آئین بزرگداشت ملاصدرا فیلسوف شهیر قرن دهم هجری قمری در زادگاهش شهر شیراز برگزار شد
~~به گزارش روابط عمومی مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس، آئین بزرگداشت روز ملاصدرا با حضور آیت‌الله احمد بهشتی رئیس مجمع حکمت فارس، آیت‌الله لطف‌الله دژکام امام‌جمعه شیراز،آیت‌الله علی‌اکبر کلانتری عضو مجلس خبرگان رهبری، حجت‌الاسلام مرتضی جوادی آملی رئیس بنیاد اسراء، کورش کمالی سروستانی مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس و جمعی از اساتید حوزه و دانشگاه در مدرسه خان شیراز برگزار شد.
در ابتدای این آئین مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس، مدرسه خان را جایگاهی بلندآوازه نامید و اظهار داشت: جایگاه این مدرسه به روزگاران دور می‌رسد، وقتی الله‌وردی خان با همکاری امام قلی خان در شیراز بنایی را بنیاد نهاد که از آن روزگار تا به امروز عصاره هزار سال تفکر و اندیشه اسلامی را در خود پرورانده است.
کوروش کمالی سروستانی با بیان اینکه ملاصدرا پس‌ازآنکه نخستین مکتب عقلی شیراز در قرن هشتم پا گرفت، مکتب عقلی دیگری را بنیان نهاد که در مدرسه خان شکل گرفت، افزود: این مکتب شامل منطق، فلسفه و کلام اسلامی است که با نام چهار حکیم شاخص و مطرح ایرانی یعنی فارابی، ابن‌سینا، سهروردی و ملاصدرا هویت یافته است.
وی ادامه داد:بدین قرار شیراز در قرن یازدهم شاهد مکتب دیگری بود متفاوت با مکتب اول؛ برآمده از مشاء، اشراق ، عرفان ، کلام و فلسفۀ اسلامی که مکتبی است که ایران‌زمین بدان می‌بالد. این مکتب گرچه به لحاظ زمانی دیرهنگامی در شیراز نپایید؛ اما به لحاظ عمق و غنا و بالندگی شیراز را متعالی ساخت..مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس تصریح کرد: دستاوردهای فلسفی و حِکَمی این حکیم نامی، چنان سترگ و قَدَر است و اَظهَرُ مِنَ الشمس که کافه انام را از خواص و عوام با آن معرفتی است ، اما در میان این همه آثار برجای‌مانده از او، جُنگی ادبی نیز خوش رخ می‌نماید که در خاندان ملا محسن فیض کاشانی، داماد او، از نسلی به نسلی دیگر ره‌یافته و در روش‌شناسی فلسفه متعالیه صدرایی، تاریخ فلسفه اسلامی و شناخت چگونگی استنتاج آرا بدیع ملاصدرا از منابع حکم رایج دوران وی جایگاه درخوری دارد. این جُنگ به‌نوعی بیانگر آراء و افکاری است که الهام‌بخش اندیشه و آرای ملاصدرا و حکمت متعالیه صدرایی است.
کمالی سروستانی ادامه داد: از میان آثار ارزشمند فلسفی به جای مانده از او، دو نسخه به خط او بجا مانده که پژوهشگران درحال مطالعه بر روی آن هستند و به‌زودی به انتشار می‌رسد.
وی با اشاره به محتویات این نسخه‌ها، از علاقه ملاصدرا به سعدی سخن گفت و افزود: در این نسخ ۹۰درصد انتخاب‌های ملاصدرا از بوستان است؛ به‌خصوص در بخش‌های اصول و توصیه‌های اخلاقی حاکمان.
کمالی سروستانی خاطرنشان کرد: این مکتب و این شاخص اندیشه، از همان زمان و تاکنون، پیروانی بسیار داشته که از سویدای جان در معرفت و گسترش آن به خامه جان کوشیده‌اند؛ اگرچه شمارگان آمار همچنان حکایت از سترگی راهی دارد که در پیش روی داریم؛ چنانکه بر اساس آمار کتابشناسی ملاصدرا در سال 1397، 56 عنوان کتاب در شمارگان 36700 پیرامون ملاصدرا منتشرشده که 37 عنوان از آن در شمارگان 25750 چاپ اول آثار و 19 عنوان در شمارگان 10950 چاپ مجدد آثارند. از این میان 3 عنوان در شمارگان 1920 آثار تألیف 14 عنوان در شمارگان 8430 ترجمه و شرح و 39 عنوان در شمارگان 26350 کتاب‌های پیرامونی شامل نقد و تفسیر و زندگی‌نامه ملاصدراست.
وی یادآور شد: امروز نیز اگرچه به داشتن حکیمی بزرگ چون ملاصدرا می‌بالیم؛ اما گاه آن فرارسیده است که در زادگاه وی که بالندگی و مانایی‌اش نیز در آن رقم خورده است، اهتمامی ژرف‌تر در تصحیح و طبع آثار ارزشمند فلسفی او و حکمای فارس و بزرگان مکتب شیراز داشته باشیم.
کمالی سروستانی در پایان نیز گفت: بی‌شک آنچه امروز برایمان درخور اهمیت است، این است که تفکر و اندیشه صدرایی ادامه یابد و با دادوستد با اندیشۀ جدید انسان امروزی، چالش‌های جدید جهانی را در حوزۀ اندیشه و اعتقادات پاسخگو باشد.
در ادامه این آیین آیت‌الله احمد بهشتی رئیس انجمن حکمت فارس نیز گفت: کلام ملاصدرا همان فلسفه و فلسفه ملاصدرا همان کلام است گرچه برخی اصرار دارند فلسفه از کلام جدا شود یعنی فیلسوف نباید وارد بحث کلام شود.
آیت‌الله بهشتی توضیح داد: اگر صدرالمتالهین وارد عرصه تفسیر می‌شود چه تفسیر قرآن و چه حدیث، با همان فلسفه ملاصدرا سروکار داریم که در قالب تفسیر خود را نشان می‌دهد..وی درعین‌حال با اشاره به منتقدان ملاصدرا نیز افزود: گاه حکمت متعالیه در نزد ملاصدرا گره می‌خورد و جواب نمی‌دهد؛ اما این حکمت متعالیه ظرفیت دارد و قابل بسط است
وی اضافه کرد: علامه طباطبایی در همین حوزه حکمت متعالیه ظهور می‌کند. او هم فیلسوف است هم مفسر، هم فقیه و هم اصولی و تشخیص می‌دهد باید فلسفه را در حوزه علمیه قم وسعت داد و بدین ترتیب علامه این گره‌ها را می‌گشاید.
وی در خصوص اندیشه ملاصدرا در حوزه تفسیر عنوان کرد: ملاصدرا با همان دیدی که در فلسفه دارد وارد عرصه قرآن می‌شود اما تفسیر به رأی نمی‌کند بلکه در تلاش است نظریه‌اش را بر قرآن عرضه کند.
حجت‌الاسلام مرتضی جوادی آملی رئیس بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء نیز دیگر سخنران این نشست بود. وی بیان داشت: آینده متعلق به حکمت متعالیه و این شخصیت متعال است که با بال‌وپر گشودن به این اندیشه و بساط علم را به گونه دیگری رقم زد.
وی با بیان اینکه ملاصدرا حلقه‌های علم را به‌صورت یک کاروان هم‌رنگ کرد، افزود: عارفان، حکما، متکلمان و حتی طبیعت‌گرایان درباره حکمت متعالیه اظهارنظر می‌کنند و درواقع این دانش فراز آمده و به بلندای آفتاب رسیده است.
جوادی آملی ادامه داد: بزرگی و عظمت ملاصدرا به بزرگی اندیشه اوست و وی حکمت را از همه شئون ظاهری و مادی دور داشت؛ به عبارت بهتر حکمت چراغی بود که در دل وی روشن شد و او هر جا که این چراغ روشن بود در زیر سایه‌اش حرکت می‌کرد.
وی خاطرنشان کرد: ملاصدرا کاروانی از علم بود، یعنی با تکیه‌بر هر علمی ازلحاظ موضوع، روش و هدف و نگاه و بینش ملاصدرا تنها از کسانی برمی‌آید که از علم به‌عین درآیند.