ملکیان: «خانیکی» میانه خیر و صلاح جامعه را می‌بیند/در اعتدالِ سال‌های اخیر افراط و تفریط شده است
به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، مصطفی ملکیان در آیین «شب هادی خانیکی _ مسافر گفت وگو» که عصر سه شنبه 14 اسفند ماه در تالار قلم کتابخانه ملی برگزار شد، در وهله نخست از تلاش‌های علی دهباشی که سال‌هاست به تنهایی چنین برنامه های را برای بزرگان ایران اجرا می کند، قدرانی کرد.
وی در ادامه درخصوص شخصیت هادی خانیکی، اظهار کرد: بنده درباره مقام علمی و آکادمیک استاد خانیکی صحبتی نخواهم کرد زیرا حوزه مطالعاتی وی در زمینه‌ای است که طبیعتا بنده نسبت به آن اطلاعاتی ندارم ولی درباره شخصیت وی به اندازه دانش و فهم خودم مطالبی بیان می‌کنم.
نویسنده کتاب «معنای زندگی» با اشاره به صفت این برنامه برای خانیکی به عنوان «مسافر گفتگو» عنوان کرد: درباره گفتگو، 6 بحث در بین جامعه شناسان، فیلسوفان و روانشناسان اهل گفتگو بین انسانها مطرح است، اول اینکه ماهیت گفتگو چیست؟ و برای چه چیزی گفتگو می کنیم و فرق گفتگو با درد دل و مشاجره چیست؟
وی ادامه داد: بحث دوم درباره اینکه، فایده گفت وگو و ضرورت گفت و گو، چیست؟ و این گفت و گو در زمینه مباحث اجتماعی تعریف شود.
ملکیان با اشاره به بحث سوم گفت و گو، یعنی حوزه های گفت و گو پرداخت و گفت: براین اساس، آیا گفت و گو، باید با تقدم و تاخر صورت پذیرد؟
این فیلسوف و روشنفکر ایرانی ادامه داد: نکته چهارم بحث گفت و گو، درباره اخلاق گفت و گو است، و مطلب پنجم درباره ادب گفت و گو است، زیرا اخلاق و ادب گفت و گو، باید در کنار همدیگر رعایت شود، زیرا شاید در گفت و گوها، اخلاق حفظ شود ولی اگر ادب آن رعایت نشود، آن گفت و گو، محکوم به شکست است.
نویسنده کتاب «اخلاق باور» تصریح کرد: آخرین بحث نیز درباره روحیه ها و شخصیت های مایل به گفت و گو در زمینه های سیاسی و آکادمیک است زیرا هر شخصیتی آماده به گفت و گو نیست چون استعداد، روان و ذهن برای شوق و ذوق گفت و گو نیاز است و الحق، این ویژگی های گفت و گو، در خانیکی وجود دارد.
ملکیان در ادامه مباحث گفت و گو عنوان کرد: فرد اهل گفت و گو باید تواضع فکری و ذهنی داشته باشد، و خود را حق مجسم تلقی نکند و یا مخالفان خود را باطل مجسم تصور نکند و بپذیرد که سخنان او نیز می تواند باطل باشد و مخالفانش نیز حرف حق می زنند.
وی ادامه داد: بنابراین چنین تواضعی در جامعه کم است ولی تواضع اخلاقی در جامعه بسیار است و حتی مورد افراط و تفریط نیز قرار گرفته است.
ملکیان در ادامه درباره حقانیت در بحث گفت و گو، تصریح کرد: غالبا برای مخالف حقی قائل نمی شویم، و فکر نمی کنیم می توان از مخالف چیزی بیاموزیم، با این وجود همیشه در شخصیت خانیکی، توازن گفت و گو دیده می شود.
نویسنده کتاب «آرای اخلاقی و سیاسی مک اینتایر» درباره یکی از ویژگی های خانیکی به خوشبین بودن او نسبت به ذات و طبقه انسان اشاره کرد و افزود: دید مثبت داشتن به طبیعت انسانها و حق طلبگی درون انسانها، از ویژگی های مهمی است که منجر می شود افراد با روحیه خوشبینی، گفت و گو کنند و در کنار یکدیگر با امیدواری کنار هم، به گفت وگو بپردازند، که چنین ویژگی های بارزی در خانیکی وجود دارد.
ملکیان ادامه داد: کسانی که اهل گفت وگو بوده و به یک ارمان معتقد هستند، باید خادم آن کار باشند، و این در حالی است که خانیکی هیچ وقت خود را بالاتر از شاگردان خود نمی داند، و حتی کارهای که در شان او نیست انجام می دهد، و حاضر است برای یک شادی و نزدیک شدن دلها، شوخی کند، شیرینی تعارف و پخش کند، و شان اجتماعی خود را براساس مدارک دانشگاهی، احترام اجتماعی، و ابروی خود تعیین نمی کند.
وی تصریح کرد: خانیکی از افراط و تفریط گریزان است، درحالی که در سال های اخیر حتی از واژه اعتدال هم سواستفاده شد و آـنقدر افراط و تفریط شد که حتی در اعتدال هم افراط و تفریط صورت پذیرفت، و اعتدال فقط در میانه بودن نیست، درحالی که در روحیه خانیکی افراط و تفریط دیده نمی شود و او میانه خیر و صلاح جامعه را می بیند.