17 بهمن 1346، سالروز درگذشت دکتر مهدی بیانی
مقدمه
دکتر مهدی بیانی، دانشمند، ادیب، نسخه شناس و استاد دانشگاه تهران از خاندان و مستوفیان فراهان بود که در سال 1285ش. در همدان به دنیا آمد. در دو سالگی پدر خود را از دست داد و همراه خانواده به تهران مهاجرت کرد.
تحصیلات ابتدایی را در دبستان «اقدسیه» و متوسطه را در «دارالفنون» گذراند و برای گرفتن مدرک کارشناسی در رشتة فلسفه و ادبیات وارد دانشسرای عالی شد. در سال 1312، بعد از انجام خدمت نظام وظیفه به عنوان معلم و کتابدار دانشسرای عالی در دانشکدة ادبیات استخدام شد. یک سال بعد مدیریت کتابخانة معارف نیز به او سپرده شد.
در سال 1316 با پیشنهاد بیانی به وزیر فرهنگ مبنی بر تأسیس کتابخانه ملی موافقت گردید و خود نیز ریاست آنجا را بر عهده گرفت. در واقع، بياني را بايد بنيانگذار كتابخانه ملي دانست. وی طي سالها رياست، برای توسعه آنجا بسيار كوشيد و كتابهاي زيادي به مجموعه افزود.
بیانی در سال 1319 به مدت یکسال از طرف وزارت فرهنگ به ریاست فرهنگ اصفهان منصوب شد. پس از بازگشت، بار دیگر ریاست کتابخانة ملی را برعهده گرفت. وی، در سال 1324 دکترای زبان و ادبیات فارسی را از دانشگاه تهران کسب کرد.
بیانی تا زمان درگذشتش در سال 1346 استاد دانشگاه تهران نیز بود و «تاریخ تکامل خطوط اسلامی» و «کتابشناسی نسخه های خطی» را تدریس می کرد. وی، از سال 1335 رئیس کتابخانة سلطنتی شد و تا پایان عمر در این سمت باقی ماند.
تأسیس «انجمن حمایت خط و خطاطان» و «انجمن فرهنگی ایران و شوروی» از جمله اقدامهای مهم و ارزشمند دکتر بیانی بود.
وی به دلیل مهارت در شناخت خطوط و نسخه ها، شهرت جهانی داشت و بسیاری از متون کهن و رساله ها قدیمی را تصحیح کرد. تهیه کتابشناسی کتاب های خطی، راهنمای گنجینه قرآن در موزه ایران باستان، فهرست نمایشگاه خطوط خوش کتابخانه ملی، فهرست نمونه خطوط خوش کتابخانه شاهنشاهی ایران و فهرست نمایشگاه آثار شیخ الرئیس ابوعلی سینا در کتابخانة ملی از جمله اقدامات او در این زمینه است.
دکتر بیانی سرانجام پس عمری فعالیت ارزشمند در عرصه فرهنگ در 17 بهمن 1346 درگذشت.
اداره کل خدمات آرشیوی (گروه ارتباطات آرشیوی) به مناسبت درگذشت این دانشمند بزرگ ایرانی، نمایشگاهی مجازی، شامل 13 عنوان با معرفی 16 برگ سند را آماده سازی و در وبگاه سازمان تقدیم به علاقه مندان کرده است.
- سمت، رتبه و میزان حقوق مهدی بیانی در سیاهه کارکنان رسمی و کنتراتی دانش سرای عالی و دانشکده علوم و ادبیات
- صورتجلسه تشکیل جلسه با حضور مهدی بیانی، رئیس کتابخانه ملی؛ عبدالله رهنما، کفیل اداره انطباعات، برای گرفتن امتحان شفاهی کتابداری از محمدعلی حائری بهبهانی و اعطای صلاحیت بایگانی کتاب به وی
- نامه مهدی بیانی، رئیس کتابخانه ملی، به اداره انطباعات درباره وضعیت کتابهای خطی، ثبت و تنظیم کتابها و پیشنهاد برای قدردانی از کارکنان
- نامه مهدی بیانی، رئیس کتابخانه ملی، به اداره کل انطباعات برای اعلام وصول یک نسخه از کتابهای رگشناسی، ترجمه اشارات و فن سماع طبیعی
- رونوشت گواهینامه لیسانس رشته باستانشناسی با امضای دکتر مهدی بیانی و دکتر علیاکبر سیاسی
- مقاله دستنویس مهدی بیانی با عنوان «تاریخ چاپخانه در ایران» برای رادیو
- ترفیعات پیشنهادی مهدی بیانی برای سه نفر از کارکنان کتابخانه ملی در سال ۱۳۲۳ش.
- قرارداد سه مادهای وزارت فرهنگ با مهدی بیانی برای تألیف فهرست ۱۵۰ نسخه از کتابهای خطی فارسی کتابخانه ملی
- انتقاد مهدی بیانی، رئیس کتابخانه ملی، از اجرایی نشدن قراردادهای تألیف فهرست کتاب¬های خطی فارسی و عربی کتابخانه ملی و درخواست از وزارت فرهنگ برای صدور دستور به ادارهکل نگارش
- نامه مهدی بیانی، رئیس کتابخانه ملی، به وزارت فرهنگ برای تنظیم قرارداد با حسین موسوی نسل (ادیب بجنوردی) و سیدجلال محدث به منظور تألیف فهرست تفصیلی دویست نسخه از کتابهای خطی عربی کتابخانه ملی و تأیید صلاحیت آنان
- قرارداد وزارت فرهنگ با مهدی بیانی برای تألیف فهرست کتابهای خطی فارسی کتابخانه ملی
- اعلام تنظیم قرارداد برای واگذاری تألیف و چاپ فهرست نمایشگاه خطوط خوش کتابخانه سلطنتی به دکتر بیانی، رئیس اداره کتابخانه ملی، براساس مصوبه شورای عالی فرهنگ و درخواست از وزارت فرهنگ برای موافقت با آن؛
- گزارش مهدی بیانی، رئیس کتابخانه ملی، از تشکیلات اداری و فنی کتابخانه ملی؛
سمت، رتبه و میزان حقوق مهدی بیانی در سیاهه کارکنان رسمی و کنتراتی دانش سرای عالی و دانشکده علوم و ادبیات
- شماره : ۳۹۳۶۸-۲۹۷
- تاریخ : [۱۳۱۳-۱۳۱۴ش.]