اجرای شاخص های کیفی و کمی برای سنجش عملکرد کتابخانه ملی ضروری است

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، میترا صمیعی عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبائی و دبیر کمیته « TC46» سازمان ملی استاندارد ایران با بیان این مطلب با اشاره به رونمایی از سامانه پیشخوان برخط شاخص‌های عملکرد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران (داشبورد) گفت: در سال های اخیر نظام ارزیابی عملکرد در دولت به سمت مدیریت عملکرد حرکت کرده است و هدف از این ارزیابی ها، ارزش گذاری به فرهنگ کار گروهی در سازمان و مشارکت در نیل به اهداف سازمانی است و کتابخانه های ملی در هر کشوری دارایی اجتماعی و گنجینه های ارزشمند دانش به شمار می آیند و نقش مهمی در ارائه و تضمین دسترسی به دانش و فرهنگ گذشته و حال ایفا می کنند و خدمات و تکالیف ویژه ای در مقایسه با سایر کتابخانه ها ( دانشگاهی ، عمومی و...) دارند.
صمیعی افزود: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران اسناد تاریخی کشور را در خود جای داده و حافظه مکتوب ملی ایران است. این سازمان ملی، در برگیرنده آثار ارزشمند، نادر و دارای اهمیت فرهنگی و به عبارتی، سرمایه ای گرانبها برای ایران است. هدف اصلی تمام کتابخانه ها و آرشیوهای ملی جهان، ارئه خدمات با کیفیت و کارآمد است، لذا برای رسیدن به این خدمات ضروری است که شاخص های کیفی و کمی برای سنجش عملکرد کتابخانه های و آرشیوهای ملی طراحی و اجرا شود. برای سنجش کیفیت فرایندها و عملکرد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران لازم است که این شاخص های عملکردی متناسب با اهداف و ماموریت های سازمان تدوین شود. 
دبیر کمیته « TC46» سازمان ملی استاندارد ایران تاکید کرد: شاخص های عملکرد معیاری برای اندازه گیری و ارزیابی عوامل حیاتی در موفقیت سازمان ها و بیانگر میزان موفقیت سازمان ها در دستیابی به اهداف کلیدی است. این شاخص ها از سازمانی به سازمان دیگر متفاوت است. ارزیابی عملکرد زمانی کارآمد است که در آنها با انتخاب شاخص های کلیدی عملکرد استاندارد بتوانیم به بررسی و ارزیابی عملکرد سازمان بپردازیم. 
وی افزود: در سند راهبردی سازمان که در سایت NLAI موجود است، راهبرد کلان سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران توسعه شبکه ملی دانش از مسیرهای راهبردی است. یکی از مسیرهای راهبردی «بازآفرینی دانش بنیان سازمان» تعریف شده است که در ذیل آن، یکی از برنامه های راهبردی سازمان «توسعۀ کارایی و اثربخشی سازمانی» است که در زیر مجوعه های آن دستیابی به «استقرار نظام جامع مدیریت عملکرد سازمانی» و «بازمهندسی فرایندهای سازمان و اصلاح روش ها»، به عنوان اهداف کلیدی تعریف شده است.
صمیعی یادآور شد: برای تدوین این شاخص های عملکردی کلیدی(KPI)، به منظور ارزیابی و ارزش گذاری یک، یا چند فعالیت، برنامه یا هدف با استفاده از یک مبنا، یک استاندارد یا ترکیبی از آنها، بهتر است از استانداردهای بین المللی موجود استفاده کرد و سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران از استانداردهای بین المللی ایزو(ISO/TR 28118:2009) )؛ ( ISO 9004:2018)؛(ISO 11620:2014) در تدوین این شاخص های عملکرد استفاده کرده است.
وی تاکید کرد: اگرچه این استانداردها شاخص های کمی را ارائه می کنند. پیشنهاد می شود به منظور سنجش کیفیت عملکرد سازمانی از استاندارد بین المللی (ISO 21248:2019 ) استفاده شود. استاندارد ISO 21248: 2019 (اطلاعات و مستندسازی - ارزیابی کیفیت کتابخانه‌های ملی)، ۳۴ شاخص عملکردی برای ارزیابی کیفیت خدمات کتابخانه ملی فراهم می‌کند. این استاندارد می‌کوشد تا کل مجموعه وظایف کتابخانه‌ ملی، از مجموعه ملی و کتابشناسی ملی گرفته تا رویدادهای فرهنگی و خدمات آموزشی را پوشش دهد. همچنین این استاندارد روش‌های ارزیابی اثر و نفوذ کتابخانه‌های ملی را شناسایی و توصیف می‌کند. کتابخانه‌های ملی برای تاثیرگذاری بر بازدیدکنندگان شیوه‌های متفاوتی با کتابخانه عمومی یا دانشگاهی دارند؛ تاثیر آن‌ها فراتر از سایر نهادها یا عامه مردم است.
دبیر کمیته TC46سازمان ملی استاندارد ایران ادامه داد: این استاندارد مهم‌ترین گروه‌های کاربری همچون پژوهشگران، اساتید و دانشجویان، کتابخانه‌ها، ناشران و نهادهای دولتی را شناسایی می‌کند. برای ارزیابی اثر کتابخانه برای این گروه‌ها و سایر کاربران، پرسشنامه‌های ویژه‌ای ارائه شده است. روزیتا پال رهبر گروه کارشناسان ایزو که این استاندارد را تدوین کرده‌ است، می گوید :استاندارد ISO 21248 به کتابخانه های ملی کمک می‌کند تا خدمات عمومی خود را بهبود و ارتقاء دهند. "استاندارد ISO 21248: 2019 در کمیته فنی ISO/TC46 ( اطلاعات و اسناد)، کمیته فرعی SC8 (کیفیت - آمار و ارزیابی عملکرد)،تدوین شده‌است که دبیرخانه آن بر عهده جمهوری کره (KATS) است ؛‌البته این استاندارد برای کتابخانه های ملی تعریف شده است  و متاسفانه استاندارد بین المللی در زمینه آرشیو بسیار اندک است .
پایان خبر//