27دیماه، سالروز شهادت سیدمجتبی نواب صفوی و یارانش
مقدمه
سید مجتبی میرلوحی معروف به نواب صفوی، در سال۱۳۰۳ش. در خانوادهای روحانی و اصیل، درمحله خانیآباد تهران دیده به جهان گشود. سید مجتبی پس از اتمام دوره ابتدایی، وارد مدرسه صنعتی آلمان شد و همزمان با آن به آموختن دروس حوزوی پرداخت. در سال1322 به استخدام شرکت نفت درآمد و پس از مدت کوتاهی به آبادان منتقل شد. مدتی بعد برخورد شدیدی از سوی یکی از متخصصین انگلیسی شرکت نفت با یکی از کارگران صورت گرفت که به دنبال آن، نواب صفوی کارگران را به اعتراض و اجرای قصاص دعوت کرد. با دخالت پلیس و نیروهای نظامی، اعتراضات سرکوب شد و نواب صفوی نیز شبانه به وسیله قایق از آبادان به سوی بصره و سپس نجف روانه شد. پس از ورود به نجف اشرف، به فراگیری دروس حوزوی پرداخت و در مدرسه «قوام» اقامت گزید و از همان روزهای نخست، دوستی و رابطه نزدیکی با علامه امینی که در یکی از حجرههای فوقانی مدرسه، کتابخانهای تأسیس کرده و در حال تألیف اثر مشهور خود الغدیر بود، برقرار کرد. همچنین برای امرار معاش به ساخت و فروش عطر روی آورد. نواب صفوی در نجف، یکی از آثار احمد کسروی را که در آن به یکی از امامان معصوم (ع) توهین شده بود، مطالعه کرد و چون برخی از مراجع نجف کسروی را مرتد دانستند، از این رو به ایران بازگشت تا آشکارا او را از آن کار باز دارد. وی پس از چند جلسه بحث و گفت و گوی بی ثمر با کسروی، تصمیم به قتل او گرفت. در 1324 با انتشار اعلامیهای تأسیس «جمعیت فداییان اسلام» را اعلام کرد. و در 20 اسفند 1324 چند تن از اعضای فداییان، کسروی را در دادگستری تهران اعدام انقلابی کردند.
فدائیان اسلام در ماجرای ملی شدن صنعت نفت هم فعال ظاهر شدند و با اعدام انقلابی عبدالحسین هژیر و نیز حاجعلی رزمآرا نخستوزیر وقت که به شدت با ملی شدن صنعت نفت مخالفت کرده بود، راه ملی شدن نفت را گشودند.
نواب صفوی همچنین با دولت دکتر مصدق به خاطر عدم عمل به احکام اسلامی به مخالفت برخاست و به همین جهت، دستگیر و به زندان افتاد و تا سقوط آن دولت در زندان بود.
نواب صفوی در شهریور 1332 به دعوت سید قطب از رهبران اخوان المسلمین برای شرکت در «کنگره اسلامی قدس» عازم بیتالمقدس شد. او در آن کنگره سخنان پرشوری ایراد نمود و مسلمانان را به وحدت برای آزادسازی سرزمین فلسطین فراخواند. وی در این سفر از عراق، سوریه و لبنان بازدید کرد و در شهر صور لبنان با شرف الدین عاملی ملاقات نمود و به دعوت اخوان المسلمین مصر، به قاهره رفت.
فداییان اسلام در ادامه فعالیتهای مبارزاتی در اعتراض به پیوستن ایران به پیمان بغداد، قصد اعدام انقلابی حسین علاء، نخستوزیر وقت را -در روز 25 آبان 1334- توسط مظفرعلی ذوالقدر داشتند، اما وی جان سالم به در برد و ضارب دستگیر شد و به دنبال آن نواب صفوی و دیگر اعضای مؤثر فدائیان بازداشت گردیدند؛ تحت شکنجههای شدید قرار گرفتند و در دادگاهی نظامی محاکمه شدند. سرانجام پس از چند جلسه دادگاه، نواب صفوی به همراه مظفرعلی ذوالقدر، خلیل طهماسبی و محمد واحدی به اعدام محکوم شدند. حکم دادگاه در بامداد 27 دی 1334 به اجرا درآمد و به خیل شهدا پیوستند.
ادارهکل خدمات آرشیوی( اداره ارتباطات آرشیوی) به مناسبت 27 دیماه، سالروز شهادت سیدمجتبی نواب صفوی و یارانش، نمایشگاهی مجازی شامل 17 عنوان با معرفی 27 سند آمادهسازی و در وبگاه سازمان به نمایش گذاشته است.
- گزارشی از سخنرانی سيدنورالدين مجتهد رهبر حزب برادران، در باره خلع يد شركت سابق نفت و پشتيبانی از دولت و مجلس، اعتراض شديد نسبت به برخی گروهها و تأييد نظريههای آيت الله كاشانی در مورد خليل طهماسبی؛
- مكاتبه استانداری آذربايجان با وزارت كشور، و ارسال رونوشت يك برگ اعلاميه چاپی كشفشده از فدائيان اسلام
- گزارش شهربانی اصفهان، درباره حضور خليل طهماسبی و همراهان در جمع كارگران كارخانه وطن، و سخنرانی آنان عليه بيگانگان بهخصوص رخنه امريكا در ايران و اصل چهارم ترومن، و تلاش مأموران برای مراقبت از فعاليت نامبردگان و مهار آن
- گزارشهائی درباره مسافرت نواب صفوی و خليل طهماسبی و همراهان به كاشان، و شرح سخنرانی ها، فعاليتها و برنامههای آنان در اين شهر؛
- گزارش كلانتری شهرری، در باره برگزاری مراسم دومين سال شهادت سيدحسين امامی بر سر مزارش در ابنبابويه
- گزارشهائی در باره استقبال از نواب صفوی و همراهانش در هنگام سفر به قم، و شرح فعاليتها و برنامههای وی در اين سفر؛
- گزارش درباره تصميم فدائيان اسلام، در برگزاری ميتينگی با عنوان «بيان حقايق اسلام و موضوع نفت» در مسجد سلطانی، و دعوت آيتالله كاشانی از مردم برای حضور در اين مراسم، و اقدام جمعيت هواداران صلح در برگزاری ميتينگی همزمان با آن در ميدان بهارستان
- گزارش محرمانه، در باره بازگشت نواب صفوی و همراهان از قم به تهران؛
- گزارش فرماندار كاشان به وزارت كشور، درباره ورود آقايان واحدی و عبدخدائی به كاشان، و اقامت در منزل رضا گلسرخی، و مراقبت از فعاليتهای آنان
- گزارش شهربانی به وزارت كشور، درباره قصد نواب صفوی و همراهان برای سفر به قم، و درخواست ارسال نيرو و امكانات كافی به آن شهر، برای جلوگيری از حوادث احتمالی؛
- گزارش شهربانی به وزارت كشور، درباره درست نبودن خبر مسافرت دو نفر از فدائيان اسلام به عراق
- اعلاميه سید مجتبی نواب صفوی، مبنی بر انصراف از نامزدی نمايندگی مجلس شورای ملی؛
- مكاتبه فرماندار قم با شهربانی، درباره تشكيل جمعيت نهضت اسلامی با حضور شماری از فدائيان اسلام، و لزوم مراقبت و كنترل فعاليتهای آن
- تلگراف رمز به وزارت كشور از ساری به تهران، درباره بازداشت نواب صفوی
- اعلاميه جمعيت فدائيان اسلام، در باره موافقت نواب صفوی برای نامزدی نمايندگی در دوره هيجدهم مجلس شورای ملی؛
- گزارش فرماندار كاشان به وزارت كشور، دربارهی دستگيری محمد رسولزاد، رهبر فدائيان اسلام در كاشان، و اعزام وی به شهربانی كل كشور
- گزارش شهربانی اهواز، در باره دستگيری سيدعبدالحسين واحدی و اسدالله خطبيبی، از اعضای فدائيان اسلام؛
گزارشی از سخنرانی سيدنورالدين مجتهد رهبر حزب برادران، در باره خلع يد شركت سابق نفت و پشتيبانی از دولت و مجلس، اعتراض شديد نسبت به برخی گروهها و تأييد نظريههای آيت الله كاشانی در مورد خليل طهماسبی؛
- شماره : ۸۳۹۵-۲۹۰
- تاریخ : ۱۳۳۰/۰۳/۱۲