7 آبان 1334 ، تصويب قانون منع كشت خشخاش و استعمال ترياك
مقدمه
پیشینهی آشنائی بشر با خشخاش، به حدود هفت هزار سال قبل باز میگردد. استفادهی غذائی و داروئی از انواع مواد مخدر در چین، هند و کشورهای دیگر در چند هزار سال پیش نیز، مورد تائید قرار گرفته است. در ایران هم استفاده از این مواد، از پیشینهی طولانی برخوردار است. گیاهانی که افیون و حشیش از آنها به دست میآید، از گیاهان بومی فلات ایران است و شاید بتوان گفت، خواص خوراکی، داروئی و روانگردان آنها، از چند هزار سال قبل در نزد ساکنان فلات ایران شناخته شده بود.
خواص تریاک را، پزشکان اسلامی، همچون محمد زکریای رازی و ابوعلی سینا، توصیف كردهاند. اما شواهد مربوط به سوء مصرف آن در موارد غیرپزشکی بسیار نادر است. ابوریحان بیرونی، اولین دانشمند اسلامی است که به خاصیت اعتیادآور افیون، اشاره کرده است.
در ایران تا سدهی هجدهم و اوایل قرن نوزدهم، کشت خشخاش و تولید تریاک، به منظور مصرف داخلی بود؛ اما از نیمهی دوم قرن نوزدهم، کشت تریاک در جایگاه محصولی ارزآور، مورد توجه قرارگرفت. در اواخر سدهی نوزدهم و اوایل قرن بیستم، ایران یکی از اعضای بسیار فعال تجارت جهانی تریاک شمرده میشد و اقتصاد کشور تا حد زیادی به تولید و صدور تریاک وابسته بود.
در تاریخ 23م اسفند 1289/ 12م ربیعالاول 1329، قانون تحدید تریاك به تصویب رسید که طی آن، در مدت 8 سال مصرف شیره، ممنوع و استعمال تریاک، تنها به منظور مصرف طبی، مجاز شناخته شد. دولت برای مصرف مواد، مالیات در نظر گرفت
و برای معتادان، کارت سهمیه صادر کرد. اما این اقدام به کاهش مصرف مواد نینجامید بلکه قاچاق آن را رواج داد. در این میان در سال 1301ش.، قانون منع واردات مواد مخدر تصویب شد.
پس از تشکیل جامعهی ملل، مسئلهی تریاک، مورد توجه جامعهی جهانی قرار گرفت و ایران، به عنوان یکی از تولیدکنندگان اصلی هدف برنامهی کاهش تولید بود. شش سال بعد یعنی سال 1307ش.، قانون جدید «انحصار دولتی تریاک»، از تصویب گذشت که بر این اساس، دولت ایران میبایست بهتدریج اراضی زیر کشت خشخاش را کاهش میداد. به دنبال گسترش ابعاد مسئلهی اعتیاد و ناچیز بودن درآمد حاصل از صدور تریاک برای دولت «قانون منع کشت خشخاش و استعمال تریاک»، در سال 1334 تصویب و به اجرا گذاشته شد.
- نظامنامهی تحديد ترياك
- ارسال رونوشت نظامنامهی سوختهی شيره و سوختهی ترياك (مصوب مجلس شواری ملی)، به ادارهی محاسبات كل وزارت ماليه
- بخشنامهی رياست وزرا به وزارت معارف و اوقاف، در بارهی تخلف برخی مأموران دولتی در فروش ترياك و جنسهای قاچاق، و لزوم آگاه كردن آنها از پيامدهای اقدامهايشان
- بخشنامه در بارهی تفسير متن قانون منع تهيه و خريد و فروش شيرهی ترياك
- بخشنامهی وزارت داخله به حكومت اصفهان، در بارهی جلوگيری از استعمال ترياك و شيرهسوختهی ترياك و حشيش و متعلقات آن در قهوهخانهها و معابر عمومی، و لزوم اجرای آن به وسيلهی نظميه و تنبيه متخلفان
- پيشنهاد استخدام يك نفر متخصص هلندی برای مؤسسهی انحصار ترياك، شرح وظايف و چگونگی پرداخت حقوق وی به وسيلهی بانك ملی
- نظامنامهی اجرای مادهی ۱۹ قانون مجازات مرتكبين قاچاق مصوب ۲۹م اسفند ۱۳۱۲، داير بر «طرز تقسيم سهام كاشفين قاچاق»
- اعلان ادارهی ماليهی ايالتی فارس، در بارهی منع كشت ترياك
- دستور وزارت كشور، در بارهی لزوم جلوگيری از داير بودن شيرهكشخانهها
- پيشنهاد در بارهی اقدامهای محرمانه برای كاهش مصرف ترياك، از طريق آميختن ترياك با مواد ديگر
- بخشنامهی وزارت دارائی، در باره ی لزوم تعطيلی شعب فروش ترياك و رسيدگی به حساب و جمع آوری ترياك موجودی در آنها، گزارش نتيجهی اقدامها به مؤسسهی انحصار كل ترياك
- بخشنامهی در بارهی لزوم دقت و مراقبت رئيسان دارائی، در جلوگيری از كشت ترياك و ارسال پيوستهی گزارش نتيجهی اقدامها به مؤسسهی انحصار كل ترياك
- بخشنامه در بارهی لزوم اجرای قانون منع كشت ترياك، و آگاه كردن عموم مردم و كشاورزان از پيامدهای كشت آن
نظامنامهی تحديد ترياك
- شماره : ۴۵۵۳-۲۹۳
- تاریخ : ۱۲۹۰/۰۲/۲۳