ثبت روز تاریخ نگاری انقلاب اسلامی فتح باب آشنایی مردم با تاریخ است/ دومین همایش بزرگداشت روز «تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی» برگزار شد
به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، دومین همایش بزرگداشت روز «تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی» با طرح موضوعاتی چون اهمیّت نقد تاریخ نگاری، تفسیر فرازی از بیانات امام، جوانان و تاریخ نگاری انقلاب اسلامی و گزارشهایی از کمیت و کیفیت تاریخ نگاری انقلاب اسلامی برگزار شد.
بزرگترین مشکل ملّت ها بیگانه بودن با تاریخ است
در ابتدای این مراسم حجت الاسلام سید حمید روحانی رئیس بنیاد تاریخ پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی و مخاطب دستور امام خمینی (ره) مبنی بر تدوین تاریخ انقلاب اسلامی در سال 1367 ، فرازهایی را از اهمیّت تاریخ و تاریخ دانی بیان کرد و گفت: نام گذاری روز 25 دی ماه به «روز تاریخ نگاری انقلاب اسلامی» اتفاق مهمی در باب شناخت مردم از تاریخ سرزمین خودشان است. زیرا بزرگترین مشکل ملّت ها بیگانه بودن با تاریخ است و امید است ثبت روزی به نام تاریخ نگاری انقلاب اسلامی فتح بابی برای آشنایی مردم با تاریخ و تاریخ دانی باشد.
وی ادامه داد: تاریخ منبع تفکر، تعقل و اندیشه ورزی است و اگر تاریخ به درستی روایت شود از بسیاری خطرات که ملت ها را تهدید می کنند؛ جلوگیری می کند و رمز موفقیت امام خمینی (ره) تاریخ شناسی و تاریخ دانی ایشان بود.
امام خمینی (ره) به کمک تاریخ با روشنگری توانست شاه را به مردم بشناساند
رئیس بنیاد تاریخ پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی با اشاره به این مطلب که نخستین درسی که امام خمینی (ره) از تاریخ گرفته بود، پرهیز از اشتباهات رهبران گذشته بود؛ گفت: نهضت آزادخواهی امام بر پایه عقل، اندیشه و آگاهی شکل گرفته بود و در این مسیر امام خمینی (ره) به کمک تاریخ از آغاز نهضت با روشنگری و آگاهی دادن توانست شاه را به مردم بشناساند و این خردمندی از رسالت های تاریخ است. امام در 16 مهر سال1341 در جمع علما و مراجع فرمودند اگر می‌خواهیم اسلام و ملّت از اضمحلال نجات پیدا کند باید این خاندان پهلوی را به پاسخ بکشیم.
وی ادامه داد: دومین درسی که امام از تاریخ گرفت، اتکا به مردم بود. زیرا او نسبت به ملّت شناخت عمیق داشت. نکته سوم قائل نبودن امام خمینی (ره) به کمک و استعانت از دولت های غربی و شرقی بود . این مهم سومین درسی بود که وی از تاریخ گرفته بود. تفکر اغلب گروه ها در آن دوران این بود که نهضت بدون حضورِ قدرت های خارجی پیش نمی رود، اما امامِ بزرگوار با دقت و عمیق شدن در تاریخ به درستی دریافته بود که با تکیه بر مردم می تواند نهضت را پیش ببرد. زیرا به تجربه تاریخ دریافته بود که هر زمان غرب زده ها در هر نهضتی وارد شوند آن نهضت را از مسیر منحرف می کنند.
حجت الاسلام سید حمید روحانی ادامه داد: از مهمترین فرازهای اندیشه ای حضرت امام (ره) در حوزه تاریخ، توجه به این مطلب بود که مکررا می گفتند بکوشید و اجازه ندهید تاریخ به دست افرادی نوشته شود که نه اسلام را قبول داشتند و نه به نیروی مردمی معتقد بودند. ایشان اعتقاد داشتند که به تنهایی و از راه اسلام نمی توان نهضت را پیش برد در نتیجه با آگاهی بخشی به مردم درباره اسلام و روشنگری آنها توانست نهضت مبتنی بر اسلام را پیش ببرد.
امام خمینی (ره) اخلاق و شیوه تاریخ نگاری را به من یادآوری کرد
رئیس بنیاد تاریخ پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی، اهتمام به تاریخ نگاری را از توصیه های امام خمینی (ره) برشمرد و گفت: شیوه و مسیر من در نگارش تاریخ بر اساس آموزه های استاد محمدرضا حکیمی بود اما امام خمینی (ره) اخلاق و شیوه تاریخ نگاری را به من یادآوری کرد. ایشان در توصیه های خود به کرات می گفتند که نخستین گام در تاریخ نگاری دقت بر روی موضوعات است و در ادامه هدف در نگارش تاریخ را بسیار مهم می دانستند و تاکید بر این نکته داشتند که تاریخ را بی اغراق بنویسید.
حجت الاسلام سید حمید روحانی در پایان صحبت های خود با بیان این مطلب که در ثبت تاریخ انقلاب از زبان توده مردم غلفت شده است؛ خاطرنشان کرد: حضرت امام خمینی (ره) معتقد بود باید تاریخ انقلاب اسلامی در ایران مدام در گوش جهانیان بپیچد و به همین منظور معتقد بودند که تاریخ انقلاب باید از زبان توده ها نوشته شود که متاسفانه در این زمینه غفلت صورت گرفته است و متاسفانه خاطرات جمعی از این انقلاب بزرگ برای جوانان تعریف نشده باقی مانده و مطلوب است در این زمینه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و موسسه ها و دفاتر تاریخ نگاری در استان های سراسر کشور فعال باشند و این خاطرات را ثبت و ضبط کنند.
در ادامه این نشست عباس سلیمی نمین مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران درباره جایگاه نقد در دانش تاریخی توضیحاتی ارائه کرد و گفت: انقلاب اسلامی مردم ایران یک تحول بزرگ تاریخی بود و جهانیان و حتی دشمنان اسلام و انقلاب به عظمت این رویداد اذعان دارند. در این راستا نقد تاریخ می تواند دریچه ای از آگاهی نسبت به سرگذشت ملّت و آینده پیش رو را برای تاریخ نگاران و تاریخ پژوهان بگشاید.
مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران با بیان این مطلب که مقوله نقد در دو بخش انجام می شود گفت: یک نقد مربوط به تلاشِ جریان هایی است که می خواستند واقعیت های انقلاب اسلامی ایران را وارونه جلوه دهند که در این زمینه به خصوص صهیونیست ها خیلی هزینه و تلاش کردند.
عباس سلیمی نمین درباره دسترسی به اسناد در حوزه تاریخ نگاری گفت: دسترسی به اسناد برای نگارش تاریخ به آسانی در دسترس تاریخ نگاران قرار نمی گیرد به همین منظور، به واسطه نقد تاریخ بر آثاری که تاریخ نویسان خارجی هدفمندانه درباره ایرانِ اسلامی نوشته اند؛ می توان دریچه تازه ای به سوی تاریخ نگاری باز کرد و سِره را از نا سِره تشخیص داد.
تاریخ پژوهان نقد تاریخی را جدی بگیرند
وی با بیان این مطلب که در زمینه نقد تاریخی کم کاری صورت گرفته است؛ گفت: در زمینه نقد تاریخی به خصوص در نقد تاریخ شفاهی مشکلات جدی وجود دارد و تا زمانی که راه ها برای نقد تاریخی بسته باشد امکان تولید محتوا و آثار خوب و ارزنده برای آیندگان وجود ندارد.
عباس سلیمی نمین ادامه داد: دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران در زمینه نقد آثاری که هدفمندانه انقلاب اسلامی را زیر سئوال برده است، تلاش کرده و نقد خاطرات آیت الله منتظری از جمله فعالیت های انجام شده در این زمینه است که این کتاب به چاپ ششم و شمارگان نزدیک به پنجاه هزار نسخه رسید. درنقد کتاب «نبرد مخفی» رونن برگمن هم همین کار انجام شد. در واقع از اسنادی که برگمن در وارونگی تاریخ ایران به شکل هدفمندانه استفاده کرده بود؛ ما در جهت نقد تاریخ بهره بردیم. اسنادی که دسترسی به آن جز به این صورت غیر ممکن بود.
دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران در پایان صحبت های خود یادآور شد: بنده یک درخواستی که از تاریخ پژوهان دارم این است که با توجه به وضعیت نابسامانی که در زمینه تاریخ پژوهی و دسترسی به اسناد وجود دارد؛ نقد تاریخی را جدی بگیرند.
در ادامه این مراسم فیلم کوتاهی از فعالیت های پژوهشکده تاریخ معاصر نمایش داده شد که در این فیلم کوتاه موسی فقیه حقانی مدیرعامل این موسسه درباره فعالیت های این موسسه در حوزه تاریخ شفاهی، حفظ و نگهداری اسناد، برگزاری نمایشگاه، بخش های پژوهشی این موسسه و غیره توضیحاتی ارائه کرد.
حجت الاسلام احمد خزائی رئیس موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی در ادامه این نشست با اشاره به این مطلب که در حوزه تاریخ نگاری پژوهش های شایسته ای صورت گرفته است؛ گفت: علی رغم نقدها و کم و کاستی هایی در این حوزه وجود دارد معتقدم موسسه های تاریخ نگاری به موفقیت های قابل توجهی دست پیدا کرده اند.
وی ادامه داد: مقام معظم رهبری موضوع شبیخون فرهنگی را به کرات بیان کرده اند و جهاد تبیین را در این زمینه قطعی می دانند. از همین رو واجب است در اولویت فعالیت های موسسه های تاریخ پژوهی تجدیدنظر صورت گیرد. به این معنا که می دانیم در این موسسات ماخذسازی، منبع سازی و مخاطب شناسی انجام می شود، اما آیا می توانیم در راهبردها و رویکردهای خود تجدید نظر داشته باشیم؟ می توان با زبان جدید با آنها مواجه شد؟ البته که می دانیم کار سختی است اما شدنی است. در این زمینه می توان در جلسات مهتاب تجدید نظر کرد و با جذب پژوهشگران زمینه های تحقیقاتی را فراهم کرد.
رئیس موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی اظهار داشت: معتقدم در موسسه های تاریخ پژوهی محتوای مهم و ارزشمندی وجود دارد که می توان آنها را به زبان روز در فضای مجازی منتشر کرد. به اعتقادمن با انتشار محتواهای ارزشمند می توان مخاطب را به تفکر بر آنچه مبنای قضاوت او شده وا داشت. از طریق انتشار محتواهای موجود در موسسات تاریخ پژوهی می توان در جنگ شناختی و روایتی درجهت روشنگری مردم گام برداشت.