8 دی‌، روز صنعت پتروشیمی

مقدمه

صنعت پتروشیمی از صنایع نوپا و قرن بیستمی است که اولین محصول آن همزمان با آخرین سال جنگ جهانی اول و در سال 1918م. ساخته شد. این صنعت، در جریان جنگ جهانی دوم به رونق و شکوفایی رسید و رشد آن از بسیاری از صنایع پیشی گرفت. به گونه ای که در سال 1951م. فقط در آمریکا بیش از 90 کارخانه پتروشیمی فعال بوده است. در این دوره، پتروشیمی جایگاه خود را در سطح جهانی ارتقا داد و روند رشد سریعی را طی کرد و مواد اولیه محصولات مختلف نظیر الیاف، پارچه و پلاستیک های مخلوط را تولید و مصرف آن توسعه یافت.
با وجود رشد سریع این صنعت در جهان، تا پایان سال 1329ش. یعنی زمان ملی شدن صنعت نفت، پتروشیمی در ایران جایگاهی نداشت. اولین سازمانی که نشانی از پیدایش پتروشیمی در کشور دارد «بنگاه کود شیمیایی» است که ساخت آن در سال 1337ش.  در مرودشت آغاز شد و در سال 1342ش. به بهره برداری رسید. 
از آنجا كه رشد اين صنعت نيازمند فعاليت های تخصصی گسترده تر و هماهنگ با صنعت نفت و گاز بود، به زودی ضرورت ايجاد سازمانی برای توسعه و هدايت صنعت پتروشيمی مشهود گرديد و به همين سبب در سال ۱۳۴۲ش. شركت ملی صنايع پتروشيمی با مالكيت دولت و تحت پوشش شركت ملي نفت ايران تأسيس گرديد و كليه فعاليت های مرتبط با ايجاد و توسعه صنايع پتروشيمي در اين شركت متمركز گرديد.
شرکت ملی صنعت پتروشیمی ایران از زمان پیدایش تاکنون چند مرحله اساسی را از سر گذرانده است. از ابتدای تأسیس تا سال 1357ش. هدف اولیه آن تأمین نیاز داخلی به کود شیمیایی و برخی مواد پایه شیمیایی بود. ساخت مجتمع های پتروشیمی رازی، آبادان، پاسارگاد، کربن اهواز، خارک، فارابی، طرح توسعه پتروشیمی شیراز و بخش عمده ای از احداث پتروشیمی بندر امام حاصل تلاش های این دوره است. 
پس از پیروزی انقلاب اسلامی و با آغاز جنگ تحمیلی، صنعت پتروشیمی کشور دچار رکود شد و تولید آن نیز به حداقل رسید و عملیات مجتمع پتروشیمی بندر امام متوقف شد. تنها فعالیت این دوره تکمیل طرح توسعه پتروشیمی شیراز بود. 
با پایان یافتن جنگ و اجرای اولین برنامه توسعه در کشور، روند بازسازی مجتمع های آسیب دیده و بهره برداری از طرح های اساسی شرکت ملی صنایع پتروشیمی مانند مجتمع پتروشیمی اصفهان، اراک و مجتمع بندر امام آغاز شد. با آغاز سال 1379ش. شرکت ملی صنایع پتروشیمی روند تثبیت خود را آغاز کرد. با استفاده از تجربیات بدست آمده از اجرای برنامه های اول و دوم توسعه و با اجرای برنامه پنج ساله سوم و چهارم، پتروشیمی کشور گام بلندی در راستای توسعه برداشت و طرح های پتروشیمی در شهرهای مختلف افتتاح گردید. از سوی دیگر اجرای فعالیت های متعدد برای استفاده بهینه از ظرفیت ¬ها، توسعه صادرات، ارتقاء جایگاه پتروشیمی در صادرات غیرنفتی و گسترش فعالیت های خصوصی سازی مورد توجه مسئولان شرکت قرار گرفت. 
در حال حاضر و پس از ابلاغ سیاست های اجرایی اصل 44 قانون اساسی بخشی از شرکت ها و مجتمع های پتروشیمی به بخش خصوصی واگذار شده است. در ادامه شرکت هلدینگ پتروشیمی با ادغام باقی مجتمع ها و شرکت های واگذار نشده زیرمجموعه شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران برای واگذاری یکجا به بخش خصوصی تشکیل شد. با اجرای این روند در سال 1388ش. تغییر ماهیت شرکت ملی صنایع پتروشیمی به سازمان نظارتی و حاکمیتی به تصویب رسید.
شورای فرهنگ عمومی روز هشتم دی ماه را به عنوان روز صنعت پتروشیمی برای درج در تقویم انتخاب کرده است. به همین مناسبت، اداره کل خدمات آرشیوی (گروه ارتباطات آرشیوی) منتخبی از اسناد مرتبط با صنعت پتروشیمی، شامل 7 عنوان با معرفی 10 برگ سند را در وبگاه سازمان اسناد و کتابخانه ملی تقدیم علاقه مندان کرده است.

رونوشت تصویب نامه هیئت وزیران در خصوص اجازه به شرکت فرانسوی برای مشارکت با شرکت ملی صنایع پتروشیمی جهت تأمین سرمایه لازم برای تأسیس یک شرکت کشتیرانی به منظور حمل و نقل محصولات پتروشیمی

  • شماره : ۳۹۹-۲۲۰
  • تاریخ : ۱۳۵۳/۱۲/۲۸