پژوهشگر، فاضل گرانقدر و عضو محترم هیات علمی پژوهشکده اسناد به دیار باقی شتافت

انالله و انا الیه راجعون

با کمال تأسف استاد گرامی جناب دکتر محسن جعفری‌مذهب از استادان و محققان توانا و صاحب‌نام رشته تاریخ دار فانی را وداع گفته است. با عرض تسلیت به‌همسر و فرزندان و دیگر بازماندگان ایشان و با آرزوی غفران الهی برای این عزیز از دست رفته، پیشینه تحصیلات و رئوس فعالیت‌ها و آثار علمی و آموزشی ایشان (بر اساس پروفایل این سعید فقید در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران) تقدیم می‌شود:

«محسن جعفري مذهب

عضو هيئت علمي سازمان اسناد و كتابخانه ملي ايران

متولد رشت: 1 بهمن 1336/ 21 ژانويه 1958

كارشناسي تاريخ: دانشگاه تهران 1368

كارشناسي ارشد تاريخ: دانشگاه مشهد 1373

دكتراي تاريخ: دانشگاه شهيد بهشتي 1385

تدريس و پايان نامه

مركز آموزش عالي كتابداري، دانشگاه شهيد بهشتي، دانشگاه الزهرا، دانشكده ادبيات دانشگاه تهران، دانشگاه امام خميني، وزارت آموزش و پرورش

علايق پژوهشي

تاريخ ايران در دوره مغولان و تيموريان، آسياي مركزي، اسناد فارسي، نسخه هاي خطي، نسخه شناسي، سكه شناسي

همكاري پژوهشي

با دائره المعارف بزرگ اسلامي، دانشنامه جهان اسلام، كتابخانه مجلس شوراي اسلامي، مركز پژوهشي ميراث مكتوب، موسسه تاريخ معاصر ايران، صدا و سيما

همكاري نگارشي

با نشريات ميراث جاويدان، آينه ميراث، كتاب ماه تاريخ و جغرافيا، نامه بهارستان، فصلنامه كتاب، گنجينه اسناد، ...

همايش ها

همايش بين المللي ايران و جنگ جهاني دوم، دفتر مطالعات سياسي و بين المللي وزارت امور خارجه، تهران، 3/7/1378، سخنران

همايش بين المللي روابط خاور ميانه و آسياي مركزي، دفتر مطالعات سياسي و بين المللي وزارت امور خارجه، انجمن فرانسوي مطالعات آسياي مركزي و انستيتو ابوريحان بيروني ازبكستان، تاشكند: 1999، سخنران

همايش مقدماتي نسخه شناسي، كتابخانة مجلس شوراي اسلامي، تهران: 1379، سخنران

همايش ايران و دشت قپچاق، دفتر مطالعات سياسي و بين المللي وزارت امور خارجه، تهران 1383، سخنران

همايش فرهنگ و تمدن ايران عصر ايلخاني، تبريز، دانشگاه تبريز،28/2/1384، عضو هيئت علمي و سخنران

همايش حماسة فتح قشم و هرمز، 10 و 11 اسفند 1384، بندر عباس، سخنران

همايش بين المللي آسياي مركزي: گذشته، حال و آينده، دانشگاه تهران 17 و 17 اسفند 1384، سخنران

همايش سعدي شناسي، شيراز، 1 ارديبهشت 1386

پيش همايش عكس تاريخي ايران، سازمان اسناد و كتابخانه ملي ايران، 24 بهمن 1386

همايش نسخه شناسي فارسي، وين، اتريش، 1 – 5 مهر 1387

همايش فرهنگ و تمدن اسلام و ايران (ويژه رياضيات و ستاره شناسي) تهران 17 تا 19 آذر 88

جشنواره بين المللي راه ابريشم تهران 19 دي 88

گزيده آثار علمي

پايان نامه

پايان نامة كارشناسي ارشد تاريخ :

"ايران در آستانة يورش مغولان" دانشگاه فردوسي مشهد، 1373، استاد راهنما: دكتر ابوالفضل نبئي، استاد مشاور: دكتر شيرين بياني

پايان نامة دكتراي تاريخ :

"استقرار تشيع در حكومت سربداران" دانشگاه شهيد بهشتي، 1385، استاد راهنما: دكتر علي بيگدلي، استادان مشاور: دكتر شيرين بياني، دكتر عطاءالله حسني

هدايت پايان نامه

كارشناسي ارشد تاريخ دانشگاه الزهرا، مسيحيت در عصر مغولان، مريم حاجي اسماعيل شيرازي، 1383: استاد مشاور

كارشناسي ارشد تاريخ دانشگاه الزهرا، بودائيان در ايران عصر مغول، الهام محمدي كنجاني، 1386 : استاد مشاور

كارشناسي ارشد تاريخ دانشگاه بين المللي امام خميني قزوين، نهاد آموزش در عصر ايلخانان، معصومة ملاحسني: استاد مشاور

كارشناس ارشد تاريخ تمدن دانشكده الهيات، بررسي اوضاع مذهبي گيلان از قرن سوم تا هفتم هجري، زليخا غفاري رودسري، 1389، استاد راهنما

كارشناس ارشد تاريخ دانشگاه الزهرا، بازتاب تحولات سياسي - فكري فاطميان مصر بر مسكوكات تا پايان خلافت المستنصر بالله، خانم نجيبه عبدي، 1389، استاد مشاور

كارشناس ارشد باستانشناسي دانشگاه تهران، بررسي سكه هاي سلجوقي در كتابخانه و موزه ملي ملك، خانم قلي زاده، 1390- ... ، استاد مشاور

كتاب

تاريخ شناسي محسن جعفري مذهب و ديگران، تهران: وزارت آموزش و پرورش، 1385

مقالات

نگاهي به اسناد فراماسونري جعفر شريف امامي: مقدمات تشكيل و تعطيل لژ بزرگ ايران، تاريخ معاصر ايران، كتاب دوم، بهار 1369

نامه پيامبر به خسرو پرويز، وقف ميراث جاويدان، شمارة4، زمستان 1372

اتسز ابن اوق، دائره المعارف بزرگ اسلامي، ج 6 ، 1373

شبه خليفه علوي: علاء الملك ترمذي، وقف ميراث جاويدان، شمارة 5 ، بهار 1373

اتهام فراخواني مغولان، وقف ميراث جاويدان، شمارة 7، پاييز 1373

سكه ها، آيينه گذشته ها، تاريخ شناسي (كتاب درسي دوره پيش دانشگاهي) 1374

عضدالدوله ديلمي و روپيه هندي، آيينه پژوهش، شمارة 32، خرداد- تير1374

معماري اسلامي چين در مسير جاده هاي ابريشم، وقف ميراث جاويدان، شمارة 17،

مشكل رو و پشت سكه هاي اسلامي، باستانشناسي و تاريخ، شمارة 21-22

اطلس تاريخ اسلام، كتاب ماه تاريخ و جغرافيا، شمارة 5، دي 1376

استر آبادي، ميرزا مهدي، دايره المعارف بزرگ اسلامي، ج 8

دفاتر ثبت ايران در دفتر خاقاني، كتاب ماه تاريخ و جغرافيا، شمارة 11، شهريور 1377

آثار وقفي تركيه، وقف ميراث جاويدان، شمارة 22، تابستان 1377

كتاب مقدس سن لويي در اصفهان، كتاب ماه تاريخ و جغرافيا، شمارة 13، آبان 1377

ويژگيهاي بازرگاني خليج فارس در پرتو يافته هاي نوين سكه شناسي، پيام بانك، شمارة 174- 175 – 178- 179- 180 – 181- 182، شهريور – آذر 1377

بازرگانان هندي و سقوط صفويه، كتاب ماه تاريخ و جغرافيا، شمارة 17، اسفند1377

اسلام در تبت بام دنيا، وقف ميراث جاويدان، شمارة 23- 24، پاييز – زمستان 1377

قرآن در چين، ترجمان وحي، شمارة 4، زمستان 1377

گيلان بروايت پدرو تيشيرا، فرهنگ گيلان، شمارة 1، زمستان 1377

چاپخانه داران مسلمان در آسياي ميانه دوره تزاري، مطالعات آسياي ميانه و قفقاز، شمارة 25، بهار1378

فهرست مشترك نشريات فارسي در كتابخانه هاي بريتانيا، رسانه، س10، شمارة 1، بهار 1378

تاريخ جنبشها و تكاپو هاي فراماسونگري، كتاب ماه تاريخ و جغرافيا، شمارة 22، مرداد 1378

فهرست مشترك نشريات فارسي، عربي، آذربايجاني، و تركي عثماني در كتابخانه هاي جمهوري آذربايجان، رسانه، س10، شمارة 3، پاييز 1378

ميرزا شاهرخ و عصر او، كتاب ماه تاريخ و جغرافيا، شمارة 28، بهمن

ايرانيان در تبت، پيمان، شمارة 9 -10، پاييز - زمستان 1378

افندي، دائره المعارف بزرگ اسلامي، ج 9، 1379

اكنجي، دائره المعارف بزرگ اسلامي، ج 9، 1379

جهان نما: سير تاريخي اطلس، كتاب ماه تاريخ و جغرافيا، شمارة 30، فروردين 1379

علل اقتصادي جدايي ايران و توران، تاريخ روابط خارجي، شمارة 2، بهار 98

گورنبشته هاي شيبانيان، نشر دانش، س 1 شمارة 1، بهار 1379

نخستين فرمان فارسي ايلخانان، وقف ميراث جاويدان، شمارة 29، بهار 1379

صوفيان شوروي، جهان كتاب، شمارة 103- 104، تير 1379

به ياسا رسيدگان در عصر ايلخاني، كتاب ماه تاريخ و جغرافيا، شمارة 33، تير 1379

پايزه، دانشنامه جهان اسلام، ج 5، پاييز1379

بخش ايران از : سفرنامه لودوويكو وارتما، كتاب ماه تاريخ و جغرافيا، شمارة 37- 38، آبان و آذر 1379

گنجينه مهر هاي استوانه اي داي سوكه كاواتا ، موزه ها، شمارة 25، پاييز1379

فتح ارمنستان بدست اردوي مغول، پيمان، شمارة 15- 16- 17، بهار - تابستان - پاييز 1379

بايسته ها، نامه بهارستان، شمارة 2، پاييز - زمستان 1379

اندخوي، دائره المعارف بزرگ اسلامي، ج10،1380

انوري، دائره المعارف بزرگ اسلامي، ج10، 1380

سفر به گيلان در آستانه جنگ جهاني اول، فرهنگ گيلان، شمارة 9 -10، بهار - تابستان 1380

عربستان در منابع چيني، وقف ميراث جاويدان، شمارة 33 - 34، بهار - تابستان 1380

جديدي گري در آسياي ميانه، كتاب ماه تاريخ و جغرافيا، شمارة 48، مهر 1380

ناوگان گمشده قوبيلاي خان، موزه ها، شمارة 28، تابستان - پاييز 1380

نشريات آسياي ميانه پيش از دولت سوسياليستي، رسانه، س 12، شمارة3، پاييز1380

سند شناسي اردوي زرين، كتاب ماه تاريخ و جغرافيا، شمارة 51 - 52، دي - بهمن 1380

سالهاي بحران در بخارا، جهان كتاب، شمارة 139- 140، بهمن 1380

يادداشتي دربارة عبارت كاغذ شرقي، نامه بهارستان، شمارة 4، پاييز- زمستان 1380

بحرانهاي پيش رو در آسياي ميانه، جهان كتاب، شمارة 145- 146، ارديبهشت 1381

استعفاي قيصر و تعطيلي كتابخانه ملي آلمان، خبرنامه انجمن كتابداري، س 1، شمارة 2، ارديبهشت1381

امپراتوري مغول در ايران، رشد آموزش تاريخ، س3، شمارة 9، بهار 1381

مطالعات مغول شناسي در ژاپن، كتاب ماه تاريخ و جغرافيا، شمارة 56 و 57، خرداد و تير 1381

كوچ روان و يكجا نشينان، كتاب ماه تاريخ و جغرافيا، شمارة 58- 59، مرداد - شهريور 1381

يادي از صحافان ماوراءالنهر، نامه بهارستان، شمارة 5، بهار- تابستان1381

شاگردان آن بناي اصفهاني، موزه ها، شمارة 31، تابستان 1381

تاريخ سياسي و نظامي سلجوقيان، كتاب ماه تاريخ و جغرافيا، شمارة 60، مهر 1381

تاريخچة پول كاغذي در شرق، رشد آموزش تاريخ، شمارة 10، پاييز 1381

اطلس، دائره المعارف كتابداري و اطلاع رساني، ج 1، زمستان 1381

سفرنامه ميكله ممبره، كتاب ماه تاريخ و جغرافيا، شمارة 66 - 67، فروردين - ارديبهشت 1382

مدارس دوره عثماني، كتاب ماه تاريخ و جغرافيا (ويژه نامة صفويه)، ش 68 - 69، خرداد - تير 1382

گرجستانات در اسناد عثماني، كتاب ماه تاريخ و جغرافيا (ويژه نامة صفويه)، شمارة 70 - 71، مرداد - شهريور1382

اوضاع اقتصادي رشت در آخرين سالهاي حكومت ناصرالدين شاه، فرهنگ گيلان، شمارة 17و 18، بهار و تابستان1382

عكسهاي تاريخي ماوراءالنهر، موزه ها، شمارة 35، تابستان 1382

خزران: در سايه روشن تاريخ، جهان كتاب، شمارة 175، آبان 1382

تاريخ نشري، كتاب ماه تاريخ و جغرافيا، شمارة 75 - 76، دي و بهمن 1382

سفرهاي علمي ابن عساكر در ايران، تاريخ اسلام، شمارة 15، پاييز 1382

صحافي چيني (يافته هاي دون هوانگ در تركستان شرقي)، نامة بهارستان، شمارة 7 و 8 ، بهار تا زمستان 1382

قيمت گذاري نسخه هاي خطي، نامة بهارستان، شمارة 7 و 8، بهار تا زمستان 1382

اصطلاحات معماري در بوسني، وقف، ميراث جاويدان، شمارة 43 و 44، پاييز و زمستان 1382

شهبندري عثماني در رشت، فرهنگ گيلان، شمارة 19 و ،20 ، پاييز و زمستان 1382

كهن ترين اشاره دربارة فراماسونري در ايران، رشد آموزش تاريخ، س 5، شمارة 14 زمستان 1382

بحران دهة نود در نسخه هاي خطي، آينة ميراث، شمارة 23، زمستان 1382

سفرنامه اي كهن از يهوديان شرق: سفرنامه بنيامين تودلايي، كتاب ماه تاريخ و جغرافيا، شمارة 77 – 78 ، اسفند 82 – فروردين 83

بازي بزرگ: روسيه و انگلستان در آسياي مركزي، جهان كتاب، شمارة181 ارديبهشت 1383

داستان روشنفكري در ماوراءالنهر ، جهان كتاب شمارة 182 خرداد 1383

دايه گزيني به گزارش يادداشتهاي كنارة كتاب، فصلنامة فرهنگ مردم، شمارة 7 و 8، بهار 1383

كاشغر: دروازة غربي چين، بخارا شمارة 36 ، تير 1383

رستم دستانم آرزوست، كتاب ماه تاريخ و جغرافيا، شمارة 81 - 83 ، تير - شهريور 1383

بر زوال ملك مستعصم، كتاب ماه تاريخ و جغرافيا، شمارة 81-83 تير – شهريور 1383

كتابخانه مير معزالدين قزويني آيينه ميراث شمارة 25 تابستان 1383

پارچه هاي دو هزار ساله ايراني موزه ها شمارة 39 تابستان 1383

در ايران و بخارا ، جهان كتاب شمارة 186 مهر 1383

تاريخ اوروچ بيك كتاب ماه تاريخ و جغرافيا شمارة 84 مهر1383

تركستان شرقي در رقابت روسيه، انگلستان، چين و عثماني، جهان كتاب، شمارة 187 ، آبان 1383

مخطوط بعد مطبوع آيينه ميراث، شمارة 26، پاييز 1383

معجم الادبا، جهان كتاب، شمارة 189 دي 1383

اميدوار به شفاعت بي بي مريم: پر رافائل دومان كتاب ماه تاريخ و جغرافيا، شمارة88 - 89 ، بهمن و اسفند 1383

ساليابي نسخه هاي بدون تاريخ بر اساس واترمارك نامه بهارستان، شمارة 9 و 10، بهار تا زمستان 1383

نسخه هاي آزمايشگاهي نامه بهارستان شمارة 9 و 10 ، بهار تا زمستان 1383

تازه قانون : ترجمة "موعظة سركوه" از انجيل متي فرهنگ گيلان، ش 23 و 23، پاييز و زمستان 1383

فهرست نويسي : تنها يكبار، آيينه ميراث، شماره 27، زمستان 83

اقيانوس هند، درياچه پرتغالي پژوهشنامه خليج فارس شمارة 1، ضميمه كتاب ماه تاريخ و جغرافيا، شمارة 82، ارديبهشت 1384

واپسين ايلخان، خلاصه مقالات همايش فرهنگ و تمدن ايران عصر ايلخاني، تبريز ارديبهشت 1384

از لابلاي يادداشتها كتاب ماه كليات شمارة89 ارديبشت 1384

منابع ارمني يورش مغولان، كتاب ماه تاريخ و جغرافيا، ش 94 و 95 ، مرداد و شهريور

ايرانيان و تركان، جهان كتاب، شمارة، 197شهريور 1384

از حضرت عبدالعظيم تا نياوران، يادنامه آقاي اشكوري، پيام بهارستان ش 54 آذر 1384

آذربايجان در دوره مغولان، كتاب ماه تاريخ و جغرافيا ش 96 آذر 1384

يوسف و زليخاي نامدار : ترجمه اي مستعار از تورات، نامه انجمن، ش 19، پاييز 1384

ذيل مجمع الانساب شبانكاره اي آيينه ميراث شمارة 30 و31 پاييز و زمستان 1384

سفرها و سفرنامه هاي برادران شرلي، كتاب ماه تاريخ و جغرافيا، ش 99-100، دي و بهمن 1384

مناسبات ايران و عثماني در سال هاي پاياني حكومت صفوي كتاب ماه تاريخ و جغرافيا » اسفند 1384 و فروردين و ارديبهشت 1385 - شماره 101 و 102 و 103

مهرهاي مالكيت، آينة ميراث، بهار 1385

دربارة "هزار سال بزي"، نامة فرهنگستان، شمارة 29، بهار 1385

ميرزاحسن عكاسباشي، كازرونيه (دفتر دوم) تهران: نشر كازرونيه 1385

منابع ابن خلدون براي تاريخ مغول و تاتار، آينة ميراث، ش 36و 37، بهار و تابستان 1385

علويان طبرستان ، ديلمان و گيلان معارف ش 64 و 65 ، فروردين – آبان

وام واژه هاي فارسي در مغولي يادنامه دكتر نوايي، تهران: نشر نوگل

عصر انقلاب در ماوراءالنهر جهان كتاب ، ش 212 و 213 آذر و دي

بيان النجوم آينة ميراث، ش 33 و 34، تابستان و پاييز 1385

نسخه هاي خطي ميروند، ما هنوز در خوابيم: بررسي فراهم آوري نسخه هاي خطي در گفت وگو با دكتر محسن جعفري مذهب، آيندة نو، شنبه 5 اسفند 1385، سال اول شماره147

عدل ختايي، نامه انجمن سال هفتم، شماره چهارم، زمستان 1385

چاو، دانشنامه جهان اسلام، جلد 11، 1386

مناسبات ايران و عثماني در سالهاي پاياني حكومت صفوي، كتاب ماه تاريخ و جغرافيا، ش 101 تا 103، اسفند 1385 و فروردين و ارديبهشت 1386

يكشاهي كور، گيله وا، ش 94 ، ارديبهشت و خرداد 1386

قند پارسي در ديار روم، جهان كتاب، ش 216 و 217، ارديبهشت – خرداد 1386

انجامه هاي ارمني سده هاي سيزدهم و چهاردهم ميلادي/هفتم و هشتم هجري، پيمان، ش 39، بهار 1386

پول كاغذي در دوره مغولان چين، خانم لو هوا و محسن جعفري مذهب، فصلنامه بررسي هاي نوين تاريخي، سال سوم، شماره 3 ، بهار 1386

تباني نامه، گنجينه اسناد بهار 1386

منابع ابن خلدون براي تاريخ مغول و تاتار، آينة ميراث، ش 36 و 37، بهار و تابستان 1386

جهان نسخه هاي خطي فارسي فصلنامة كتاب، ش 70، تابستان 1386

سه رساله دربارة ته نقش (واترمارك/ فيليگران)، گنجينة اسناد، ش 66، تابستان 1386

گنجينة سماكو: يادداشتي قديمي گزارش ميراث آذر و دي 1386

تاشكند جهان كتاب دي و اسفند 1386

اختصارات در نسخه هاي خطي گزارش ميراث ش 17 و 18 ، بهمن و اسفند

بررسي دلايل ارتباط نداشتن جديديان ماوراءالنهر با مشروطه خواهان ايران ايران و مطالعات منطقه اي: آسياي مركزي (مجموعه مقالات همايش)، تهران: موسسه تحقيقات و توسعه علوم انساني، 1386

سعدي در خندق طرابلس دانشنامه فارس 21/2/1387

نتيجه گيريهاي عرفي و عقلي در تاريخ، مزدك نامه، 1387

سكه شناسي و تصحيح متون آيينه ميراث ش 42، پاييز 1387

پژوهش هاي تاريخي تركي‌ـ ‌ايراني سده‌هاي مياني، گزارش ميراث، شماره بيست و هفت و بيست و هشت، آذر و دي 1387

كتابيه: سفرنامه كتابي وين، فصلنامه كتاب، شماره 76 ، زمستان 87

سكه هاي اسلامي در انگلستان سده سيزدهم (هفتم هجري) مزدك نامه، جلد 2، تير 1388

سالهاي بدون صدراعظم، گنجينه اسناد شماره 74 ، تابستان 1388

صفات كاينات نامه بهارستان، سال10 (1388)، دفتر 15

آرشيوها و كتابخانه هاي ازبكستان، مزدكنامه جلد 3، تير 1389

تاريخ انساني توليدات علمي انشاء و نويسندگي شماره 5، 1389

جامع التواريخ (تاريخ سلاطين خوارزم) گزارش ميراث شماره 39 خرداد و تير 1389

درياي گيلان، مازندران، و تبرستان گيله وا دي – اسفند 1389

ابن بطوطه و سربداران آفرين نامه دكتر رياحي، بنياد دكتر محمود افشار 1389

اقيانوس هند، درياچه پرتغالي پژوهشنامه خليج فارس شمارة 1و 2 ،1390

چكيده هاي خليج فارس، پژوهشنامه خليج فارس شمارة 1و 2 ،1390

ويژگيهاي بازرگاني خليج فارس پژوهشنامه خليج فارس شمارة 1و 2 ،1390»