یونسكو برنامه حافظه جهانی را در سال 1992 میلادی (۱۳۷۱ شمسی) با انگیزه آگاهی نسبت به وضعیت وخیم حفاظت از میراث مستند و ایجاد شرایط مناسب برای دسترسی به آن در قسمتهای مختلف دنیا تاسیس کرد. 

بدین منظور در سال ۱۹۹۳ میلادی كمیته مشاوره بین المللی آی ای سی (IAC ) در پالتاسك لهستان تشكیل جلسه داد. این كمیته طرحی ارائه داد كه به موجب آن نقش یونسكو را به عنوان آگاه كننده دولت ها، نهادها و سازمانهای بین المللی و ترویج شراكت در اجرای پروژه ها تایید و تاكید می نمود. تا کنون حدود 45 كمیته ملی حافظه جهانی در دنیا تاسیس شده است. دفتر ثبت حافظه جهانی كه قابل مشاهده ترین جنبه عمومی برنامه می باشد، در سال 1995 میلادی بنیانگذاری شد و از طریق توافق هایی كه در گردهمایی های متوالی آی ای سی صورت می گرفت، رشدكرد.

نگرش برنامه حافظه جهانی آن است كه ميراث مستند جهان متعلق به همه است، بايد برای همیشه و به صورت كامل حفاظت و نگهداری شود و در دسترس هميشگی همگان باشد. در برنامه حافظه جهانی، ميراث مستند ویژگی های زیر را باید دارا باشد:

• قابل حركت باشد.

• متشكل از علايم، كدها، صداها يا تصاوير باشد.

• قابل نگهداري باشد.

• قابل تكثير باشد.

• قابل ارائه باشد.

کمیته ملی حافظه جهانی در ایران جهت ثبت هر اثر در برنامه حافظه جهانی مراحل زیر را انجام می دهد:

1. ارسال فراخوان تکمیل برگه پیشنهاد ثبت اثر برای مراکز و موسسات دارنده میراث مستند؛
2. دریافت برگه های پیشنهاد اثر از هر کدام از مراکز؛
3. طرح هر کدام از برگه های پیشنهاد در جلسات ارزیابی کمیته و بررسی ِآن توسط اعضای گروه ارزیابی؛
4. تکمیل پرونده آثاری که از نظر گروه ارزیابی واجد معیارهای برنامه حافظه جهانی باشد؛
5. ارائه پرونده تکمیل شده هر کدام از آثار به کمیته ملی حافظه جهانی؛
6. ثبت ملی آثاری که پرونده آن تکمیل شده است؛
7. انتخاب دو اثر از بین آثاری که به ثبت ملی رسیده برای ثبت جهانی؛
8. ارائه پرونده آثاری که برای ثبت جهانی در نظرگرفته شده به کمیسیون ملی یونسکو در ایران برای ارسال به برنامه حافظه جهانی.