در آیین بزرگداشت حامیان نسخ خطی1/اسحق صلاحی: میراث‌سازی برای نسل آینده مهمتر از میراث‌داری است

رئيس سازمان اسناد و كتابخانه ملي ايران در يازدهمين آيين بزرگداشت حاميان نسخ خطي گفت: ميراث‌سازي براي نسل آينده مهمتر از ميراث‌داري است و يكي از برنامه‌هاي اصلي كتابخانه ملي ايران اين است كه كليه نسخ خطي را در مدت يك سال عكسبرداري و در سايت خود قرار دهد.
به گزارش روابط عمومي سازمان اسناد و كتابخانه ملي ج.ا.ا.، در يازدهمين آيين بزرگداشت حاميان نسخ خطي كه صبح امروز (يكشنبه 29 آبان ماه) در تالار اجتماعات بنياد پژوهش هاي اسلامي آستان قدس رضوي برگزار شد، رئيس سازمان اسناد و كتابخانه ملي ، حجت‌الاسلام والمسلمين ادبي رئيس انجمن آثار و مفاخر فرهنگي، حجت‌الاسلام والمسلمين الهي خراساني مديرعامل بنياد پژوهش‌هاي اسلامي آستان قدس رضوي، دكتر محمدهادي زاهدي رئيس سازمان كتابخانه‌ها، موزه‌ها و مركز اسناد آستان قدس رضوي، حجت الاسلام سيد احمد اشكوري رئيس مركز احياي تراث اسلامي و جمعي از كتابداران در محل تالار بنياد پژوهش‌هاي اسلامي آستان قدس رضوي حضور داشتند.
در اين مراسم دكتر اسحاق صلاحي با اشاره به برگزاري يازدهمين آئين بزرگداشت حاميان نسخ خطي به بركت علي بن موسي‌الرضا در مشهد مقدس، بيان كرد: اين همايش در مشهد مقدس در شرايطي برگزار شد كه هيچ كدام از بزرگان نسخ خطي در اين مراسم حضور نداشتند.
وي با بيان اينكه تا خادمان دين، فرهنگ و تمدن در قيد حيات هستند بايد قدر و منزلت آنها را بدانيم، اضافه كرد: تاكنون ده يادواره و آئين بزرگداشت نسخ خطي برگزار شده كه همه آنها در تهران بوده، اما معتقدم بايد اين فرهنگ كماكان در ساير استانها نيز ترويج يافته و كتابخانه ملي ايران تنها مشاركت كننده باشد.
صلاحي ادامه داد: وقتي همايش حاميان نسخ خطي در ساير استانها برپا ‌شود خواهيم توانست از بضاعت‌ها و پتانسيل‌هاي هر استان استفاده كنيم.
وي با اشاره به مشكلات برپايي همايش‌هاي نسخ خطي در خارج از مركز، افزود: وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي علاقه‌مند بودند در اين مراسم حضور داشته باشند، اما به دليل شرايط جسمي نتوانستند در اين مراسم حضور پيدا كنند.
رئيس سازمان اسناد و كتابخانه ملي ايران بخشي از فعاليت‌هايي كه در اين عرصه يعني نسخ خطي بيان مي‌شود را اتفاقات فرهنگ و تمدن ديني ايرانيان دانست و گفت: در گذشته وسايلي براي چاپ آثار نبود و دانشمندان با استنساخ، آثار را حفاظت كرده تا به دست پژوهشگران برسد.
وي افزود: گذشتگان و به نوعي دانشمندان آنچه كه ضرورت داشته را در قالب علم بيان كردند و قصه پر غصه ما در اين عرصه اين است كه از آسيب‌رساندن به نسخ خطي جلوگيري نمي‌كنيم.
صلاحي به كارگيري مديريت صحيح را در جلوگيري از آسيب‌رساندن به نسخ خطي مهم خواند و ادامه داد:‌ بايد بتوانيم از نسخ خطي حفاظت و نگهداري كرده تا به نسل آينده انتقال داده شود.
رئيس سازمان اسناد و كتابخانه ملي مثل نسخ خطي را مثل زمين دانست كه هيچگاه نمي‌توان زمين را دوباره توليد كرد و ادامه داد: نسخه‌هاي خطي منحصر به فرد هستند و كساني كه دوست دارند نسخ خطي را نزد خود نگه دارند بايد به اين امر توجه كنند كه اين نسخ دستخوش حوادث طبيعي مي‌شود.
دكتر صلاحي اضافه كرد: نسخ خطي ما هم اكنون دستخوش حوادث طبيعي شده است، يعني توسط موريانه، سيل، زلزله و يا حوادث ساخته و پرداخته بشري كه همان بحث سودآوري و معامله است در معرض نابودي قرار گرفته و معامله‌گري‌هايي در اين زمينه وجود دارد.
وي با اشاره به مسافرت يكي از كاركنان اين كتابخانه به يكي از كشورها و يافتن بيش از 6 هزار نسخه خطي فارسي در آنجا، گفت: 750 نسخ خطي فارسي از زمان قاجار در كشور تاجيكستان موجود است.
دكتر صلاحي افزود: ما با كارهاي جزيزه‌اي در نهاد كتابخانه‌اي هيچگاه نخواهيم توانست از نسخ خطي پاسداري و حمايت كنيم، چرا كه نسخ خطي نه آغازي دارد و نه انجاميه‌اي، يعني گذشتگان با نماز و روزه استيجاري و سفرهاي مختلف به ساير شهرها توانستند نسخ خطي را حفظ و نگهداري كنند.
رئيس سازمان اسناد و كتابخانه ملي ادامه داد: در اينجا اين سوال مطرح است كه امروزه نقش ما براي توليد محتوا چيست كه بايد گفت: ساده‌ترين كار براي بنده‌اي كه در سازمان اسناد و كتابخانه ملي مشغول به فعاليت هستم اين است كه از منابع نسخ خطي عكس گرفته، آنها را از بازارها خريداري كنيم و به نوعي توليد اين محتواها است.
وي بيان كرد: ما در كشوري كه داراي تمدن ديني است و 32 سال از نظام پربركت اسلامي مي‌گذرد زندگي مي‌كنيم، اما هم اكنون نيز براي مطالعه نسخه خطي در كشور مزاحم پيشكسوتان و افراد مسن مي‌شويم.
دكتر صلاحي عنوان كرد: در اينجا اين سوال مطرح است كه چرا نبايد رشته‌اي براي نسخ خطي و فهرست‌شناسي در دانشگاه‌ها وجود داشته باشد، امروزه نسخ خطي به فراموشي سپرده شده است و بنده با وزير علوم درباره احياي تفكر اين ميراث گفت‌وگوهايي نيز داشته‌ايم.
وي در پايان افزود: آنچه كه درباره ادبيات گذشته وجود دارد بايد براي نسل جوان و آينده تدوين كرد كه اين امر نيازمند كمك پژوهشگران است.
همچنين در آغاز اين همايش دكتر حبيب الله عظيمي دبير علمي يازدهمين آيين بزرگداشت حاميان نسخ خطي با اشاره به فراخوان اين همايش گفت: كتابخانه ملي يازده فراخوان آثار علمي، تصحيح و تحقيق نسخ خطي و فهرست شناسي را ارسال كرده بود كه 193 كتاب از آثاري كه در سال 1389 در اين زمينه چاپ شده بودند به دبيرخانه اين همايش ارسال شد.
وي اضافه كرد:از تعداد 193 عنوان كتاب ارسال شده، با داوري 27 داورحوزه كتاب، 18 اثر توانست با عنوان منتخب، برگزيده شود.
عظيمي با اشاره به رشد كمي و كيفي آثار ارسال شده به دبيرخانه همايش افزود: اين همايش علمي سال گذشته 151 اثر دريافت كرده بود و امسال با دريافت 193 اثر از رشد بالايي برخوردار بوده است.
وي گفت: در بخش مقالات 712 مقاله به دبيرخانه همايش رسيد كه 466 مقاله به دور دوم راه يافت و 10 داور در اين بخش به امر داوري پرداختند و 9 مقاله را به عنوان مقاله منتخب انتخاب كردند.
يازدهمين آيين بزرگداشت حاميان نسخ خطي توسط سازمان اسناد و كتابخانه ملي ايران و با همكاري سازمان كتابخانه ها، موزه ها و مركز اسناد آستان قدس رضوي، بيناد پژوهش هاي آستان قدس رضوي و استانداري خراسان رضوي سازماندهي شده است.