چهارمین نشست تخصصی یزد شناسی با موضوع تاریخ یزد از روزگار پیش از اسلام تا آغاز فرمانروایی آل کاکویه به همت مدیریت اسناد و کتابخانه ملی استان یزد و سازمان فرهنگی، اجتماعی، ورزشی شهرداری در محل حوزه هنری برگزار گردید.
به گزارش روابط عمومی مدیریت اسناد و کتابخانه ملی استان یزد در چهارمین نشست از سلسله نشست های تخصصی یزد شناسی با عنوان یزد در نخستین روایات تاریخی، از روزگار پیش از اسلام تا آغاز فرمانروایی آل کاکویه و در قالب جلسه دوم که با سخنرانی دکتر علی یزدانی راد مدیر گروه تاریخ دانشگاه یزد و با حضور علاقمندان و مسئولین در محل سالن آمفی تئاتر حوزه ی هنری استان برگزار گردید بعد از سخنرانی سعید زارع مدیر اسناد و کتابخانه ملی استان یزد و حسام سالکی رئیس حوزه هنری استان، مدیر گروه تاریخ دانشگاه یزد روایت‌های موجود درباره تاریخ یزد در سده‌های نخستین هجری را واکاوی و به نقد گذاشت. دکتر علی یزدانی راد گفت: از جمله روایت‌هایی که در منابع معتبر تاریخی همچون تاریخ طبری نشانی از آن نیست و نخستین بار آنها در تواریخ محلی یزد به چشم می‌آیند را می توان به روایت واقعه شهدای فهرج، استقرار تازیان در یزد و نسبت دادن موضع و قبرستان تازیان بدیشان، آمدن ابوالعلاء طوفی به یزد در روزگار بنی‌امیه و شکل‌گیری هسته اولیه محله باغ علاء، حضور احمد زمجی در یزد پس از سقوط امویان و انتساب مسجد فرط و محله کوشکنو به او و امثال این روایات یاد کرد. دکتر یزدانی در بخش دیگری از سخنان خود ادامه داد: علی‌رغم تکرار این روایات در تواریخ محلی یزد، بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد که این روایت‌ها و شخصیت‌های مذکور در آنها، عموماً واقعیت تاریخی ندارند و بیشتر روایاتی عامیانه هستند که در میان مردم رواج داشته‌اند و مورخان محلی هم از این روایت‌ها برای پر کردن جاهای خالی اثر خود بهره می‌بردند و گاه این روایت‌ها که در حوزه ادبیات عامه قرار می‌گیرند را لابلای روایت‌های تاریخی مشهورتر قرار می‌دادند تا اثر خود را مستندتر جلوه دهند. وی با بیان اینکه از جمله شخصیت‌های خیالی و غیرتاریخی، احمد زمجی است که داستان‌های مربوط به او و پهلوانیهای او تحت عنوان زمجی نامه، در سده نهم هجری بسیار فراگیر و مورد اقبال عموم مردم بوده است و از این رو این تمایل وجود داشته که بعضی آثار و ابنیه و رویدادهای تاریخی را بدو نسبت دهند افزود: مؤلفان نخستین تواریخ محلی یزد (یعنی جعفری و کاتب) نیز از قضا در سده نهم هجری می‌زیستند و ایشان نیز متأثر از فضای زمانه، این شخصیت خیالی را وارد آثار تاریخی خود می‌کنند و بخشی از تاریخ یزد و ابنیه یزد را با نام او گره می‌زنند. دکتر یزدانی در بخش دیگری از سخنرانی خود ادامه داد: چنین بررسی‌ها و کندوکاوهایی در تواریخ محلی یزد، ضمن اینکه ما را با گذشته و تاریخ یزد آشناتر می‌سازد، در عین حال می‌تواند از حیث چگونگی و فرایند نقد و استفاده از منابع تاریخی اهمیت داشته باشد. گفتنی است سلسله نشست های یزد شناسی به به صورت هفتگی به همت سازمان اسناد و کتابخانه ملی استان یزد و سازمان فرهنگی، اجتماعی، ورزشی شهرداری در حال برگزاری است.
