كرمانشاه و قيام 30 تير 1331

مقدمه

قيام 30 تير، رخدادي مهم و تاثيرگذار در تاريخ معاصر ايران به شمار مي‌آيد. با استعفاي دكتر مصدق از نخست‌وزيري و روي كار آمدن قوام، نيروهاي مذهبي و ملي مخالفت صريح خود را با اين اقدام رژيم اعلام و در اين ميان  آيت‌الله كاشاني به روشني اعلام كردند اگر قوام ظرف 48 ساعت كنار نرود اعلام جهاد خواهم كرد و شخصاً كفن‌پوشيده پيشاپيش مردم به مبارزه خواهم پرداخت. بنابراين، از روزی که دکتر مصدق استعفا داد تا روز دوشنبه ۳۰ تیرماه ۱۳۳۱ مردم شهرهاي ايران از جمله کرمانشاه با اعتصاب عمومی‌ و تعطیلی بازار و دکان‌ها و دست کشیدن از کار و کسب خویش، با این جنبش ملّی همراهی نمودند. همچنين، کارکنان شرکت ملّی نفت كرمانشاه، با تجمع در میدان ورزشی شرکت پشتیبانی خود را از دکتر مصدق اعلام کردند. افزون بر اين، اصناف آن شهر نيز در این زمينه فعال بودند و با برپایی تجمع، اعلام اعتصاب یا ارسال تلگراف حمایت خود را از نخست وزیری مجدد دکتر مصدق ابراز می‌داشتند. در اين ميان، روز ۲۹ تیرماه در کرمانشاه حکومت نظامی‌اعلام شد. با وجود ممنوع بودن  تظاهرات و تجمع اعتراضی، در روز سی تیر، مردم با تجمع در خیابان‌ها اعتنایی به اعلام حکومت نظامی‌نکردند و جمعيت زيادي در خيابان پهلوي و اطراف تلگرافخانه گرد آمدند و مرتب شعار مي‌دادند و افرادي براي آن‌ها سخنراني مي‌كردند. سرانجام، كار به ديگري با نيروهاي شهرباني انجاميد و در جريان تيراندازي مأموران، تعدادي از  مردم بي‌گناه ‌به خاک و خون کشیده و شماري نيز دستگير شدند.
گفتني است كه، حتی گروهی از مردم كرمانشاه، همدان و قزوين در حركتي شجاعانه برای رساندن صدای اعتراض خود به مقامات، كفن‌پوش عازم تهران شدند. اما، مأموران رژيم، در كاروانسراي سنگي در 18 كيلومتري تهران راهشان را سد و آن‌ها را سركوب كردند.

اداره کل اطلاع‌رسانی و ارتباطات (گروه ارتباطات آرشیوی) به مناسبت آن قيام، نمایشگاهي مجازی با عنوان «كرمانشاه و قيام 30 تير1331»، در قالب8 عنوان با معرفي 18 برگ سند آماده نموده است که در وبگاه سازمان به علاقه‌مندان سند تقدیم مي‌شود.