29 ارديبهشت، روز جهانی موزه و ميراث فرهنگی

مقدمه

موزه، مانند بسیاری از پدیده‌های جدید جهان، در قرن نوزدهم میلادی وارد فرهنگ ایران شد. نخستین موزه‌ها در جهان، مجموعه‌های شخصی بودند که با هدف نمایش برای عموم ایجاد نشده بودند، بلکه صرفأ نشان دهنده‌ی علاقه‌ی افراد به شمار می‌آمدند. یکی از نخستین موزه‌ها، موزه‌ی «اِشمولین» در آکسفورد انگلستان است که در سال 1683م تأسیس شد.
در سال 1249 ش.، ناصرالدین‌شاه پس از سفر به اروپا و دیدار از موزه‌های کشورهای روسیه، فرانسه، انگلیس، ایتالیا، سوئیس، آلمان و اتریش، به تقلید از آن‌ها دستور داد گوشه‌ای از کاخ گلستان را به شکل موزه درست کنند؛ البته این موزه مختص شاه و اطرافیانش بود. این موزه پس از مدتی از بین رفت و جواهرات آن به خزانه‌ی بانك ملی و سلاح های موجود در آن، به موزه‌ی دانشكده افسری سپرده شد. در دوره‌ی مشروطه، به دستور وزیر معارف (صنیع‌الدوله)، دایره‌ای به نام اداره‌ی عتیقات بین سال‌های ( 1295- 1297‌م.) به وجود آمد كه كارش سر و سامان دادن به وضع نابسامان حفاری‌های غیر مجاز بود. در همین زمان بود كه موزه‌ی «ایران معارف» تأسیس شد. این موزه، در برگیرنده‌ی اشیای عتیقه، كاشی، سفال، سكه و سلاح بود كه به عنوان اولین گام مؤثر در تاریخ موزه‌داری ایران به شمار می‌رود.
بیش‌ترین جلوه‌ی تاریخ موزه‌داری ایران را، در ایجاد موزه‌ي ايران باستان باید جستجو كرد. این موزه، با 2744 متر زیربنا، به دلیل قدمت اشیاء در زمره‌ی یكی از موزه‌های مادر دنیا محسوب می‌شود كه در سال 1316‌ش. افتتاح گردید. این موزه، در برگیرنده‌ی آثار مختلفی از هزاره‌ی ششم پیش از میلاد تا دوران مختلف اسلامی است و اشیا‌ی آن در دو طبقه به نمایش در آمده است.
 آثار و اشیا‌ی به نمایش درآمده در موزه،‌ آئینه‌ی تمام‌نمائی از فرهنگ، هنر، آداب و رسوم، باورها و اعتقادات گذشتگان و نیاكان ماست كه آن را می‌توان پل ارتباطی میان گذشته، حال و آینده به شمار آورد.
حفظ میراث فرهنگی، وظیفه‌ای همگانی و همیشگی است. آموزش همگانی برای حفظ میراث فرهنگی از راه رسانه ها و مطبوعات، و بالا بردن فرهنگ نگهداری از آثار باستانی، از عوامل مهم حفاظت از میراث فرهنگی است. هم‌چنین اختصاص بودجه‌ی کافی برای حفظ و بازسازی آثار باستانی و جلب مشارکت عمومی در حفظ و نگهداری آن‌ها، از عوامل مهم حفاظت از آثار باستانی است.
گسترش موزه‌های دنیا و همکاری همه‌جانبه‌ی علمی، فرهنگی و صنعتی در میان آن‌ها، در تحقق دستیابی به اهداف فرهنگی از طریق هماهنگ ساختن اقدامات بین‌المللی و تدوین برنامه‌هائی مؤثر است که خطوط اساسی همکاری مشترک و دوجانبه‌ی مردم و موزه‌ها را در سطح جهانی دارا باشد. بر همین مبنا در قطعنامه‌ی شماره‌ی 5 دوازدهمین مجمع عمومی کمیته‌ی بین‌المللی موزه‌ها (ایکوم- که در 28م می 1977م. میلادی در مسکو برپا شد- روز 18م. می) / 29م اردیبهشت روز جهانی موزه‌ها نام گرفت و از همان سال، در روز یاد شده در همه‌ی کشورهای عضو، مراسمی برگزار می‌شود.