اسناد چگونه عمری هزار ساله می یابند/ روایتی از نخستین بودجه و کارشناسان اسناد ملی

بنیانگذار آرشیو ملی ایران در سال ۱۳۴۹ درباره نخستین کارشناسان همکار با این سازمان می‌گوید: آنها ۶ نفر بودند که از سال دوم یعنی سال 1350 از سازمان ملل برای ایجاد کارگاه مرمت اسناد، کمک خواستیم و خوشبختانه موافقت شد و یک خانم پاکستانی که سابقه این کار را داشت و از کارشناسان سازمان ملل بود به ایران آمد و طرح کارگاه مرمت اسناد را تهیه کرد.

پرهام ادامه می‌دهد: همانطور که می دانید در مرحله اول، اسناد ضدعفونی می شود و آن مقداری که پاره، سوخته و فرسوده شده است را با کاغذ برنج مرمت کرده و بعد با کاغذ ابریشم لیمنت می‌کنند و وقتی دو طرف این را زیر پرس فشار داغ با حرارت لیمنت کنند تقریباً هزار سال به عمر هر سندی اضافه می‌شود.

بنیانگذار آرشیو ملی ایران در تشریح تربیت کارشناسان حوزه مرمت اسناد به تلاش های خانم ها "نبئی" و مغیثی و آقای میرصادقی نیز پرداخت و گفت: آقای ایقانی نیز معاون بنده بود و بعد بازنشسته شد و مجموعاً تا زمانی که بنده بازنشسته شدم،(سال 1359) ما در رشته اسناد حدود ۱۰ نفر کارشناس داشتیم.

پرهام ادامه می‌دهد: سال دوم، بودجه سازمان اسناد ملی ایران دو برابر شد یعنی یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان شد!(بودجه سال نخست تاسیس 600هزار تومان) اما چون با این بودجه ناچیز قادر نبودیم که اسناد خانواده‌ها را خریداری کنیم، از همان سال اول ترتیب داده شد که ما از بودجه محرمانه نخست وزیری استفاده کنیم.

وی ادامه می دهد: بنابراین هیأت کارشناسی که ما برای ارزشیابی اسناد تاریخی داشتیم اغلب مرحوم دکتر اصغر مهدوی، استاد ایرج افشار، مرحوم یحیی ذکا و چند نفر دیگر که اطلاعاتی داشتند، بودند و ارزیابی نیز به همین ترتیب که هم اکنون انجام می‌شود صورت می پذیرفت و میزان ارزش این اسناد را تعیین می‌کردند و بعد ما به نخست‌وزیری درخواست می دادیم و آنها اعتبارش را تامین کرده و می خریدیم.

بیوگرافی بنیانگذار آرشیو ملی ایران

گفتنی است، سیروس پرهام در سال ۱۳۳۰ برای ادامه تحصیلات به دانشگاه کلمبیا آمریکا رفته و بعد از مدتی در دانشگاه برکلی  کالیفرنیا در سال ۱۹۵۴ توانست دکترای خود را در رشته علوم سیاسی دریافت کند.

پرهام در دهه 40 بر اساس طرحی که برای اصلاح بایگانی راکد دستگاه‌های دولتی داشت از طرف شورای عالی اداری و با همکاری و بورس سازمان ملل متحد به کشورهای انگلیس و آمریکا اعزام شد تا بتواند از مراکز مهم بایگانی‌های راکد انگلیس و آمریکا بازدید و در کارگاههای فنی آنها شرکت و مدت ها روی اسناد در مخازن آنها کار کند تا در نهایت مقدمات تاسیس سازمان اسناد ملی ایران کلید زده شود.

دکتر پرهام در حوزه هنرهای ایرانی نیز سالهاست قلم فرسایی و پژوهش کرده است، از جمله کتاب سه جلدی «دستبافته های عشایری و روستایی فارس» و کتاب «شاهکارهای فرشبافی فارس» و نیز مقالات متعددی در زمینه نقاشی و کاشیکاری منتشر شده در کتاب «شکوه ایران» از آثار او است.

از دیگر آثار سیروس پرهام می توان به ترجمه بهترین اشعار شاعر آمریکایی «والت ویتمن» و تألیف کتاب «بیماری های مدیریت» در سال ۱۳۴۹ اشاره کرد، همچنین کتاب «انقلاب ایران و مبانی رهبری امام خمینی» نیز در سال ۵۷ از او به چاپ رسیده است.

دکتر پرهام در دهه ۳۰ به عنوان نخستین ویراستاران ایران با انتشارات فرانکلین همکاری کرد و طرح ترجمه دو زبانه انگلیسی و فارسی کتاب های شعر و آثار نویسندگان و شاعران آمریکایی از او است.

او همچنین مجموعه اشعاری با عنوان "دریای راز " سروده است که در سال ۱۳۳۰ توسط چاپخانه اختر شمال به چاپ رسیده است.

سیروس پرهام، در ترجمه دوره ۱۵ جلدی "سیری در هنر ایران" اثر «آرتور اپهام پوپ» به عنوان مدیر و سر ویراستار همکاری داشته است.

قابل ذکر است، دکتر سیروس پرهام مدتی نیز سرپرست سازمان امور اداری ایران بوده است.

«سیروس پرهام» هم اکنون نیز با وجود سن 92 سالگی به عنوان کارشناس متبحر، در جلسات خرید اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی حضوری فعال دارد.

پایان مطلب//