جلسه دبیران شورای امر به معروف و نهی از منکر دستگاه های اجرایی استان فارس در مرکز فارس برگزار گردید

برای مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس افتخاری است که امروز میزبان دبیران محترم ستاد امر به معروف و نهی از منکر ادارات استان فارس است. مقدم همة عزیزان را ، به ویژه برادر گرامی جناب آقای سلیمان مهدوی دبیر ستاد گرامی می­داریم.

از امر به معروف و نهی از منکر بسیار سخن گفته­اند و در این مقوله کتاب و مقالات بسیاری نگاشته شده است تا همگان از خرد و کلان، این گوهر تابناک اندیشه اسلامی را باز شناسند؛ گوهری که براساس مبانی اعتقادی مسلمانان اعم از کلامی، اصولی و فقهی راهبرد درخشنده و ماندگار دین ماست. چنانکه رابطة خداوند و انسان و نیز انسان با انسان بر اساس همین اصول تبیین و تعریف می­شود. خداوند متعال در قرآن کریم انسان­ها را به "معروف" امر می­فرماید؛ امر به عبادت، امر به گرایش به زیبایی، امر به حسن خلق،  به عدالت، به تقوی،  به پرهیزگاری، به گذشت و بخشش، به احترام به بزرگان و والدین،  به صبوری و شکیبایی، به امید، به سعادت، به روشنایی، به تعقل، به حکمت، به عفت، به راستگویی، به سخن درست گفتن و البته امر به درست سخن گفتن         "وقُولُوا لِلنّاس حُسنا" (بقره:83).

و در جایگاه هایی نیز مردمان را از انجام برخی کردارها نهی می­فرماید ، همچون نهی از ربا، زنا، فسق، دروغ، غیبت، ظلم، میگساری، زشتی، پلیدی، عداوت و کفر.

و بدین سان خداوند اراده و عنایت فرمود و در آیاتی مکرر "امر به معروف و نهی از منکر" را به عنوان فریضه­ای کارگشا به انسان تکلیف نمود.

و بدین گونه، مؤمن مسلمان این افتخار را یافته است که در ادامة آموزه­های الهی و قرآنی و با تأسی به سیرۀ پیامبر اعظم و امامان معظم، به ترویج زیبایی­ها و نهی از زشتی­ها بپردازد؛ در هر عرصه و کرانه­ای؛ تا جهانی توحیدی ساخته شود؛ سرشار از کرامت و عزّت؛ لبریز از خداوندگار مهر و نور؛  پرمایه از مهر و دوستی؛ سرشار از اختیار و آزادی برای برگزیدن خوبی­ها و دوری­ جستن از بدی­ها.

بر اساس آموزه­های دینی ما؛ مرتبه قلبی و زبانی امر به زیبایی و نهی از زشتی تکلیف مؤمن است؛ مؤمن مسئول و ناظر. مرتبه قلبی برای برخورد با افراد و مرتبه زبانی برای فرد و جامعه و البته در صورت ضرورت و تأثیر مرتبه عملی؛ که بیشتر به عهده حاکمان است.

در اندیشه اسلامی، انسان مطلوب، انسانی است که هم صالح است و هم مصلح و بر همین اساس، عافیت طلبی و بی مسئولیتی از سوی مؤمنان راستین به کناری گذاشته شده است.

اما برای اصلاح وضع موجود؛ باید خود صالح بود و برای تأثیر، باید جاذب بود. و شاید حافظ شیرازی ، در برخورد با امر به معروفی که صالح نبوده  و زبان لین نداشته و او را آزرده است ،سروده است که:

و بدین قیاس باید دانست که آمر به امر معروف، مطلوب خویش را نه از طریق استنباط و جبهه گیری که از طریق استفهام و جذب مخاطب به دست خواهد آورد و از این رو تأثیر آن بر دیگران نه اجباری، بلکه اقناعی خواهد بود.

امروز ما نیازمند معرفت و معنویتیم؛ چرا که فرهنگ معنویت گرایی، فرهنگ خدا ناظری و خدا حاضری را به ارمغان می آورد که در نتیجه آن، افراد کارآمدتر، زیبا اندیش­تر، عاشق پیشه­تر و مؤمن­تر می­شوند؛ و در این فضا معروف مفروض می­شود و منکر معزول.

اهمیت نظارت عمومی ، امر به معروف و نهی از منکر در اسلام به اندازه­ای است که به فرمودة امام باقر (ع)       " واجبات الهی با امر به معروف و نهی از منکر بر پا داشته می­شود، در پرتو آن راه­ها امنیت پیدا می­کنند، راه درآمدهای حلال هموار می­­شود، از ستم جلوگیری می­شود، زمین آباد می­گردد، از دشمنان انتقام گرفته می­شود و امور اصلاح می­گردد" (اصول کافی/ جلد 5: 56).

آثار فراوانی که بر چنین نظارتی مرتبت می­شود؛ نشان دهندة دامنه بسیار گستردۀ امر به معروف و نهی از منکر است. و بدین ترتیب، در صورت تدوین برنامة قابل سنجش و راهبردی امر به معروف و نهی از منکر، به مثابه قدرتی مدنی و غیر رسمی، با تکیه بر ارزش­های فرهنگی، اصول اخلاقی و آرمان­های دینی ، این مهم    می­تواند به عنوان اصلی ترین مؤلفه فرهنگ دینی و ملی  مورد بهره­برداری قرار گیرد. نمودهای فرهنگ اسلامی را می­توان در فرهنگ شهادت، فرهنگ مقاومت، فرهنگ قناعت، فرهنگ معنویت، فرهنگ عزت مندی، فرهنگ مهرورزی و فرهنگ توانمندی علمی و اجرایی سراغ گرفت.

امید است مجموعه­ ما نیز با راهنمایی اندیشمندان و صالحان و عالمان به امر به معروف و نهی از منکر، گامی کوچک در این راه بزرگ بردارد.

کوروش کمالی سروستانی