دهم بهمن، سالروز امضای قرارداد تأسیس انستیتو پاستور ایران(1)

مقدمه

انستیتو پاستور ایران مؤسسه ای تحقیقاتی، تولیدی و آموزشی است که در سال 1299ش. تأسیس شد. این مؤسسه از قدیمی ترین مراکز آموزشی و تحقیقاتی ایران به شمار می‌رود که به تأمین بهداشت و سلامت جامعه می اندیشد. 
یک سال پس از جنگ جهانی اول که ایران درگیر اثرات ناشی از آن مانند قحطی و بیماری بود، دولت تصمیم گرفت برای تحقیق دربارة بیماری‌های واگیر بار دیگر رابطة علمی خود کشور با فرانسه را برقرار کند. برای رسیدن به این هدف در 23 اکتبر 1919 (30 مهر 1298ش.) هیئت ایرانی حاضر در کنفرانس صلح پاریس مأموریت یافت با «امیل رو»، رئیس انستیتو پاستور پاریس، ملاقات کند. نتیجة مذاکره پی ریزی بنیان انستیتو پاستور ایران بود. 
سه ماه بعد در 30 ژانویة 1920 (10 بهمن 1298ش.) پروفسور «رنه لگرو» از طرف انستیتو پاریس موافقت نامه ای با وزیر امور خارجة ایران امضا کرد و بدین ترتیب یک انستیتوی علمی و بهداشتی با نام انستیتو پاستور ایران در کشور تأسیس و دکتر ژوزف منار نیز به عنوان رئیس آن برگزیده شد. 
با آغاز کار دکتر منار تعدادی از جوانان تحصیلکرده نیز در کنار ایشان فعالیت خود را شروع کردند که بعدها منشأ خدمات علمی فراوانی در کشور شدند. دکتر ابوالقاسم بهرامی، ابراهیم الفت حسابی، دکتر سیدحسن میردامادی، پروفسور شمس، دکتر حسن مشعوف، دکتر علی محمد ثمری، تیمور دولتشاهی، دکتر فتح اله معتمد، پروفسور شمس الدین مفیدی و دکتر حسین سهراب از جملة این دانشمندان ایرانی بودند.
ساختمان این مؤسسه در باغ اطلس، زمین موقوفی فرمانفرما احداث شد. وی همچنین ده هزار تومان نیز به صورت نقدی به انستیتو پرداخت و با تصویب هیئت‌وزیران نیز مبلغ پانزده هزار تومان از خزانة عمومی به آن اضافه شد.
اولین بخش های انستیتو پاستور ایران در هنگام تأسیس عبارت بودند از: بخش مایه کوبی، واکسیناسیون، آبله، ویروس، سل، شیمی(سرویس خون، سرم های مصنوعی و استریلیزاسیون)، بخش هاری، میکروب شناسی و واکسن سازی، اپیدمولوژی، ب ث ژ، بخش فنی، امور اداری و کلاس های اداری.
   انستیتو پاستور ایران برای رسیدن به اهداف خود چهار پایگاه تحقیقاتی دارد: 
1- پایگاه تحقیقاتی بیماری های نوپدید و بازپدید: که به عنوان آزمایشگاه مرجع کشوری طاعون، تولارمی و تب کیو در کبودرآهنگ همدان قرار دارد. این پایگاه در سال 1331 با گسترش اپیدمی طاعون در غرب کشور شکل گرفت و با تلاش دکتر «بالتازار» و همکارن ایرانی وی به عنوان یکی از مراکز مرجع جهانی طاعون مطرح شد.
2- مجتمع تولیدی و تحقیقاتی کرج: که به دلیل افزایش فعالیت های تولیدی در بخش های سرم سازی و واکسن سازی واحد تولیدی و تحقیقاتی انستیتو پاستور در سال 1367 در بزرگراه تهران کرج شروع به فعالیت رسمی کرد.
3- پژوهشکده شمال انستیتو پاستور ایران: که در سال 1373 در آمل تأسیس شد. این پایگاه به ارائة خدمات پژوهشی، آموزشی، تولیدی، تشخیص تخصصی، مرکز رشد و رایانش زیستی به 5 استان شمالی می پردازد.
4- پایگاه شمیران: که در ملک وقفی دکتر صبار فرمانفرئیان با ساخت یک واحد واکسیناسیون در آبان سال 1386 شروع به کار کرد.
   در حال حاضر انستیتو پاستور ایران سیاست های زیر را دنبال می کند: 
- انجام تحقیقات پایه و کاربردی در زمینة تشخیص انواع بیماری ها و ارائة روش های کنترل؛
- انجام تحقیقات پایه و کاربردی در مورد ساخت محصولات بیولوژیک و آزمایشگاهی و پرورش حیوانات آزمایشگاهی؛
- انجام تحقیقات در زمینة علوم پایة پزشکی؛
- برگزاری واحدهای علمی مستقل در زمینه های مختلف تخصصی و انجام پروژه های تحقیقاتی و آموزشی مشترک با مراکز مشابه در داخل و خارج ایران.
 دهم بهمن سالروز امضای قرارداد تأسیس انستیتو پاستور ایران با انستیتو پاستور پاریس است. به همین مناسبت اداره کل خدمات آرشیوی (گروه ارتباطات آرشیوی) منتخب اسناد مرتبط با این مؤسسه را در وبگاه سازمان تقدیم علاقه مندان کرده است.