آثار آماده انتشار/ چاپ کتاب بررسی آرایه‌های اسناد


تاریخ انتشار: ۱۳۹۵/۱۲/۱۶ - ۲۰:۳۰:۰
آخرین تاریخ بروزرسانی: ۱۳۹۶/۲/۲۸ - ۱:۹:۱۲
آثار آماده انتشار/ چاپ کتاب بررسی آرایه‌های اسناد
کتابی با عنوان «بررسی آرایه‌های اسناد (با تکیه بر فرمان‌ها و حکم‌های دوره قاجار)» به زودی توسط انتشارات سازمان اسناد و کتابخانه ملی منتشر می‌شود.
کتابی با عنوان «بررسی آرایه‌های اسناد (با تکیه بر فرمان‌ها و حکم‌های دوره قاجار)» به زودی توسط انتشارات سازمان اسناد و کتابخانه ملی منتشر می‌شود.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، تزئين و آرايش نسخه‌ها و اسناد، از تذهيب و خط گرفته تا نگارگري و رنگ‌آميزي و نوع كاغذ، از جمله هنرهاي مورد توجه هنرمندان در طول دوره ايران اسلامي بوده است. متأسفانه بسياري از مؤلفان و محققان از پرداختن به هنر دوره قاجار، سرباز زده و چنين عنوان مي‌دارند كه آرايه‌هاي اين دوره، ويژگي‌هاي خاص و قابل توجهي ندارد. در‌حالي‌كه پس از بررسي اسناد و فرمان‌هاي اين دوره، اهميت پرداختن به‌ تذهيب و خط و ديگر آرايه‌ها، بيش از بيش روشن‌تر مي‌شود. زيرا نقوش، فرم‌ها، رنگ‌ها و تركيب‌بندي‌هايي كه در اسناد و فرمان‌هاي اين دوره (قاجار) مشاهده می‌شود تا حدودي متفاوت از دوره‌های قبل است و نمي‌توان گفت كه تقليد صرف، از دوره‌های گذشته است.

دوره قاجار هم مانند هر دوره ديگري، در ابتدا با ويژگي‌هاي سبك دوره قبلي آغاز كرده و به ‌مرور و با گذشت زمان، مانند ساير رشته‌ها از شرايط زمان خود تأثير و رنگ و بوي قاجاري به ‌خود گرفته است.

در تحقيقات تاريخي و آرشيوي، فرمان‌ها از اهميت ويژه‌اي برخوردار است؛ چرا كه ديدگاه‌ شاه به‌عنوان بالاترين نهاد قدرت حكومت آمده است و نظر او به‌عنوان بالاترين مرجع تصميم‌گيري داراي اهميت است. تمام آرايه‌هاي اسناد به‌خصوص فرمان‌ها از اجزا و عناصر متفاوت تشكيل شده كه هركدام از آن‌ها با بودن در كنار ديگري در زيبا‌شناسي و لذت بصري بيننده موثر است و علاوه بر آن اطلاعات مربوط به ‌شرايط اجتماعي‌، فرهنگي و سياسي در جامعه‌، طبقات در‌يافت‌كننده فرمان، وضعيت هنرمندان در آن دوره را مشخص مي‌سازد.

برخي از فرمان‌ها به‌عنوان يك اثر هنري مجرد، تزئيني و در عين‌حال با مفاهيمي زيبا‌شناسانه به‌ لحاظ تركيبي و ساختاري و همچنین معناي كاربردي در جامعه مطرح مي‌شود. امروزه بعد از گذشت سال‌ها از تاريخ شكل‌گيري فرمان‌ها، تذهيب و آرايه‌هاي اين فرمان‌ها در جاي خود در اين اسناد تعريفي جدا‌گانه و ارزشي خاصي به آن‌ها بخشيده است. این کتاب نتیجه طرح پژوهشی سازمان است.
فصل اول كتاب در خصوص اسناد و وضعیت هنری آرایه‌های آن اطلاعاتی ارائه می‌دهد و برای آگاهی ‌یافتن از تحولات آرایه‌های اسناد در دوره‌های مختلف و تأثير عوامل سياسي و اجتماعي و فرهنگي بر هنر دوران قاجار، پیشینه فرمان‌نویسی در دوران قبل و بعد از قاجار مورد‌بررسی قرار می‌گیرد.

در فصل دوم‌، درباره وضعیت هنر‌، مفهوم زیباشناسی، ساختار هندسی در فرمان‌ها و عناصر زیباشناسی در هنر فرمان‌آرایی دوره قاجار توضیحاتی ارائه و این عناصر در فرمان‌های هر یک از پادشاهان قاجار بررسی شده است‌‌؛ در فصل سوم،‌ از ماحصل بررسی‌ها و توضیحات به‌دست آمده به طبقه‌بندی آرایه‌های فرمان‌های دوره قاجار از نظر روش و اسلوب کار پرداخته شده است. ‌در فصل چهارم نیز آرایه‌ها و تزیینات اسناد به صورت تطبیقی مورد مقایسه و بررسی واقع شده و در انتها، برخی از فرمان‌ها در نمایی کلی از منظر زیبا‌شناسی موردِ‌ بررسی قرار گرفته است.

این کتاب توسط ندا رسولی تالیف شده و به زودی توسط انتشارات سازمان اسناد و کتابخانه ملی منتشر می‌شود.