28 تیر، سالروز درگذشت استاد جلال الدین همائی
مقدمه
جلال الدین همائی، ادیب، پژوهشگر و مصحح ایرانی در سحرگاه 13 دی 1277ش.؛ در اصفهان دیده به جهان گشود. همایی علوم مقدماتی را نزد پدر و خواندن قرآن، ادعیه ماثوره،گلستان و غزلیات حافظ را نزد مادرش فراگرفت سپس به مکتب خانه رفت. مدّتی نیز شاگرد میرزا عبدالغفار پاقلعهای بود و فنون شعری را نزد عموی خود میرزا محمد سها آموخت. در یازده سالگی وارد مدرسه «نیماورد» اصفهان شد و به مدت بیست سال نزد علمای عالیقدر همچون حاج سیّدمحمّدکاظم کَروَنی، آخوند ملّاعبدالکریم گزی، آقامیرزا احمد اصفهانی، آقاسیّدمحمّدباقر درچهای، آقاشیخ محمّدحکیم خراسانی، شیخ اسداللّه قمشهای، ملّاعبدالجواد آدینهای، میرسیّدعلی جناب، میرزا علیآقا شیرازی و.... در فقه، اصول، ادبیات عرب، منطق، فلسفه، هیأت، ریاضی، طب، اخلاق، کلام و حدیث به تحصیل پرداخت و در هر کدام از این رشتهها مهارتی به سزا یافت و از برخی مراجع درجة اجتهاد گرفت. در این دوران همگام با تعلیم به تدریس نیز پرداخت و از سال 1300 برای آموزش دروسی چون عربی، فقه، منطق و فلسفه در مدارس جدید وارد دبیرستان «صارمیه» شد. در سال 1307 به استخدام وزارت معارف درآمد که محل خدمتش تبریز تعیین شد. در 1310 به تهران منتقل گردید و در مدرسه دارالفنون و سپس شفا، دبیرستان نظام و دانشکدة افسری دروس فارسی، تاریخ ادبیات، صنایع ادبی، عروض، فلسفه و کلام را آموزش داد.
در سال 1319 کلاس مخصوص ادبی دانشسرای عالی به وی واگذار شد و پس از آن با برعهده گرفتن تدریس کلاس روزنامه نگاری دانشکده حقوق، به دانشگاه راه پیدا کرد. همائی با هدف احیاء فقه اسلامی با دانشکدة فوق همکاری خود را آغاز کرد. علاوه بر آن در دانشکده ادبیات نیز به تدریس صناعات ادبی و مطول تفتازانی پرداخت.
با طرح قانون تمام وقت دانشگاه در سال 1345، استاد درخواست بازنشستگی کرد. دکتر ذبیح الله صفا، دکتر شفیعی کدکنی و دکتر معین از شاگردان برجسته استاد بودند. کناره¬گیری از دانشگاه و خانه نشینی نیز استاد را از مطالعه و تحقیق دور نکرد و در آن دوره چند اثر نفیس همچون مولوی نامه را به نگارش درآورد. در اواسط پاییز 1358 بیماری برونشیت همائی حاد شد و در 28 تیر 1359 چشم از جهان فروبست و به وصیت خود در اصفهان به خاک سپرده شد.
استاد همائی انسانی دور از آلایش های دنیوی بود و تجلی عشق الهی در آثار وی قابل مشاهده است. از دیگر ویژگی¬هایش علاقه وافر به علم و دانش بود و از هر لحظه ای برای علم اندوزی بهره میبرد. وی در رشته های مختلف نظیر فقه، تاریخ، رجال، ریاضی و هیأت، ادبیات، فلسفه و کلام به تحقیق پرداخت و در این زمینه ها آثار گوناگونی از خود برجای گذاشت. استاد با مشاهیر دوره خود نیز در ارتباط بود و عضویت در انجمن های مختلف ادبی، شرکت در کنگره های فردوسی، رودکی، ابن سینا و ... ، عضویت در فرهنگستان و همکاری با لغت¬نامه دهخدا از جمله فعالیتهای علمی وی بود.
ادارهکل خدمات آرشیوی(اداره ارتباطات آرشیوی) به مناسبت 28 تیر، سالروز درگذشت استاد جلال الدین همائی منتخب اسنادی از زندگی و فعالیت¬های علمی وی را در 23 عنوان و در قالب 27 برگ، در وبگاه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تقدیم علاقه¬مندان کرده است.
- درخواست احمد بهمنیار، فروزانفر و جلالالدین همائی از وزارت فرهنگ برای تدوین کتابی مشتمل برشرح و تحدید و تعریف اصطلاحات علمی و فنی عربی و فارسی
- درخواست از کتابخانه ملی ایران برای اعلام شماره ثبت کتاب اختراعات و اکتشافات اثر استاد همائی
- صورت غیبت و تأخیر ورود مهرماه اعضای مدرسه دارالفنون از جمله جلالالدین همائی
- درخواست تصویب اعزام جلال همائی، استاد دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، در جلسة هیئت دولت، برای شرکت در مراسم افتتاح کرسی زبان فارسی در دانشگاه بیروت
- تألیف و انتشار کتاب فارسی سال اول دبیرستانها با همکاری جلال همائی
- اعطای یک قطعه نشان دانش درجه اول به جلال همائی، استاد دانشگاه تهران
- پیمان نامه استخدامی جلال همائی در دانشگاه تهران
- تصدیق و تصویب شورای دانشگاه تهران با استخدام قراردادی جلال همائی، در صورت وجود اعتبار
- قرارنامه استخدام جلال همائی به سمت دبیری ادبیات کلاسهای ۵ و ۶ دارالفنون
- درخواست از استاد جلال الدین همائی برای سخنرانی در مراسم یادبود استاد ابوالحسن فروغی، بنیانگذار تربیت معلم
- موافقت شورای عالی معارف با پیشنهاد اعطای یک قطعه نشان علمی درجه سوم به جلالالدین همائی و درخواست صدور حکم آن
- درخواست معاون دانشکده حقوق و علوم سیاسی و اقتصادی دانشگاه تهران از وزارت فرهنگ برای افزایش رتبه و حقوق جلال همائی به دلیل خدمات وی در توسعة امور فرهنگی و تألیف کتابهای ادبی
- تعهدنامه جلالالدین همائی راجع به مستمری دیوانی، شهریه یا تقاعد
- درخواست رئیس دانشگاه تهران از وزارت امور خارجه برای صدور گذرنامه خدمت به نام استاد جلال همائی، به منظور شرکت وی در جشن چهارصدمین سال تأسیس دانشگاه پنجاب پاکستان
- درخواست جلال همائی از ریاست دانشکده حقوق و علوم سیاسی برای بهبود وضعیت استخدامی وی
- چند برگ شهادت نامه ارسالی به وزارت معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه برای اشاره به فضل و کمالات علمی و فرهنگی جلال همائی و رضایت از خدمات وی برای فرهنگ کشور
- حکم تفویض کرسی فنون ادبی فارسی و عربی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران به جلال همائی
- سواد خلاصه ولادت آقامیرزا جلالالدین همائی
- بخشی از پرونده استخدامی استاد جلال همائی در دانشگاه تهران
- نامه رئیس اداره حسابداری به اداره کارگزینی دانشگاه تهران برای تعیین حقوق و حق التعلیم پیمانی جلال همائی
- پیشنهاد رئیس دانشکده ادبیات به رئیس دانشگاه تهران برای بازنشسته کردن استاد جلالالدین همائی و استفاده از وی به عنوان استاد ممتاز
- قرارداد استخدامی آقامیرزا جلالالدین همائی، به سمت معلمی فارسی مدرسه متوسطه تبریز
- اقدام انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی برای گردآوری مجموعه مقالات علمی، ادبی، عرفانی و فلسفی برای بزرگداشت استاد جلال همائی و درخواست رئیس انجمن از سید محمد علی جمالزاده برای ارسال مقاله
درخواست احمد بهمنیار، فروزانفر و جلالالدین همائی از وزارت فرهنگ برای تدوین کتابی مشتمل برشرح و تحدید و تعریف اصطلاحات علمی و فنی عربی و فارسی
- شماره : ۳۹۲۳-۲۶۴
- تاریخ : ۱۳۲۶/۰۸/۱۸