تاریخ نگاران نسل اول انقلاب به تاریخ نگاران جوان اعتماد کنند
ذائقه تاریخ نگاران جوان ژورنالیستی است
در ادامه سید جواد حسینی، معاون موسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی پیرامون آسیب شناسی و پویایی تاریخ نگاران جوان در انقلاب اسلامی مطالبی ارائه داد.
حسینی با آسیب شناسی حضور جوانان در تاریخ نگاری انقلاب اسلامی گفت: اسیب اول متوجه نهادهایی مانند دانشگاه و مراکز اسنادی است که متکفل امر تاریخ در جمهوری اسلامی هستند؛ این نهادها به دلیل عدم استعدادیابی دانشجویان در رشته های تاریخ جامعه شناسی سیاسی و حوزه علوم سیاسی، جوانان علاقه مند و هدفمند در حوزه تاریخ نگاری را جذب نمی کنند. دلیل این امر هم عدم تمایل در انتشار اسنادی است که لازمه آگاهی بخشی برای مخاطبان جوان و امروز جمهوری اسلامی است.
وی عدم وجود نظام نامه مدون انتشار اسناد در جمهوری اسلامی را یکی دیگر از آسیب های حضور جوانان در حوزه تاریخ نگاری انقلاب اسلامی دانست و گفت: این امر نیازمند این است که مراکز مختلف حقوقی از جمله مجلس شورای اسلامی متکفل این کار شده و مشخص کند که اساسا جمهوری اسلامی ناظر به چه تاریخی و با گذشت چه ایامی و با در نظر گرفتن چه چارچوب‌هایی و چه تاریخی باید اسناد تاریخی و ملی را منتشر کند.
سید جواد حسینی سومین آسیب این حوزه را غلبه تفکر امنیتی و نادیده گرفتن سایر ابعاد تحلیلی در تاریخ که منجر به نگاه بسته نسبت به انتشار تاریخ برای مخاطبان امروز جمهوری اسلامی، میشود، دانست.
حسینی در بخش دیگری از صحبتهای خود با اشاره به آسیبهای ناظر به پژوهشگران تاریخی، گفت: آسیب اول این است که پژوهشگران جوان ما مبانی اعتقادی حضرت امام و حضرت اقا را درست ادراک نکردند. امام و رهبری نقش افرین بزرگ در تاریخ معاصر ایران و در تاریخ جمهوری اسلامی هستند و طبعا افرادی که می خواهند در تاریخ جمهوری اسلامی قلم بزنند باید مبانی اعتقادی این دو شخصیت را به درستی درک کنند.
این پژوهشگر تاریخ معاصر ادامه داد: مسئله دوم غلبه قلم ژونالیستی بر قلم تاریخی و علمی است؛ که ذائقه تاریخ نگاران علاقه بسیاری بر نوشتن متن های ژونالیستی تاریخی دارد. متنهای ژورنالیستی در وهله اول جذاب هستند اما در طول زمان ماندگار نیستند.
سید جواد حسینی یکی دیگر از آسیبهای در تاریخ نگاری جوان عدم مطالعه و انباشت در حقیقت تاریخی یا به عبارت دیگر استمرار آموزش تاریخی دانست و گفت: تاریخ نگاران جوان ما فضای آکادمیک تاریخ نگاری و تاریخ نویسی را درک نکرده و از دیگر رشتهها وارد فضای تاریخ نویسی می شوند که این امر در محتوای تاریخ نگاری اثر می گذارد.
وی در بخش دیگری از صحبتهای خود آسیبهای ناظر به رویکرد رسانهای در فضای تاریخ نگاران جوان را مورد بررسی قرار داد و گفت: آسیب اول رسانه هراسی بین مسئولان مراکز اسنادی است که نگاهی باز و افتتاحی و انفتاحی به این موضوع ندارند.
سکوت تاریخی آسیب تاریخ نگاران جوان است
حسینی سکوت در موضوعات تاریخی را از دیگر آسیبها دانست و گفت: بسیاری از پژوهشگران تاریخی گمان میکنند اگر در مسئله تاریخی سکوت کنند این مسئله تاریخی از بین رفته یا فراموش می شود. در صورتی که با توجه به قدرت و قوت رسانه، مسائل تاریخی نه تنها از بین نمی رود بلکه با با اشکال مختلف در جامعه بروز و ظهور پیدا می کند. لذا لازم است درهای اسنادی باز شده و پژوهشگران جوان جذب و اموزش های لازم را در این حوزه ببینید.
وی در پایان توجه به تاریخ تحلیلی در کنار تاریخ و خاطرات شفاهی را راهکاری برای تقویت تاریخ نگاران جوان دانست و گفت: در این مسیر باید پژوهشگرانی که نگاه جریان شناسی به انقلاب اسلامی دارند تربیت و پرورش داده شوند.
حسینی از تاریخ‌نگاران نسل اول انقلاب خواست به تاریخ نگاران جوان اعتماد کرده و آنها را تربیت کنند و عیوب آنها را اصلاح کنند.
تاریخ نگاری امروز ساحت مردانه است
صونا قاجار، عضو هیأت‌علمی مرکز اسناد انقلاب اسلامی یکی دیگر از سخنرانان در این مراسم بود که در خصوص روایت نگاری و تاریخ نگاری زنان در انقلاب اسلامی سخنرانی نمود.
قاجار تاریخ نگاری امروز را ساحت مردانه دانست و گفت: زنان به واسطه ساختارهای اجتماعی و فرهنگی که جملگی مردانه هستند غایبان اصلی حوزه عمومی و عرصه کنشگری سیاست ورزی و تصمیم سازی هستند.
این عضو هیأت علمی مرکز اسناد انقلاب اسلامی با نام بردن از زنانی چون بی بی خانم اسفر آبادی، بانو امین، صدیقه دولت آبادی، بانو علویه همایونی گفت: این زنان هرچند از منظر های متفاوت و با روش های متفاوت اما با هدف مشترک، در راستای آموزش و توانمندسازی زنان مجاهدت های بسیار زیادی کردند اما زنانی چون زینب پاشا و سردار مریم بختیاری عرصه و تازه ای از کنشگری عملی و عینی زنانه را برای کشف هویتهای تازه و به رسمیت شناخته شده در تاریخ نشان دادند.
داستان فلسطین داستان سلطه بر فرهنگ و سرنوشت انسان معاصر است
سخنران پایانی این مراسم حجت الاسلام مصطفی پورمحمدی، رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی بود.
پور محمدی در خصوص مظلومیت مردم فلسطین گفت: داستان فلسطین داستان سلطه ظالمان بر فرهنگ و اقتصاد و سرنوشت انسان معاصر است. دردناک‌ترین سرنوشت بشر مدرن، داستان فلسطین است. حادثه فلسطین در اوج تمدن و مدرنیته. ولی در دردناک‌ترین حادثه انسانی در تاریخ نه تنها در تاریخ معاصر بلکه در گذشته‌ها و حمایت‌های امروزی و تلاش‌های دیروزی ایجاب می‌کند که شما، ما، حادثه‌نگاران و تاریخ‌نویسان به خوبی ببینیم، بشناسیم، روایت کنیم، گزارش کنیم نابکاری‌هایی را که واژگونه در تاریخ روایت میشود.
حجت‌الاسلام پورمحمدی بیان کرد: بشر امروز در اوج تمدن خودش جنایت را پشت جنایت خلق می‌کند. همه را هم در جهت رفاه و برخورداری انسان‌ها گزارش می‌کند. زشتی‌هایی که در این گستره وجود دارد را هر روز می‌بینیم. سیاستمداران برجسته و به اصطلاح مدعیان امروز چگونه از گذشته تا امروز با این مسئله برخورد میکنند. جا دارد در هر محفل و هر گزاره و گزارشی ما به این نکاتی که قله‌ها و نقطه‌های عطف تاریخ است، توجه بیشتری داشته باشیم.
وی در ادامه گفت: درود می‌فرستیم به امام خمینی (ره)، امام از روز اول بر فلسطین و مظلومیت فلسطین دست گذاشت و هرگز مسئله فلسطین از ذهن ایشان خارج نشد. اگر امام و حساسیت امام نبود، فهم صحیح تاریخی امام نبود، بشریت در جایگاه امروز در فهم تاریخی و مظالم تاریخی قرار نمی‌گرفت. این حیات جدیدی که در جوانان از جهت روشن‌بینی و روشنگری اتفاق افتاده است و به حقانیت مردم مظلوم فلسطین پی بردند، از حیات طیب امام سرچشمه گرفته است. اگر امروز این را نمی‌گفتیم محل اشکال بود. فلسطین و توجه به فلسطین ضرورت هر روز ما و هر جا و هر موقعیت ماست. امیدواریم خدا این مظلومیت را از سر فلسطینیان دور کند و مردم فلسطین، یمن و لبنان را به اهدافشان نائل بفرماید.
مرجعیت جهان تشیع مسئله جدی و مهمی است
حجت‌الاسلام پورمحمدی افزود: قرار شد امروز به تاریخ یکصد سالگی حوزه بپردازیم. اگر این برنامه به یک ارگان واگذار می‌شد، هماهنگی راحت‌تر بود ولی ما در یک مجموعه قرار داریم. مجموعه تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی که حرکت سخت‌تر میشود. اگر قرار باشد تحولی در این عرصه اتفاق بیفتد با مشارکت جمعی است. این تلاش‌ها وقتی بازگو میشود ایجاد امید و انگیزه می‌کند. جامعه و مردم ما به اینها نیاز دارند که بدانند. اقدامات گسترده‌ای انجام گرفته است. موضوعات گسترده است و حجم کار قابل توجه است. ما صرفاً در یک فضای هموار حرکت نمی‌کنیم که به راحتی مقایسه شویم. بلکه مشغول تلاش در یک میدان سخت هستیم. آیا ملت و انقلابی را سراغ دارید که با این حجم از درگیری و کشمکش روبه‌رو باشند؟
وی بیان کرد: به هر جا که بروید روی انقلاب اسلامی ایران کار میکنند و هدف‌های بسیار شدیدی هم علیه ما دارند. ما باید در مقام مقابله مقایسه شویم. تلاش من این است که وقتی داریم ارزیابی می‌شویم، به موقعیتی که در آن قرار داریم، توجه کنیم.
حجت‌الاسلام پورمحمدی در ادامه به تاسیس حوزه علمیه قم و یکصد سالگی آن اشاره کرد و گفت: وقتی از یکصد سال گذشته و از تاسیس حوزه علمیه قم صحبت می‌کنیم، از تاریخ معاصر ایران، منطقه و جهان صحبت می‌کنیم. اتفاقاتی که پشت سر هم رقم خورده و تاثیرات ملی و منطقه‌ای که بر جای گذاشته نشان می‌دهد که کار مهم و اساسی بوده است و بنیانگذاران حوزه علمیه قم بصیرانه به این مهم توجه داشته‌اند. آشیخ عبدالکریم حائری در تاریخ اول فروردین ۱۳۰۱ برای تشرف به حرم حضرت معصومه به قم مشرف می‌شوند. از آنجا هم قصد زیارت حضرت رضا (ع) را داشتند. علما اصرار میکنند که در قم بمانند. ایشان با فشار علما و مردم مقیم می‌شوند.
وی افزود: مرجعیت جهان تشیع مسئله جدی و مهمی است که در حدود دویست سال استقرار مرجعیت عامه مطرح بود. مرجعیت میرزای دوم آشیخ تقی شیرازی را به آشیخ عبدالکریم حائری ارجاع می‌دهد. نکته جالب این بود که آشیخ احساس می‌کند به پایان عمرش نزدیک شده است. آشیخ محمد حائری می‌نویسد، که شما برگردید که حوزه به شما نیاز دارد. در اینجا پیشنهاد ادامه مرجعیت است. جایگاه مرجعیت عتبات است و در مقطع کوتاهی در زمان قاجار قم جایگاه مرجعیت بود. حائری می‌گوید؛ من از هجمه بیگانگان بیمناکم. من تکلیف خودم می‌دانم که بیایم و در ایران بمانم. آشیخ همیشه در سفر است، احساس تکلیف می‌کند، پس می‌آید و مقیم قم میشود. حضرات دیگر نیز به قم می‌آیند و مستقر می‌شوند.
حجت‌الاسلام پورمحمدی بیان کرد: در این دوره علمای تبعیدی نیز از تهران و اصفهان به قم می‌آیند و قم به سرعت حوزه مهم دینی، سیاسی و اجتماعی در تاریخ ایران میشود. جریانی که در قم با همت علما و بزرگان و پشتیبانی فعالان سیاسی و مردم متدین بخصوص بازاریان شکل می‌گیرد، تمدن ایرانی، اسلامی، شیعی را می‌سازد و این تمدن در این زمان شکل می‌گیرد. اگر داستان قم و حوزه قم و این خانه تقوا و اخلاص شکل نمی‌گرفت، معلوم نبود امروز ما چه سرنوشتی می‌داشتیم. تاریخ نقاط برجسته دارد، باید تلاش کنیم که عبرت بگیریم.
گفتنی است در پایان همایش از نویسندگان و پژوهشگران برتر در زمینه صد سالگی حوزه علمیه قم تقدیر و نیز از کتاب‌های مراکز اسنادی در این رابطه رونمایی شد.