آشنایی با عوامل آسیب رسان

شامل آشنايي با عوامل آسيب رسان: سيلورفيش،شپش كتاب ،كرم كتاب و سوسك حمام است.

سیلورفیش

مشخصات ظاهري:

 حشرات باريك اندام،كوچك و بدون بال در حدود15-10 ميليمتروبعضي از انواع آنها تا 20 ميليمتر رشد مي‌كنند.اين حشرات نقره اي رنگ هستند و به آساني مي توان آنها را از روي دو شاخك و سه ضميمه موجود در دم‌شان تشخيص داد و اغلب در شب فعاليت مي كنند.

زيستگاه:

 دربسياري از ساختمان ها وجود دارند،ولي محل هاي مرطوب و انبارهاي سرد را براي سكونت ترجيح مي دهند.

خوراك:

 اين حشره مي تواند ماه‌ها بدون غذا زندگي كند،ولي اگر به‌كتاب دست يابد آن را تا قسمت داخلي عطف كتاب كه آغشته به چسب يا ژلاتين است مي بلعد،جلد كتاب را مي خورد تا به چسب آن برسد. اين حشره پروتئين،گوشت‌هاي آلوده،آرد ،كاغذ و چسب‌ها را دوست دارد.

توليد مثل:

 در مدت زماني كه جلد كتاب را مي خورد دائما" توليد مثل مي كند.فضاي تاريك پشت كتاب‌ها در قفسه ، پشت كاغذ در كشوها و محفظه ها مكان مناسبي براي تخم گذاري آنهاست.تخم‌ها پس از دو هفته،البته در صورت مساعد بودن درجه حرارت و ميزان رطوبت محيط تبديل به نوزاد مي شوند و پس از سه ماه اين نسل جديد بالغ شده،شروع به تخم گذاري خواهندكرد.

شپش کتاب

مشخصات ظاهري :

حشره ريز سفيد يا خاكستري رنگي است كه اندازه آن از نوك سنجاق تجاوز نمي كند.

زيستگاه:

اين حشرات به ويژه در تابستان و پاييز در ساختمان ها ، به تعداد زياد يافت مي شوند و پيوسته در جستجوي مكان هاي مرطوب و تاريك هستند.معمولا" در مكان هايي كه سبزيجات و يا فضولات حيوانات جمع آوري مي شود زندگي مي كنند.اين حشرات علاوه بر آنكه در كتاب‌ها پنهان مي شوند داخل كمدها،پشت ستون هاي چوبي،نزديك لوله هاي آب و فاضلاب و ساير محل هاي مرطوب نيز يافت مي شوند.

خوراك :

آ‌‌ن‌ها تقريبا" همه چيز را مي خورند.شپش كتاب قارچ‌ها ي ميكروسكوپي كتاب‌هاي كپك زده را به سلولز و ژلاتين و چسب ترجيح مي دهد و گاهي هزاران حشره در لا به لاي صفحات كپك زده يك كتاب وجود دارد. اين حشره كتان،ابريشم طبيعي و چرم را بر ساير مواد ترجيح مي دهد.

توليد مثل:

نوع ماده اين حشرات توليد مثل بدون لقاح دارند.تخم هاي آنها سفيد رنگ و بيضي شكل هستند.نوزادها به جز آن‌هايي كه فاقد بال هستند ،وقتي به حد كافي رشد كردند از تخم بيرون مي آيند.نوزادان طي رشد كردن چندين بار پوست اندازي مي كنند.تعداد دفعات پوست اندازي آن‌ها انواع مختلفي دارد،اما اكثريت آن‌ها شش مرحله پوست اندازي مي كنند.بعضي از انواع اين حشرات در سال فقط يك بار توليد مثل مي كنند،در صورتيكه انواع ديگر آن ممكن است در سال بيشتر از هشت مرتبه توليد مثل داشته باشند. اگر شرايط مهيا باشد فرايند توليد مثل آنها در كمتر از بيست و پنج روز انجام مي پذيرد.دوره زندگي اين حشرات در حدود 110 روز مي باشد.

کرم کتاب

مشخصات ظاهري:

كرم كتاب نام يك نوع كرم به خصوص نيست،بلكه اصطلاح عامي است كه به لارو(نوزاد حشره)صد و شصت نوع سوسك كه در سراسر دنيا يافت مي شود نيز اطلاق مي گردد.اين لاروها و حشرات بالغ به ندرت از مخفيگاه خود بيرون مي آيند،لذا كمتر به چشم مي خورند.طول بدن لارو در حدود يك ميليمتر است.

زيستگاه:

در انبارهاي غله و مراكز تهيه غذا رشد مي كند،تكثير مي شود و توسط كبوترها و جوندگان به ساير ساختمان ها منتقل مي گردد.اين حشرات معمولا" در كتابخانه ها شرايط مناسبي براي تكثير سريع پيدا مي كنند.

خوراك:

كاغذ،ژلاتين موجود در عكس و اسلايد

توليد مثل:

اين حشرات تخم هاي خود را در لبه كتاب‌ها مي گذارند و بيشتر لبه پاييني كه نزديك قفسه است را ترجيح مي دهند.پس از اين كه لاروها از تخم بيرون آمدند شروع به خوردن كتاب مي كنند و حفره هايي در لا به لاي صفحات و جلد كتاب به وجود مي آورند . اين حشرات نوعي ماده چسب دار از خود ترشح مي كنند كه اغلب صفحات كتاب را به يكديگر مي چسبانند.مدفوع آنها شبيه خاك نرمي است كه در حفره اي كه كنده اند و بر روي قفسه ها يافت مي شود.اين كرم‌ها تا زماني كه در مرحله دگرديسي هستند در اين حفره ها زندگي مي كنند ولي پس از شكافتن پيله،حشره بالدار خارج شده،شروع به خوردن كتاب مي كنند تا راهي به خارج بيا بند و در آنجا شروع به توليد مثل كنند.گاهي آستر لعاب مانند اين حفره‌ها طوري صفحات كتاب را به هم مي چسباند كه هنگام باز كردن كتاب،صفحات آن به شدت صدمه مي بينند.

سوسک حمام

مشخصات ظاهري:

 بدن هاي پهن و كشيده قهوه اي يا سياهرنگ دارند و بيش از هزار نوع از اين موجود در سراسر جهان وجود دارد.خوشبختانه فقط پنج نوع از سوسك هاي حمام به مواد كتابخانه علاقه دارند.

زيستگاه:

 بيشتر انواع آن خاص مناطق استوايي و نيمه استوايي است.درجاهاي كثيف و مرطوب و داراي دماي بالا زندگي مي كنند و حامل كثافات و آلودگي ها هستند و در طول روز در ميان شكاف ها و ترك هاي اجسام و ديواره ساختمان ها پنهان مي شوند و شب هنگام براي حمله بيرون مي آيند.

خوراك:

چسب،سريش،كاغذ و پارچه خوراك هاي مناسبي براي اين آفت هستند.اين حشرات از پارچه و كاغذ عطف كتاب شروع به خوردن مي كنند تا به كاغذ كتاب برسند،ولي به ندرت به قسمت دروني جلد و صفحات كتاب رخنه مي كنند.اين حشرات مايع سياه رنگي ترشح مي كنند كه سبب لك شدن مواد مي گردد.

توليد مثل:

جنس ماده سوسك حمام تخم خود را درون كيسه اي كه در بدنش وجود دارد حمل مي كند تا به جاي مناسبي كه غذا،زباله و چيزهاي ديگر در دسترس باشد و درجه حرارت و رطوبت محيط نيز مناسب باشد برسد.در اين محل است كه تخم ريزي مي كند تا تخم پس از طي زمان لازم به سوسك تبديل شود.