9 مرداد، روز اهدای خون

مقدمه

نمایشگاه مجازی به مناسبت نهم مرداد، روز اهدای خون

انتقال خون به فرآیندی اطلاق می­شود که در آن خون یا یکی از فرآورده­های خونی از شخص اهداکننده به دستگاه گردش خون فرد دیگر منتقل می­شود. این عمل با تزریق مستقیم به جریان خون دریافت­کننده وارد می­شود.

نخستین بار و در قرن هفدهم پزشکی فرانسوی اقدام به انتقال خون به بدن انسان کرد. بر اساس شواهد و قرائن موجود، سابقه اولين تزريق خون در كشور ما به سال‌هاي ابتدايي دهه 20 هجري شمسي بر مي‌گردد. در آن زمان، بیمارستان­های ارتش و جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران، نخستین مراکزی بودند که به صورت نظام­مند خون اهداکنندگان خود را جمع­آوری می­کردند.

با آگاهی از ارزش این مادة حیاتی برای نجات جان بیماران و افزایش تجویز آن در مراکز درمانی دیگر خون­های جمع­آوری شده از اهداکنندگان برای رفع نیازهای بیمارستانی کافی نبود. به تدریج واسطه­ها با تأسیس بنگاه­هایی اقدام به خرید خون کردند. آنان با پرداخت مبالغ اندکی خون مردم (اغلب بی بضاعت) را خریداری و با بهای بیشتری به بیمارستان­ها می ­فروختند.

خون­های خریداری شده بدون کمترین بررسی سلامت و کیفیت وارد مراکز درمانی می­شد. عوارض ناشی از این امر به ارائة طرحی برای تأسیس یک سازمان مستقل با وظیفه ساماندهی سیستم تأمین خون و فرآورده­ های خونی منجر شد. این طرح با پیشنهاد دکتر علاء، استاد خون­شناسی دانشگاه تهران، و پشتیبانی وزیر بهداری وقت با ماده واحده­ای از تصویب مجلس گذشت و در نهم مرداد 1353 سازمان ملی انتقال خون ایران تأسیس شد.

هدف از تأسیس سازمان، غربالگری و بررسی شرایط بهداشتی خون­های دریافتی از اهداکنندگان و رساندن خون سالم به بیماران نیازمند بود. سازمان جدیدالتأسیس همچنین تهیه و تولید فرآورده­ های خونی را نیز در دستور کار خود قرار داد. با تلاش­های صورت گرفته در سال­های بعد شیراز، مشهد و اهواز نیز صاحب پایگاه­ های انتقال خون شدند.

در سال 1363 سازمان ملی انتقال خون به وزارت بهداری منتقل و سازمان انتقال خون ایران نامیده و اساسنامه آن تصویب شد. بر اساس ماده 2 اساسنامه، وظایف و اختیارات سازمان عبارت است از: 1- ترغیب و گردآوری داوطلبان اهداء خون2- اجرای برنامه‌های آموزشی جهت آگاهی مردم به امر اهداء خون3-گسترش شبکه خون‌رسانی در سراسر کشور4-ایجاد واحدهای سیار و پایگاه‌های محلی در مناطق مختلف شهرها برای خون‌گیری5-انجام آزمایشات ایمنی و گروه‌بندی برای آماده کردن خون و فرآورده‌های آن6- توزیع خون و فرآورده‌های آن به مراکز بهداشتی، درمانی، بیمارستان‌ها و سایر سازمان‌ها و مؤسسات7- تولید فرآورده‌های مختلف خونی (‌پلاسمایی و سلولی و مشابه) با تعریف و تعیین وزارت بهداری 8- تهیه و تنظیم و اجرای برنامه‌های آموزشی مورد نیاز گروه پزشکی و وابسته پزشکی در محدوده تکالیف سازمان بر طبق ضوابط و مقررات آموزشی‌کشور 9-پژوهش‌های علمی در زمینه تعیین و تکمیل روش‌های مناسب برای تهیه فرآورده‌های خونی و پلاسمایی، پژوهش‌های اختصاصی در زمینه‌های ‌ایمونوهماتولوژی، ایمونوشیمی و شیمی پروتئین‌ها و زمینه‌های وابسته و انجام تحقیقات بالینی و پایه10 -گروه‌بندی نسوج برای پیوند اعضاء و انتقال گلبول‌های سفید 11-تشخیص اختلال‌های انعقاد خون12- تعیین شرایط استاندارد برای جمع‌آوری، نگهداری خون و فراکسیون‌های پلاسما، وسایل مورد مصرف، صدور کارت و شرایط پزشکی مجاز برای اهداء‌ خون13 -تشویق مادی و معنوی داوطلبان اهداء خون و پلاسما برای همکاری آنها و تهیه بعضی فرآورده‌ها.

نهم مرداد، روز اهدای خون است؛ به همین مناسبت اداره­ کل خدمات آرشیوی (گروه ارتباطات آرشیوی) تعدادی از اسناد منتخب مرتبط با این موضوع را در قالب 12 عنوان با معرفی 22 برگ آماده‌‌سازی و در وبگاه سازمان به نمایش گذاشته است.