25 دی ماه 1312،سالروز تصویب قانون جدید تشکیل دیوان محاسبات کشور
مقدمه
حفظ حساب اموال و دارایی ، یکی از نیازهای اساسی انسان اجتماعی است که در ایران نیز از زمان هخامنشیان مورد توجه و نظام مالی تقریبا منظمی برای محاسبات، مورد استفاده قرار گرفت. در اسلام هم برای امور حسابرسی مقام هایی مانند حاسب، قاسم یا عامل زکات پیش بینی شده بود؛وجود دیوان استیفا در همة حکومت های اسلامی خود شاهدی براین مدعاست. در دورة قاجار با تدبیر امیرکبیر نخستین وزارتخانه مالیه تأسیس شد، ولی تا زمان به ثمر نشستن مشروطه و طرح موضوع دیوان محاسبات، کنترل و نظارت خاص بر بودجه وجود نداشت. در زمان تدوین قانون اساسی مشروطه نگاه ویژه ای به امر کنترل و نظارت بر دخل و خرج کشور معطوف شد و سه اصل از اصول قانون اساسی را به امرنظارت و ایجاد دیوان محاسبات اختصاص دادند.
در مجلس دوم تأسیس دیوان محاسبات طبق اصول 101 تا 103 قانون اساسی مشروطه و متمم آن به تصویب مجلس رسید. در سال های بین 1258 تا 1286ش. دیوان ماهیت کاملی یافت. دیوان محاسبات در سال 1302ش. منحل شد؛ اما در سال 1312ش. برای بار دوم راه اندازی شد، در ساختار جدید آن سه شعبه مستشاری در نظر گرفته شده بود و رئیس شعبه نخست رئیس دیوان نیز به شمار می رفت. در این دوره یک مدعی العموم(دادستان) و تعدادی وکیل نیز پیش بینی شده و دیوان زیر نظر وزارت مالیه به کار خود ادامه می داد.
از 1313 تا 1352ش. تقریبا دیوان محاسبات با همین ساختار اداره می شد تا اینکه در سال 1352ش. قانون دیوان مورد تجدید نظر قرار گرفت.
با پیروزی انقلاب اسلامی، در سال 1361ش. قانون جدیدی برای دیوان محاسبات کشور تدوین شد که طبق آن دیوان از وزارت امور اقتصادی و دارایی جدا شده و زیر نظارت مستقیم مجلس شورای اسلامی قرار گرفت.
اداره کل خدمات آرشیوی(گروه ارتباطات آرشیوی) به مناسبت روز 25 دی ماه، سالروز تصویب قانون جدید دیوان محاسبات در سال 1312ش. نمایشگاهی متشکل از منتخب اسناد موجود در آرشیو ملی با موضوع دیوان محاسبات را به علاقمندان تقدیم می کند.
- مکاتبة بنگاه کارپردازی کل کشور با وزارت دارایی درخصوص اقدامات انجام شده به منظور تهیه محل مناسب برای استقرار دیوان محاسبات و راه حل های پیشنهادی آن بنگاه و درخواست اعلام نظر آن وزارتخانه در این خصوص جهت اقدام لازم
- بخشنامة وزارت مالیه به اداره محاسبات وزارت پست و تلگراف درخصوص لزوم کسب تکلیف از دیوان محاسبات و ادارة بودجه در امور مربوط به اسناد محاسبات، خرج ، بودجه و اعتبارات
- ابلاغیه وزارت مالیه، با موضوع ملغی شدن مواد۱۸،۱۷،۷ و ماده ۱۲ نظامنامة دیوان محاسبات و افزودن ماده ۷ اصلاحی به آن
- ابلاغ رونوشت مصوبة هئیت وزیران، درخصوص پرداخت کمک هزینة به رئیس دیوان، مستشاران و دادستان دیوان محاسبات از محل اعتبار بودجة وزارت دارایی
- بخشنامة وزارت مالیه به ادارة مالیه درخصوص ارسال صورت حساب و اسناد خرج بلدیه در ماه های اولیه سال ۱۳۱۴ش. به دیوان محاسبات به منظور رسیدگی
- بخشی از آیین نامة دیوان محاسبات
- ابلاغ اصلاحیه ماده ۲۲ نظامنامه دیوان محاسبات
- دستور ریاست وزراء به وزارت مالیه درخصوص تشکیل کمیسیونی برای تجدید نظر در قانون محاسبات عمومی مصوب ۱۳۲۹ق.
- اعلام حکم مجلس شورای ملی و ابلاغ وزارت مالیه به عموم اعضاء دیوان محاسبات درخصوص منع نوشتن مطالب شخصی روی کاغذ و پاکت اداری به همراه تعهد کارکنان به اجرای آن
- بخشی از قانون دیوان محاسبات مملکت ایران
- مقررات و تشکیلات دیوان محاسبات
- بخشنامة وزارت مالیه به اداره کل مراسلات و ضبط درخصوص ابلاغ نمونه امضای میرزا شمس الدین خان جلالی رئیس و سیدمصطفی خان کاظمی مدعی العموم جدید دیوان محاسبات
