نشست تخصصی «کتابشناسی های ملی در عصر دیجیتال: الزامات و چالش ها» برگزار شد
تاریخ انتشار: ۱۴۰۰/۹/۳۰ - ۱۰:۳۱:۰
آخرین تاریخ بروزرسانی: ۱۴۰۲/۲/۱۰ - ۱۱:۳:۲۰
به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی، حسن باقری مدیر کل زیر ساخت و پشتیبانی فناوری سازمان به تاریخچه انتشار کتابشناسی ایران در کتابخانه ملی گفت: قابلیت تهیه مجموعه های داده ای از کتابشناسی ملی باید فراهم شود. زیرا توسعه سامانه جستجو و ارتباط آن با اصطلاح نامه های سازمان یک ضرورت است.
وی ادامه داد: همچنین انجام پروژه بهبود «سئو اپک» کتابخانه ملی یک ضرورت است و با وجود فهرست (index) شدن هفت درصد از منابع، در گوگل در رتبه هفتم جستجو قرار می گیرد و می تواند رتبه کتابخانه ملی ایران را در گوگل بالا برد.
مدیر کل زیر ساخت و پشتیبانی فناوری سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در ادامه این نشست همچنین به استفاده کنندگان جدید کتابشناسی شرکت‌های دانش بنیان و« start up» اشاره کرد و گفت: این دسته از کاربران کتابشناسی با اهداف خاص به تحلیل مجموعه داده های کتابشناختی ملی می‌پردازند به همین دلیل باید قابلیت تهیه مجموعه های داده ای از کتابشناسی ملی برای آنها نیز فراهم شود.
وی گفت: توسعه سامانه جستجو و ارتباط آن با اصطلاح نامه های سازمان و حرکت به سوی طرح وارده های جدید از جمله Bibframe ضروری است.
باقری در پاسخ به این سوال که جایگاه کتابداران در تولید فراداده های جدید چیست، گفت: تولید فراداده در تخصص کتابدار است و متخصصان کامپیوتر تنها اجرا کننده هستند. بنابراین نقش کتابداران پررنگ تر از گذشته است. البته می توان با استفاده از هوش مصنوعی ابزاری برای کمک به کتابدار ایجاد کرد که بخشی از فراداده را از مدارک استخراج کند.
در ادامه این نشست سعیده اکبری داریان مشاور معاونت پژوهشی و منابع دیجیتال به موضوع کتابشناسی های ملی اشاره کرد و گفت: کتابشناسی های ملی دنیا در طول عمر خود از پلتفرمی به پلتفرم دیگر مهاجرت کرده اند. با کتابشناسی های ملی چاپی شروع و با نوارهای مغناطیسی و س‍پس لوح های فشرده تکمیل شدند.
وی ادامه داد: در دوره ای آنها از طریق پروتکل «z39.50 » و دروب دسترس پذیرشدند و اکنون نوبت فناوری بعدی و داده های پیوندی است.
اکبری داریان درادامه گفت: درهمین راستا باید مزایا و چالش های داده های پیوندی و نیز ضرورت حرکت کتابخانه ملی ایران به سوی چارچوب های وب معنایی و داده های پیوندی مورد بررسی قرار گیرد. انتشار طرح واره های محلی (مانند مارک ایران)، داده های مستند محلی (مانند نام اشخاص، تنالگان ها و خاندان ها...) و مجموعه داده ای کتابشناسی ملی در محیط داده های پیوندی سه وظیفه مهم کتابخانه ملی ایران است که با اساسنامه آن هم سازگار است.
وی تاکید کرد: در حال حاضر تنها گام کتابخانه ملی ایران در این مسیر، انتشاراصطلاحنامه های کتابخانه ملی ایران در چارچوب های وب معنایی با استفاده از SKOS/RDF است که در حال تکمیل شدن است و برای همگام شدن و رويت پذیری داده های ارزشمند در وب، به اولویت دهی این پروژه ها در سازمان نیاز است.
ملیحه درخوش معاون فنی کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران با اشاره به موضوع کلان داده (Big Data ) و شناسایی کتابشناسی های ملی به عنوان یک مجموعه کلان داده گفت: کلان داده به معنای دارای های اطلاعاتی یک مجموعه یا سازمان با حجم بالا، سرعت بالا و یا تنوع بالا هستندکه نیازمند اشکال مقرون به صرفه و نوآورانه پردازش اطلاعات هستندکه بینش، تصمیم گیری و فرآیند ماشینی را بهبود می بخشد.
وی ادامه داد: پیشنهاد اصلی درباره کتابشناسی ملی با توجه به نیازهای جدید کاربران و نیز نگرش نوین سازماندهی دانش، غنی سازی داده های کتابشناسی ملی است. گنجینه اطلاعاتی در سطح فراداده و نیز محتوا در کتابخانه ملی، پتانسیل زیادی برای تعریف و اجرای پروژه های کاربردی دارد که امید است در آینده در کتابخانه ملی ایران به این مساله به صورت جدی و با دیدگاه پژوهشهای کاربردی و نه صرفا تئوریک،توجه شود. در بحث غنی سازی داده یا Data Enrichment باید به ارتباطاتی توجه شود که لازم است میان داده های داخلی سازمان و یا داده های داخلی و خارجی سازمان ایجاد شود و برای ایجاد آنها باید ساز و کاری تدارک دیده شود.
معاون فنی کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران افزود: طبق تعاریفی که از کتابشناسی ملی و بر حسب تطور زمانی در کتاب« Common Practices for National Bibliographies in the Electronic Age » که توسط ایفلا منتشر شده؛ کتابشناسی های ملی تغییرات زیادی به خود دیده اند و لازم است با نیازهای کاربران و تغییرات فناوری جدید هماهنگ و سازگار شوند
ملیحه درخوش خاطرنشان کرد: کتابشناسی ملی ایران به لحاظ رویکرد و نگرش به جمع آوری دیتا، راه های فراهم آوری، سازماندهی و بازیابی و ارائه محتوا نیاز به تغییراتی نوآورانه دارد. در بخش داده های کتابشناختی و مستندات که واقعاً داده های ارزشمند و صحیحی در نوع خود هستند، نیاز به نوآوری هایی همچون ایجاد ارتباط میان داده های خارج از کتابشناسی ملی و رفتن به فراتر از مرز کتابشناسی کنونی وجود دارد. محتوای منابع در دسترس کتابخانه ملی، بدنه های متنی موضوعی بسیار ارزشمندی را در اختیار این کتابخانه قرار داده است که باعث طراحی ابزارهای نوین سازماندهی دانش در حوزه های مختلف موضوعی می شود و استفاده از این ابزارها نتایج سودمندی در سازماندهی دانش و نیز بازیابی های کیفی برای کاربران به دنبال خواهد داشت.
لازم به توضیح است نشست تخصصی «کتابشناسی های ملی در عصر دیجیتال: الزامات و چالش ها» از مجموعه نشست های هفته پژوهش به همت اداره کل پژوهش کتابداری و آموزش سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار شد و محبوبه قربانی عضو هیات علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران دبیری این نشست را به عهده داشت.
وی ادامه داد: همچنین انجام پروژه بهبود «سئو اپک» کتابخانه ملی یک ضرورت است و با وجود فهرست (index) شدن هفت درصد از منابع، در گوگل در رتبه هفتم جستجو قرار می گیرد و می تواند رتبه کتابخانه ملی ایران را در گوگل بالا برد.
مدیر کل زیر ساخت و پشتیبانی فناوری سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در ادامه این نشست همچنین به استفاده کنندگان جدید کتابشناسی شرکت‌های دانش بنیان و« start up» اشاره کرد و گفت: این دسته از کاربران کتابشناسی با اهداف خاص به تحلیل مجموعه داده های کتابشناختی ملی می‌پردازند به همین دلیل باید قابلیت تهیه مجموعه های داده ای از کتابشناسی ملی برای آنها نیز فراهم شود.
وی گفت: توسعه سامانه جستجو و ارتباط آن با اصطلاح نامه های سازمان و حرکت به سوی طرح وارده های جدید از جمله Bibframe ضروری است.
باقری در پاسخ به این سوال که جایگاه کتابداران در تولید فراداده های جدید چیست، گفت: تولید فراداده در تخصص کتابدار است و متخصصان کامپیوتر تنها اجرا کننده هستند. بنابراین نقش کتابداران پررنگ تر از گذشته است. البته می توان با استفاده از هوش مصنوعی ابزاری برای کمک به کتابدار ایجاد کرد که بخشی از فراداده را از مدارک استخراج کند.
در ادامه این نشست سعیده اکبری داریان مشاور معاونت پژوهشی و منابع دیجیتال به موضوع کتابشناسی های ملی اشاره کرد و گفت: کتابشناسی های ملی دنیا در طول عمر خود از پلتفرمی به پلتفرم دیگر مهاجرت کرده اند. با کتابشناسی های ملی چاپی شروع و با نوارهای مغناطیسی و س‍پس لوح های فشرده تکمیل شدند.
وی ادامه داد: در دوره ای آنها از طریق پروتکل «z39.50 » و دروب دسترس پذیرشدند و اکنون نوبت فناوری بعدی و داده های پیوندی است.
اکبری داریان درادامه گفت: درهمین راستا باید مزایا و چالش های داده های پیوندی و نیز ضرورت حرکت کتابخانه ملی ایران به سوی چارچوب های وب معنایی و داده های پیوندی مورد بررسی قرار گیرد. انتشار طرح واره های محلی (مانند مارک ایران)، داده های مستند محلی (مانند نام اشخاص، تنالگان ها و خاندان ها...) و مجموعه داده ای کتابشناسی ملی در محیط داده های پیوندی سه وظیفه مهم کتابخانه ملی ایران است که با اساسنامه آن هم سازگار است.
وی تاکید کرد: در حال حاضر تنها گام کتابخانه ملی ایران در این مسیر، انتشاراصطلاحنامه های کتابخانه ملی ایران در چارچوب های وب معنایی با استفاده از SKOS/RDF است که در حال تکمیل شدن است و برای همگام شدن و رويت پذیری داده های ارزشمند در وب، به اولویت دهی این پروژه ها در سازمان نیاز است.
ملیحه درخوش معاون فنی کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران با اشاره به موضوع کلان داده (Big Data ) و شناسایی کتابشناسی های ملی به عنوان یک مجموعه کلان داده گفت: کلان داده به معنای دارای های اطلاعاتی یک مجموعه یا سازمان با حجم بالا، سرعت بالا و یا تنوع بالا هستندکه نیازمند اشکال مقرون به صرفه و نوآورانه پردازش اطلاعات هستندکه بینش، تصمیم گیری و فرآیند ماشینی را بهبود می بخشد.
وی ادامه داد: پیشنهاد اصلی درباره کتابشناسی ملی با توجه به نیازهای جدید کاربران و نیز نگرش نوین سازماندهی دانش، غنی سازی داده های کتابشناسی ملی است. گنجینه اطلاعاتی در سطح فراداده و نیز محتوا در کتابخانه ملی، پتانسیل زیادی برای تعریف و اجرای پروژه های کاربردی دارد که امید است در آینده در کتابخانه ملی ایران به این مساله به صورت جدی و با دیدگاه پژوهشهای کاربردی و نه صرفا تئوریک،توجه شود. در بحث غنی سازی داده یا Data Enrichment باید به ارتباطاتی توجه شود که لازم است میان داده های داخلی سازمان و یا داده های داخلی و خارجی سازمان ایجاد شود و برای ایجاد آنها باید ساز و کاری تدارک دیده شود.
معاون فنی کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران افزود: طبق تعاریفی که از کتابشناسی ملی و بر حسب تطور زمانی در کتاب« Common Practices for National Bibliographies in the Electronic Age » که توسط ایفلا منتشر شده؛ کتابشناسی های ملی تغییرات زیادی به خود دیده اند و لازم است با نیازهای کاربران و تغییرات فناوری جدید هماهنگ و سازگار شوند
ملیحه درخوش خاطرنشان کرد: کتابشناسی ملی ایران به لحاظ رویکرد و نگرش به جمع آوری دیتا، راه های فراهم آوری، سازماندهی و بازیابی و ارائه محتوا نیاز به تغییراتی نوآورانه دارد. در بخش داده های کتابشناختی و مستندات که واقعاً داده های ارزشمند و صحیحی در نوع خود هستند، نیاز به نوآوری هایی همچون ایجاد ارتباط میان داده های خارج از کتابشناسی ملی و رفتن به فراتر از مرز کتابشناسی کنونی وجود دارد. محتوای منابع در دسترس کتابخانه ملی، بدنه های متنی موضوعی بسیار ارزشمندی را در اختیار این کتابخانه قرار داده است که باعث طراحی ابزارهای نوین سازماندهی دانش در حوزه های مختلف موضوعی می شود و استفاده از این ابزارها نتایج سودمندی در سازماندهی دانش و نیز بازیابی های کیفی برای کاربران به دنبال خواهد داشت.
لازم به توضیح است نشست تخصصی «کتابشناسی های ملی در عصر دیجیتال: الزامات و چالش ها» از مجموعه نشست های هفته پژوهش به همت اداره کل پژوهش کتابداری و آموزش سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار شد و محبوبه قربانی عضو هیات علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران دبیری این نشست را به عهده داشت.
— 20 نمایش تعداد رکورد ها در صفحه