منتخبی از اسناد فوتبال ایران، به مناسبت برگزاری جام ملت های آسیا در قطر

مقدمه

نمایشگاه مجازی منتخبی از اسناد فوتبال ایران به­ مناسبت برگزاری جام ملت­های آسیا در قطر (دی و بهمن 1402ش.)

در منابع اطلاعات دقیقی درخصوص تاریخ آشنایی ایرانیان با فوتبال وجود ندارد، اما گفته شده مؤسسات و مدارس خارجی، به ­ویژه انگلیسی­ های حاضر در ایران اواخر قاجار برای نخستین بار در کشور ما فوتبال بازی کردند و مردم نیز در ادامه توجه به این ورزش به مرور به آن علاقمند شدند. در ابتدای سده چهاردهم هجری باشگاه­ های ورزشی در روند فعالیت خود توجه به این ورزش را نیز در محور کار خود قرار دادند و بدین ترتیب اولین مجموعه­ های فوتبالی در ایران شکل گرفت. بر اساس اسناد تاریخی از اولین باشگاه ­های تشکیل شده در کشور می­توان به کلوپ تهران اشاره کرد که در سال 1299ش. تأسیس شد.

در سال 1305ش. با دعوت شورای عالی ورزش قفقاز و اعتبار اختصاصی هیئت وزراء فوتبالیست­ های ایران به بادکوبه اعزام شدند و سه بازی در آنجا انجام دادند که ایران نخستین رقابت را به حریف خود واگذار کرد. این تیم در حقیقت در برگیرنده ستارگان فوتبال ایران تا سال 1314ش. بود.

در سال1308ش. و با دعوت ایران تیمی از شوروی به تهران وارد و با فوتبالیست ­های ایرانی در زمین دانشسرا در شمال دروازه دولت مسابقه داد. دولت از محل مخارج غیرمترقبه یک هزار و پانصد تومان بودجه به ورود فوتبالیست­ های شوروی اختصاص داد.

در سال 1320ش. افغانستان از ایران دعوت کرد تا در مسابقات برگزار شده به‌مناسبت استقلال این کشور شرکت کند. جوانان ایران در بحبوحة جنگ جهانی دوم و بدون حضور شماری از هم ­تیمی­ های نظامی­ خود به کابل اعزام شدند. دو تیم در شرایطی با حضور محمدظاهر شاه، پادشاه وقت آن کشور، در مقابل ده هزار تماشاگر با هم رو در رو شدند که ایران در آن روز به اشغال متفقین درآمد. در آمار رسمی فیفا از آمار رقابت­های تیم ملی این بازی به‌عنوان نخستین بازی بین­ المللی ایران ثبت شده است.

با پایان اشغال ایران و بازگشت شرایط عادی زمینه­ های پیشرفت فوتبال آغاز شد. ایران به عضویت فیفا درآمد. بازی­های آسیایی 1329 ش. در دهلی­نو نخستین رقابت بین­ المللی و معتبری بود که تیم ملی فوتبال ایران در آن شرکت کرد و موفق شد تا مرحله نهایی پیش رفته و مدال نقره رقابت­ها را از آن خود کند.

ایران تاکنون بارها در تورنمنت‌های بین­ المللی و معتبر فوتبال جام جهانی، رقابت ­های المپیک، جام ملت­ها و بازی­های آسیایی شرکت کرده است. نخستین حضور ایران در جام ملت­های آسیا در سال 1347ش./ 1968م. رقم خورد که به میزبانی ایران برگزار می­شد و تیم ایران عنوان نخست رقابت­ ها را از آن خود کرد. ایران تا کنون سه بار قهرمان فوتبال آسیا شده است.

به مناسبت برگزاری رقابت ­های جام ملت­های آسیا  در قطر اداره ­کل خدمات آرشیوی (اداره ارتباطات ­آرشیوی) منتخبی از اسناد فوتبال ایران را در 20 عنوان و 28  برگ در وبگاه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تقدیم علاقمندان کرده است.