11 فروردین، سالروز تصویب رسمی شدن تقویم شمسی
مقدمه
تقویم به معنای راست کردن کجی و اصلاح امور است. در اصطلاح تقویم محاسبه سالانه وضعیت ستارگان توسط منجمان برای پیشگوییهای احکام نجومی و جدول اختیارات روزانه است و به مجموعه اصول و قوانینی که برای تنظیم زمان و تطبیق سال به کار میرود اشاره دارد. همچنین تقویم به سالنامه یا دفتر اتفاق های روزانة یک سال گفته می شود. چنانچه ابوریحان بیرونی در التفهیم دفتر سال را تقویم نامیده است.
در دوره غارنشینی و قبل از شروع دوره کشاورزی مردمی که از طریق شکار زندگی می گذراندند متوجه بازگشت موسمی بعضی از امور طبیعی از یک دوره به دورة دیگر که به ترتیب ثابتی تکرار می شد گردیدند. این امر منشأ تشخیص فصل ها یا موسم ها گردید. مانند موسم یخگشاد، موسم شکوفه، موسم جفت‌گیری پرندگان و .... این ابتدائی ترین نوع تقویم سالانه در تاریخ است.
اما در واقع باید گفت که تاریخ تقویم از زمانی شروع شد که انسان با یکجانشینی به زراعت پرداخت و در نتیجه متوجه شد که موسم بذرافشانی به فواصل منظم همه ساله تکرار می شود. سپس به شمردن تعداد روزهای بین دو موسم متوالی بذرافشانی پرداخت. به همین منظور روش ها و جدول هایی برای تقسیم زمان و گروه بندی روزها و واحد های کوچکتر یا بزرگتر از روز به شیوه های مناسب برای تنظیم کارهای دینی و غیردینی و ثبت رویدادها شکل گرفت که گاه شمار یا تقویم نامیده شد. هر قومی که تمدنی پیشرفته داشت دارای گاهشمار خاص خود نیز بود. گاه شماری های آشوری، بابلی، مصری، چینی، ژاپنی، هندی، مسیحی، ایرانی، عربی اسلامی، یهودی، ترکی، افغانی و ... نمونه هایی از انواع آن است.
در حال حاضر تقویم رسمی ایران هجری شمسی و بر پایه تقویم جلالی است که به موجب قانون مصوب 11 فروردین 1304 در کشور اجرا میشود. بر طبق این قانون دو ماده ای اول سال برابر با نخستین روز بهار و مبدأ تاریخ آن هجرت پیامبر اکرم (ص) از مکه به مدینه است. به موجب ماده دوم این قانون ترتیب سال شماری ختا و ایغور که در تقویم های سابق معمول بوده از تاریخ تصویب این قانون منسوخ شد. همچین در این تقویم سال مبتنی بر حساب نجومی است و روز اول سال یا نوروز مانند سال جلالی روزی است و تحویل سال همزمان با رسیدن خورشید به مبدأ حرکت آن یا همان نقطة اعتدال فروردین است. طبق محاسبات، زمانی که فاصلة خورشید از نقطة اعتدالی برابر صفر شود آن زمان لحظة تحویل سال است.
به مناسبت 11 فروردین، سالروز تصویب رسمی شدن تقویم شمسی، اداره کل خدمات آرشیوی (گروه ارتباطات آرشیوی) منتخب اسنادی با موضوع تقویم را در 14 عنوان با معرفی 47 برگ آماده‌سازی و در وبگاه سازمان تقديم علاقه مندان كرده است.
- بخش هایی از تقویم سال ۱۳۰۴ش. به سه زبانه فارسی، انگلیسی و فرانسه
- بخش هایی از تقویم ۱۲۹۴ش.، با استخراج میرزاعبدالغفارخان نجم الدوله
- بخش هایی از وقت نامه سه زبانه ۱۳۰۵ش.، بر طبق اطلاعات سیدجلال الدین طهرانی
- بخش هایی از تقویم دو زبانه فارسی و فرانسه سال ۱۳۰۳ش.
- بخش هایی از تقویم رسمی دولت ایران به سه زبان فارسی، انگلیسی و فرانسه در سال ۱۳۰۶ش. با استخراج سیدجلال الدین طهرانی
- گزارشی از جلسه کمیسیون بررسی و اظهارنظر راجع به سالنامه رسمی کشور
- بخش هایی از سالنمای ۱۳۰۶ش. اقبال، به دو زبان فارسی و فرانسه
- بخش هایی از یک تقویم نجومی، همراه با پیش بینی های فلکی
- بخش هایی از تقویم ۱۳۰۷ش.، با استخراج ابوالقاسم نجم همراه با درج رخدادهای نجومی سال و اوقات شرعی طهران و چند شهر دیگر
- بخشی از تقویم نجومی سال ۱۲۴۷ش. شامل خواص برج ها
- بخشی از یک جلد تقویم تذهیب شده مربوط به سال ۱۲۳۸ق.
- بخشنامه وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه برای اعلام پذیرش رسمی تقویم سید جلال¬الدین طهرانی از سوی ریاست وزرا و لزوم استفاده از آن برای تعطیلات رسمی
- یک برگ از تقویم دو زبانه ۱۳۰۷ش. اقبال شامل تاریخ شمسی، قمری، میلادی و جلالی
- بخش هایی از تقویم ۱۳۰۳ش. شامل زمان تحویل سال، وقایع مهم، اوقات شرعی و تعطیلات رسمی
