27 آذر، سالروز شهادت آیت الله دکتر مفتح

مقدمه

آیت­ الله دکتر محمد مفتح در 28 خرداد 1307ش. در شهر همدان به دنیا آمد. پدرش حاج شیخ محمود از بزرگان حوره علمیه همدان و از واعظان مشهور و متبحرین در ادبیات عرب و فارسی بود که اشعار زیادی در مدح و منقبت اهل بیت سروده­اند. محمد مفتح مفاهیم اولیه علوم عربی، فقه و منطق را نزد پدر و استادان حوزه همدان آموخت، سپس از سال 1322 با اقامت در مدرسه دارالشفای قم با جدیت به کسب علوم و معارف دینی مشغول شد.

اهتمام وی در حوزه باعث شد در سال­های 1322-1324 دروسی مانند رسائل، مکاسب و کفایه را فراگرفته و به سرعت در زمره اساتید قرار گیرد. مفتح جوان برای یادگیری عرفان، فقه و اصول به محضر امام­ خمینی رسید، فلسفه و حکمت را نزد آیت­ الله طباطبایی فرا گرفت. وی همچنین از کلاس­ های آیات عظام بروجردی، سیدمحمدرضا گلپایگانی، حاج میرزا ابوالحسن رفیعی قزوینی و مرعشی نجفی بهره برد و به اجتهاد رسید.

آیت­ الله محمد مفتح علاوه بر دروس حوزه به کسب علم در دانشگاه نیز پرداخت و در رشته الهیات و معارف اسلامی موفق به دریافت مدرک دکترا شد و از رساله خود با موضوع ‌ «حکمت الهی در نهج­ البلاغه» با موفقیت دفاع نمود.

محمد مفتح از دوران طلبگی به مسائل سیاسی و اجتماعی حساس بود. وی در سال ۱۳۳۴ با شهید بهشتی برای تربیت نسل جوان «دبیرستان دین و دانش» را پایه‌گذاری کرد و در همین سال‌ها با همکاری آیت­ الله سید­علی خامنه‌ای و شهیدآیت الله  بهشتی کانون دانش آموزان و فرهنگیان را در قم تأسیس کرد.  مفتح مقالات علمی و دینی نیز می‌نوشت که شماری از آن‌ها در مجله‌های مکتب اسلام و مکتب تشیع به چاپ رسید.

مفتح برای تبیین و نشر معارف اسلامی متناسب با نیازهای جامعه، مجمع علمی اسلام‌شناسی را در سال‌های ۱۳۳۸ و ۱۳۳۹ با جمعی از نخبگان حوزه بنیان نهاد. این مجمع در مدت کوتاهی توانست با تألیف و نشر چند عنوان کتاب که بر اکثر آنان شهید مفتح به قلم خودش مقدمه نوشته است، معارف اسلامی را به زبان نو و متناسب با نیازهای نسل معاصر بیان نماید. در پی نشر کتاب‌ها، مفتح تحت فشار ساواک قرارگرفت.  از ابتدای دهه چهل و آغاز انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی، محمد مفتح در صحنه مبارزه و سیاست حضور فعال داشت. وی علاوه بر رابطه شاگردی و استادی پیوند صمیمی با امام خمینی داشت.

ساواک بارها سخنرانی­ های وی را تعطیل، ایشان را دستگیر و ­تبعید کرد. شهید مفتح در سال ۱۳۴۷ به دلیل نشر تفکر انقلابی و انتقال آن به دانش آموزان از آموزش و پرورش اخراج و به جنوب کشور تبعید شد. در ایام تبعید، به شهرهای زاهدان، آبادان، اهواز، خرمشهر، دزفول، اصفهان، یزد، کرمان، شیراز، بندرعباس،همدان، کرمانشاه سفرهای تبلیغی کرد. بنابراین، با وجود این دستگیری­ ها، تبعیدها و ممنوع­المنبر شدن­ها مفتح از رسالت خود دست نکشید و هر زمان فرصتی به ­دست می­آورد، به مبارزه علیه رژیم می­ پرداخت. مسجد قبا  و مسجد­الجواد از پایگاه­ های اصلی فعالیتش بودند. در تابستان 1357 همزمان با اوج­گیری مبارزات امام ­خمینی(ره) در روز عید فطر پس از برگزاری نماز عید در تپه­­ های قیطریه علیه رژیم پهلوی راهپیمایی به راه انداخت و خود پیشاپیش مردم در صف اول تظاهرات گام برداشت.

با پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل شورای انقلاب به دستورامام(ره) به عضویت شورای انقلاب درآمد. بعدها همراه با تعدادی از روحانیون، طرح کمیته انقلاب اسلامی را مطرح نمود. همچنین به­ عنوان سرپرست دانشکده الهیات دانشگاه تهران انتخاب و عضو شورای گسترش آموزش عالی کشور بود.

مفتح علاوه بر تدریس و مبارزه با رژیم شاهنشاهی از هر فرصتی برای پژوهش و تألیف نیز استفاده می­کرد. از وی نوشته ­های ارزشمندی به یادگار مانده که از جمله آنها می­توان به ترجمه تفسیر مجمع­ البیان، حاشیه بر اسفار ملاصدرا، روش اندیشه در منطق، آیات اصول اعتقادی قرآن، حکمت الهی و نهج ­البلاغه و چندین اثر دیگر اشاره کرد. وی همچنین بر آثار تعدادی از هم عصران خود نیز مقدمه­ هایی نوشته است که گزیده­ای از این مقدمه­ ها در کتابی با عنوان افکار استاد شهید دکتر مفتح گردآوری شده است.

سرانجام در صبح روز 27 آذر 1358 توسط اعضای گروهک فرقان که پیشتر افرادی چون مرتضی مطهری و حاج مهدی عراقی را به شهادت رسانده بودند جلوی دانشکده  الهیات دانشگاه تهران ترور و به شهادت رسید.

اداره­ کل خدمات­ آرشیوی(اداره ارتباطات آرشیوی) به ­مناسبت 27 آذر سالروز شهادت آیت ­الله دکتر مفتح، منتخبی از اسناد آن شهید والامقام را در 12 عنوان، در برگیرنده 16برگ سند و 3 قطعه عکس آماده و در وبگاه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تقدیم علاقه­مندان کرده است.