بازیابی هویت اصیل و کهن مردم ایران با ظرفیت موزه کتاب و میراث مستند

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، بهروز خرم - مدیر اداره موزه و یادمان ها این سازمان در یادداشتی به مناسبت 29 اردیبهشت روز جهانی موزه و میراث فرهنگی آورده است: مجموعه سازی در آدمی فطری است و ذوق و سلیقه در گردآوری، بی شک همواره همـراه او خواهــد بــود. موزه‌ها که امروزه پشـتوانه تاریخ، فرهنگ، سرمایه و سیاست برای بشر محسوب می‌شوند؛ در نخستین گام‌های شکل گیری، همجوار و همراه کتابخانه‌ها پدیدار شدند. در کنکاش اسناد موجود از پیدایش و گشایش موزه‌ها در ایران امثالی‌ست که اجمالا آورده شده است.

عبدالحسـین خان سـپهر در مرآت الوقایع مظفـرى آورده است: اعلى حضرت همایونى به جهت كمال میلى كه به علم و دانش دارد، از آن وقت كه به طهران تشریف آورد، در ترقى كتابخانه سلطنتى سعى كرد.
اگرچه كتابخانه سلطنتى از سابق بود، لكن وی از هنگام جلوس هـر روزه كتاب بر آن افزود و چون فضالى مملكت میل او به كتاب دیدند، كتابهاى تاریخى و علمى بــه نــامش نوشتند و تقدیم داشـتند، ازجمله خود نویسنده این كتاب مستطاب قریب پانزده، شانزده كتاب به نام همایونش به اختتام رسانیدم. عبدالحسین خان سپهر افزوده: مى ‏توان گفت امروزه كتابخانه سـلطنتى با كتابخانه‌هاى فرنگ برابر و سه فضای مجزا دارد یکى در اطاق موزه، یكى در عمارت مخصوص، یكى در حرمسرا.
museum  از اوایـل قرن هجدهم میلادی در زبان انگلیسی به معنای «اتاق مطالعه یا کتابخانه شخصی» به کار می‌رفت.
اکنون با گذشت بیش از یك سده از گشایش نخستین موزه ایرانی در دوران قاجار، ایجاد موزه‌های تخصصی با رویکردهای هنری، تاریخی، علمی، مردم‌شناسی، اسلام‌شناسی و ایران‌شناسی و... اهمیت و سرعت بیشتری پیدا کرده است.

**موزه مقیاس شعور، میزان عقول و درجه افهام اصناف است

اعتمادالسلطنه در روزنامه شرف در ســال 1300 قمری در توصیـف موزه می‌نویسد: موزه بــه اصطلاح اهالیِ فرنگ، عبارت از مکان و محلی که مخزن آثار قدیم و اشــیاء بدیعه و نفایس و مسـتظرفات دنیا است و از هــر تحفه و یادگاری کــه در آن مخزون و موضوع است؛ اهل علم و اطلاع کسب فایدتی و کشف سری می‌کنند و از احوال و اوضاع هــر زمان و صنایع و حرف آن و رسوم و آداب معمول آن ایام و عادات و طرایف آن باخبر می‌شوند. می‌توان گفت موزه مقیاس شعور و میزان عقول و درجه افهام اصناف است. مشکلات لاینحل در اینجا حل و بر معلومات تاریخی شهود اقامه می‌نماید.
این است که موزه همایونی خزینه‌ای‌ست مشحون به زواهر و جواهر گرانبها و ظرایف و نفایس، آثار جلیله علمیه و مهمات جریمه قدیم و آلات و ادوات متنوعه و مصنوعات ازمنه سالفه و نتایج خیالات حکمای بزرگوار و تماثیل و تصاویر نگارنده‌های بی ‌مثل روزگار، پرده‌های نقاشی، کار نقاشهای مشهور و صنایع کارخانه‌های معروف و ظروف ممتاز و مسکوکات قدیم با صور سلاطین ایران و...
به علاوه تزئینات بسیار و محصولات بی‌شمار کــه هر یک در عالم وهم و درایت و حوزه اطلاع و بصیرت گوهری است بی‌بدیل و در امتیاز نفاست ضرب‌المثل.
در میان تمامی توصیفات، تعاریف و شناسه آثار و دستاوردهای بشر، ایجاد فضایی اختصاصی و متمرکز برای نمایش میراث مکتوب و مستند ملی در ایران اسلامی ضرورت داشت. چنانکه کهن‌ ترین اسناد پیداش کتاب - و نه کتابت - را به دوران هخامنشیان نسبت می‌دهند.
سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران نیز در راستای رسالت میراث ‌داری، صیانت و معرفی ظرفیت بی‌بدیل و گنجینه غنی اسناد، نسخ خطی، نشریات، نفایس چاپی و دیداری - شنیداری؛ موزه کتاب و میراث مستند ایران را تاسیس کرده است تا منبع الهامی باشد برای بازیابی هویت اصیل و کهن مردمان این مرز و بوم.
پایان مطلب//