نقد کتاب «ابری تر از این حرف ها» در مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس برگزار گردید.

فاطمه مرزبان نقد خود را از ديدگاه زبان‌شناختي و نشانه‌شناختي با ارائه تعريفي از شعر، آغاز كرد و گفت: شعر را معمولاً صورتي از زبان مي‌دانيم كه در خود حسي شفاف و خيال‌انگيز دارد. پس زبان زيربناي وجود شعر است. از اين رو پديدآورنده يك اثر ادبي براي آفرينش عاطفه و خيال و آهنگ هيچ ابزاري جز زبان در اختيار ندارد.

اين دانش آموخته رشته زبان شناسي ادامه داد: اگر به اثر ادبي به عنوان يك ساختار نگاه كنيم و آن را داراي ويژگي‌هاي يك‌پارچگي، تبديل و تحول و خودتنظيم‌كنندگي بدانيم، بايد باور داشته باشيم كه فقط آن‌چه كه خود اثر در اختيار ما مي‌گذارد، سازنده آن است.

وي با اشاره به اهميت تسلط شاعر بر زبان به ويژگي‌هاي زباني در مجموعه «ابري‌تر از اين حرف‌ها» پرداخت و افزود: در اين مجموعه زبان شعر زبان گفتار و اغلب ساخت‌هاي نحوي، ساخت‌هاي نشان‌دار هستند. از اين رو زبان شعر بيشتر شبيه زبان نثر است.

اين منتقد با اشاره به اينكه شاعر تلاش كرده تا با بازي‌هاي زباني كلام خود را ملموس‌تر كند، گفت: استفاده از اين تكنيك كار شاعر را به خواننده نزديك‌تر كرده است. در جريان بازي‌هاي زباني و افعال سبك، فعل‌هاي مركب از جزء غيرفعلي جدا شده و هر يك از اين اجزاء معناي اوليه خود را پيدا مي‌كند.

مرزبان افزود: استفاده از زبان گفتار از خصايص ديگر شعرهاي اين شاعر است. اين تكنيك كه هرچه بيشتر زبان شاعر را رئاليسم مي‌كند موجب شباهت فراوان مجموعه با اشعار سيدعلي صالحي شده است. اين دو شاعر معمولاً از ساخت‌هاي بي‌نشان زبان استفاده مي‌كنند، اما در مجموعه ابري‌تر از اين حرف‌ها بيشتر از ساخت‌هاي نشان‌دار استفاده شده است. به‌كارگيري چنين ساخت‌هايي بيشتر نشان‌دهنده حالات روحي شاعر است.

به زعم اين منتقد، «عامل‌نمايي» و «عامي‌زدايي» كه از ملاك‌هاي اشعار دوره مدرنيسم است نيز در اشعار نيرو ديده مي شود. آنجا كه مي گويد: چترها باز شده‌اند/مي‌روم گردشي كنم در شهر...

مرزبان به عنوان يكي از منتقدان جوان اين نشست ها ادامه داد: دو عنصر بالا، فرديت‌گرايي را در شعر ملموس مي‌كنند كه خود يكي ديگر از مشخصه‌هاي ادبيات مدرن است. از جمله شاعران شاخصي كه از اين تكنيك استفاده كرده‌اند مي‌توان از تي. اس. اليوت، اي. اي. كامينگز و آلن كينزبرگ نام برد.

وي سپس به ساختار مجموعه پرداخت و افزود: در مجموعه شعر ابري‌تر از اين حرفها، هر شعري هويت مستقل  خود را دارد؛ اما اين اشعار در كنار هم، ساختاري كلي‌تر را به وجود مي‌آورند كه مي‌توان آن ساختار را مضمون و درون‌مايه اصلي كل مجموعه دانست، كه البته اين مضمون چيزي نيست جز خود عنوان كتاب «ابري تر از اين حرف ها».

اين منتقد عواملي همچون بينامتنيت، نحوه برخورد با تقابل‌هاي دوگانه و هارموني، بين واژه‎ها، تصاوير و شكل نوشتار را دليل انسجام متن عنوان كرد و افزود: تكرار واژه باران در هشت جاي اثر و تصوير دريا را نشانه‌هاي بينامتنيت و آوردن ساختارشكنانه مرگ و زندگي و ناساختارشكنانه مفهوم گذشته و حال، و زن و مرد را نشانه‌هاي تقابل‌هاي دوگانه دانستند.

فاطمه مرزبان، دانش آموخته رشته زبان شناسي در نتيجه گيري خود گفت: يك‌پارچگي و خودتنظيم‌كنندگي كه اجزاء تحليل ساختاري هستند در اين مجموعه رعايت شده، اما تبديل و تحولي در كار ديده نمي‌شود. گويي با اينكه شاعر از شاعران ديگر تأثير پذيرفته، اين تأثيرپذيري كامل و همه‌جانبه نبوده است. همچنين با اينكه عناصري از بعضي مكتب‌هاي ادبي را مي‌توان در اين اشعار شاهده كرد، نمي‌توان كل مجموعه را پيرو مكتب خاصي دانست. از طرف ديگر شاعر عملاً اعلام مي‌كند كه نياز و محركي براي تغيير و تحول در خود احساس نمي‌كند.

بيست و چهارمين نشست نقد كتاب فارس به همت اداره كل كتابخانه هاي استان فارس، بنياد فارس شناسي، حوزه هنري فارس و مركز اسناد و كتابخانه ملي فارس در در حضور دانشجويان و علاقه مندان حوزه شعر برگزار شد.

در اين نشست، مجموعه «ابري تر از اين حرف ها» سروده محمدرضا نيرو توسط دكتر مهدي فاموري از ديدگاه محتوايي و گونه شناسي بررسي شد