14تير 1345ش تأسيس شركت هواپيمائي ملي ايران

مقدمه

 «سالروز تصويب قانون تأسيس شركت هواپيمائي ملي ايران و مقررات بهره‌برداري هوائي كشوري»

هواپيمائي ايران (ایرانین ایر ویز) در ارديبهشت سال 1325ش. تأسيس شد و اولين خدمات مسافرت هوائي خود را پس از جنگ جهاني دوم، در مسير تهران به مشهد مقدس ارائه كرد. اين خط، به‌تدريج با دارا بودن تنها چند پرواز بين‌المللي، به مهم‌ترين خط هوائي داخلي تبديل شد.

 در سال 1333ش. خط هوائي خصوصي ديگري با عنوان «پرشين اير ويز» یا «پاس» تأسيس شد كه در ابتدا، فقط وظيفه‌ي حمل بار به اروپا را به عهده داشت.

وجود مسائلي چون وضعيت جغرافيائي کشور ايران و گسترش وسيع آن، دور بودن مراکز نسبتاً پرجمعيت از يکديگر، کمبود وسيله‌ي نقليه از جاده‌اي تا ريلي، لزوم ارتباط سريع و مطمئن سازمان‌هاي علمي و دولتي و از همه مهم‌تر، نبود شبکه‌ي منظم با قابليت‌هاي بالا در راستاي احياي حقوق متقابل هوائي با ساير کشورها و همچنين تأمين رفاه و آسايش بيش‌تر ملت ايران، همه و همه شرايطي را فراهم ساخت تا هيئت وزيران پيشنهاد وزير راه، يعني تأسيس شرکت هواپيمائي متعلق به ملت را به تصويب برساند. در پي اتخاذ اين تصميم، شرکت هواپيمائي ملي ايران، در تاريخ 5م اسفند سال 1340، از ادغام دو شرکت هواپيمائي «ايرانين اير ويز» و «پرشين اير ويز» با سرواژه‌اي «هما» تاسيس شد.

قانون تأسيس اين شركت، به انضمام مقررات بهره‌برداري هوائي كشوري، در تاريخ 23م خرداد 1345 به تصويب مجلس سنا و در جلسه‌ي 14م تير 1345 به تصويب مجلس شوراي ملي رسيد. در ماده‌ي اول اين قانون، هدف از تشكيل شركت، انجام فعاليت‌هاي زير شمرده شده است: حمل و نقل مسافر و بار و محمولات پستي در داخل و خارج كشور و انجام امور مربوط به هواپيمائي بازرگاني ذكر شده است. اين قانون، مشتمل بر دوازده ماده و چهارده تبصره است، كه در آن، به مواردي چون نحوه‌ي تأمين سرمايه‌ي شركت؛ اشاره به تعلق سهام شركت به دولت ايران و قابل انتقال نبودن آن؛ ضميمه شدن شركت هواپيمائي ايران با تمام تشكيلات، دارائي، اعتبارات، ديون، اختيارات، امتيازات، تعهدات و حقوق مكتسبه‌ي داخلي و بين‌المللي، به شركت هواپيمائي ملي ايران؛ حق انحصاري اين شركت براي حمل و نقل اشخاص و اشياء به وسيله‌ي هواپيماهاي سنگين‌وزن و شناسائي شركت مذكور به عنوان تنها شركت هواپيمائي ايراني براي استفاده از حقوق مندرج در قراردادها، موافقت‌نامه‌ها و اجازه‌نامه‌ي مربوط به برقراري سرويس‌هاي منعقده بين دولت شاهنشاهي و ساير كشورها؛ لزوم انجام امور مربوط به حمل و نقل كالاها و مسافراني  كه از راه هوائي به هزينه‌ي وزارتخانه‌ها و سازمان‌هاي دولتي يا وابسته به دولت به خارج از كشور و بالعكس فرستاده مي‌شوند، به مباشرت يا به وسيله‌ي شركت هواپيمائي ملي ايران؛  انحصار شركت در نمايندگي كل (آژانس ژنرال) شركت‌ها و مؤسسات هواپيمائي خارجي در ايران و انجام خدمات فني هواپيما (هندلينگ)؛ و معافيت شركت از پرداخت ماليات و حقوق و هزينه‌ي گمركي.