بزرگداشت دکتر محمود روح الامینی
محمود روح‌الاميني، پنجم مهرماه ۱۳۰۷ در كوهبنانِ كرمان چشم به جهان گشود. محمود روح‌الاميني مطابق سنت آن زمان تحصيل را در مكتب‌خانه آغاز كرد، سپس تحصيلات خود را در مدرسه ايرانشهر كرمان ادامه داد. تحصيل در آن زمان هرگز امري سهل‌الوصول نبود، چنانكه ابشان خود به ياد مي‌آورد: ”چهار روز تمام با الاغ از ده مان طول كشيد تا خود را به اين مدرسه برسانم و براي ورود به كلاس ششم ابتدايي امتحان بدهم . دكتر روح‌الاميني در باره دبيرستاني كه در آن تحصيل مي‌كرد، مي‌گويد: ” صبح نخستين روز كه به دبيرستان ايرانشهر كرمان رفتم، آقا ميرزا برزو آميغي در صحن مدرسه روبروي در ورودي ايستاده بود، دوباره خود را معرفي كردم. دستور داد نامم را در كلاس اول متوسطه (كلاس هفت) نوشتند و راهي كلاس شدم... آقا ميرزا برزوآميغي، در هندوستان، كه در آن زمان در دست انگليس‌ها بود تحصيل و كار كرده بود و نيز انجام خدمت سربازي ـ كه در آن زمان «خدمت اجباري » ناميده مي‌شد ـ باعث شده بود كه وي با روحيه‌اي منضبط، صبح‌ها زودتر از همه بيايد و عصرها آخرين نفر باشد كه مدرسه را ترك مي‌كند... از ويژگيهاي مدرسه ايرانشهر اين بود كه هفته‌اي سه روز، بعدازظهرها و برخي سالها، هر روز ـ «آميرزا برزو» به چوب مي‌آمد. به اين معني كه به كلاسها مي‌آمد و كساني كه در يكي از درسها نمره كمتر از هفت گرفته بودند، به همان مقدار چوب به كف دستشان مي‌زد، اين چوب خوردن و تنبيه، بيشتر جنبه نمادين داشت…
محمود روح‌الاميني تا كلاس سوم دوره متوسطه را در مدرسه ايرانشهر كرمان به تحصيل پرداخت و پس از آن، به تنها دبيرستان كرمان رفت و تا كلاس پنجم متوسطه را در اين دبيرستان به تحصيل پرداخت. آنگاه براي ادامه تحصيل در كلاس ششم در سال ۱۳۲۸ به دبيرستان دارالفنون تهران مهاجرت كرد. در آن دوره كلاس‌هاي ششم دبيرستان تنها در آن دبيرستان برگزار مي‌شد.
پس از پايان دوره دبيرستان، وي تحصيلات خود را در سال ۱۳۳۱ در دانشكده ادبيات و علوم انساني دانشگاه تهران آغاز كرد و در سال ۱۳۳۴ موفق به اخذ ليسانس زبان و ادبيات فارسي گرديد. وي در دوران تحصيل خود در اين مقطع توانست از محضر اساتيد بزرگي چون دكتر محمد محمدي، استاد پورداوود، دكتر صادق كيا، دكتر حسين خطيبي، بديع‌الزمان فروزانفر، دكتر محمد معين، پرويز ناتل خانلري، احسان يارشاطر و عبدالعظيم قريب استفاده نمايد. دكتر روح‌الاميني پس از اخذ ليسانس ادبيات فارسي به عنوان معلم رهسپار شهر آمل شد و ۳ سال در آن شهر به تدريس پرداخت. پس از حضور ۳ ساله در آمل، سال ۱۳۳۷ به تهران بازگشت و اين بار در دارالفنون مشغول تدريس شد. ۲ سال از تدريس او در دارالفنون نگذشته بود كه موسسه مطالعات و تحقيقات اجتماعي تاسيس شد و دكتر روح‌الاميني به اين موسسه پيوست و ضمن شاگردي غلامحسين صديقي (بنيانگذار علم جامعه‌شناسي در ايران) در سال ۱۳۳۹ فوقليسانس علوم اجتماعي خود را از مؤسسه مطالعات و تحقيقات اجتماعي گرفت. در همان سال براي ادامه‌ي تحصيل به فرانسه رفت. تحصيلات وي در دوره دكتري، ۴ سال طول كشيد و ژرژ گورويچ، روژه باستيد، آندره لورواگوران در موزه مردم‌شناسي و كلود لوي استروس در كُلِژ دوفرانس، از استادان برجسته‌اي بودند كه روح‌الاميني در كلاس آنها دانش آموخت. محمود روح‌الاميني سال ۱۳۴۷ با ارائه رساله دكتري خود تحت عنوان «تمدن سنتي گوسفند در ميان عشاير فارس» تحت نظر آندره لوروا گوران موفق به اخذ مدرك دكتري مردم‌شناسي از دانشگاه سوربن فرانسه شد.
دستاوردها
دكتر روح‌الاميني از سال ۱۳۴۶ به عنوان پژوهشگر در مركز تحقيقات علمي فرانسه(C.N.R.S) مشغول به كار شد كه اين همكاري تا سال ۱۳۴۷ ادامه يافت و در اين سال به ايران بازگشت و به تدريس در دانشگاه تهران مشغول شد. وي سال‌هاي 1351-1355 مديريت گروه مردم‌شناسي دانشگاه تهران را بر عهده داشت. دكتر روح‌الاميني علاوه بر تدريس، فعاليت‌هاي بسياري را در گسترش دانش انسان‌شناسي در ايران به انجام رسانيد كه ازجمله اين فعاليت‌ها مي‌توان به راه‌اندازي و تنظيم موزه مردم‌شناسي در كاخ گلستان به سال ۱۳۵۱، راه‌اندازي موزه حمام گنجعليخان كرمان و اقدام در جهت نگهداري باغ نگارستان اشاره كرد. از سال ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۸ استاد ميهمان دانشگاهAix فرانسه بود. روح الاميني در سال ۱۳۷۹ از دانشگاه تهران بازنشسته شد. دكتر محمود روح‌الاميني ، در دومين همايش چهره‌هاي ماندگار به‌عنوان چهره‌ي ماندگار در رشته‌ي مردم‌شناسي معرفي شد
كتابهاي ايشان:
- گردِ شهر با چراغ: در مباني انسان‌شناسي (عطار)
- زمينهي فرهنگ‌شناسي: تاليفي در انسان‌شناسي فرهنگي و مردم‌شناسي (عطار)
- نمودهاي فرهنگي و اجتماعي در ادبيات فارسي (آگاه)
- به شاخ نباتت قسم: باورهاي عاميانه دربارهي فال حافظ (پاژنگ)
- آيين‌ها و جشن‌هاي كهن در ايران امروز: نگرش و پژوهشي مردم‌شناختي (آگاه)
- فرهنگ و زبان گفتگو به روايت تمثيل هاي مثنوي مولوي بلخي، نگرشي مردم شناختي (آگه)
- در گسترهي فرهنگ: نگرشي مردم‌شناختي (اطلاعات)
- حمام عمومي در جامعه و فرهنگ و ادب ديروز: نگرش و پژوهشي مردم‌شناختي (اطلاعات)
- تا تو ناني به كف آري (مركز كرمانشناسي)
- صد و يك ابزارِ زندگيِ ديروز از هزاران (مركز كرمانشناسي)
درگذشت :
دكتر محمود روح الاميني در ۱۷ اسفند ۱۳۸۹ خورشيدي بر اثر سكته مغزي در تهران درگذشت.
بزرگداشت :
در 17 اسفند ماه 1391 بزرگداشت باشكوهي در زادگاهش كوهبنان باحضور خانواده ، اقوام، دوستان ، همكاران ، شاگردان و دوستداران آن انديشمند فرهيخته در سالن ارشاد كوهبنان برگزار گرديد و نام و يادش و تلاشهاي بي شائبه اش مورد تقدير و سپاس قرار گرفت در اين مراسم سرديس و شناسه هويت استاد دكتر محمود روح الاميني رونمايي گرديد و از همسر و فرزندان وي قدرداني شد