29 اسفند، سالروز ملي شدن صنعت نفت"بخش سوم"

مقدمه

تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت ایران در 29م اسفندماه ‎1329ش.، نقطة عطفی در تاریخ سیاسی، اقتصادی و مبارزات مردم ایران، برای نجات سرمایه‌های ملی این مرز و بوم از دست بیگانگان به شمار می‌رود.

يكصد سال قبل -كه اولین چاه نفت ایران در منطقة مسجدسلیمان به دست یك شركت انگلیسی كشف شد- دولت وقت ایران هیچ آگاهی و دركی از این اتفاق مهم نداشت. اما كاشفان آن، به‌خوبی می‌دانستند به چه ثروتی در ایران دست یافته‌اند و پایه‌های استعمار خود را در ایران با قراردادهای استثماری استخراج، تولید و فروش نفت خام ایران، بنا نهادند.

تا اين‌كه با شروع دورة نخست‌وزيري دكترمحمد مصدق، ديدگاه خاصي وي در بارة نفت مطرح گرديد. اين ديدگاه، از تفكر اقتصادي خاص وي يعني اقتصاد «بدون نفت» نشأت مي‌گرفت. در همين راستا مبارزات خود را براي ملي كردن صنعت نفت، با تأكيد بر اين نكته كه ايرانيان باید خود منابع نفتی كشورشان را اداره و بهره‌برداری كنند، آغاز كرد.

در تمام مراحلی که صنعت نفت برای ملی شدن پيمود، علما از جمله آیت‌الله کاشانی، نقش محوری و رهبری داشته‌اند و حضور ايشان در این جریان سبب شد، طرفداران مصدق و عامه مردم در ادامه این راه استقامت ورزند؛ تا اين كه مادة واحدة ملی شدن صنعت نفت در روز 24م اسفندماه 1329ش.، در مجلس شورای ملی، مطرح و در روز 29م اسفندماه همان سال به تصویب رسید.

در متن پیشنهاد تصویب شده، آمده بود: «به ‌نام سعادت ملت ایران و به ‌منظور كمك به تأمین صلح جهانی، امضا كنندگان ذیل، پیشنهاد می‌نمائیم كه صنعت نفت ایران در تمام مناطق كشور بدون استثنا ملی اعلام شود، یعنی تمام عملیات اكتشاف، استخراج و بهره‌برداری، در دست دولت قرارگیرد.»

گروه ارتباطات آرشيوي، به مناسبت سالروز ملي شدن صنعت نفت ايران، نمايشگاهي مرتبط با نفت از سندهاي منتخب موجود در آرشيو ملي را به پژوهشگران تقديم مي‌كند.