مذاکرات ایران و آمریکا
معرفی کتاب
(اسناد سیاسی سفارت آمریکا در تهران از دی1331تا دی1332)
کتاب مذاکرات ایران و آمریکا (اسناد سیاسی سفارت آمریکا در تهران از دی1331تا دی1332)، دارای مقدمه ای است در بیان مذاکرات ایران و آمریکا در سال1331و1332 که بیشتر درباره نفت و با نخستوزیران وقت محمد مصدق و فضل الله زاهدی قبل و بعد از کودتای 28 مرداد رخ داد. این اسناد به سفارت آمریکا و وزارت امورخارجه آن کشور تعلق داشته و بنابر این نگاه به امور از دید آمریکاییها است. از نام افرادی که در اسناد آمده فهرستی با معرفی آنها تهیه شده و در ابتدای کتاب آمده است. و در پایان این اثر هم نمایه اعلام دیده میشود.
در پشت جلد این کتاب در معرفی آن نوشته شده که این کتاب شرحی نسبتا کامل از مذاکرات آمریکا با محمد مصدق و دولت زاهدی بر سر مناقشه نفتی برای رسیدن به توافق با بریتانیاست. این شرح به روایت یک طرف مذاکره یعنی آمریکایی هاست. ... . اسناد منتشره در این کتاب از جلد دهم مجموعه اسناد روابط خارجی آمریکا درباره ایران است.
این اسناد از یکم ژانویه1953م. برابر با 11دی1331 تا 4 ژانویه1954برابر با 13دی1332ش. تاریخ دارد. از جمله نام شخصیتهای خارجی که بسیار مشاهده میگردد لویی هندرسون سفیر آمریکا در ایران است. نام دیپلماتهای سفارت آمریکا در ایران و انگلیس و کارکنان وزارت امورخارجه آمریکا هم دیده میشود. این اسناد واسطه بودن آمریکا بین انگلیس و ایران برای حل مسئله نفت بعد از ملی شدن در ایران و شکایت شرکت سابق نفت ایران و انگلیس در دیوان دادگستری بین المللی را نشان میدهد.
از مباحث مطرح شده در اسناد تقاضای وام صد میلیون دلاری ایران از آمریکا، فروش نفت ایران، میزان خسارت وارد شده به شرکت سابق ایران و انگلیس بخاطر ملی شدن نفت، فروش نفت به آمریکا، کمک اقتصادی آمریکا، اوضاع سخت اقتصادی در ایران که از نظر دولت دکتر مصدق حاصل عملکرد بریتانیا است، مذاکره با شاه و مصدق، فعالیت حزب توده، انحلال مجلس، کودتای 28مرداد، مذاکره با زاهدی، وضعیت نفت و ایران در دوران زاهدی است.
این اسناد روابط نزدیک سفیر آمریکا با دولتمردان ایران و گزارشهای سفارت در حوادث مهم از دی سال 1331تا دی 1332 را نشان میدهد. طبق اطلاعات این اسناد کودتای 28مرداد 1332 بدون دخالت خارجی و توسط نیروهای داخل ایران رخ داده است و نقش آمریکاییها در حوادث مختلف سالهای 1331و 1332 فقط کمک برای حل مناقشه بین ایران و انگلیس در زمینه نفت و همچنین هشدار به ایران که توسط حزب توده به دامن بلوک شرق تحت حمایت شوروی نیافتد.
کتاب مذاکرات ایران و آمریکا (اسناد سیاسی سفارت آمریکا در تهران از دی1331تا دی1332)، سرویراستار: جان. پی. گلنون، ترجمه محمد آقاجری، در قالب 466 صفحه، توسط بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه در 1397، به چاپ رسیده است.