 5 هزار تا 6 هزار کیلومتر مربع، بزرگترین میدان جنگ ایران و عراق در طول 8 سال جنگ به شمار می‌رفت. 

بختیاری گفت: حجم نیروهای شرکت کننده در این عملیات قابل توجه بود. زیرا بزرگترین حجم نیرو در این عملیات شرکت کرده بود و علاوه بر نیروهای ارتش، سپاه و بسیج، نیروهای مردمی و جهاد سازندگی به انحای مختلف در این عملیات شرکت کرده بودند. مسئله دیگر این بود که عملیات «بیت المقدس» نخستین عملیات تهاجمی و عبور از رودخانه بزرگِ «کارون» بود که این از دیدگاه نظامی نیازمند مقدمات و روش خاصی مثل پل زدن است و عبور در این عملیات مسئله مهمی است.

وی تاکید کرد: جمع اسرا از نیروهای عراق مسئله دیگری بود، در این عملیات 20 هزار اسیر گرفته بودیم و فکر نمی کنم در هیچ عملیات دیگری مانند این عملیات، آماری این‌چنین از اسرای جنگی وجود داشته باشد. علاوه بر نتایج تاکتیکی این عملیات، دستاوردهایی نیز به همراه داشت. آزادسازی خرمشهر به صورت آرزو و هدف ملی درآمده بود و این آزادسازی نشان دهنده برتری نظامی و توانمندی ما بر دشمن بود و توانستیم حق خود را باز پس بگیریم.

بختیاری خاطرنشان کرد: یکی دیگر از دستاوردهای راهبردی آزادسازی خرمشهر در عملیات بیت المقدس، به شکست کشاندن راهبرد تهاجمی و نظامی عراق بود. یعنی وقتی خرمشهر آزاد شد دیگر عراق نتوانست هدفی در ایران داشته باشد. زیرا آزادسازی خرمشهر از جهت دستاورد موضع برتر جمهوری اسلامی از دیدگاه نظامی و سیاسی برای عراق بود.

 وی در پایان صحبت‌های خود گفت: در شرایطی که دنیا فکر می‌کرد در شرایط بی ثبات از جهت حکومتی هستیم آزادسازی خرمشهر نشان داد که کشورمان نه تنها در بی ثباتی حکومتی نیست، بلکه در موضع قدرت و ثبات نظامی نیز قرار گرفته است. عملیات «بیت المقدس» نقطه عطفی است در میدان جنگ ایران و عراق؛ که از موضع دفاعی درآمدیم و توانستیم نیروهای عراقی را مغلوب کنیم و حق تضیع شده خود را مطالبه کنیم.

سردار فتح الله جعفری: غفلت عراق در عملیات آزادی خرمشهر از استعداد نیروهای مردمی ایران

سردار فتح الله جعفری از فرماندهان ارشد سپاه در دوران دفاع مقدس در ادامه این نشست از نقش سپاه در عملیات «بیت المقدس» سخن گفت.

وی عنوان کرد: عملیات آزادسازی خرمشهر هنوز به عنوان بهترین نقشه طراحی شده در قرارگاه کربلا به حساب می‌آید و این عملیات حاصل عملیات‌های سه گانه قبل از عملیات فتح خرمشهر است. حضور نیروها در این عملیات شامل 48 گردان ارتش و 120 گردان مردمی بود که این حضور مردمی در عملیات آزادسازی خرمشهر نقش به‌سزایی داشت و عراق حضور نیروهای مردمی را درنظر نگرفته بود، به همین دلیل است که حضور نیروهای مردمی در این عملیات مهم بود.

سردار جعفری تصریح کرد: صدام برای از دست دادن خرمشهر بسیار عصبانی شد و فرماندهان شکست خورده این عملیات را اعدام کرد. اما با این وجود، ایران در عملیات آزادسازی خرمشهر از کشتار عراقی‌ها به عنوان یک هدف و اولویت پرهیز کرد.

سید محمد لاله زار: جهاد سازندگی، جنگ را به دانشگاه‌ها وصل کرد

سید محمد لاله زار از نیروهای پیشکسوت جهادسازندگی در دوران جنگ نیز عنوان کرد: جهاد یکی از نهادهایی بود که به فرمان امام تشکیل شد، و زمانی که جنگی با این وسعت رخ داد، فعالان جهاد نمی‌توانستند ساکت بنشینند. به خصوص اینکه رژیم بعث دو هدف، یعنی ساقط کردن انقلاب و تجزیه ایران را دنبال می‌کرد.

وی ادامه داد: جهاد سازندگی در شروع کار خود در جبهه‌ها وظیفه رساندن کمک‌های مردمی را به عهده داشت و در آن زمان سپاه نوپا بود و در کردستان درگیر شده بود، اما جهاد سازندگی در عملیات «طریق القدس» و برای مهندسی این عملیات نقش مهمی ایفا کرد.

این پیشکسوت جهادسازندگی تصریح کرد: در واقع نقش مهندسی در جنگ همان نقش مردم بود و جهاد سازندگی جنگ را به دانشگاه‌ها مرتبط و وصل کرد.

غافلگیری عراق رمز موفقیت‌ عملیات آزادسازی خرمشهر

امیرسرتیپ مسعود بختیاری عنوان کرد: یکی از مقولاتی که باید به آن بیشتر پرداخته شود، معرفی فرماندهان طراحی عملیات‌ها است، براین اساس یکی از موفقیت‌های عملیات آزادسازی خرمشهر غافلگیری عراق است. در عملیات «بیت المقدس»، شاهد بیشترین همدلی بین نیروهای در صحنه جنگ بودیم.

سردار جعفری درباره شخصیت فرماندهان عراقی گفت: برخی از فرماندهان عراقی حافظ قرآن بودند، یعنی ما با آدم‌های بی‌اعتقاد و بی‌اراده روبرو نبودیم و حتی پس از جنگ در دیداری که با برخی از خانواده‌های آنها داشتیم، عنوان می‌کردند که ایرانی‌ها متفاوت بودند و وقتی یک رزمنده ایرانی را در خاکریز زخمی می‌کردند او تا شهادت می‌جنگید و راه برگشت برای خود تصور نبود و همین نوع جنگیدن ایرانی‌ها بود که کمر ارتش را شکست.

امیرسرتیپ بختیاری نیز با تایید صحبت‌های سردار جعفری عنوان کرد: ارتش عراق قوی بود ولی این رزمندگان ایرانی بود که قوی تر از عراقی‌ها عمل کردند. مطمئن باشید جوانان امروز کشور، با تضارب آرا و اختلاف نظرهای بسیاری که دارند، اگر بیگانه ای بخواهد  به ایران تجاوز کند حتما مقابله می‌کنند و حتی بهتر از گذشتگان خود عمل خواهند کرد.

سردار علاماتی: تدبیر و عقلانیت فرماندهان در طراحی‌های عملیات

سردار غلامرضا علاماتی رئیس سازمان اسناد و مدارک دفاع مقدس گفت: تدبیر و عقلانیت فرماندهان در طراحی‌های عملیات‌ها باعث شد رژیم بعث تا لحظه آخر بجنگد.

وی خاطرنشان کرد: اسارت 19 هزار و 750 عراقی در آزادسازی خرمشهر کار ساده‌ای نبود در واقع با این تعداد از اسرا عملیات جنگی عراقی‌ها شکست خورد و به زانو درآمدند.

پایان مطلب//